Projekt PROMINE

(1)

___________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________ 1)

KGHM CUPRUM sp. z o.o. – CBR, ul. gen. Wł. Sikorskiego 2-8, 53-659 Wrocław

Jacek Pyra

1)

, Agata Zieli

ń

ska

1)

, Marcin Paterek

1)

, Mateusz Niedbał

1)

– od baz danych do modeli geologicznych

Streszczenie

Europejski projekt PROMINE obejmuje szereg powiązanych ze sobą pakietów tematycznych dotyczących istniejących złóż i obszarów o potencjale złożowym wraz z ich modelami cyfro-wymi oraz możliwościami uzyskania nowych produktów z rud metali. Omówione w artykule pakiety obejmują opracowanie baz danych geologiczno-złożowych oraz, w najbardziej per-spektywicznych obszarach, modeli cyfrowych złóż. Dzięki temu możliwe stanie się uzyskanie informacji o potencjalnych zasobach metali krytycznych dla gospodarki europejskiej i produk-cji nowych materiałów. Udział w projekcie wielu uczestników europejskich umożliwi powstanie wiarygodnej bazy informacji geologiczno-złożowych, jak również stanie się podstawą przyję -cia przez Wspólnotę Europejską właściwej strategii w tym obszarze działań.

W artykule zaprezentowano wyniki prac dla polskiej części pakietów WP1 i WP2 obejmują -cych stworzenie baz danych złóż i koncentracji antropogenicznych (obiektów unie-szkodliwiana odpadów wydobywczych po przeróbce rud metali stanowiących potencjalne złoża surowców) oraz konstrukcji modelu cyfrowego złoża rud miedzi i surowców towarzyszą -cych niecki północnosudeckiej i antykliny Mulkwitz oraz części monokliny przedsudeckiej. Omówiono zastosowane techniki i powiązania między pakietami tematycznymi, jak również rezultaty wykorzystanego modelowania przestrzennego złoża.

Słowa kluczowe: złoża miedzi, modele geologiczne, potencjał zasobów mineralnych, 7 Program Ramowy

Promine project – from databases to geological models

Abstract

The ProMine Project “Nano-particle products from new mineral resources in Europe”, carried out under the EU’ Seventh Framework Programme, consists of six thematically related work packages concerning deposits (known and predicted) with their digital geologi-cal models and a possibility of creation of new nano-products from ores or gangue. The work packages described in this paper address the development of a uniform European geological GIS system with digital models of the deposits and the perspective areas. The works covered by the work packages provide information about potential resources of criti-cal metals for the European economy and production of new materials. Participation of many European partners offers an opportunity to develop a reliable database of geological knowledge and to establish a basis for the European Union’s strategy. The paper gives an overview of Work package 1 and 2 (WP1 & WP2) and presents the results of the research performed by KGHM CUPRUM’s Geological Analyses and Studies Department team. The main task was to create database of Polish deposits and anthropogenic concentrations, and further to construct a digital model of the Kupferschiefer deposit (of Cu and Ag among others). Applied techniques and relations between the work packages, as well as the results of the 3D modeling of the deposit are discussed.

Key words: copper deposits, geological models, potential of mineral resources, 7th Framework Programme

(2)

50

Jacek Pyra, Agata Zielińska, Marcin Paterek, Mateusz Niedbał

___________________________________________________________________

Wst

ę

p

Europejski projekt PROMINE – „Produkty o strukturze nanocząsteczek z nowych zasobów mineralnych w Europie” jest realizowany przez 27 partnerów instytucjonalnych i przemysłowych z obszaru Unii Europejskiej. Projekt składa się z 7 pakietów tematycznych z różnych dziedzin nauki, których podstawowym celem jest opracowanie technologii produkcji nowych materiałów i produktów pochodzą -cych z rud metali, w tym uznanych za strategiczne dla rozwoju gospodarki europej-skiej.

