Ewa Twarowska
Winnica, gm. Połaniec, woj.
tarnobrzeskie. Stanowisko 1 i 2
Informator Archeologiczny : badania 13, 271-272
271
b y ły sw o im d łu ż s z y m b o k ie m w z d łu ż lin ii N -S , a ja m y 3 1 1 1 w z d łu ż l i n ii W -E . K s z t a ł t ja m b y ł p r o s to k ą tn y , n a g łę b o k o ś c i 20 c m od p o w ie r z c h n i z ie m i g w a łto w n ie z w ę ż a ł s i ę do o k o ło 1 , 0 - 1 , 2 ra i s k r a c a ł s i ę do o k o ło 2 , 5 m . J a m y m ia ły d n a n ie c k o w a t e , g łę b o k ie b y ły n a 5 0 -8 0 c m , od ś r e d n i e j o d b ie g a ła j a m a 11, j e j g łę b o k o ś ć s ię g a ła 1 , 4 m .
C h r o n o lo g ię o b ie k tó w m o ż n a o k r e ś l i ć na p o d s ta w ie lic z n i e w y s tę p u ją c e j c e r a m i k i . W c h w ili o b e c n e j r y s u j ą s i ę t r z y fa z y o s a d n ic z e : p i e r w s z a V 1I-X w. d la n ie j c h a r a k t e r y s t y c z n a j e s t c e r a m i k a w c z e s n o s ło w ia ń s k a w y k a z u ją c a w pływ y p o m o r s k ie i c e r a m i k a b a ł ty ja k a ; d ru g a X I w . - b r a k c e r a m i k i b a ł t y j s k i e j , z a n ik w pływ ów p o m o r s k ic h ; t r z e c i a Χ Π-Χ1Ι w . - c e r a m i k a c h a r a k t e r y s t y c z n a d la M a z o w s z a , B a d a n ie s ta n o w is k a s ta n o w i i n t e r e s u j ą c y w k ła d do b a d a ń * n a d p o g r a n i c z e m b a ł ty js k o - s ło w ia ń s k im we w c z e s n y m ś r e d n io w ie c z u . B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . W IN N ICA , g m . P o ła n ie c U n iw e r s y te t W a r s z a w s k i w o j. t a r n o b r z e s k i e I n s ty tu t A rc h e o lo g ii S ta n o w is k o 1 1 2 B a d a n ia p r o w a d z iła m g r E w a T w a r o w s k a . F in a n s o w a ła D y r e k c ja E le k tr o w n i P o ła n ie c , S z ó s ty s e z o n b a d a ń . G r o d z is k o i o s a d a p r z y - g r o d o w a - w c z e e n e ś r e d n io w ie c z e Х 1-Х Ш w. S ta n o w is k o 1 - g r o d z is k o P r z e b a d a n o łą c z n ie o b s z a r 202 m 2 . B a d a n ia n a g r o d z is k u w W in n icy m ia ły na c e lu d o s t a r c z e n i e d a l s z y c h d a n y c h d o ty c z ą c y c h k o n s t r u k c j i u m o c n ie ń g ro d u w je g o p o łu d n io w ej c z ę ś c i , a ta k ż e j e g o zab u d o w y w p a r t i a c h p r z y le g a ją c y c h b e z p o ś r e d n io do ty c h ż e u m o c n ie ń . P r z e c i ę t o p ó łn o c n ą c z ę ś ć k o n s t r u k c j i iz b ic y z a c h o d n ie j, o d s ło n ię te j w w y k o p a c h 9 i 13, p r o f ile m p r o s to p a d ły m do j e j ś c ia n y p ó łn o c n e j. Z p r o filu w y n ik a , że ś c i a n a iz b ic y z a w a liła s i ę po s p a le n iu p r z y k r y w a ją c w r a z ze s p a lo n y m i k o n s tr u k c ja m i w y ż s z y c h p a r t i i w ału w a r s tw ą s p a le n iz n y i p r z e p a lo n e j g lin y o b ie k t g o s p o d a r c z y z p a le n is k ie m /o b ie k t 3 / z n a jd u ją c y s i ę u p o d n ó ż a w