pdf Polecane publikacje (566 KB)

(1)

mi otoczony zgrupowaniem bezza³ogowych jednostek ze

Ÿród³ami wzbudzania, czyli dzia³ami powietrznymi.

Dziê-ki skróceniu czasu pomiarów i mniejszej liczbie personelu

uzyskuje siê znaczne oszczêdnoœci.

Morskie badania sejsmiczne s¹ czêsto wykonywane w

akwenach, przez które przebiegaj¹ uczêszczane szlaki

¿eglugowe, gdzie prowadzona jest eksploatacja ropy i gazu

z licznym obiektami nawodnymi i podwodnymi, obszary

zdjêæ sejsmicznych s¹ po³o¿one blisko siebie lub nawet

nak³adaj¹ siê na siebie. Komplikacje wynikaj¹ tak¿e z

roz-miarów wykonywanych zdjêæ, np. rozpoczête w ub. r.

zdjê-cie na wodach Gabonu ma powierzchniê 25 tys. km

2

. Takie

warunki powoduj¹, ¿e roœnie ryzyko kolizji, uszkodzeñ

sprzêtu i przerw w pracy ekipy sejsmicznej. Jeœli nawet

takie wypadki nie s¹ zbyt czêste, to ich koszty s¹ bardzo

du¿e. Przyk³adem mo¿e byæ uszkodzenie przez

kontenero-wiec koñcowego odcinka 8-kilometrowego streamera w

Zatoce Meksykañskiej, które ³¹cznie kosztowa³o 25 mln

USD. Statystyki wypadków morskich podaj¹, ¿e w okresie

1980–2002 odnotowano 326 kolizji statków z morskimi

instalacjami naftowymi. Tylko na szelfie norweskim w

okresie 2001–2011 wydarzy³o siê 26 takich wypadków.

Powsta³a wiêc potrzeba stworzenia systemu planowania

i kontroli realizacji równoczesnych operacji. S¹ to przede

wszystkim badania sejsmiczne 2D i 3D, ponadto za³adunek

i roz³adunek tankowców czy obs³uga i naprawa instalacji

wydobywczych. Firma ION Geophysical opracowa³a

pro-gram SIMOPS, do którego wprowadza siê wszystkie

para-metry zadañ przewidywanych do wykonania w

interesu-j¹cym nas rejonie. Personel statku sejsmicznego zaznacza

na wykresie w programie SIMOPS swoj¹ marszrutê i

spraw-dza czy w pobli¿u nie ma w tym samym czasie

zaplanowa-nych inzaplanowa-nych prac, np. robót podwodzaplanowa-nych wykonywazaplanowa-nych

przez nurków lub zdalnie sterowane pojazdy. SIMOPS jest

zainstalowany równie¿ na platformach i statkach

pomocni-czych, gdzie w razie potrzeby dokonania zmian

harmono-gramu lub lokalizacji wprowadza siê do systemu

odpowie-dnie uzupe³nienia. Znajomoœæ aktualnej sytuacji pozwala

dyspozytorowi na statku sejsmicznym modyfikowaæ tok

prac, unikaj¹c przerywania pomiarów. W³aœnie przerwy w

pracy na profilu s¹ przyczyn¹ powa¿nych strat. Przyjmuj¹c

koszt dzienny statku sejsmicznego za 225 tys. USD, to

6-godzinna przerwa kosztuje 56,25 tys. USD. Wykonuj¹c

regionalne zdjêcie sejsmiczne nale¿y siê liczyæ z

wyst¹pie-niem trzech takich przerw tygodniowo. Jeœli badania trwaj¹

cztery miesi¹ce, to skumulowane straty wynios¹ 2,7 mln

USD. Dysponuj¹c programem zwiêkszaj¹cym

bezpiecze-ñstwo prac i usprawniaj¹cym ich prowadzenie mo¿liwe jest

istotne ograniczenie kosztów operacyjnych.

ród³a: cire.pl, Hart’s E&P, Kommersant,

naturalgasa-sia.com, Offshore, Oil & Gas Financial Journal, Oil &

Gas Journal, PGNiG, Reuters, vedomosti.ru, World Oil

83 Przegl¹d Geologiczny, vol. 64, nr 2, 2016

(2)

SARNACKA Z. 1992 – Stratygrafia osadów czwartorzêdowych War-szawy i okolic. Pr. Pañstw. Inst. Geol., 138: 4–7.

SIJBERS J.C. & POSTNOV A. 2004 – Reduction of ring artefacts in high resolution micro-CT reconstructions. Phys. Med. Biol., 49 (14): N247–N253.

STOCK S.R. 2009 – Microcomputed tomography: methodology and applications. Crc Press, Boca Raton: 9–48.

