Dariusz Szafrański
Promesa zezwolenia na nabycie
nieruchomości przez cudzoziemca :
(przyrzeczenie wydania zezwolenia)
Kwartalnik Prawa Publicznego 1/1, 153-162K W A R T A L N I K P R A W A P U B L I C Z N E G O ROK I *NR 1/2001* UKSW - WARSZAWA • TNOiK - TORUŃ
Dariusz Szafrański
PROMESA ZEZWOLENIA
NA NABYCIE NIERUCHOMOŚCI
PRZEZ CUDZOZIEMCA
(PRZYRZECZENIE WYDANIA ZEZWOLENIA)
l . Uw a g i o g ó l n e
Promesa, jako przyrzeczenie adm inistracyjne, stanowi instytucję prawa publicznego* 1. Zasady stosowania tej instytucji w zakresie obrotu nieruchom ościam i z udziałem cudzoziemców określa u staw a z dn ia 24.3.1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców2 (zwana dalej „ustawą z 1920 r.”), która przewiduje, że cudzoziemiec zamierzający n a być nieruchomość może ubiegać się o przyrzeczenie wydania zezwolenia, tj. promesę zezwolenia3. Prom esa zezwolenia, jako przyrzeczenie
wyda-Mgr Dariusz Szafrański - wykładowca w Zakładzie Prawa Administracyjnego Porównawczego i Gospodarczego, Uniwersytet Warszawski.
1 Promesa, jako instytucja prawa publicznego, pojawiła się w art. 23 ustawy z 23.12.1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324, z późń. zm.) Obecnie zob. art. 24 i art. 30 ustawy z 19.11.1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178, z późń. zm.). Zob. np. S. Biernat, Promesa koncesji [w:] A dm inistracja -
Gospodarka - Sam orząd, pod red. H. Olszewskiego i B. Popławskiej, Poznań 1997;
C. Banasiński, M. Fryźlewicz, D. Szafrański, Promesa (przyrzeczenie) w ydania konce
sji, „Monitor Prawniczy” 1996, nr 9; M. Waligórski, Adm inistracyjna regulacja d zia ła l ności gospodarczej. Problemy praw nej reglamentacji, Poznań 1998, s. 351-354; M. Zdyb, Prawo działalności gospodarczej. Komentarz do ustawy z 19 listopada 1999 r., Zaka-
mycze 2000, s. 370-374 i 547.
2 Dz. U. z 1996 r. Nr 54, poz. 245, z późń. zm.
3 Promesę zezwolenia na nabycie nieruchomości wprowadzono do ustawy z 1920 r. na podstawie ustawy z 15.3.1996 r. o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz. U. Nr 45, poz. 198).
n ia w przyszłości zezwolenia, stanowi - w porównaniu z zezwoleniem na nabycie nieruchomości - autonomiczną instytucję praw ną, lecz nie zastę puje zezwolenia. Byt praw ny promesy zezwolenia zależy od istnienia ze zwolenia, które jako forma reglam entacji administracyjno-prawnej wy stępuje w zakresie nabyw ania nieruchomości przez cudzoziemców.
2 . Po d s t a w a p r a w n a w y d a n i a p r o m e s y
Zgodnie z przepisem a rt. 3 d ust. 1 ustaw y z 1920 r. cudzoziemiec, który zam ierza nabyć nieruchomość, może wystąpić o przyrzeczenie w ydania zezwolenia n a jej nabycie. Rozwiązanie to k ształtu je prawo podmiotowe, którego treść wyznacza możność ubiegania się o wydanie prom esy zezwolenia, jako przyrzeczenia w ydania w przyszłości zezwo lenia. A dresatem tego praw a je s t cudzoziemiec zam ierzający nabyć nie ruchomość, której dopuszczalność nabycia zależy od uzyskania stosow nego zezwolenia. Celem w ystąpienia o przyznanie prom esy zezwolenia je s t uzyskanie jedynie przyrzeczenia w ydania zezwolenia, a nie zezwo
lenia, które legitym uje do nabycia nieruchomości.