a łu , % W w y k o p ach 8, 9, 10 1 11 s tw ie r d z o n o d o te j p o ry i s t n i e n i e 6 o b ie k tów p r z y le g a ją c y c h b e z p o ś r e d n io , lu b z n a jd u ją c y c h s i ę w z n a c z n y m p r z y b liż e n iu k o n s tr u k c ji w a ło w y c h . S ą o n e r ó ż n y c h r o z m ia r ó w i m i ą ż s z o ś c i - c e c h a m i, k t ó r e j e łą c z ą j e s t p o s ia d a n ie p a le n is k w o b r ę b ie lu b w p o b li żu / l u b i ta k , i t a k / , u s y tu o w a n ie d łu ż s z y m b o k ie m r ó w n o le g le do p r z e b ie g u w a łu ,' w y p e łn is k o w p o s ta c i c z a r n e j w ę g lis te j z ie m i z b a r d z o bo g a t ą - z a w a r t o ś c i ą k u ltu r o w ą w p o s ta c i lic z n y c h w y ro b ó w ż e la z n y c h /w ty m g ro tó w s t r z a ł , k t ó r e w y s tę p u ją w ic h o b r ę b ie lu b w p o b liż u - p ó łf a b r y k a ty s t r z a ł w p o s ta c i p rę tó w ż e la z n y c h i t p , / , ż u ż la ż e la z n e g o , a p o z a ty m p r z ę ś lik ó w , c e r a m i k i i k o ś c i z w ie r z ę c y c h . P o z w a la to p r z y p u s z c z a ć , że w p a r t i i p rz y w a ło w e j g ro d u z n a jd o w a ło s i ę s z e r e g p o m ie s z c z e ń ty p u g o s p o d a r c z e g o , p e łn ią c y c h fu n k c ję m a g a z y n ó w , w a r s z ta tó w p ro d u k c y jn y c h /p r o d u k c ja g ro tó w s t r z a ł / itp .
272 D o ty c h c z a s p r z e b a d a n o n ie z n a c z n e f r a g m e n ty m a jd a n u g r o d u , g łó w n ie w j e go p a r t i i p rz y w a lo w e j s t w i e r d z a j ą c w y s tę p o w a n ie lic z n y c h p a le n is k k a m ie n n y c h . Z n a le z io n o lic z b y i b o g a ty m a t e r i a l za b y tk o w y . S ta n o w is k o 2 - o s a d a p r z y g r o do w a P r z e b a d a n o o b s z a r 143 m 2 . P r a c e n a o s a d z ie p r z e b ie g a ły w dwu k ie r u n k a c h . P i e r w s z y m i a ł c h a r a k t e r r a to w n ic z y i z w ią z a n y b y ł z w y k o p e m k a b lo w y m , p r z e p r o w a d z o n y m w io s n ą b r . p r z e z t e r e n o s a d y . W ykop o s z e r o k o ś c i 1 m p rz e p r o w a d z o n o lu k ie m od p o d n ó ża w a łu p rz e c iw p o w o d z io w e g o a ż do d r o g i. U d ało s i ę w n im u c h w y c ić z a s ię g o s a d y p o tw ie r d z a ją c y w y n ik i n a s z y c h p o p r z e d n ic h b a d a ń , W m i e j s c a c h n a jin te n s y w n ie j s z e g o n a s y c e n ia w a r s tw y k u ltu r o w e j w ę g le m d rz e w n y m d o k o n a n o o b u s t r o n n y c h w c ię ć w k ie r u n k u p ó łn o c n y -z a c h ó d i p o łu d n io w y -s c h ó d . W e w c ię c ia c h o d s ło n ię to dw a p a le n is k a i p ie c k a m ie n n y zb u d o w an y z w a p ie n i o w y m ia r a c h l , 4 x 1 ,1 m , z w lo te m u m ie s z c z o n y m o d s t r o n y p ó łn o c n e j / s z e r o k o ś ć w lo tu 35 c m . / i z a c h o w a n ą g r u b o ś c i ą ś c i a n o d 30 do 35 c m . p r z y w y s o k o ś c i do 25 c m .
