Joanna Derewońko
Wojny w Prusach Wschodnich
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 2, 217-218
Joanna D erewońko
Wojny w Prusach Wschodnich
W d n ia ch 29— 30 lis to p a d a 1994 r. w O śro d k u B ad ań N au k o w y ch im . W ojciecha K ętrzy ń sk ieg o o d b y ło się sym pozjum pośw ięcone w ojnom w P ru sach W schodnich. O rg a n iz ato rem sym pozjum o p ró cz O B N był W ojskow y In sty tu t H isto ry czn y w W a r szaw ie o raz In s ty tu t H isto rii W yższej Szkoły P edagogicznej w O lsztynie.
Pierw szym p o ru szo n y m pro b lem em były „W o jn y polsk o -k rzy żack ie” . P ro f. d r h a b . Ja n P ow ierski z G d a ń s k a szczegółow o om ów ił m ało zn an e w literatu rz e historycznej k o n flik ty zb ro jn e m iędzy k siążętam i p o m o rsk im i i m azow ieckim i a K rzy żak am i; sw oje ro zw ażan ia zakończył n a ro k u 1308. N astęp n ie głos za b ra ł d r J a n P ta k z L u b lin a , k tó ry w referacie „N a ja z d y litew skie n a W arm ię w X III i X IV w ieku” u k az ał przyczyny i sk u tk i tychże n ajazd ó w . D oc. d r h ab . M a re k Plew czyński z W arszaw y w referacie „ W o jn a księża n a W arm ii 1478— 1479” sk upił się n a aspekcie m ilitarn y m k o n flik tu . M g r Jerzy T eo d o rcz y k , rów nież z W arszaw y, zajął się problem em w ojen polsko-szw edzkich w la tac h 1626— 1629; referat o bejm ow ał d ziała n ia p ro w a d zo n e n a terenie P rus. T ego zagad n ien ia, ale w okresie późniejszym d otyczyło w ystąpienie p ro f. d r. h ab . W iesław a M ajew skiego z W arszaw y p t. „ K a m p a n ia 1656— 1657 w P ru sach K siążęcych i n a W a rm ii” . D o p e ł nieniem te m atu było p rzedstaw ienie przez p ro f. d r. h ab . S tanisław a A ch rem czy k a z O lsztyna m a ło znanego w histo rio g rafii w ątk u a ta k u w ojsk szw edzkich n a P rusy w la tac h 1678— 1679.
D r M ich ał K lim ecki z W arszaw y p rzeniósł zgrom adzonych w czasy późniejsze. Jego referat d otyczył k am p an ii n ap o leo ń sk ich w P ru sach W schodnich, zw łaszcza w ro k u 1807. U zupełnieniem tego tem atu było w ystąpienie d r. N o rb e rta K a s p a rk a z O lszty n a p t. „ W o jsk o polskie w P rusach W schodnich w latach 1807— 1813” . P o w ystąpieniach m ia ła miejsce dyskusja. Ja k o pierw szy za b rał głos m gr S ław om ir A ugusiew icz z O lsztyna, k tó ry nie zgodził się z niek tó ry m i tezam i p ro f. M ajew skiego; w ątpliw ości dotyczyły liczebności T a ta ró w o raz przebiegu bitw y pod P ro stk am i. W okół tych p ro b lem ó w w yw iązała się żyw a w y m ian a zd ań . P ro f. P ow ierski i d r Jerzy Sikorski uzupełnili w ystąpienie d r. P tak a . Z akw estionow ali m ożliw ość istnienia tylko dw óch d ró g n ajazd ó w litew skich n a W arm ię w X III i X IV w. D o w ystąpienia m gr. T e o d o rcz y k a krytycznie o d niósł się K rz y sz to f M ilew ski z O lsztyna, k tó reg o uw agę zw rócił b ra k w referacie w zm ianki o działan iach m o rsk ic h , w tym i o bitw ie p o d O liw ą. ' D ru g ieg o d n ia sesji m ó w io n o o w ieku X X . P ro f. S. A chrem czyk o d czy tał referat nieobecnego n a sym pozjum p ro f. d r. h ab . M ieczysław a W rzo sk a z W arszaw y, któ reg o te m atem by ła „I w ojna św iatow a w P ru sa ch W sch o d n ich ” . N ie przy b y ł d o O lsz ty n a d r M ieczysław Cieplew icz z W arszaw y. Jego pracę „P ru sy W schodnie w p o lsk ich p la n ac h o peracyjnych 1921— 1939” , n a p isa n ą w espół z p ro f. d r. h ab . P io trem S taw eckim , p rzed staw ił p ro f. M a re k Ja b ło n o w sk i.
O sta tn im te m atem olsztyńskiego sym pozjum były „O peracje w c h o d n io p ru sk ie A rm ii C zerw onej 1944— 1945” . A u to rem referatu był d r S ikorski, k tó ry b ard z o szczegółow o p rzed staw ił p ro b lem d ziałań w ojsk radzieckich i niem ieckich n a terenie P ru s W schodnich.
Komunikaty
W dyskusji głos z a b ra ł m g r C ezary N ałę cz z O lsztyna, k tó ry p o d k reślił fa k t, iż niewiele uw agi pośw ięcili referenci sp raw o m m o rsk im . M ów ca zauw ażył, że om ijanie tego zagadnienia zu b a ża tego ty p u sym pozja, p o stu lo w a ł uw zględnienie te m a tu w przyszłości.
O rg a n iz ato rzy zapow iedzieli w ydanie m a teria łó w posesyjnych olsztyńskiego sym poz ju m .