Przyznanie prom esy zezwolenia, podobnie ja k odmowa jej przy znania, n astęp u je w drodze decyzji w rozum ieniu k.p.a. Tryb w ydaw a nia decyzji w tej spraw ie podlega odpowiednio określonym „regułom gry”, które znajdują zastosowanie w zakresie w ydawania decyzji w sp ra wie zezwolenia n a nabycie nieruchomości, gdyż „Do prom esy stosuje się odpowiednio przepisy a rt. 1-3 c” (art. 3 ust. 1, zd. drugie), przy czym w zakresie nie uregulow anym w tych przepisów stosuje się prze pisy kpa. Podejście to u zasad n ia isto ta promesy zezwolenia, k tó ra - jako decyzja ukierunkow ana n a wydanie drugiej decyzji (zezwolenia) - pozostaje w ścisłym zw iązku z zezwoleniem n a nabycie nieruchomości.
Odniesienie formuły „odpowiedniego stosowania” do trybu wyda w ania decyzji w sprawie promesy zezwolenia oznacza w szczególności, że: a) podm iotem upraw nionym do w y stąp ien ia (złożenia w niosku)
o przyznanie prom esy zezwolenia je s t cudzoziemiec. Pojęcie to de finiuje u staw a z 1920 r., z której w ynika, że statu sem cudzoziem ca legitym ują się następujące podmioty:
— osoby fizyczne nie posiadające obyw atelstw a polskiego (art. 1 ust. 2 p k t 1), tj. obywatele innego państw a oraz osoby fizyczne nie posiadające żadnego obyw atelstw a (bezpaństwowcy)4,
4 Por. art. 4 pkt 9 w związku z art. 2 ustawy z 25.6.1997 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 114, poz. 739, z późń. zm.).
Promesa zezwolenia na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca...
— osoby praw ne mające siedzibę za granicą (art. 1 ust. 2 p k t 2), tj. osoby praw ne utworzone zgodnie z praw em p ań stw a obce go, bez względu n a formę organizacyjno-praw ną oraz sta tu s praw nopaństw ow y założycieli (wspólników),
— nie posiadające osobowości prawnej spółki cudzoziemców - osób fizycznych oraz (lub) osób prawnych z siedzibę za granicą, które m ają siedzibę za granicą i zostały utworzone zgodnie z u s ta w odawstwem państw obcych (art. 1 ust. 2 pk t 3). Rozwiązanie to w skazuje, że sta tu s cudzoziemca m ają utworzone na pod staw ie praw a pań stw a obcego (a tym sam ym z siedzibę za granicą) spółki nie posiadające osobowości praw nej, których w spólnikam i są osoby fizyczne - cudzoziemcy i (bądź) osoby praw ne z siedzibą za granicą, przy czym w zakresie oceny tego s ta tu s u nie m a żadnego znaczenia prawnego form a organiza cyjno-praw na takiej spółki,
— osoby praw ne i spółki handlowe nie posiadające osobowości praw nej, m ające siedzibę n a terytorium RP, tj. utw orzone n a podstaw ie praw a polskiego, lecz kontrolowane bezpośrednio lub pośrednio przez cudzoziemców - osoby fizyczne, osoby praw ne z siedzibą za g ranicą oraz (lub) nie posiadające osobo wości praw nej spółki cudzoziemców - osób fizycznych (osób praw nych z siedzibę za granicą), utworzone zgodnie z ustaw o daw stw em państw obcych (art. 1 ust. 2 p k t 4). Isto tn e je s t przy tym, że za kontrolowaną spółkę handlow ą uw aża się spół kę, w której cudzoziemiec (cudzoziemcy) m ają pozycję domi nującą w rozum ieniu art. 4 § 1 p k t 4 ustaw y z 15.9.2000 r. - Kodeks spółek handlowych5.