K o n ty n u u ją c p r a c e p ro w a d z o n e w l a ta c h u b ie g ły c h z a ło ż o n o w ykop o p o w ie r z c h n i 75 m 2 , w c e lu u c h w y c e n ia d a ls z e g o c ią g u k o n s t r u k c j i m o s t o w ych o d k ry ty c h w ro k u 1 9 7 5 . O d s ło n ię to d a l s z e 14 słu p ó w k o n s t r u k c j i b ie g n ą c y c h w k ie r u n k u p ó łn o c n o - z a c h o d n im . U k ła d a ją s i ę o n e w dw a r z ę d y o d d a lo n e o d s i e b i e o o k o ło 3 - 4 m , Ś r e d n ic a słu p ó w w a h a s i ę w g r a n i c a c h 3 0 -3 8 c m , a z a c h o w a n a m i ą ż s z o ś ć od 30 do 100 c m .
B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
ZAW ADA, g m . P o ła n ie c U n iw e r s y te t W a r s z a w s k i w o j. t a r n o b r z e s k i e I n s ty tu t A r c h e o lo g ii S ta n o w is k o 1
B a d a n ia p r o w a d z ili d r B o le s ła w a C h o m e n to w s k a i m g r J a n M ic h a ls k i. F in a n s o w a ła D y r e k c j a
E le k tr o w n i P o ła n ie c w b u d o w ie. P ią ty s e z o n b a d a ń . O s a d a k u l t u r y t r z c i n i e c k i e j , o s a d a k u ltu r y łu ż y c k ie j z o k r e s u h a l s z ta c k ie g o i c m e n t a r z y s k o z o k r e s u w pływ ów r z y m s k ic h , W 1978 r o k u p r z e b a d a n o p o w ie r z c h n ię o k o ło 500 m 2 . P r a c e k o n c e n tr o w a ły s i ę w y łą c z n ie w z a c h o d n ie j c z ę ś c i s ta n o w is k a , z a g r o ż o n e j z n i s z c z e n i e m , B a d a n ia m i o b ję to p e r y f e r i ę s ta n o w is k a . O d k ry to f r a g m e n ty p r a w d o p o d o b n ie p ie c a g a r n c a r s k i e g o w p o s ta c i lic z n y c h k a m ie n i, p o le p y o r a z z n ie k s z ta łc o n y c h fra g m e n tó w n a c z y ń . W p ó łn o c n o - z a c h o d n ie j c z ę ś c i n a t r a f io n o n a s k u p is k o r ó ż n e g o r o d z a ju j a m . W Ic h p o b liż u z n a le z io n o k i l k a n a ś c i e fra g m e n tó w c e r a m i k i k u ltu r y t r z c i n i e c k i e j p o c h o d z ą c y c h p r a w d o p o d o b n ie z o s a d y . N a j is to tn ie js z y m e le m e n te m b a d a ń b y ło u c h w y c e n ie d a ls z e g o p r z e b ie g u ro w ó w o d k ry ty c h w p o p r z e d n ic h l a t a c h . Ich z a r y s y b y ty w y r a ź n e , in te n s y w n e i o z n a c z n e j m i ą ż s z o ś c i . W e w n ą trz o d k r y to l ic z n e ślacfy p io n o w y ch p a li. W s z y s tk ie o p is a n e p o w y żej o b ie k ty w ią ż ą s i ę z o s a d ą k u ltu r y ł u ż y c k ie j. Na c a ły m b a d a n y m o b s z a r z e w y s tą p iła w a r s tw a k u ltu ro w a
