Włodzimierz Pela
Pieńki-Grodzisko, gm. Jedwabne, woj.
łomżyńskie
Informator Archeologiczny : badania 13, 179-180
1 7 9
w y ró ż n io n o c z t e r y p a le n is k a / ? / . R ó ż n iły s i ę o n e b a r w ą w y p ä n is k a z n a c z n ie c i e m n i e j s z ą i le p k ą Je j k o n s y s te n c ją o r a z z n a c z n y m z a g ę s z c z e n ie m k o ś c i z w ie r z ę c y c h i fra g m e n tó w n a c z y ń . M a k s y m a ln a g łę b o k o ś ć Jam y od p o w ie r z c h n i w y n o s iła 0 , 6 m . W p o b liż u Ja m y n a p o w ie r z c h n i z n a le z io n o p r z ę ś l i к g lin ia n y . W s z y s tk o w s k a z y w a ło , ż e b y ła t o b u d o w la m i e s z k a l n a , p ra w d o p o d o b n ie p ó łz ie m la n k a . Na p o d s ta w ie c e r a m i k i , w w ię k s z o ś c i o b ta c z a n e j c a łk o w ic ie i z d o b io n e j o r n a m e n te m s tr e f o w y m , w ie lo w ą tk o w y m /w i e l o k r o t n e j lin ii f a l i s t e j 1 n a k łu ć g r z e b y k ie m o r a z p o z io m y c h b r u z d / u z n a je m y j ą z a w s p ó łc z e s n ą z g ro d e m i o s a d a m i na s ta n o w is k a c h 2 i 3, a w ię c p o c h o d z ą c ą z f a z y D c z y li z o k r e s u od p ołow y X do poło w y X I w ie k u . 9 P IE N K I-G R O D Z IS K O , g m . J e d w a b n e U n iw e r s y te t W a r s z a w s k i w o j. ło m ż y ń s k ie SS P " U n i v e r s i t a s " Z a k ła d B a d a ń A r c h e o lo g ic z n y c h B a d a n ia p ro w a d z ił m g r W ło d z im ie r z P e la . F in a n s o w a ł W KZ w Ł o m ż y , P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . G r o d z is k o w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e X III w. B a d a n ia k o m p le k s u o s a d n ic z e g o s k ła d a ją c e g o s i ę z g r o d z is k a , o s a d y i c m e n t a r z y s k a o b ję ły w ro k u b ie ż ą c y m g r o d z is k o . O b ie k t z a c h o w a n y J e s t f r a g m e n t a r y c z n i e . N a jle p ie j p r e z e n tu je s i ę w a ł od s t r o n y p o łu d n io w o - w s c h o d n ie j. N a to m ia s t r e s z t a w a łu , s z c z e g ó ln ie od s tr o n y z a c h o d n ie j, z o s t a ł a r o z e b r a n a . M a jd a n g r o d z is k a p o k r y ty j e s t lic z n y m i z a g łę b ie n ia m i - p o z o s t a ł o ś c i a m i po d o ła c h do p rz e c h o w y w a n ia z ie m n ia k ó w . B a d a n ia a r c h e o lo g ic z n e m ia ły na c e lu r o z p o z n a ć s t r a t y g r a f i ę w a r s tw k u ltu ro w y c h n a m a jd a n ie g r o d z i s k a /r o z p la n o w a n ie z a b u d o w y / o r a z r o z p o z n a n ie k o n s t r u k c j i w ałó w . W ty m c e lu w y k o n an o 3 w ykopy b a d a w c z e . S tw ie rd z o n o : - n a m a jd a n ie pod w a r s tw ą d a r n i i h u m u s u z a le g a w a r s tw a c z a r n e j p r z e p a lo n e j z i e m i o r ó ż n e j m i ą ż s z o ś c i , w k t ó r e j z n a jd u ją s i ę s k u p is k a k a m ie n i / p a l e n i s k a ? / z d u ż ą i l o ś c i ą fr a g m e n tó w n a c z y ń g lin ia n y c h . Ś w ia d c z ą o n e o w y s tę p o w a n iu z a b u d o w y n a z ie m n e j. N a k r a w ę d z i m a jd a n u o d s ł o n ię to c z ę ś ó p ó ł z ie m i a n ki w b u d o w ie k t ó r e j w y k o r z y s ta n o k o n f ig u r a c ję t e r e n u . O p ró c z c e r a m i k i z n a le z io n o p r z ę ś l i ki g lin ia n e , n o i e i g r o t ż e la z n y ; - w ał u s y p a n y z o s ta ł z p ia s k u i g lin y . S p o ra d y c z n ie w y s tę p u ją t a k ż e k a m ie n ie . I s t n i e j e m o ż liw o ś ć p r z y k r y c i a p o w ie r z c h n i w a łu od s t r o n y z e w n ę tr z n e j k a m ie n ia m i- p ła s z c z e m k a m ie n n y m , n a le ż y s i ę je d n a k lic z y ć z m o ż liw o ś c ią o d s ło n ię c ia k a m ie n i n a s k u te k e r o z y jn e j d z ia ła ln o ś ć ! w o d y . N a u w a g ę z a s łu g u je w a r s tw a c z a r n e j z ie m i z e s p a le n iz n ą o p a d a ją c ą w k ie r u n k u p ó łn o c n y m n a p r o f ilu w sc h o d n im w ykopu. Z e w z g lę d u n a p o ło ż e n ie o s a d y p o d g ro d o w e j, n a le ż a ło b y o c z e k iw a ć w p o b liż u l o k a liz a c ji b r a m y ;