W kontekście powyższego u stalen ia należy dodać, że z wnioskiem o wydanie prom esy zezwolenia na nabycie nieruchomości mogą w ystą pić również założyciele osoby praw nej (i spółki handlowej nie posiada jącej osobowości praw nej), k tóra jako cudzoziemiec m a siedzibą n a te rytorium RP (art. 3 d ust. 3), czyli została utw orzona n a podstaw ie praw a polskiego. Stworzenie tej możliwości je s t równoznaczne z posze rzeniem kręg u podmiotów upraw nionych do złożenia w niosku o przy znanie promesy. Rola jed n ak założycieli, wśród których mogą być „pod mioty krajow e” tj. podmioty nie m ające sta tu su cudzoziemca, ograni cza się do możliwości w ystępowania w charakterze wnioskodawcy, gdyż wystąpienie założycieli o wydanie prom esy zezwolenia je s t działaniem na rzecz osoby praw nej lub spółki handlowej nie posiadającej
ści prawnej. Oznacza to, że decyzja o przyznaniu prom esy stanow i przy rzeczenie w ydania zezwolenia n a rzecz osoby praw nej bądź spółki h a n dlowej nie posiadającej osobowości praw nej, które zostały utworzone (założone) przez wnioskodawcę (założycieli) n a terytorium RP, a nie na rzecz założycieli, jako wnioskodawców. Analogicznie, decyzja o przy znaniu zezwolenia, jak o decyzja w ydana w następstw ie w ykonania zło żonego przyrzeczenia, u p raw nia osobę p raw n ą lub spółkę handlow ą nie posiadającą osobowości praw nej do nabycia nieruchom ości, nie zaś założycieli tych podmiotów.
b) treść wniosku o wydanie promesy zezwolenia kształtu ją odpowied nio przepisy określające treść w niosku o wydanie zezwolenia. J e d nakże u staw a z 1920 r. nie wypowiada się w tej kw estii, lecz w ska zuje, że m in ister właściwy do spraw wewnętrznych, jako organ właściwy do w ydania decyzji w sprawie zezwolenia, może przed jej w ydaniem „ żądać przedstaw ienia dowodów i informacji niezbęd nych do rozpatrzenia wniosku...”, co może dotyczyć także wniosko dawcy (art. 2 u s t 1 p k t l ) 6. Milczenie w omawianej kw estii je st „bardzo poważnym brakiem ” ustaw y z 1920 r., gdyż w tej sytuacji o elem entach treści wniosku przesądza - w ram ach dyskrecjonal nej władzy - organ adm inistracyjny, z zastrzeżeniem jed n ak prze pisów kpa. Złożenie wniosku o przyznanie promesy zezwolenia je st równoznaczne z w ystąpieniem o przyrzeczenie w ydania zezwole nia n a nabycie praw a własności (praw a użytkow ania wieczystego) konkretnie określonej nieruchomości, tj. w skazanej we wniosku. c) organem właściwym do w ydania decyzji w spraw ie prom esy ze
zw olenia n a nabycie nieruchom ości je s t m in ister w łaściwy do spraw w ewnętrznych, który działa za zgodą m in istra obrony n a rodowej, a w przypadku prom esy zezwolenia n a nabycie n ie ru chomości rolnej - również za zgodą m in istra właściwego do spraw rozwoju wsi (art. 1 ust. I)7. Isto ta działania „za zgodą” w yraża się w obowiązku w spółdziałania - przed w ydaniem rozstrzygnięcia - ze w skazanym i organam i, co zakłada, że negatyw ne stanow isko tych organów wyklucza możliwość przyznania prom esy zezwole n ia n a nabycie nieruchomości. Innym i słowy, w tej sytuacji m ini ste r właściwy do spraw w ew nętrznych je st obowiązany do w yda n ia rozstrzygnięcia odmawiającego przyznania prom esy zezwole nia, przy czym podjęcie takiego rozstrzygnięcia nie podlega obo wiązkowi w spółdziałania (art. 1 ust. 1 a). Istotne je s t przy tym , że
6 Zob. art. 2a ustawy z 1920 r.
7 Art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy z 4.9.1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 1999 r., Nr 82, poz. 928, z późń. zm.).
Promesa zezwolenia na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca...
m in ister obrony narodowej, jako organ współdziałający, nie pro wadzi postępow ania w sprawie w ydania prom esy zezwolenia n a nabycie nieruchomości, lecz jedynie postępowanie dotyczące wy rażen ia stanow iska w tej sprawie. Postępow anie przed tym orga nem , podobnie ja k przed m inistrem właściwym do spraw rozwoju wsi, m a wyłącznie ch arak ter pomocniczy i służebny względem postępow ania o wydanie prom esy zezwolenia.
