5. S m u l i k o w s k i K. - Minerały skałotwórcze.
Wal'ISzawa 1955.
6. W e .r n e r Z., J a w o r s k i A. - O odkryciu arte-zyjskiej termalnej wody siarkowodorowej koło
Łodzi "Przegląd GeologicZilly" 1962, nr 10.
SUMMARY
The paper dealls wi'th the aragonite havtng been discavered i'n the Zechstein cap deposdts o.f a salt dome at •Rogóźno, nea:r Ł~. It is the firstt find of this type in Poland. ,
Aragonite ocaurs in the topmost part of salt dome ·cap, in all the mai:n comP<>nen<t1<> of the latter, i. e. in olays, clays veined ·by gy-pSum, as weN as in gypsums
and anhyc;lrites.
H is most abundant within 'the uopper port·ions of clays and clay\'3 veined by gypsum. Deveiopment ocf
aragonite, its forms and s:ite ocf occurrence piOint at the exogenetie orilgiln ocf thts minera!, which has been formed after deoompoSition of gypsum like that occurring at Schaunlkalk, in Germany. In the
~óźno region i't makes an aldditionall stratigraphical
criterion that a:Llows to determine the .upper boun-' dary' ibetween deposit's o.f saJt dome cap and those being of various age.
PE310ME
B eTaTile O!l'lłcbrBaeTC.!I aparoHHT, Halł~eHHhllll: B ~ex IIITelł·HOBbiX OTJIOlKeHl!ł'.!IX IIIJI.!Illbl COJI.!IHOI'O KynOJia B Pory3bHO OHO·JIO JIO,If.3H. STO ll8p!lM HQXOAKa Ta-KOrO po,ąa B ITOJibiiie.
AparoHH:T BC1'pe'!aeTC.!I BO BCeX OCHOWrbiX KO·MIIO• HeH:TaX KpOBeJibHOJł '!aCTH IIIJI.!Inbl COJI.!IHOtt 3aJielKH -B rJIHHax, B rmi-Hax c rrpomlłJiKaMH rnnca, 'B-rHIIcax, H OOI'HJljpHTaX. B HaH60JibiiieM KO.ftH'łecTBe .IIpHICYT'CT-BYeT QIH B KpoBeJibHhiX yąacTKaX rJIHH H I'JIH:H C IIpb-lKHJIKaMH rHIICa, 05JIHK aparOHHTa, !PopMa H MeCTO ero 3aJiei'QHR.!I OBH,rteTeJI·bCTBYfOT 00 3K30reHH"'ecKOM npoHc:rom,rteHHH aroro- MHHepami, o6pęao'Ba.BIIIeroc.H BCJie,rtCTB'He pa3JIOlKeHH.!1 rHIICa, JI!O~OOHhiM o5pa30M, KaK aro Ha5JII<i,rtaere.H . B IlJayMKaJibiK B repMaH.lł'H. B palło.He Pory3bHO OH .!IBJI.HeTC.!I ~OIIOJIHHTeJibHhiM CTpaTHJrpacpHi'łeCKHM KpHTepHeM, orr{>eftemno~HM Bepx -HłOłO rpaHH~Y OTJIOJUeHH·Ił IIIJI.!Illbl COJilłHOrO KYIIOJia c .ztpyrrmH pa3HOBOOpacroHbrMH rropo~aMH.
LECH TELLER
Zakład Nauk Geologicznych PAN
REWIZJA STRATYGRAFU SYLURU Z WIERCENIA
ŁEBAW
LATACH 1935/36 były Preussisoche Geolog.ische. A'IlSitalt w BerJ.inie wykonał llJa anomałi.i ma-.ęnetycz.nej Łeby głęboikie wieocenie badawcze, które opracowane zo&tało fragme'nltaryozm-ie przez F. Dahl-grlina i O. SeiJtza i opublikowane w roku 1944. Wier-cenie to na głęboko,ścd 664,5 m be71PO'Średnio pod zle-pieńcem cechsztyńskim Wieszlo w .utwory sy-lurskie -z fu·UJną g•raptolitawą, nie przebiijaijąc tego systemu do głęb. 1273,4 m ,(~SZJCZ~egółowy profil znajduje się
w· pracy wyżej -cytowanej).