TÖLKE J., BALDWIN C., MU Y., DERZHI N., FANG Q., GRADER A. & DVORKIN J. 2010 – Computer simulations of fluid flow in sedi-ment: From images to permeability. The Leading Edge, 29: 68–74. VAN DE CASTEELE E. 2004 – Model-based approach for Beam Har-dening Correction and Resolution Measurements in Microtomography. Ph. D. Disseration, University of Antwerp, Antwerpen: 4–8.

VAN GEET M., SWENNEN R., & WEVERS M. 2000 – Quantitative analysis of reservoir rocks by microfocus X-ray computerised tomogra-phy. Sediment. Geol., 132 (1/2): 25–36.

WI£UN Z. 1976 – Zarys geotechniki. Wyd. Komunikacji i £¹cznoœci sp. z o.o., Warszawa: 149–224.

WYSOKIÑSKI L. 1976 – Kryterium dynamiki zboczy na przyk³adzie badañ brzegów zbiornika W³oc³awek. Rozprawa habilitacyjna. Wydz. Geol. UW, Warszawa: 43–49.

WYSOKIÑSKI L. 2013 – Ekspertyza dotycz¹ca okreœlenia uwarunko-wañ realizacyjnych przy budowie tuneli szlakowych D13 tarczami zme-chanizowanymi TBM pod Skarp¹ Warszawsk¹ podczas budowy odcinka centralnego II linii metra w Warszawie. Metro Warszawskie Sp. z o.o. XRADIA 2010 – MicroXCT-200 and MicroXCT-400 User’s Guide. Xradia, Concord.

ZALEWSKA J. 2010 – Rentgenowska mikrotomografia komputerowa w badaniu ska³ wêglowych. INiG, Kraków: 19–64.

Praca wp³ynê³a do redakcji 31.12.2014 r. Akceptowano do druku 17.03.2015 r.

112

(3)

LITERATURA

ASTM D 2487:2006 – Standard practice for classification of soils for engineering purposes (Unified Soil Classification System).

ATKINSON J. 2007 – The mechanics of soils and foundations. Second edition. Taylor & Francis, London.

BEEN K. & JEFFERIES M.G. 1985 – A state parameter for sands. Géochnique, 35 (2): 99–112.

BOULTON G.S. & PAUL M.A. 1976 – The influence of genetic pro-cesses on some geotechnical properties of glacial tills. Quart. J. Engi-neer. Geol., 9 (3): 159–194.

BS 5930:1999 – Code of practice for site investigations. British Stan-dards Institution, London.

BURMISTER D.M. 1949 – Principles and techniques of soil identifica-tion. Proceedings, Annual Highway Research Board Meeting, National Research Council, Washington D.C., 29: 402–434.

CHOMA-MORYL K. 1988 – Zmiennoœæ w³asnoœci fizycznych i³ów poznañskich okolic Wroc³awia na tle ich genezy i litostratygrafii. Geo-log. Sudet., 23 (1): 1–63.

DIN 18196:1988 – Erd- und Grundbau – Bodenklassifikation für bau-technische Zwecke. Beuth, Berlin.

EITNER V. & STÖLBEN F. 2004 – International standardisation of ground investigation and testing methods. [W:] Hack R., Azzam R., Charlier R. (red.) Engineering Geology for Infrastructure Planning in Europe. A European Perspective. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg: 74–85.

EN ISO 14688-1:2002 – Geotechnical investigation and testing. Identi-fication and classiIdenti-fication of soil. Part 1: IdentiIdenti-fication and description. EN ISO 14688-2:2004 – Geotechnical investigation and testing. Identi-fication and classiIdenti-fication of soil. Part 2: Principles for a classiIdenti-fication. GO£ÊBIEWSKA A. 2011 – Uwagi krytyczne do klasyfikacji gruntów wed³ug normy PN-EN ISO 14688:2006. Biul. Pañstw. Inst. Geol., 446: 289–296.

GO£ÊBIEWSKA A. & WUDZKA A. 2006 – Nowa klasyfikacja grun-tów wed³ug normy PN-EN ISO. Geoin¿ynieria drogi mosty i tunele, 04/2006 (1): 44–55.

GOSLING D., BALDWIN M. & BROWNLIE N. 2007 – A practical guide to the implementation of soil and rock descriptions compliant with Eurocode 7. Soil Mechanics, Carcroft.

GRABOWSKA-OLSZEWSKA B., OSIPOV V. & SOKOLOV V. 1984 – Atlas of the microstructure of clay soils. PWN, Warszawa.

HOLTZ R.D. & KOVACS W.D. 1981 – An introduction to geotechni-cal engineering. Prentice-Hall Inc., New Jersey.

KACZYÑSKI R. & TRZCIÑSKI J. 1992 – The physical-mechanical and structural properties of boulder clays of the Vistula Glaciation in the area of Poland. Geol. Quart., 36 (4): 481–508.

KRAIÑSKI A. 2002 – Parametry geotechniczne i³ów serii poznañskiej zaburzonych glacitektonicznie (Œrodkowe Nadodrze). Zesz. Nauk. UZiel.-Górs., 128: 1–140.