Podstaw ę p raw ną obowiązku współdziałania tworzy przepis art. 1 ust. 1 ustaw y z 1920 r., n ato m iast tryb jego realizacji określają przepi sy zaw arte w a rt. 106 k.p.a., przy czym przepisy kodeksowe norm ują nie tylko tryb w spółdziałania, ale również k ształtu ją gw arancje proce sowe w zakresie udziału cudzoziemca (założycieli osoby praw nej z sie dzibą n a tery to riu m RP, jako cudzoziemca) w postępow aniu przed or ganem obowiązanym do zajęcia stanow iska. Z przepisów tych wynika, że m in ister właściwy do spraw w ewnętrznych, występując o w yrażenie stanow iska, równocześnie zaw iadam ia o tym cudzoziemca, jako stronę postępowania. Z kolei organ współdziałający zajm uje stanowisko w dro dze postanow ienia, n a które w tej sytuacji nie służy stronie zażalenie, lecz w niosek o ponowne rozpatrzenie. O rgan ten przed w ydaniem po stanow ienia może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.
3 . Ch a r a k t e r p r a w n y d e c y z j i
W SPR A W IE P R O M E S Y Z E Z W O L E N IA
Decyzja w spraw ie prom esy zezwolenia należy do kategorii decy zji uznaniowych, analogicznie ja k decyzja dotycząca zezwolenia n a n a bycie nieruchomości.
Przyznanie prom esy zezwolenia, ja k wyżej podkreślono, zależy od w yrażenia zgody przez organy współdziałające, czyli od w yrażenia stanow iska w spraw ie. W zależności je d n a k od treści tego stanow iska (wyrażenie lub nie w yrażenie zgody) m in ister właściwy do spraw we w nętrznych je s t obowiązany do w ydania bądź odmowy w ydania pro mesy zezwolenia. Zasadności tego stw ierdzenia nie podważa przepis art. 1 ust. 1 a ustaw y z 1920 r., z którego wynika, że odmowa w ydania zezwolenia nie w ym aga zgody organów współdziałających. Przepis te n obciążony je s t błędem logicznym, gdyż przyjęta w om aw ianych rozwią zaniach form uła w spółdziałania jednoznacznie w skazuje, że organy współdziałające, zajm ując stanow isko w spraw ie, działają w sposób władczy, co w skazuje, że m in ister właściwy do spraw w ew nętrznych jest zw iązany treścią ich stanow iska.
Powyższe uw arunkow anie nie przesądza w prost o uznaniowym charakterze decyzji w sprawie promesy zezwolenia, lecz wskazuje, że punktem odniesienia w tej kwestii je st ocena stopnia zw iązania prawem a k tu w yrażania stanow iska przez organy współdziałające. Zwłaszcza, że skutkiem zajęcia stanow iska w sprawie zawisłej przed m inistrem wła ściwym do spraw wewnętrznych je st powstanie obowiązku w ydania de cyzji zgodnej z jego treścią. Tymczasem, ustaw a z 1920 r. nie określa przesłanek, które uzasadniałoby zajęcie negatywnego stanowiska, co spra wia, że organy współdziałające, wyrażając stanowisko w sprawie wyda nia promesy zezwolenia, dysponują możliwością określenia własnego za chowania wobec danego stan u faktycznego, którego ustalenie podlega swobodnej ocenie. Oznacza to, że a k t w yrażenia stanow iska, jako ak t uznaniowy, bezpośrednio determinuje charakter omawianej decyzji w sen sie stopnia zw iązania jej treści praw em m aterialnym . W efekcie należy przyjąć, że decyzja w sprawie promesy zezwolenia n a nabycie nierucho mości m a ch arak ter uznaniowy, gdyż treść jej rozstrzygnięcia zależy od stanow iska organów współdziałających, a treść tego stanow iska je s t re zultatem swobodnej oceny danego stan u faktycznego8.