Na podstawie fa-1.1Jly g.ra.ptol&towej i nie1iCZII1Je!j nie-g.raptoolitowej F. Dahlgrlin i O. Seitz wydzJielilli PTzez
analogdę do Skanii od głęb. 664,5-714,0 .m piętro Oved Ramsasa oraz od głęb. 714,0--1273,4 m "war-stwy oololliUSOwe". Z fauny podali Monograptus co-lonus B a :r r., M. dubius S u e s s, M. scanicus T u-l l b.
omz Acaste downingiae M u :r c h. i Ca-lymene
blu-menbachi B ,r o 111: i n.
Próby z tego wiercenia przechowywane b:\!łY w Ber-linie w P:reussisclle Geologis.ch.e Anstalt .i WISkutek dZJiałań wojennych uległy w większości znisz.czeniu.
Zachowała się tyd;ko niewrelka dch .i.Lość z głęb. 664,3-1273,4 m, a więc odcinek rdzenia Oibejmują.cy
sylur ..
W rok!u 1958 w cz.asie :krótkiiego poby;tu w Berlinie ws.póllllie z H. Tomczyk:iiem, udostępniono lllia:IIl do wglądu część !próbek z fragmeniami ll'dzenia z 'l'ÓŻ ny.ch głębokości. Po IPl'Zejneniu tego ma.ter.iału stwierdziliśmy, że lila głęb. 1·273,4 m znajdutie się
jeden -rebdozom bardzo . zbliiżony do Mo'n9graptus formosus B o u
c
e k. W oparciu o ówczesny stanwie-dzy o st'l'.art;yg•mfiii ludlowu w Pol.<;.ce oraz Europie
(głównie Barran:cl:ienu), doszliśmy do przekonania, że
s:r.I'ur z wiercenia 'Łeba oreprezentuje poziomy od Pristiograptus ultimus w spągu do Mcmograptus angustidens w strQpte, a więc stanowd-odpowiednik tych samyeh poziomów, które zostały nawderoone w Chełmie ( 4) IOrarL wyd'Z'iel:ane są w Bawatndielnie j aUto warstwy pr.zydolsJde - zaHczane do śro<lkowego
ludlowu. Tak ziiln'tei!Piretowalny profill Łeby poldał
H. Tomczyk (5 - s. 62--63 oraz 6 - s. 139).
W wyJlliJk,u tych dwóch wzmilalil.ek .zainteresował się bLiżej tymi matell'.iałami w Bei1Linie H.Jaeger i
pod-dał je r.ewJ.Ziji, a jej wymiki podał w refer.ade na sympozj-um w Bo:nn, które odb~o się w roku 1960.
Za zgodą tego autora podaję dosłowne tłumaczelilie
dotyczące Łeby, za.cze.npn:ięte z udostępnionego mi manuskryptu (praea ta ukaie się druidem w ma-teruała;ch sy.mP<>zjum) .
"Według H. Tom.czylm (5)
·
w
wiereen.iu Łebawy-stępować matją · g'l'aptoUrty .ePz od poziom~ MOtnOgrap-tus angustidens do PrisUograptus -uUimus · (wynik
krótkilego przeglądnl' materiału z Łeby .podczas krót-kiej wizyiy w Ber-liinie Wllpólnte z L. 'rellerem). Ja
widziałem w za-chowanym materiale z Łeby -
nasttę-_pujące graptol1ity: _
. głęb. 715,0--746,4 m - Monograptus cf. boućeki
P f i by 1 (wspom.rnane przez F. Dahlgriina i
o.
Sel"tza graptolity z wyżJszyeh partlili ll'i.ie ·zostały znalezione) głęb. 767,6 m __; Monograptus d. similis IP H b yl(okaz typowy w Czechosłowacji występuje bardzo ·rzadko w poziomte ul,timus)
głęb. 831,8-1273,4 m wystąpuje nieprzerwanie Mo-nograpt us dubius· S u e s s ·
głęb. 831,8 m - p6jawda się po. oiJaZ tpierwszy (być
może zamienione kartki) Monograptus n.Stp.aff. for-mosus * . Formy :tej brak w następnych 430 m, ale
jest li-czna w 1nte.rwa[e 1267,7 - 1273,4 m· ' Cytowalilego przez H. TomczY'ka Mono.graptus for-mosus B o u
c
e k_ nie s.pott·kałem. Nowy gatunek z Łeby podobny jest do M. formosU:S tylko
powierzchow-nie. ·
Graptolity nie wskazują dokładnej stratygrafii warstw głębszych. Przypuszczenie o występowaniu dolnego ludlowu lub wenloku nie . znajduje po-twierdzenia. Według H. Tomczyka (6, s. 136) można przypuszczać, że w Łebie występuje
efJz.