KGHM CUPRUM sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe we Wrocławiu uczestni-czy w realizacji 4 pakietów tematycznych projektu (WP – work package). W ramach pakietów WP1 i WP2 utworzono polską część ogólnoeuropejskiego systemu baz danych geologicznych dotyczących informacji o zasobach mineralnych, obejmując ocenę wartości istniejących i potencjalnych zasobów, a także opracowanie zaawan-sowanych modeli cyfrowych złóż rud metali dla potrzeb przemysłu wydobywczego. Dodatkowo baza zawiera dane dotyczące koncentracji antropogenicznych (obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych), mogących stanowić w przyszłości bazę surowcową. Na terenie Unii Europejskiej, dla poszczególnych krajów zadanie reali-zowane jest przez regionalnych uczestników projektu. Szczególnie interesującą częścią systemu baz danych są modele przestrzenne złóż w wybranych obszarach mineralogicznych, dla Polski jest to obszar monokliny przedsudeckiej i niecki pół-nocnosudeckiej.

1. Pakiet WP1

Pakiet WP1 realizowany przez KGHM CUPRUM dotyczy złóż surowców mine-ralnych i koncentracji antropogenicznych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem złóż rud metali. Dane o złożach znajdują są w relacyjnej bazie danych, której system opracowała Francuska Służba Geologiczna BRGM – lider pakietu, dla wszystkich uczestników projektu. Zawartość bazy jest w pełni zintegrowana z systemem euro-pejskim baz danych złóż i koncentracji antropogenicznych.

Realizacja budowy bazy danych obejmowała w zakresie polskiej części pakietu, wprowadzenie i aktualizację informacji o złożach naturalnych i koncentracjach an-tropogenicznych (tab. 1). Pozostałe punkty harmonogramu realizowane były przez koordynatora pakietu – BRGM. Finalnym produktem pakietu jest cyfrowa mapa po-tencjału mineralnego Europy (rys. 1).

Tabela 1 Etapy realizacji pakietu WP1

1. Budowa struktury bazy danych o złożach europejskich. 2. Wprowadzenie informacji do bazy danych:

a. o złożach naturalnych,

b. o koncentracjach antropogenicznych. 3.

Komplilacja danych z mapami (GIS).

4. Testowanie i ewentualne uzupełnienia bazy danych o dodatkowe dane. 5. Publikacja i testowanie bazy danych w Internecie.

(3)

Rys. 1. Mapa gęstości potencjału wystąpień nowych złóż rud metali (Cu, U, Pb, Ni, Co, Zn, V, Re, platynowce) w piaskowcach i łupkach (wg BRGM)

1.1. Baza danych zło

ż

owych

W bazie znajduje się aktualnie ponad 400 złóż i wystąpień mineralizacji surow-ców metalicznych, chemicznych, energetycznych i innych znajdujących się na ob-szarze Polski. Wprowadzono nowe dane złóż zawierających szczególnie interesują -ce zawartości metali krytycznych m in. gal, german, kobalt i wanad.

Baza danych złóż zawiera informacje o złożach następujących surowców mineral-nych:

a) metale:

− żelazne: żelazo, mangan,

− nieżelazne: cynk, cyna, miedź, ołów, chrom, nikiel, kobalt i inne, b) surowce chemiczne: sól kamienna,

c) surowce energetyczne: węgiel kamienny i brunatny.

Szczególne zainteresowanie w projekcie przywiązuje się do pierwiastków krytycz-nych oraz pierwiastków ziem rzadkich, które mają strategiczne znaczenie dla euro-pejskiego przemysłu. Spośród pierwiastków krytycznych w Polsce w śladowych ilościach występują cztery (tab. 2).

(4)

52

___________________________________________________________________

Tabela 2 Występowanie pierwiastków krytycznych w złożach Polski wg „Bilansu zasobów kopalin i wód

podziemnych w Polsce” wg stanu na 31.12.2009 r. [4]

Pierwiastki towarzyszące Nazwa złoża

Gal Laski, Zawiercie I

German Laski, Zawiercie I

Kobalt

Gaworzyce, Głogów Głęboki Przemysłowy, Lubin-Małomice, Niecka Grodziecka,

Polkowice, Radwanice, Retków, Rudna, Siero-szowice, Wartowice

Wanad

Gaworzyce, Lubin-Małomice, Niecka Grodziecka, Polkowice, Radwanice, Rudna, Sieroszowice

Baza danych złóż zawiera szereg informacji geologiczno-górniczych, w tym:

− lokalizację złoża,

− głębokość zalegania,

− rodzaj mineralizacji,

− wielkość zasobów,

− typ złoża,

− minerały towarzyszące,

− kategorię rozpoznania złoża,

− sposób eksploatacji,

− informacje dot. właściciela.