Istotnym elem entem ch arak tery sty k i praw nej decyzji o przyzna niu prom esy zezwolenia je st ograniczona w czasie jej moc praw na. W myśl a rt. 3d ust. 2 ustaw y z 1920 r. okres ważności prom esy wynosi sześć miesięcy, licząc od dnia w ydania promesy, i nie może być przedłu żony. Oznacza to, że bieg term inu, w którym istnieje zobowiązanie do w ydania przyrzeczonego zezwolenia, rozpoczyna się z dniem w ydania decyzji przyznającej promesę zezwolenia, a kończy się z dniem upływu okresu ważności promesy. Z upływem tego term inu, który je s t te rm i nem zawitym , prom esa zezwolenia, jako decyzja adm inistracyjna, tr a ci moc praw ną, a tym sam ym wygasa uzyskana - n a jej podstaw ie - przez cudzoziemca gw arancja w ydania zezwolenia n a nabycie n ie ru chomości określonej w promesie.
4 . Tr e ś ć p r o m e s y a t r e ś ć p r z y r z e c z o n e g o z e z w o l e n i a
Przyznanie prom esy zezwolenia je s t równoznaczne z przyrzecze niem w ydania (w okresie jej ważności) zezwolenia na nabycie n ie ru chomości określonej w promesie. Z istoty tego rozstrzygnięcia wynika,
8 Por. np. wyrok NSA z 25.8.1995 r. (sygn. akt I SA 1406/94) oraz z 27.2.1996 r. (sygn. akt I S.A. 1296/95).
Promesa zezwolenia na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca...
że prom esa zezwolenia pozostaje w ścisłym zw iązku z przyrzeczonym zezwoleniem. Związek te n podkreśla nie tylko kw estia tożsam ości a d re sa ta prom esy i a d re sa ta przyrzeczonego zezwolenia, lecz przede w szystkim fak t, że prom esa zezwolenia k ształtu je treść przyszłego zezwolenia, jak o upraw nienia, którego przyznanie je s t następstw em realizacji złożonego przyrzeczenia. Przedm iotem tego zezwolenia (jako przyrzeczonego zezwolenia) może być wyłącznie upraw nienie do nab y cia nieruchomości, którego przyznanie zostało przyrzeczone w prom e sie, przy czym upraw nienia to może dotyczyć nabycia praw a własności lub praw a użytkow ania wieczystego konkretnie oznaczonej nierucho mości (tj. w skazanej w promesie).
Decyzja o przyznaniu promesy nie przesądza n ato m iast o w yda niu przyrzeczonego zezwolenia, gdyż tworzy jedynie zobowiązanie do wydania zezwolenia n a nabycie nieruchomości określonej w prom esie, zaś a d re sa ta prom esy upraw nia do w ystąpienia z żądaniem o wydanie takiego zezwolenia, (czyli o wydanie zezwolenia przyrzeczonego n a pod stawie promesy).
Prom esa zezwolenia, jako decyzja adm inistracyjna, może określać „specjalne w aru n k i”, od których spełnienia będzie uzależniona możli wość realizacji złożonego przyrzeczenia (art. 2 ust. 2 w związku z art. 3d ust. 1, zd. drugie). Określenie w promesie tego rodzaju w arunków je s t równoznaczne z nałożeniem n a jej a d re sa ta konkretnych obowiązków, których wykonanie - w okresie ważności promesy - stanow i przesłankę dopuszczalności w ydania przyrzeczonego zezwolenia, jako rozstrzygnię cia upraw niającego do nabycia nieruchomości, określonej w promesie, przy czym fak t w ykonania tych obowiązków wym aga potw ierdzenia w drodze przedstaw ienia dowodu z dokum entu urzędowego (art. 5). Za mieszczenie w prom esie zezwolenia „specjalnych w arunków ” skutkuje zakazem ich w prowadzenia n a podstawie decyzji o przyznaniu przyrze czonego zezwolenia, gdyż wprowadzenie takich w arunków stanowiłoby zaprzeczenie istoty promesy, jako przyrzeczenia w ydania zezwolenia. Innymi słowy, uzależnianie możliwości nabycia nieruchomości od speł nienia „specjalnych w arunków ” je s t możliwe w przypadku zezwolenia, którego w y d a n ie n ie łączy się z re a liz a c ją p rom esy zezw olenia.