Dolnego ludlowu wiercenie to nie ·osiągnęło".W maju oraz w czerweu 1961 tr. przebywałem przez
okres pięc~u tygodni w Niemieckliej Republice De-mokraltycznej z :ram.iJe:nda Polskiej Al@.demid NaUk. Była to doskoooła okaz;ja do szczegółowegu po.znania
pozostałych ma:teriałów z Łeby, oo też 'llCZyaillem, uzys:k!u.ją·c ie mater:iały do wglądu dzięki uprzejmości dr H. Jaegera z Muze-um .PaJeontologiczmego w
Ber-linie, za oo WYif.ażam mu tą drogą moje
podzięko-wanie. · ·
P.o doklJadnym skatalogowailliu wszysłJcieh· zaeho-wa·ny·ch prób i mp(Jrz;nan:iu się z oznaczeniami H. Jae-gera, wydaóe mi się celowe podać ddkładny wykaz
• H. Jaeger popełnił zapewne przez nieuwagę błąd, gd~t na odwrocie okazu znajduje 'się wyryta głębokość 1273,4 m.
zachowalilego materiału. Z .poda1nej fau·ny trylobity OZIIlaCZOne zostały przez F. Dahlgrtina 'i O. Seitza, natomiast graprolity przez H. Jaegea-a. IJitologia
zg~adza się z podaną przez F. Dahlgrti.na i O. Seitza
i w zwią.zklu z tym nie p<l!WbaTZam jej.
Głębokość:
664,8 m ? - Acasfe downingiae M u r c h. - całe
p~um (głębdkość IIllie,pewna),
665,2 m - A,casfe downingiae M u r c h. - bez pygi.dium z !USZkodzoną glabellą,
667,2 m - Qrthoceras sp., małiże, śl1m.aki, tenta-kWity, małżoraczk:i,
667,9 m - Ącasfe downingiae M u r c h. - cały
okaz wyjątkowo pięknie zaohoW'aiily, z lekko uszkodzonymi lewymi pleu-Tami,
679,25 m - Cała powierzchnia ro:z.enlia pokry·ta
flWllą, wśród kttórej można wyróżnić
brachiopody, trylobity, małiże, mał.:T.o
racz!ki, teollt.Eikulilty ·i człony lilk>wców, 683,86 m - 0ała powier.z.chnia rdzenia pokry.ta
fauną jak w~j, .
684,85 m - Pterinea. refroflexa W a h l. (omacze-nie H. Jaegera) i szereg innych mał
żów, n'iel·iczne brachiOIPOdy i małżo
raczki,
685,20 m - Acasfe downingiae M u
r o
h. - ca.łecranidium,
686,20 - 686,70 m - Acasfe doumingiae M ·u r c h.-686,35 m
686,70 m 692,35 m
fragment,
-jak wy.żej oraz małże,
- ja'k wyżej - pygirdium,
-jak wyżej - oran:i.dium z uszlrodzo-dzonym lewym poll~,
715,00 m - 743,25 m - Monograpfus cf. bouceki 743,40 m 745,40 m 745,40 m 745,'85 m 746,35; m Pfi b yl, - Mo.nogra.pfus sp. ind.
- Monograpfus ej. bouceki P f i b y l,
- Monograpfus Slp. ind.,
- Orihoceras sp.,
- Monograpfus cf. bouceki P f i by l
oraz liczne małżoraczki,
748,00 m - CcLlymene blumenbachi B r o n g n
-cały okaz z lekko podW!indętym
py-gidJium
748,95 m -jak wYżej - połowa iewego
crani-d~um,
7·49,70 m - Acas·fe downingiae M u r c h. - cały
okaz lekko :z.defONllOwany, 767,60 m - Monograpfus ej. simHis P f i by l, 780,90 m - Calymene blumenba.chi B r o n g n
-cały okaz, .