Dane wprowadzone zostały zgodnie z poniższą strukturą: a) Informacje ogólne:

− identyfikator: kod ISO kraju, w którym znajduje się dane złoże (POL),

− przedsiębiorstwo: właściciel i/lub operator,

− status: określenie statusu danego projektu (aktywna kopalnia, zakończona eksploatacja, projekt perspektywiczny),

− lokalizacja: nazwa kraju, lokalizacja administracyjna – województwo, powiat, gmina, współrzędne geograficzne,

− nazwa złoża,

− URL: adres strony internetowej zawierającej informacje o danym złożu, su-rowcach, właścicielu,

− nazwa bazy danych: odniesienie do innych istniejących już baz danych, za-wierających informacje o danym złożu.

b) Informacje geologiczne:

− informacje złożowe:

typologia złoża: z podziałem na typy i podtypy, morfologia: opis geometrii złoża, miąższość złoża itd.,

− mineralizacja złoża - stratygraficzny wiek mineralizacji,

(5)

c) Informacje ekonomiczne:

− główna metoda eksploatacji (w przeszłości i planowana w przyszłości),

− typ rudy (tlenkowa, siarczkowa),

− informacje dotyczące produkcji: rodzaj produktu, wielkość produkcji,

− zasoby,

− zawartość procentowa pierwiastka użytecznego w rudzie,

− informacje dodatkowe.

1.2. Baza danych koncentracji antropogenicznych

Baza danych koncentracji antropogenicznych zawiera dane największych skła-dowisk odpadów po produkcji metali w Polsce. Dane skłaskła-dowisk pozostają w ś ci-słym związku z bazą danych złóż, tzn. składowiska są relacyjnie związane ze zło-żami, z których pochodzą odpady.

Układ bazy jest podobny do schematu przedstawionego dla bazy danych złóż. Wprowadzanie danych składowisk w określonym porządku umożliwia specjalna aplikacja związana z bazą. Dane wprowadzane są w następującym układzie:

a) Informacje ogólne:

− identyfikator: kod ISO kraju, w którym znajduje się składowisko (POL),

− właściciel: przedsiębiorstwo i/lub operator,

− lokalizacja,

− status: obiekt aktywny, nieczynny,

− zastosowane techniki przeróbki odpadów, b) Dane analiz chemicznych odpadów:

− typ składowiska łącznie z danymi kubaturowymi, masowymi, powierzchnio-wymi,

− rodzaj magazynowanych odpadów,

− skład mineralogiczny odpadów,

− zawartość składników użytecznych w odpadach,

− wielkość i rodzaj oddziaływania składowiska na otoczenie.

c) Komentarze tekstowe, dokumentacja fotograficzna, literatura źródłowa. Pakiet WP1, w efekcie którego określono gęstość występowania potencjalnych no-wych złóż metali (rys. 1 i 2) oraz zbilansowano zasoby metali głównych i towarzy-szących w Europie, był pierwszym etapem prac w projekcie Promine i jednocześnie stanowił podstawę oraz punkt wyjścia do dalszych prac badawczych. Mechanizm zastosowany w tworzeniu map gęstości potencjału wystąpień nowych mineralizacji wyznacza promień zasięgu potencjalnego wystąpienia mineralnego dla każdego istniejącego złoża, scharakteryzowanego w bazie danych, w zależności od jego lokalizacji i wielkości. Dla pojedynczego wystąpienia minimalny promień określono na 10 km. Nakładanie się promieni w przypadku kilku złóż tego samego metalu po-wodowało kumulację zasięgów i w konsekwencji jego powiększanie się.