5 . Pr a w n e s k u t k i p r z y z n a n i a p r o m e s y z e z w o l e n i a
Decyzja o przyznaniu prom esy zezwolenia stanow i wyłącznie a k t przyrzeczenia w ydania zezwolenia n a nabycie nieruchomości określo nej w promesie. A kt ten tworzy dla a d re sa ta gw arancję uzyskania
ze-Zwolenia, k tó ra w yraża się w przyrzeczeniu jego w ydania. Cudzozie miec legitym ujący się prom esą nie uzyskuje zezwolenia na nabycie n ie ruchomości, lecz otrzym uje szczególną gw arancję w postaci przyrzecze n ia w ydania zezwolenia na nabycie nieruchom ości, k tó rą określono w prom esie zezwolenia. O m aw iana decyzja nie wywołuje żadnych sk u t ków o ch arak terze m aterialnopraw nym , a tym sam ym nie legitym uje a d re sa ta prom esy do nabycia nieruchomości.
Z p u n k tu widzenia m in istra właściwego do spraw w ewnętrznych, jako organu właściwego do w ydania promesy, podjęcie decyzji o przy zn an iu prom esy je s t równoznaczne ze złożeniem przyrzeczenia w yda n ia w przyszłości zezwolenia. Przyrzeczenie to stanow i zobowiązanie do w ydania zezwolenia, które zarazem tworzy „zabezpieczenie” gwa rancji uzyskanej przez a d re sa ta promesy. Decyzja o przyznaniu prom e sy zezwolenia nie k ształtu je obowiązku w ydania przyrzeczonego ze zwolenia, gdyż skutkiem w ydania takiej decyzji je s t pow stanie zobo w iązania do w ydania decyzji o ściśle oznaczonej treści (wydanie przy rzeczonego zezwolenia).
Realizacja zobowiązania wynikającego z decyzji o przyznaniu pro m esy nie n astęp u je z urzędu. P u n k tem wyjścia w tym zakresie je st w ystąpienie a d re sa ta prom esy z wnioskiem o w ydanie przyrzeczonego zezwolenia, co stanow i przesłankę wszczęcia postępow ania w tej sp ra wie, przy czym try b tego postępow ania podlega identycznym „regułom gry”, ja k try b postępow ania w spraw ie zezwolenia n a nabycie n ie ru chomości. Treść wniosku o wydanie przyrzeczonego zezwolenia k szta ł tuje m. in. decyzja o przyznaniu promesy, k tó ra jako przyrzeczenie w ydania zezwolenia określa przedm iot nabycia. Możliwość je d n a k zło żenia tego w niosku podlega ograniczeniu w czasie, gdyż - ja k wcześniej podniesiono - „promesa je st w ażna 6 miesięcy od dnia w ydania”. O zna cza to, że uzyskane n a podstawie decyzji o przyznaniu prom esy u p raw nienie w postaci możności żądania w ydania przyrzeczonego zezwolenia oraz odpowiadające tem u upraw nieniu zobowiązanie m in istra w łaści wego do spraw w ewnętrznych do w ydania przyrzeczonego zezwolenia są skuteczne w okresie ważności promesy.
Cudzoziemiec, jak o a d re sa t promesy, korzysta z gw arancji w yda n ia zezwolenia, której odpowiada przyrzeczenie jego w ydania. Skutki praw ne złożenia przyrzeczenia określa w prost przepis a rt. 3 d ust. 4 ustaw y z 1920 r., który stanow i, że „w okresie ważności prom esy nie m ożna odmówić w ydania zezwolenia, chyba że uległ zm ianie s ta n fak tyczny isto tn y dla rozstrzygnięcia spraw y”. Rozwiązanie to k ształtu je zasadę, w m yśl której obowiązek w ydania przyrzeczonego zezwolenia istnieje w sytuacji, gdy w okresie ważności prom esy nie n a stą p i żadna zm iana w zakresie stan u faktycznego, mającego istotne znaczenie dla
Promesa zezwolenia na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca...