831,80 m - 864,35 m -Monograpfus sp. ind., 864,45 m __, Monograpfus sp. ex. g~. dubius,
864,90 m - 880,05 m -Monogra:E?fws dubius S u e s s, 880,.20 m __, M onograpfus sp. llilld.
899 20 m - 955,35 m..:_ Monograpfus dubius S u e s s, 95S,40 m - Monograpfus sp. ilnd. ex. gr. dubius,
1096,10 m -fragmenty nioo:z.naoza'lnej fauny, 1131,40 m - 1172,90 m:-Monograpfus dubius S u e s s, 1264,45 m - 1265,20 m·- Monograpfus sp. ind. ex. gr.
·dubius,
1266,30 m - licme małżoraczdci,
1266,80 m ·- Monograpfus nov. sp. Ja e g er aff. 126.7,60 m 1267,00 m 1267,70 m form,osus, - Monograpfus dubius S u e s s, - 1268,·00 m - Monograpfus sp. ind., - 1~73,40 m - M07Wgrapfus. nov. sp. J a e g e r af.f. formosus,
Jak z powyższego zestawienia wynika, ilość pró-bek zachowanych jest niewielka, a niektóre odcinki profilu mają luki przekraczające niekiedy 50 m.
Nieliczna, lecz bardzo ważna dla stratygrafii sy-lluru fauna graptolitowa, a szcrególnlie Monograpf"!-8
cf. bouceki P f i b y l, wskazuje według oznaczem~.
H. Jaegera na środkowy 11\ld'low. Oznaczenie ,tej for-my nie wydaje mi się jednak właściwe z następu jących względów:
596
l) mimo zewnętmneg.o podobieństwa .rozm &ię ona w sposób wyraźny od ty.pq\Wj formy Zlnanej
z Polskli oraz Czechosłowa1lji. Jest ona znacznie
w.iększa oraz ma inne wymiall'y szerokOIŚci
rab-dozomu; !
2) jej rzasięg pionowy w przy!padku Łeby wynosi
31,35 m (od 715,00 do 746,35 m). W innych wier-ceniach w Polsce (Chełm, Żebrak) Monograpfus
bouceki P f i b y l ma bardzo ograniczony zasięg
pionowy wyrażający się jedynie 3-4 m. Podobnie pr:zedstarwia się także sprawa w, Barrandienie. Jest ll'zeCZą mało prawdopodobną, aby ta dasko-na'le umiejscowiona w profilu stratygrafiemym f·orma .stanowiła w Łebie wyjątek. N:awert: w
przy-padlml uwzgJ.ędnienia więkS~ mią:lJSzości jej
za-sięg pi011:1owy jest m duży.
H. Jaeger zasugerowany dużym podObieństwem tej formy do M07Wgrapfus bouceki Pf~bul oraz w.
sku-tek merznajomości wyników z ootatnich wieroeń
pol-Slci(:h popellnil pomyłkę. Moim :z.dan.iem, na co mu
zwróciłem uwagę, forma oznaczona przez tego
aruto-ra jako Monograpfus cf. bouceki P f i b y l jest niczym innym, jak jedną z odmian m'llltacyjnych barozo
zróżnicowanej grupy "formosus", którą wyróimił (6)
podobnie jak te, które H. Jaeger 01Jilaczył ja'ko
Mo-nograpfus nov. sp. aff. formosus. Dalszym
argumen-tem przemawiającym także za powyi'szym
wnio-skiem jest pojedynczy rabdozom z głęb. 767,60 m oznaozony przez H. Jaege.m jako M07Wgrapfus C!f.
similis P f i b y l. Tego typu formy znane są z Polski
również, jednak wyłącznie z serii zawarted między
Saetogra.pfus lei'llltwardinensis (L a p w.), a M07W.
-grapfus formosus Boucek. Nie spotkano ich
do-tychczas nigdzie powyżej Monograpfus formosus
B o u c e k. pozycja stratygraficzna Monograpfus
simi-lis P f i b yJ. z Bar.ranldienu jest moim zdaniem błęd
na ·i wymaga rew.izji.