(6)

54

___________________________________________________________________

Rys. 2. Mapa gęstości potencjału wystąpień nowych osadowych złóż metali (Fe, Mn, Ba, K, Na, Sr) (wg BRGM)

2. Pakiet WP2

Pakiet WP2 projektu Promine ma na celu stworzenie cyfrowych regionalnych modeli geologicznych obejmujących możliwie jak największą liczbę obecnych i po-tencjalnych złóż surowców metalicznych na obszarze Europy. Modele te mogą być wykorzystane do szacowania zasobów jak również do oceny przewidywanych skut-ków środowiskowych i społecznych wydobycia w trakcie całego cyklu życia kopalni. Przede wszystkim jednak mają one być narzędziem wspomagającym firmy górnicze w ocenach potencjału zasobowego nowych obszarów oraz tworzeniu programów prac eksploracyjnych. Mają one stanowić uzupełnienie bazy informacji geologiczno-złożowych powstałej w ramach pakietu WP1, która będzie w przyszłości stanowić cenne źródło danych dla decydentów terytorialnych Wspólnoty Europejskiej i Polski. Prace w ramach pakietu WP2 obejmują przede wszystkim 4 „obszary” (rys. 3), w obrębie których zespoły z odpowiadających im terytorialnie krajów zbierały dane, wykonywały badania i przeprowadzały modelowanie geologiczne. W pakiecie wy-różniono:

(7)

− „obszar iberyjski” – skupiający się na złożach Cu, Au, Ag i Zn w Iberyjskim Pasie Pirytowym, które to złoża są modelowane przez współpracujące ze-społy z Hiszpanii i Portugalii,

− „obszar bałkański” („helleński”), gdzie złoża m.in. Cu, Pb, Zn i Au są mode-lowane przez zespoły z Grecji,

− „obszar fennoskandzki” obejmujący m.in. złoża typu VMS – Cu, Au i Ag – modelowane przez partnerów ze Szwecji i Finlandii,

− „obszar przedsudecki” nazywany również „Kupferschiefer” – obejmujący cechsztyńskie złoża Cu, Ag i Au na obszarze Polski i Niemiec - modelowane przez zespoły z Polski, Niemiec i Francji (KGHM CUPRUM, Universite de Lorraine (INPL, Francja) z Nancy, TU Bergakademie (TUBAF, Niemcy) oraz firmę GEOS z Freibergu)).

Wyniki modelowania będą stanowiły integralną część poniższej mapy i bazy danych. Uproszczone modele (zawierające przede wszystkim dane litologiczne) będą publi-kowane w formacie PDF 3D.

Do modelowania w pakiecie WP2 wykorzystywane są 2 programy: Gemcom Surpac oraz gOcad. Zespół KGHM CUPRUM pracuje na oprogramowaniu Gemcom Surpac, natomiast część zespołów zagranicznych – na oprogramowaniu gOcad.

Rys. 3. Mapa Europy z lokalizacją złóż metali utworzona w ramach pakietu WP1 (koordynator BRGM, Francja) oraz z zaznaczonymi obszarami objętymi modelowaniem

cyfrowym w zakresie pakietu WP2 (koordynatorzy lokalni) [4].

Realizacja pakietu WP2 dla polskiej części projektu odbywa się zgodnie z przyjętym harmonogram (tab. 3).

(8)

56

___________________________________________________________________

Etapy realizacji pakietu WP2 1. _{Wybór obszarów modelowych, skali oraz okre}

2. Budowa struktury bazy danych dla modeli 3D oraz stworzenie projektu modeli. 3. _{Wypełnianie bazy danych.}

4. _{Modelowanie uskoków oraz powierzchni sp}

5. _{Modelowanie powierzchni litostratygraficznych oraz topografii.} 6. _{Uzupełnienie modeli o dodatkowe dane.}

7. _{Budowa modelu blokowego z u}_ż_{yciem metod geostatystycznych.} 8. _{Testowanie i analiza danych modelowych.}

9. _Cz_ęś_{ciowa publikacja i testowanie wyników modelowania w}

2.1. Obszar modelowania

W zakresie pakietu WP2 projektu ProMine zespół KGHM

granicę obszaru modelowania na obszarze Polski. Obejmuje ona obszar górniczy „Głogów Głęboki-Przemysłowy” oraz tereny przyległe (rys. 4). Obszar ten był posz rzany w trakcie prac nad projektem i obecnie obejmuje ok. 752 km

Rys. 4. Obszar modelowania polskiej cz

ńska, Marcin Paterek, Mateusz Niedbał

___________________________________________________________________

Tabela 3 Etapy realizacji pakietu WP2

Wybór obszarów modelowych, skali oraz określenie granic modeli.