ISO M a t e r i a ł po o p r a c o w a n iu z o s ta n ie p r z e k a z a n y W o je w ó d z k ie m u K on s e r w a t o r o w i Z a b y tk ó w w Ł o m ż y . B a d a n ia z a k o ń c z o n o . PIO T R K Ó W T R Y B U N A L S K I p a t r z S t a r e M ia s to p ó ź n e ś r e d n io w ie c z e u l. Ł a z ie n n a M o k r a - S k w e r PO K R Z Y W N O , g m . G r u ta M u z e u m w G r u d z ią d z u w o j. to r u ń s k i e S ta n o w is k o - Z a m e k B a d a n ia m i k ie r o w a li; m g r R y s z a r d B ogu w o ls k i i m g r M a r ia n K o c h a n o w s k i^ /a u to r s p r a w o z d a n i a / . F in a n s o w a li: W K Z w T o r u n iu i G r u d z i ą d z k ie T o w a r z y s tw o K u ltu ry . T r z e c i s e z o n b a d a ń . G r o d z is k o w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e /X I - X I I w. / i z a m e k k r z y ż a c k i / Х Ш -X V w . / . P r a c e , b ę d ą c e k o n ty n u a c ją z l a t 1974-1& 75, m ia ły n a c e lu p o t w i e r d z e n ie i s t n i e n i a w c z e ś n i e j s z y c h , p r z e d k r z y ż a c k i c h ś la d ó w o s a d n ic tw a o r a z p o tw ie r d z e n ie w m a t e r i a l e a r c h e o lo g ic z n y m d a n y c h h is to r y c z n y c h , d o ty c z ą c y c h te g o o b ie k tu a r c h ite k to n ic z n e g o . W y ty c z o n o t r z y w ykopy b a d a w c z e . t
W ykop 1 z lo k a liz o w a n o w c e n tr u m d z ie d z iń c a Z a m k u Ś re d n ie g o , w y m ia r y 4 , 5 x 4 , 6 m . T u ż pod w a r s tw ą h u m u s u w y s tą p iła w a r s tw a u ż y t ko w a o m i ą ż s z o ś c i o k o ło 140 c m , z a w ie r a ją c a r u m o s z c e g la n y , f r a g m e n ty n a c z y ń c e r a m i c z n y c h , k o ś c i z w i e r z ę c e , d e ta le a r c h ite k to n ic z n e o r a z k il k a n a ś c i e s i l n i e s k o r o d o w a n y c h g w o ź d z i ż e la z n y c h . Z n a le z io n y m a t e r i a l c e r a m i c z n y w s k a z u je n a o k r e s od 2 p o ło w y X III d o 1 p o ło w y XIV w ie k u .
W ykop 2 u s y tu o w a n o z g o d n ie z b ie g ie m m u r ó w o b w o d o w y ch Z a m k u Ś r e d n ie g o , w te n s p o s ó b , że k ra w ę d ź p o łu d n io w ą w y kopu s ta n o w iło w e w n ę t r z n e li c o m u r u z a m k u ; w y m ia r y 4 , 5 x 4 , 5 m . U d a ło s i ę w y o d rę b n ić t r z y z a s a d n i c z e w a r s tw y u ż y tk o w e , z k tó r y c h w a r s tw a n a j n i ż s z a , s p o c z y w a ją c a b e z p o ś r e d n i o n a c a lc u w y z n a c z y ła p ie r w o tn y p o z io m . J e j t r e ś ć k u ltu ro w ą s ta n o w iło 13 f r a g m e n tó w c e r a m i k i z p r z e ło m u Х П /Х Ш w iek u / p i e r w s z a w z m ia n k a ź r ó d ło w a o s ta n o w is k u p o c h o d z i z 1222 r . / . W a r s tw y w y ż s z e , p o c h o d z ą c e z o k r e s u p a n o w a n ia k r z y ż a c k ie g o n a ty m o b s z a r z e , p r z e d z i e l a j ą w a r s tw y n iw e la c y jn o - w y r ó w n a w c z e . Na g łę b o k o ś c i o k o ło 100 c m , U c z ą c od p o w ie r z c h n i w y k o p u , z a le g a ł r e g u l a r n y b r u k k a m ie n n y , z w ią z a n y b e z p o ś r e d n io z p r z e b u d o w ą z a m k u c e g la n e g o u s c h y łk u X III w ie k u . W y ż e j w y s tą p ił r u m o s z - w a r s tw a r o z b ió r k o w a z a m k u .
W ykop 3 z lo k a liz o w a n o n a t e r e n i e d z ie d z iń c a Z a m k u W y s o k ie g o . U s y tu o w a n ie n a w ią z y w a ło do w ykopów w y ty c z o n y c h w e w c z e ś n ie js z y c h s e z o n a c h b a d a w c z y c h . W y m ia ry w ykopu 4 , 0 x 4 ,0 m . P o d w a r s t w ą r u m o s z u