Występudące na głęb. 831,8().-.1267,60 m formy
oznaczone jaiko Monograptus dubius S u e s s bądź te.ż
Monograpfus ex. gr. dubius są do tego gatunku
zbli-żone, lecz wydaje mi się, .że są ;to jednak nowe
ga-~un'kli.
Dalsze formy oznaczone jako Moowgrapfus nov. Sil:
J a e g. e r aff. foT11Wsus ogram:iczone są do głęb.
1266,8-1273,4 m.
Całość fauny graptdUtowej w Łebie w świetle
drz:isiejsze'j znajomoścd utworów 1udlowsklioh w Pol-sce wskazuje, moim zdaniem, ,na nowe .poziOIIIly, które zawarte są między .pozidmem Saefograptus
lein-fwardinensis a Monogra'f>fus formosus. PO'Z.iomy te
stanowią częściowo (gdyż strop d spąg nie jest
do-kładnie schara'Jd;eryzowany przy pomocy form
p!"ZIE!-wodnich) odpowiednik nowej se.rtii znanej z .że.bra
ka (6).
Ponad 500-metrowa mią±szość serii Łeby nie jest wielka w porów.n:a.ni.u rz; 1'500-me'trową serdą Lębor·ka
ograniczoną poziomami Saefograpfus
leintwardinen-sis - Monograpfus formosus l'ub 350-me:trową
ana-logiczną serią Zebraka (6) i doskonale mieści się
w Obrębie tych poziomów. Twierdzenlie o tylko
częściowym odpowiedni'ku ·Sł:r.aJty.gmficznym serd:i
Łeby do żebraka czy Pasłęka opieram wyłączn~e na
fakcie drurżej miąższo'ści osarlów zawartych między
Saefograpfus leinfwardine.nsis (L a p w.) a
Mono-grapfus fOT11Wsus B o u c e'k w w:ie.rceniu Lębork.
Wnioskować należy z tego, ie w Łelbie po:dolbnie. jaik
i w Lęborku ser.ia 1ta ma około 4,5 raza większą
miąższość w stosun:ku do a111alogi'cznej w .żebmJru.
Niestety, trudno będzie dokładnie. ~e'lować ~ę
z Lębcii'kiem czy Zebrakiem, gdy.z ilość fauny Jest
niedosltateczna. Być może, że w peWIIlym s>f:o:pniu
'k<>-relację tę ułatwią trylobity.
Ze W:Zg!lędów idde mnie niezależnych nie mogiJ:em
szczegółowo opraoować Z'aehowanego materiału, :lecz
wydaje mi się, że podalile powyrżej ~ty .są
wy-starczające, .by stratygTafię syJ.~ru z .Wie.reema Łeba,
lktóra dotychczas budziłla wątpllwoś'c1, uznać za
roz-wiązaną to znaczy przyjąć, że utwory sylurskie
w Łebie' stanowią częściowy O!dlpowlied.nik ser.ii z Lę borka i żebraka zawantej między porz:iomami
LITERATURA
l. D ahlgr lin F., Seit z O. - Die Bohorung Leiba
dn. Pommern. - Jh. d. Rei-ch. Bodenfor. T. 63,
(1942), Berlin 1944.
2. J a e g e r H. - Das SUur (Gotlandlin.Jm) in
Thii-r.iingen und am astrand des Rhein:ische.n
&hie-fergebirges (KełlerwaJid - Mal'lburg - Giesen).
Praca w druku.
3. T e 11 er L. - Stratygrafia i fauna graptdldtowa
.liudlowu z wdercenia Chełm (w dr-uku) "Studia
Geolog.ica Polonica".
4. T eJ: l e .r L. - Wy•n·i:ki wler-cenia w Chełmie
(Sy-lJll'), Z badań stmtk;tur podłoŻa Pols'ki. T. VI.
IG Biul. 165, Warszawa 1960.
5. T
o m
·
c
z y k H. - Zagadniende stratygrafii droz-woju faejli Ol'ldowi.lru i syluru w Pols-ce. "Pl'U!gl.
Geol." 1959, nr 2.