Budowa struktury bazy danych dla modeli 3D oraz stworzenie projektu modeli.

Modelowanie uskoków oraz powierzchni spągu cechsztynu. Modelowanie powierzchni litostratygraficznych oraz topografii.

modeli o dodatkowe dane.

życiem metod geostatystycznych. Testowanie i analiza danych modelowych.

ciowa publikacja i testowanie wyników modelowania w Internecie.

2.1. Obszar modelowania

W zakresie pakietu WP2 projektu ProMine zespół KGHM CUPRUM wyznaczył obszaru modelowania na obszarze Polski. Obejmuje ona obszar górniczy Przemysłowy” oraz tereny przyległe (rys. 4). Obszar ten był

posze-ektem i obecnie obejmuje ok. 752 km2.

(9)

2.2. Baza danych geologicznych

W ramach prac prowadzonych w KGHM CUPRUM przygotowano bazę danych, na podstawie której wykonywane jest modelowanie wybranego obszaru monokliny przedsudeckiej. Dane do bazy zostały pozyskane głównie z papierowych kart otwo-rów wiertniczych, wcześniejszych opracowań i dokumentacji oraz danych z bazy komputerowej „Geolog” należącej do KGHM Polska Miedź S.A. Przeanalizowano i wprowadzono do bazy informację z 293 głębokich otworów wiertniczych oraz da-nych z ok. 455 000 prób pobrada-nych z ok. 28 000 lokalizacji w obrębie wyrobisk złóż rud miedzi eksploatowanych obecnie na obszarze monokliny. Dane z ociosów wyro-bisk uzyskane z programu „Geolog” pozwoliły na uszczegółowienie informacji zło-żowych w obszarze obecnego wydobycia. Wynikowa baza danych obejmuje infor-macje dotyczące zawartości metali: Cu, Ag, Pb, Zn, Co, Mo, Ni i V.

Struktura opracowanej bazy danych została podporządkowana wymaganiom pro-gramu Gemcom Surpac, w którym zespół KGHM CUPRUM wykonał modelowanie złoża. Baza ta zbudowana jest z 4 tabel z danymi.

W pierwszej z nich – Collar table zebrane zostały podstawowe dane dotyczące otworów wiertniczych łącznie ze współrzędnymi tych otworów (x,y,z) oraz ich mak-symalnymi głębokościami.

W tabeli drugiej – Survey table zebrane są dane dotyczące krzywizny wiercenia. W zdecydowanej większości otworów, które zostały wykonane w latach 60. i 70. ubiegłego wieku, przyjęto pionowy kierunek wiercenia, ze względu na fakt, że w otworach tych nie mierzono krzywizny. Jedynie w nielicznych otworach, wierco-nych po roku 2000, zmierzono odchylenia kierunku wiercenia od pionu.

W tabeli trzeciej – Geology table przedstawiono głębokości zalegania podstawo-wych wydzieleń litostratygraficznych w omawianych otworach.

Tabela czwarta – Assay table zawiera dane dotyczące zawartości pierwiastków złożowych i współwystępujących: Cu, Ag, Pb, Zn, Co, Mo, Ni i V w odpowiednich interwałach głębokościowych w obrębie danego typu rudy.

