Wpływ preparatów Moddus 250 EC, Kelpak SL, AlgaminoPlant, Humiplant i Yeald Plus na wielkość i strukturę plonu bulw ziemniaka.

(1)

WPŁYW PREPARATÓW MODDUS 250 EC,

KELPAK SL, ALGAMINOPLANT,

HUMIPLANT I YEALD PLUS

NA WIELKOŚĆ I STRUKTURĘ PLONU

BULW ZIE

MNIAKA

NIAKA

dr Kinga Matysiak, prof. dr hab. Kazimierz Adamczewski IOR – PIB, ul. Władysława Węgorka 20, 60-318 Poznań

e-mail: K.Matysiak@ior.poznan.pl

tosowanie regulatorów wzrostu i roz-woju roślin jest postrzegane jako sku-teczny sposób zwiększania plonu ro-ślin uprawnych. W ziemniaku regulatory wodują zwiększenie masy roślin, a więc po-wierzchni asymilacyjnej, liczby bulw i zawar-tości skrobi. Dodatkowym ich atutem jest podnoszenie odporności roślin na niesprzy-jające warunki środowiskowe, takie jak np. susza czy niska temperatura (Mikos-Bielak 2005). Takim regulatorem jest Moddus 250 EC. Substancja aktywna preparatu – trinek-sapak etylu – podobnie jak chlorek chloro-mekwatu hamuje biosyntezę kwasu gibereli-nowego, jednej z ważniejszych giberelin w roślinach.

S

W Polsce Moddus 250 EC jest zarejestro-wany jako środek zapobiegający wyleganiu zbóż, który efektywnie skraca i wzmacnia ło-dygi oraz korzystnie wpływa na system ko-rzeniowy. Stwierdzono pozytywny wpływ substancji na zwiększanie ilości chlorofilu w liściach, a tym samym na intensywność foto-syntezy. Substancja jest pobierana przez li-ście i stąd transportowana do łodyg. Według doniesień literaturowych trineksapak etylu może być stosowany zarówno w uprawach zbóż, jak i rzepaku, słonecznika, soi, grochu, ziemniaka i koniczyny (Amerein i in. 1989; Kerber i in. 1989; Henderson i in. 1991; Adams, Weiler 1991). W Polsce korzystny wpływ regulatora Moddus 250 EC na plon ziemniaków został potwierdzony w bada-niach Sawickiej (2000).

W skład preparatu Kelpak SL wchodzą naturalne hormony roślinne (auksyny i cyto-kininy) uzyskiwane z glonów morskich

Ec-klonia maxima. Korzystny wpływ Kelpaku na

rośliny polega głównie na wspomaganiu przystosowywania się roślin do warunków stresowych, takich jak np. susza, brak skład-ników odżywczych w glebie, zbyt duże zaso-lenie gleby. Kelpak skutecznie obniża stres związany z sadzonkowaniem roślin. W wielu krajach Kelpak SL jest stosowany w takich uprawach jak ryż, zboża, rzepak, kukurydza, ziemniak, buraki, lucerna, łubin, soja, baweł-na, trzcina cukrowa, tytoń, winorośl, pomi-dor, marchew, cebula, czosnek, papryka, owoce cytrusowe, kiwi, kawa, herbata, drze-wa owocowe (Anderson i in. 1989, Verkleij 1989). W Polsce badania nad działaniem preparatu Kelpak na rośliny ziemniaka pro-wadzili Erlichowski i Pawińska (2003) oraz Erlichowski (2005). Wykazali oni wzrost plo-nu i wpływ na cechy jakości bulw po ich za-prawieniu oraz zabiegach nalistnych tym preparatem w różnych dawkach.