6. T o m c z y k H. - The Problem of the BO!Und~y
be<tween the Lower and Middle Lu.dJovian lin
Centrai Europe. Inlt. Geol. C~., XXI Sess-ion,
Norden; Part VU. O.rdovioian and Silurian Strat.
and Correl. Copenhagen 1960. ·
SUMMARY
In the article, ihe previous opinions by F. Dahlgriin
and O. Seitz (1944), H. Jaeger (pąper in print),
L. Te1ler (1960) and H. TomczY'k (1959 and 1-960),
conceming Silurian stratigraphy of the profile in
the Łelba ·bore~h:ale (mia.lde during 1935-1936), are
objem df the author's revision.
After a detai!le<ł study (1961) on sampies preserved
Ull now in Berli·n, and aJftel' atn anałysis of
descriptiohs of graptolite fauna, the autbor cri'tically
estimates detel'lffiinartion's ma de by H. Jaeger, in
particular those, whieh coneern the form
Monograp-tus cf. bouceki P f i b y l. In the author's opinion,
this form represents a mu:tative variety of a sirongJy
d.iifferenltiated group M. fOT77Wsus, whie:h after the
newes;t dalta Olbtained from <the areas of Foland
O'Ccurs a~bove the Saetograptus leintwardinensis
(L a p w) form, and below the Pristiograptus
bugen-sius T e 11 e r form. ·
In his ccm'clUision the author states that all the
graPt;Oli.te .forms at Łeba point at the new Siluri.an
h~rizon!;; occurring between ;the Saetograptus lein~
twardinensis horizon and the Pristiograptus bugensius
horiron. These forms are pattlly a'n equivalent ·to
the nlew se:r.ies lknown af bdth the żebralk and the
Lębork .bore-holes (H.
Tomezytk,
1960).PE310ME
B CTaTbe ()llf.HCbDBaiOTCR B3rJIHAf>L <l> •. ,[(aJlbrproHa
li
o.
3e~a (1944),r.
Erepa (B ne'laTH), JI. Tennepa(1960) H
r.
TO<M'IH'Ha (1959 H 1960) Ha CTPaTHrpacplłlOCHI.TfYPCł. H3 C•KBalKJ:młbl Jla6a, rrpo6ypeRH04!: B 1935/ /36 TU'.
ABT'O!P, ,rteTaJibHO HI3Y'łHIB B 1961 r. o6pa31.\bl, coxpa·
Hełmłbie B Bepmme, H orrpe,rteJieHHn q:~arrro.Jl!HTOB9!łi:
lPafY'Hbl, Klp!ITH'łOO!ru 01.\eHHIBaer orrpe,rteJieH!Hilł
r.
Erepa,oco6eHHo ct>opMbi Monograptus cf. bouceki P
t
i b y l.no MHeHHIO aBrotpa, 3Ta cl>opMa .!ł'BJifl:eTCR MYT~JIDHHOtt
pa3HOBH,!tHOCTbiO O'łeHb WfqxpepeHI.\HPOBaHHOit rpyniibl
M. Formosus, BCTpe'ła.IOIIJ,ełron, cor.nacHo nocne,rtHlłiM
cse.rteHH·flM H3 Teppwropm llOJibiUH, P.briiie· Saetograp·
tus leintwardinensis (L a p w.), HO HllilKe Pristiograptus
bugensius Te lle r. B 3aruiiO'łeHHH aBTOp rrpHXO~T
H 'Bb!BO)zy, 'lTO IBecb ą>aymocTH"'OOKIHit KOMIIIJieH'C H'3
JI·3'6bt xaparcrepHI3ye-r HO:Bbie CHJiypHitCKRe 30Hhl,
3a-JI·era.IOIIJ,He Me?KAY aOHott Saetograptus
leintwardinen-sis H Pristiograptus bugensius. OHH HIBJifl!OTCJI tJ.amłł'ł
HbiiM a!HaJIOI'OM HOIBOit ClBRTbl, H3BecTHOit HJ3 6Y'PCJBbiX
OKJB!alRlł\HI llieópru< H JleMóopK
(r.
TowmK, ·1960).I~IMETODY
PRACYI4·1
WALDEMAR ZIMNY
· Zjednoczenie Górniczo-Hutnicze Metali Nieżelaznych
·
UW AGI W SPRA WIE
BADAŃHYDROGEOLOGICZNYCH PRZY DOKUMENTOWANIU
ZLÓŻ.
.