LAMBE T.W. & WHITMAN R.V. 1977 – Mechanika gruntów. Arkady, Warszawa.

LANCELLOTTA R. 2009 – Geotechnical engineering. Second edition. Taylor & Francis, London and New York.

ORR T.L. 2012 – How Eurocode 7 has affected geotechnical design: a review. Geotechnical Engineering, 165 (GE6): 337–350.

PN-81/B-03020 – Posadowienie bezpoœrednie budowli. Obliczenia sta-tyczne i projektowanie.

PN-86/B-02480 – Grunty budowlane. Okreœlenia, symbole, podzia³ i opis gruntów.

PN-EN 1997 Eurokod 7 – Projektowanie geotechniczne.

PN-EN ISO 14688-1:2006 – Badania geotechniczne. Oznaczanie i kla-syfikowanie gruntów. Czêœæ 1: Oznaczenia i opis.

PN-EN ISO 14688-2:2006 – Badania geotechniczne. Oznaczanie i kla-syfikowanie gruntów. Czêœæ 2: Zasady klasyfikowania.

POLIDORI E. 2003 – Proposal for a new plasticity chart. Géotechnique, 53 (4): 397–406.

SCHOFIELD A.N. & WROTH C.P. 1968 – Critical state soil mechanics. McGraw-Hill, London.

SKEMPTON A.W. 1953 – The colloidal activity of clays. Proceedings, 3rd International Conference on Soil Mechanics and Foundation Engi-neering, London, 1: 57–61.

TAYLOR D.W. 1948 – Fundamentals of soil mechanics. J.Wiley & Sons, New York.

WI£UN Z. 2005 – Zarys geotechniki. Wyd. Komunikacji i £¹cznoœci, Warszawa.

121 Przegl¹d Geologiczny, vol. 64, nr 2, 2016

(4)

the example of the K³odne village. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich – Infrastructure and Ecology of Rural Areas, 2014/4 (1): 1089–1099.

GRASZKA W. 2007 – Wielofunkcyjny system precyzyjnego pozycjo-nowania satelitarnego ASG-EUPOS. Geodeta – Magazyn Geoinforma-cyjny, 2: 4–8.

INSTRUKCJA 2008 – Instrukcja opracowania Mapy osuwisk i terenów zagro¿onych ruchami masowymi w skali 1 : 10 000. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa.

INSTRUKCJA techniczna G-2 2001 – Szczegó³owa pozioma i wyso-koœciowa osnowa geodezyjna i przeliczenia wspó³rzêdnych miêdzy uk³adami. G³ówny Geodeta Kraju, Warszawa.

KONDRACKI J. 2011 – Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa. PAULO A. 2000 – Objaœnienia do mapy geologiczno-gospodarczej Polski 1 : 50 000, ark. Mêcina (1018). Pañstw. Inst. Geol., Warszawa. PERSKI Z., BORKOWSKI A., WOJCIECHOWSKI T. & WÓJCIK A. 2011 – Application of persistent scatterers interferometry for landslide monitoring in the vicinity of Roznow Lake in Poland. Acta Geodyn. Geomater., 8 (3): 319–323.

PRÓSZYÑSKI W. & KWAŒNIAK M. 2006 – Podstawy geodezyjnego wyznaczania przemieszczeñ. Of. Wyd. PW, Warszawa.

PULINOWA M.Z. 1981 – Przyczynek do znajomoœci wp³ywu deforma-cji pod³o¿a na kinematykê osuwisk. Kwart. Geol., 25: 555–569.

ROZPORZ¥DZENIE 2007 – Rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie informacji dotycz¹cych ruchów masowych ziemi, Dz.U. z 2007 r. Nr 121 poz. 840.

STUPNICKA E. 1997 – Geologia regionalna Polski. Wyd. UW, Warszawa.

SZAFARCZYK A. & PUNIACH E. 2011 – Osuwiska – wyznaczenie czasokresów prowadzenia obserwacji geodezyjnych

przemieszczaj¹cych siê mas ziemnych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 2011/04: 141–150.

WÓJCIK A., PERSKI Z., BORKOWSKI A. & WOJCIECHOWSKI T. 2011 – Zastosowanie teledetekcji lotniczej i satelitarnej do badania dynamiki czynnych osuwisk w 2010 r. na przyk³adzie osuwiska w K³odnem ko³o Limanowej. Polski Kongres Drogowy, 30 marzec –1 kwietnia 2011, Zakopane: 111–120.

WYTYCZNE techniczne G-1.10 2001 – Formu³y odwzorowawcze i parametry uk³adów wspó³rzêdnych. GUGiK, Warszawa.

ZALECENIA techniczne 2011 – Pomiary satelitarne GNSS oparte na systemie stacji referencyjnych ASG-EUPOS. G³ówny Geodeta Kraju, Warszawa.