AlgaminoPlant i HumiPlant są prepara-tami stymulującymi wzrost i rozwój roślin. HumiPlant ma zdolność stymulowania wzro-stu systemu korzeniowego i dzięki temu umożliwia lepsze wykorzystanie składników pokarmowych przez rośliny. W skład prepa-ratu HumiPlant wchodzą kwasy huminowe (12%), kwasy fulwinowe (6%), K2O (3%) oraz mikroelementy: żelazo, wapń, mangan, siarka, magnez, bor, molibden, cynk, miedź. AlgaminoPlant wspomaga i przyspiesza

(2)

po-bieranie mik i makroelementów przez ro-śliny oraz chroni je przed wpływem nieko-rzystnych czynników środowiska. Algamino-Plant składa się z kwasów alginowych (1,8-2,6%), alfaaminokwasów (3,5-4%), pie-r-wiastków takich jak azot, sód, potas, poli-sacharydów oraz fitohormonów roślinnych (auksyny, cytokininy) (Dobrzański i in. 2008). Yeald Plus należy do grupy nawozów, których skład chemiczny jest oparty na ma-kro- i mikroelementach. W jego skład wcho-dzi m. in. azot, żelazo, cynk, bor, mangan i molibden.

W Instytucie Ochrony Roślin w Poznaniu przeprowadzono badania, których celem była ocena wpływu preparatów regulujących wzrost i rozwój roślin na wielkość i strukturę plonu ziemniaka. Do doświadczeń wybrano preparaty dostępne na rynku krajowym: Moddus 250 EC, Kelpak SL, AlgaminoPlant, HumiPlant oraz Yeald Plus. Badania z pre-paratami Moddus 250 EC, Kelpak SL i Yeald Plus wykonano na odmianie Satina w latach 2004-2006, a z preparatami AlgaminoPlant i HumiPlant na odmianie Tajfun w latach 2006-2008.

Doświadczenia założono metodą bloków losowanych w 4 powtórzeniach na glebie

płowej o pH 5,6-5,8. Powierzchnia poletek wynosiła 33 m2_{. Bulwy wysadzono w ilości} 2300 kg/ha. Na każdym poletku doświad-czalnym znajdowało się 156 roślin ziemnia-ka. Zastosowano standardową ochronę her-bicydową, insektycydową i fungicydową. Preparaty Moddus 250 EC i Yeald Plus sto-sowano w dwóch dawkach i dwóch termi-nach zabiegu, Kelpak aplikowano w jednym terminie w dwóch dawkach, a w przypadku preparatów AlgaminoPlant i HumiPlant za-stosowano jedną dawkę w zabiegach se-kwencyjnych. Dawki i terminy zabiegów po-dano w tabeli 1. Zabiegi wykonano opryski-waczem plecakowym „Gloria” przy ciśnieniu 3 barów i ilości wody 300 l/ha. Po zbiorze określono wielkość plonu i jego strukturę. Plon bulw uzyskano z dwóch środkowych rzędów każdego poletka doświadczalnego (78 roślin z poletka). Analizie poddano wiel-kość bulw, dzieląc je na frakcje: a) bulwy o średnicy mniejszej niż 4 cm, b) bulwy o śred-nicy 4-6 cm, c) bulwy o średśred-nicy większej niż 6 cm. Analizę wielkości bulw ziemniaka wy-konano na próbie 5 kg bulw z każdego z po-letka doświadczalnego.

Tabela1 Dawki i terminy zabiegów w doświadczeniach polowych, Winna Góra 2004-2008

Preparat Dawka Termin zabiegu

Moddus 250 EC 0,2 l/ha T1 Moddus 250 EC 0,4 l/ha T1 Moddus 250 EC 0,2 l/ha T2 Moddus 250 EC 0,4 l/ha T2 Kelpak SL 1,5 l/ha T1 Kelpak SL 2,0 l/ha T1

Yeald Plus 1,5 l/ha T1

AlgaminoPlant 1,0 l/ha / 1,0 l/ha T1/T3

AlgaminoPlant 1,0 l/ha / 1,0 l/ha / 1,0 l/ha T1/T3/T4

HumiPlant 3,0 l/ha / 3,0 l/ha T1/T3

HumiPlant 3,0 l/ha / 3,0 l/ha / 3,0 l/ha T1/T3/T4

(3)