SUROWCÓW MINERALNYCH
WŁASCIWE OMACOWAINI•E prdjeik,tów budowy
kopałń a llla&t®llie takie prowadzenie .rObót
górni!C!ZY'Ch, by u•ni'knąć zagrożeń wodnyeh,
tlest
możliwe rty!aro · w.te,dy, jeżeli ll"'zematnie warunków hydro-·
geol~ych i geologiczno-'.i·rmyn'ierSik'icll. rejonu zło
żowego je'st przeprowad2l0lle dak najtdokla.dniej i to
w odpdW'ied:nim czasie. Do'tychezas stopień
rozezmoa-nia waJ."TU'n:ków wOlelny-ch zbiegał S'ię z odpowiecltnią
kategorią ro~piOznla.nia złoża pod wzgJ.ędem
zasobo-WY'ffi. Ta~e 'Ujęcie rozeznania stosunków
hy<iroge'O-logJ.;cznyeh dla .złóż .liub rejonów złożowych lilie
do-staTczało .projektallltom górniczym dootalbe'cznych
da-nych w poszczególlnytch faza:ch ,prtolj~ani:a kopalń,
gtdy.ż np. dla rud lll€!tali .n!ieżela7111yoh :projekty
wstępne były sporzą:d?iane ara poids:tawie zasobów
uoża udokumen!towan)"Ch w .kiategomi C1 - ·a tY'ffi
samym sitopień znajomości ISitloSunlków wodtnytch nie
był do~tatec'Lny. Uzys!kane w tym klerunlru dośwdad
-czenie wskazuje na konieczność p'rzyspi5Szen:ia
ba-'dań hy'drogeologj,cznych w za'k:J:'IeSie s'to.rowlny>m do
kaitegori•i rozpoznania za'sobów, ta'k by przy
r<YLpo-:miawaniu złoża w ka!tegorii
cl
istniaro dostatecznerozeznanie Wiaruników wo:dtnyoh dl·a pr<J!iektowania ko.palń.
Dla osiągnięci:a ty,ch zalniierzeń konieczne wytdaje
:się połooen'ie na'C'i.Slru na zwiękSzenie programu
ba-dań hydrogeologi'cz<nych w okresie wyprzedzającym
dOlrumen<tow·alllie złoZ.a . w ~ajtegorii Cz, następnie
w okresie wykonY'Walnia robót wymaganY'Ch dla
udo-iDumentowania zasobów złoża w kaitegol"i!i C2 oraz
w kategorii Ct.
PrQgram ii Zlakres ty.ch 'badań należy dostosować
do stopnia trudności i ·złożoności warunków · hydro:..
geolog:ieznyeh danego rejonu złożowego. Dla różnych
rejonów i waro:nków będzie on 'Otd!mienny w
po-'S~ególnych fazaiCh roirezmania ii badania
hytdrogeo-logioonego. Progr.am i zak:re's •badań . ipOW'i.mJ.y wynd.:.
kać z kierunków ~PDStępow'an'ia z góry określonych.
Dla i-ch ustale:n.iJa widzę cellawość i !ironiec7Jil()Ść
opra-cowania klasytl\i;kaojd hy<llr'ogeol~czJneó złóż u-żytecz
nych kopalin stałytch, wy'sltępują<!y!Ch · na obszarze
Polski. Pxtzy uatta:laninl tej kla!Sytfik!aoji pdwi:n.n'O się
1\l~ęd.nić n{p. głębOkOść zallega'll'i:a, budOIWę ·
geo-logi~ą, 'l!jawliska stl"u~allne (u&lrolci, S2lezel•ino-watość, kawer'n'iSto.ść, kras), cha!J.'I!llkłter l'it'Ollolgiczny
skał, stopień za!WOOnien'ia, s'IXJSU'Il'ki w®ne na ·
po-wiermbni itp. Po dpraO<JIWam'U taiJcietl kJ.asY'fihcji
oraz przy porzą.dlrowa~ni'U do qdipowi.etdnioh klas lub
.grup surowców w Pols:ce naJeży przygo'Wwać szczegó-.
łdwą in'sitr.uktcję oo do zakreS!u 'i metdd badań dla
ipOSzczególny.ch eltapów rorezna'n'ia
hytdrogeologicz-nego. Miarą za'k:res·u badań może być Il!p. o'klreślelllie