2.3. Modelowanie geologiczne i blokowe

W zakresie pakietu WP2 projektu ProMine w KGHM CUPRUM wykonano szcze-gółowy model powierzchni spągowej cechsztynu stanowiący podstawę do wykona-nia dalszych modeli wszystkich granic znaczących wydzieleń litologicznych. Modele pozostałych powierzchni litostratygraficznych (obejmujących: w obrębie cechsztynu granice cyklotemów: PZ1/PZ2, PZ2/PZ3, PZ3/PZ4 oraz pozostałe granice: perm(PZ4)/trias, trias/trzeciorzęd, trzeciorzęd/czwartorzęd) zostały opracowane we współpracy z INPL Nancy. Zamodelowano również powierzchnie graniczne spągu i stropu złoża na podstawie zawartości brzeżnej 0,7% Cu kompozytów interwało-wych (odcinków o jednakowej miąższości z uśrednionymi zawartościami miedzi) oraz powierzchnie uskokowe przecinające poszczególne granice wydzieleń litolo-gicznych (rys. 5).

(10)

58

___________________________________________________________________

Rys. 5. Model strukturalny fragmentu monokliny przedsudeckiej wykonany przez KGHM CUPRUM i Universite de Lorraine

W INPL Nancy opracowano również schematyczny model 4D będący próbą rekon-strukcji fragmentu historii geologicznej omawianego obszaru monokliny przedsudec-kiej wraz ze złożem rud miedzi. W tym celu korzystano z narzędzia kine3D.2 pro-gramu gOcad. Rekonstrukcji dokonano przy uwzględnieniu sekwencyjnej dekom-pakcji poszczególnych warstw litologicznych. Model ten opiera się na hipotezie wzbogacenia złoża w metale w późnej kredzie, kiedy to (wg autorów modelu) miał zachodzić proces „hydrospękania” (hydrofracturing) masywu w wyniku nadciśnienia płynów złożowych wytworzonego podczas wynoszenia bloku przedsudeckiego (oro-geneza alpejska). Proces ten miałby reprezentować czwarty etap procesu minerali-zacji złoża, zgodnie z modelem genetycznym przedstawionym przez Piestrzyń skie-go (2007) [5].Modelowanie geologiczne 3D bryły złożowej z wykorzystaniem modeli warstw litologicznych oraz w obszarach najlepiej rozpoznanych – estymacja zawar-tości metali użytecznych metodą krigingu zwyczajnego w modelu blokowym, zostały wybrane jako najlepsze metody oceny przyszłego rozwoju prac eksploracyjnych i przygotowania eksploatacji [1,2]. W złożu wyróżnia się trzy typy rud: piaskowcową, łupkową oraz węglanową. Ze względu na niewielką miąższość łupka w trakcie analiz zdecydowano się połączyć dwa ostatnie typy rud. Dla tych dwóch typów przeprowa-dzono szczegółowe analizy geostatystyczne, które wykazały, że model blokowy jest właściwym sposobem modelowania cyfrowego eksploatowanej część złoża. Model blokowy został wykonany dla kompozytów interwałowych 0,5 m oraz wyświetlony dla zawartości miedzi powyżej 0,7 % (rys. 6).

Topografia terenu

Spąg paleogenu

Strop złoża

(11)

Rys. 6. Model blokowy złoża przedstawiający przestrz

(metoda krigingu zwyczajnego) z powiększeniem fragmentu obszaru obj We współpracy z TUBAF i firmą GEOS

cechsztyńskiego złoża rud miedzi, łączą

deckiej po stronie polskiej i Antykliny Mulkwitz po stronie niemieckiej. Dane, obejm jące profile otworów wiertniczych, dostę

z polskiej części obszaru zostały pozyskane z zasobów Centralnego Archiwum Ge logicznego w Warszawie. Na tej podstawie zamodelowano wszystkie powierzchnie litostratygraficzne oraz główne uskoki. Lokalizacja tego modelu została zaznaczona na rysunku 7. Model jest obecnie w trakcie realizacji.

Zespół KGHM CUPRUM pracuje również (tzw. modelem „predykcyjnym”) polskiej częś schiefer” (rys. 7). Model ten, w miarę moż

(map anomalii magnetycznych i grawimetrycznych), b wany.