Obiekty, na których zastosowano Moddus 250 EC, charakteryzowały się wyższym plo-nem bulw w porównaniu z obiektem kontrol-nym (rys. 1). Niższa dawka preparatu, nieza-leżnie od terminu zastosowania, była ko-rzystniejsza dla plonowania ziemniaków. Plon z poletek, na których zastosowano pre-parat w dawce 0,2 l/ha i przy wysokości ro-ślin 15-20 cm, był o ponad 28% wyższy w stosunku do kontroli. Taka sama dawka re-gulatora Moddus 250 EC, ale zastosowana w terminie późniejszym, tuż przed kwitnie-niem roślin, spowodowała wzrost plonu bulw o 35%. Moddus 250 EC zastosowany w dawce wyższej (0,4 l/ha) zwiększał plon bulw o ponad 23% (T1) oraz 13% (T2).

Na obiektach, na których stosowano Mod-dus 250 EC, zaobserwowano zróżnicowanie procentowego udziału bulw poszczególnych frakcji (tab. 2). Obiekty te charakteryzowały się mniejszym udziałem procentowym bulw największych (o średnicy większej niż 6 cm) w porównaniu z kontrolą. Uzyskano jednak zwiększenie masy bulw tej frakcji. Kombina-cją doświadczalną, w której odnotowano naj-więcej bulw dużych, był Moddus 250 EC sto-sowany w dawce 0,4 l/ha i w terminie T2.

Wszystkie obiekty doświadczalne charakte-ryzowały się większym udziałem bulw śred-nich (o średnicy 4-6 cm) i większą ich masą w porównaniu z kontrolą. Niższa dawka pre-paratu Moddus 250 EC, zastosowana w ter-minie T1, przyczyniła się do zmniejszenia procentowego udziału bulw najmniejszych (o średnicy mniejszej niż 4 cm). Natomiast naj-więcej bulw najmniejszych odnotowano w kombinacji, w której stosowano Moddus 250 EC w dawce wyższej (0,4 l/ha) i w terminie T2._{Rys.1. Plon ziemniaka po zastosowaniu preparatu Moddus 250 EC}

0 5 10 15 20 25 T1 T2

kontrola 0,2 l/ha 0,4 l/ha

[t/ha]

NIR0,05= 4,51

Rys. 1. Plon ziemniaków po zastosowaniu preparatu Moddus 250 EC

Tabela 2 Udział bulw ziemniaka poszczególnych frakcji

po zastosowaniu preparatu Moddus 250 EC (odmiana Satina)

Obiekt Dawka Termin Procentowy udział bulw

(l/ha) zabiegu ∅ > 6 cm ∅ 4-6 cm ∅ < 4 cm

Kontrola - - 25,3 61,9 12,9

Moddus 250 EC 0,2 T1 18,6 71,5 10,0

Moddus 250 EC 0,4 T2 21,4 65,5 13,1

Moddus 250 EC 0,2 T1 17,4 71,1 11,5

Moddus 250 EC_{Rys. 2. Plon ziemniaka po zastosowaniu preparatu Kelpak SL}0,4 T2 18,4 67,9 13,7

0 5 10 15 20 25 30 35

kontrola 1,5 l/ha 2,0 l/ha

[t/ha]

NIR0,05= 4,11

Rys. 2. Plon ziemniaków po zastosowaniu preparatu Kelpak SL

Rośliny ziemniaka, na które zastosowano Kelpak SL, wy-dały wyższy plon w porówna-niu z obiektami kontrolnymi (rys. 2). Przyrost plonu bulw był największy po zastosowa-niu wyższej dawki regulatora (2,0 l/ha) i wynosił ok. 14%. Z kolei po zastosowaniu niższej dawki preparatu otrzymano plon o 6,5% wyższy niż na obiekcie kontrolnym. Kelpak SL znacząco zwiększył frakcję bulw dużych, kosztem bulw

(4)

średnich (tab. 3). Po zastosowaniu preparatu Kelpak SL w dawce 1,5 l/ha otrzymano o 30% więcej bulw największych, a w dawce 2,0 l/ha – o 45%. Istotnie zmalała frakcja bulw średnich. Przy niższej dawce preparatu otrzymano o ponad