rozstrzygnięcia spraw y dotyczącej przyrzeczonego zezwolenia. Innym i słowy, powołane rozw iązanie zakłada, że jedynie zm iana tego s ta n u faktycznego, (tj. sta n u mającego istotny wpływ n a rozstrzygnięcie sp ra wy przyznania przyrzeczonego zezwolenia), nie zaś zm iana każdego stan u faktycznego, zw iązanego z przedm iotow ą spraw ą, przesądza o zwolnieniu z obowiązku w ydania przyrzeczonego zezwolenia9. O zna cza to, że w przypadku takiej zm iany sta n u faktycznego m in ister w ła ściwy do spraw w ew nętrznych je s t upraw niony do odmowy w ydania przyrzeczonego zezwolenia, której w ydanie stanow i praw ne potw ier dzenie w ygaśnięcia zobow iązania pow stałego n a podstaw ie decyzji o przyznaniu prom esy zezwolenia, przy czym ocena zm ian w zakresie stanu faktycznego oraz uznanie tych zm ian za zm iany sta n u faktycz nego, któ ry je s t isto tn y dla rozstrzygnięcia sprawy, n astęp u je w r a mach postępow ania o wydanie przyrzeczonego zezwolenia.
W kontekście powołanego rozw iązania należy zauważyć, że zm ia na s ta n u praw nego, n aw et w przypadku, gdyby m iała isto tn y wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, nie odgrywa żadnego znaczenia praw nego w kw estii oceny istn ien ia obowiązku w ydania przyrzeczonego zezwole nia, a tym sam ym nie stanow i przesłanki zwalniającej z obowiązku realizacji złożonego przyrzeczenia. Dotyczy to - rzecz ja s n a - takiej zmiany s ta n u praw nego, która nie powoduje, że spraw a w ydania przy rzeczonego zezwolenia staje się bezprzedmiotowa. C h a ra k te r zaś ta k i ma np. zm ian a polegająca n a przekształceniu „cudzoziemskiej” spółki akcyjnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością m ającą s ta tu s cu dzoziemca, w przeciw ieństw ie np. do zmiany, k tó ra w yraża się w uzy skaniu przez cudzoziemca obyw atelstw a polskiego.
Cudzoziem iec legitym ujący się p rom esą zezw olenia k o rzy sta w okresie jej ważności z gw arancji w ydania zezwolenia. Znajduje się tym sam ym w odmiennej sytuacji niż cudzoziemiec, który ubiega się o wydanie zezwolenia, nie m ając gw arancji jego uzyskania. Stw ierdze nie to u zasad n ia z jednej strony fakt, że a d re sa t prom esy w ystępuje o wydanie przyrzeczonego zezwolenia (a nie zezwolenia), z drugiej zaś okoliczność, że o obowiązku w ydania przyrzeczonego zezwolenia prze sądza b ra k zm iany - w okresie ważności prom esy - s ta n u faktycznego istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy. Innym i słowy, odmienność tej sy tuacji w yraża się w tym , że przesłanką (obok wniosku) przyznania przy rzeczonego zezwolenia je s t zachowanie „identycznego” sta n u faktycz nego istotnego dla rozstrzygnięcia spraw y w porów naniu z
„analogicz-9 Por. R. Taradejna, N abywanie nieruchomości w Polsce przez cudzoziemców.
nym ” stan em faktycznym , który uwzględniono przy w ydaw aniu decy zji przyznającej prom esę zezwolenia. Oznacza to, że w ram ach postępo w ania w spraw ie dotyczącej w ydania przyrzeczonego zezwolenia oce nie podlega fa k t zachow ania „identyczności” tych stanów (chyba, że w prom esie określono „specjalne w aru n k i”, od których spełnienia u za leżniono realizację złożonego przyrzeczenia). Inaczej n ato m iast wyglą da sytuacja, gdy o zezwolenie n a nabycie nieruchomości w ystępuje cu dzoziemiec, któ ry nie legitym uje się prom esą zezwolenia. W ystąpienie tego podm iotu je s t w ystąpieniem o wydanie zezwolenia (a nie przyrze czonego zezwolenia), zaś podjęcie w tej spraw ie rozstrzygnięcia leży w sferze u z n an ia adm inistracyjnego.