Rys. 7. Wstępny model „predykcyjny” polskiej cz na podstawie Atlasu Metalogenicznego Cechszty

w Polsce [

ący przestrzenne rozmieszczenie zawartości miedzi

ększeniem fragmentu obszaru objętego eksploatacją

ą GEOS podjęto prace nad modelem regionalnym ączącym złoże w obszarze Niecki Północnosu-deckiej po stronie polskiej i Antykliny Mulkwitz po stronie niemieckiej. Dane, obejmu-ce profile otworów wiertniczych, dostępne mapy oraz przekroje sejsmiczne

ci obszaru zostały pozyskane z zasobów Centralnego Archiwum Geo-logicznego w Warszawie. Na tej podstawie zamodelowano wszystkie powierzchnie litostratygraficzne oraz główne uskoki. Lokalizacja tego modelu została zaznaczona

. Model jest obecnie w trakcie realizacji.

pracuje również nad modelem potencjału zasobowego modelem „predykcyjnym”) polskiej części obszaru zmineralizowanego

„Kupfer-ę możliwości pozyskania danych geofizycznych (map anomalii magnetycznych i grawimetrycznych), będzie rozwijany i

dopracowy-pny model „predykcyjny” polskiej części obszaru „Kupfershiefer” wykonany podstawie Atlasu Metalogenicznego Cechsztyńskiej Serii Miedzionośnej

(12)

60

___________________________________________________________________

Podsumowanie

Projekt PROMINE jest pierwszym tego typu naukowym przedsięwzięciem mię -dzynarodowym o tak szerokim zakresie powstających produktów, skupiającym ośrodki naukowe i partnerów przemysłowych z wielu krajów. Efektem działań pakie-tu WP1 jest opracowanie baz danych złóż i składowisk mogących stanowić przed-miot przyszłej eksploatacji oraz utworzenie map potencjału złożowego Europy, po-zwalających Unii Europejskiej na określenie strategii gospodarowania swoimi zaso-bami metali. Jest to szczególnie istotne w okresie coraz większej konkurencji ze strony gospodarek azjatyckich i państw z grupy BRIC oraz uzależnienia europej-skiego przemysłu technologii wysokozaawansowanych od metali ziem rzadkich i krytycznych.

Wykonane modele złożowe wraz z modelem predykcyjnym pozwolą na określenie obszarów perspektywicznych dotyczących jednego z największych w Europie ob-szarów złożowych (części basenu cechsztyńskiego), zawierających wiele ważnych dla unijnej gospodarki metali. Konstrukcja modeli z zastosowaniem zaawansowa-nych programów komputerowych modelowania cyfrowego pozwala na ich szerokie zastosowanie, zarówno do informacji o charakterystyce i warunkach geologicznych złoża, jak i określaniu przyszłych strategii eksploracji i eksploatacji. Prezentacja wybranych najbardziej perspektywicznych obszarów występowania złóż metali w Europie na ogólnodostępnej platformie internetowej [6] umożliwia upowszechnia-nie informacji o złożach, co może sprzyjać rozwojowi przemysłu wydobywczego, powstawaniu nowych ośrodków górniczych, a także zwiększeniu produkcji metali krytycznych na obszarze Europy.

Bibliografia

[1] Barańska-Buslik A., Niedbał M., Piórewicz R., Pyra J., 2006, 3D surface modeling and its influence on resource’s calculation in a deposit, Rapid Mine Development, RWTH Aachen University, Institute of Mining Engineering in cooperation with Deutsche Bergbautechnik GmbH – Deutsche Steinkohle AG – Euromines, Aachen.

[2] Niedbał M., Pyra J., 2008, Modelowanie trójwymiarowe złóż polimetalicznych w projek-tach eksploracyjnych; nr 429, s. 117-124, Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicz-nego, Warszawa.

[3] Oszczepalski S., 1997, Atlas Metalogeniczny Cechsztyńskiej Serii Miedzionośnej w Pol-sce. Wyd. Kartograficzne Polskiej Agencji Ekologicznej, Warszawa.

[4] Państwowy Instytut Geologiczny, 2010, Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.XII.2009 r.

[5] Piestrzyński A.,2007, Geneza złoża. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. [6] http://ptrarc.gtk.fi/ProMine/default.aspx