50% mniej bulw o średnicy 4- -6 cm, a przy dawce wyższej wartość dla tej frakcji wynosiła 65%.

po zastosowaniu preparatu Kelpak SL (odmiana Satina)

Kontrola - - 54,2 35,8 10,0

Kelpak SL 1,5 T1 71,4 17,6 11,0

Kelpak SL 2,0 T1 79,1 12,5 8,4

AlgaminoPlant i HumiPlant także miały pozytywny wpływ na wielkość bulw ziemnia-ka (tab. 4 i 5). Po ich zastosowaniu zwięk-szyła się również średnica bulw. Na obiek-tach zabiegowych nie odnotowano bulw o średnicy mniejszej niż 4 cm, podczas gdy na obiekcie kontrolnym udział bulw tej frakcji wynosił 7%. Ogólnie większą liczbą bulw du-żych i średnich (w porównaniu z kontrolą) charakteryzowały się obiekty, na których dwukrotnie stosowano AlgaminoPlant i trzy-krotnie HumiPlant. Najwięcej bulw bardzo

dużych – o średnicy większej niż 6 cm – ze-brano po zastosowaniu preparatu Algamino-Plant w dwóch terminach (47%).

Wszystkie obiekty doświadczalne charak-teryzował wzrost plonu bulw. Po zastosowa-niu preparatu AlgaminoPlant w dwóch i trzech terminach oraz HumiPlant w dwóch terminach otrzymano wzrost plonu o 16-19%, natomiast najwięcej bulw uzyskano po zastosowaniu preparatu HumiPlant w trzech terminach. Na tym obiekcie doświadczalnym plon był wyższy od kontroli o 24% (rys. 3 i 4).

po zastosowaniu preparatu AlgaminoPlant (odmiana Tajfun)

Kontrola - - 0 93,2 6,6

AlgaminoPlant 1,0/1,0 T1/T2 46,6 53,3 0

AlgaminoPlant 1,0/1,0 T1/T2/T3 20,0 80,0 0

po zastosowaniu preparatu HumiPlant (odmiana Tajfun)

Kontrola - - 0 93,2 6,6

HumiPlant 3,0 T1/T2 27,5 72,5 0

(5)

0 5 10 15 20 25 30 35

kontrola T1/T3 (3 l/ha / 3 l/ha) T1/T3/T4 (3 l/ha / 3 l/ha /3 l/ha) [t/ha]

NIR0,05= 4,74

Rys. 3. Plon ziemniaków po zastosowaniu preparatu HumiPlant

Rys.4. Plon ziemniaka po zastosowaniu preparatu AlgaminoPlant

0 5 10 15 20 25 30 35

kontrola T1/T3 (1 l/ha / 1 l/ha) T1/T3/T4 (1 l/ha / 1 l/ha /1 l/ha) [t/ha]

NIR0,05= 4,68

Rys. 4. Plon ziemniaków po zastosowaniu preparatu AlgaminoPlant

Analizując plonowanie ziemniaków po za-stosowaniu Yeald Plus, stwierdzono, że

niż-sza jego dawka (1,5 kg/ha) była korzystniej-sza w terminie T2 (rys. 5). Z kolei po zasto-sowaniu dawki 1,8 kg/ha wyższy plon otrzy-mano w terminie T1. Na tych obiektach plon bulw wzrósł odpowiednio o 25 i 28% w po-równaniu z obiektem kontrolnym. Po zasto-sowaniu preparatu w terminie T1 i w dawce 1,5 kg/ha oraz w terminie T2 i dawce 1,8 kg/ha otrzymano plon wyższy od kontroli od-powiednio o 16 i 9%. Yeald Plus zastosowa-ny w niższej dawce, niezależnie od terminu jej aplikacji, powodował zwiększenie liczby bulw dużych o prawie 10% (T1) i 7% (T2). Jednocześnie na tych obiektach doświad-czalnych zmalała liczba bulw małych, odpo-wiednio o 27 i o 17% (tab. 6)._{Rys.3. Plon ziemniaka po zastosowaniu preparatu Yeald Plus}

0 5 10 15 20 25 30 T1 T2

kontrola 1,5 kg/ha 1,8 kg/ha

[t/ha]

NIR0,05= 2,99

Rys. 5. Plon ziemniaków po zastosowaniu preparatu Yeald Plus

po zastosowaniu preparatu Yeald Plus (odmiana Satina)

(kg/ha) zabiegu ∅ > 6 cm ∅ 4-6 cm ∅ < 4 cm Kontrola - - 73,0 16,0 11,0 Yeald Plus 1,5 T1 80,0 12,0 8,0 Yeald Plus 1,8 T1 71,3 15,7 13,0 Yeald Plus 1,5 T2 78,0 12,9 9,1 Yeald Plus 1,8 T2 72,0 15,0 13,0

Powyższe wyniki stanowią dowód na ko-rzystny wpływ preparatów Moddus 250 EC, Kelpak SL, AlgaminoPlant, HumiPlant i Yeald Plus na plonowanie ziemniaka. W przypadku preparatu Moddus 250 EC najko-rzystniejsza okazała się kombinacja, w której stosowano go tuż przed kwitnieniem w daw-ce 0,4 l/ha. W przypadku preparatu Kelpak SL ziemniaki najlepiej plonowały po

zastoso-waniu 2,0 l/ha na rośliny mające 15-20 cm. Optymalne plonowanie ziemniaków uzyska-no na obiektach, na których stosowauzyska-no Yeald Plus w dawce 1,8 kg/ha i przy wysoko-ści roślin 15-20 cm. Najwyższe plony w przy-padku preparatów AlgaminoPlant i Humi-Plant odnotowano po trzykrotnej, sekwencyj-nej ich aplikacji.

(6)

Literatura

1. Adams R., Weiler E. W., Kerber E., Pfister K., Schar H. P. 1991. Studies on the action of the new

growth retardant CGA 163’935. BCPC – Weeds: 1133-1138; 2. Amrein J., Rufener J., Quadranti M.

1989. The use CGA 163’935 as a growth regulator in

cereals and oilseed rape. BCPC – Weeds: 89-94;

3. Anderson R. J., Simons R. H., Jarman N. G. 1989.

Commercial seaweeds in southern Africa: A review of utylization and research. – South African J. Marine Sci. 8, 277-299; 4. Dobrzański A., Anyszka Z., Elkner K.

2008. Reakcja marchwi na ekstrakty pochodzenia

na-turalnego z alg z rodzaju Sargassum – Alfgaminoplant i leonardytu – Humiplant. – J. Res. Appl. Agric. Eng. 53 (3): 53-58; 5. Erlichowski T. 2005. Wpływ zastoso-wania regulatorów rozwoju roślin na cechy jakościowe i plonowanie ziemniaka. – Prog. Plant Prot. 45 (2): 645-649; 6. Erlichowski T., Pawińska M. 2003.

Biolo-giczna ocena preparatu Kelpak w ziemniaku. – Prog. Plant Prot. 43 (2): 606-609; 7. Henderson E. J. C.,

Maurer W., Cornes D. W., Ryan P. J. 1998. Beneficial

effects of the plant growth regulator CGA 163’935 in oilseed rape under UK conditions. BCPC Conf. – Weeds: 203-210; 8. Kerber E., Leypoldt G., Seiler A.

1989. CGA 163’935, a new plant growth regulator for

small grain cereals, rape and turf. BCPC Conf. – We-eds: 83-88; 9. Mikos-Bielak M. 2005. Egzogenne re-gulatory wzrostu w uprawie ziemniaka. – Ann. UMCS Sec. E 60: 281-292; 10. Sawicka B. 2000. Syntetycz-ne regulatory wzrostu Mival i Moddus 250 ME w upra-wie ziemniaka. Cz. I. Wpływ regulatorów wzrostu na plon ogólny i handlowy bulw oraz skrobiowość. – Biul. IHAR 215: 277-292; 11. Verkleij F. N. 1992. Seaweed extracts in agriculture and horticulture: A review. – Biol. Agric. Hortic. 8: 309-324