Opracowa³a Maja Kowalska
1Przegl¹d wa¿niejszych wydarzeñ
2(15 stycznia–15 lutego 2013)
17.01. W Warszawie odby³a siê
kon-ferencja prasowa ministra œrodowiska, Marcina Korolca, podczas której przed-stawiono g³ówne plany resortu na 2013 r. Jednym z zadañ priorytetowych bêdzie wdro¿enie ustawy o utrzymaniu porz¹dku i czystoœci w gminach. Nowy system gos-podarowania odpadami w Polsce zacznie funkcjonowaæ od 1 lipca br. G³ówne cele to uporz¹dkowanie kwestii zwi¹zanych z odpadami komu-nalnymi, a przede wszystkim racjonalna gospodarka odpa-dami, w tym zmniejszenie nielegalnych wysypisk œmieci oraz zwiêkszenie poziomu recyklingu. Kluczowy w dzia³a-niach resortu jest projekt ustawy reguluj¹cej wydobycie i opodatkowanie wêglowodorów, a zw³aszcza gazu ³up-kowego. Minister zapowiedzia³, ¿e przepisy tej ustawy zostan¹ przedstawione do konsultacji spo³ecznych (wiêcej informacji – patrz notka z 15 lutego na str. 159). Planowa-ne s¹ równie¿ wielomiliardowe inwestycje w gospodarce wodnej. Powstan¹ m.in. nowe sieci kanalizacyjne i oczysz-czalnie œcieków. Na arenie miêdzynarodowej najwa¿niej-sze dzia³ania ministra Korolca bêd¹ siê koncentrowaæ wokó³ polityki klimatycznej. Polska w tym roku bêdzie organiza-torem Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu COP19, która odbêdzie siê na Stadionie Narodowym w Warszawie w listopadzie.
21.01. W S³upsku odby³a siê konferencja pt. „Morska
energetyka ko³em zamachowym rozwoju przemys³u i regio-nów nadmorskich” zorganizowana przez Fundacjê na rzecz Energetyki Zrównowa¿onej, S³upski Inkubator Technolo-giczny, Pomorsk¹ Agencjê Rozwoju Regionalnego i Wy¿sz¹ Hanzeatyck¹ Szko³ê Zarz¹dzania. Spotka³o siê na niej ponad 300 przedstawicieli œwiata nauki, w³adz pañstwo-wych (m.in. sekretarz stanu w Ministerstwie Œrodowiska Stanis³aw Gaw³owski oraz podsekretarz stanu w Minister-stwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Anna Wypych-Namiotko) i samorz¹dowych, przedstawi-cieli bran¿y morskiej oraz polskich i zagranicznych eksper-tów. Podczas konferencji oceniano szanse rozwoju pol-skich regionów nadmorpol-skich na podstawie rozwoju ryn-ków morskiej energetyki wiatrowej (MEW) i przemys³u morskiego. Zwrócono uwagê na koniecznoœæ przyspiesze-nia prac nad ustaw¹ o odnawialnych Ÿród³ach energii. Uczestnicy spotkania zadeklarowali poparcie budowy projektów morskiej energetyki wiatrowej na Ba³tyku oraz
wskazali na celowoœæ stworzenia specjalnego programu roz-woju tego sektora w Polsce. Podkreœlili równie¿ koniecz-noœæ zaanga¿owania w realizacjê tego typu projektów pol-skich oœrodków badawczych i naukowych oraz rozpoczêcia dialogu z przedstawicielami sektora rybo³ówstwa. Konfe-rencja by³a pierwszym tak du¿ym wydarzeniem w kraju poœwiêconym morskiej energetyce wiatrowej na polskich obszarach morskich.
21.01. W Pa³acu Prezydenckim w Warszawie odby³a siê
ceremonia podpisania „Porozumienia o wspó³pracy nauko-wej pomiêdzy Polsk¹ Akademi¹ Nauk a Mongolsk¹ Akade-mi¹ Nauk” oraz „Protoko³u wykonawczego na lata 2013– 2015” do tego porozumienia. Nastêpnie w siedzibie Pol-skiej Akademii Nauk prezes PAN Micha³ Kleiber spotka³ siê z prezesem Mongolskiej Akademii Nauk Batboldem Enkhtuvshinem. W spotkaniu wziêli udzia³ tak¿e wicepre-zesi PAN Andrzej Górski i Marek Chmielewski, dyrektor Biura Wspó³pracy z Zagranic¹ PAN Urszula Wajcen oraz dyrektor Biura Upowszechniania i Promocji Nauki Kan-celarii PAN Micha³ Kabata. Podczas rozmów omawiano szczegó³y wspó³pracy w ramach nowego porozumienia, które obejmuje wszystkie dziedziny wspó³pracy naukowej, ze szczególnym uwzglêdnieniem nauk przyrodniczych: biologii, botaniki, chemii, medycyny tradycyjnej, paleonto-logii, oraz nauk spo³ecznych: socjopaleonto-logii, stosunków miêdzy-narodowych i historii.
21.01. Rozpocz¹³ siê nabór w trybie konkursowym
wniosków o dofinansowanie projektów z zakresu gospo-darki odpadami i ochrony powierzchni ziemi (Program Operacyjny Infrastruktura i Œrodowisko, Priorytet II – „Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi”, Dzia³anie 2.2 – „Przywracanie terenom zdegradowanym wartoœci przyrodniczych i ochrona brzegów morskich”). Wnioski mo¿na sk³adaæ do 25 lutego 2013 r. do Narodo-wego Funduszu Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wod-nej w Warszawie (projekty o szacowaWod-nej wartoœci powy¿ej 25 mln euro) lub do w³aœciwego dla danego województwa Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Œrodowiska i Gospo-darki Wodnej (projekty o szacowanej wartoœci poni¿ej 25 mln euro).
22.01. Na podstawie prac analitycznych
przeprowa-dzanych od koñca 2011 r. w zakresie niekonwencjonalnych paliw kopalnych w Europie Komisja Europejska w³¹czy³a
158
Przegl¹d Geologiczny, vol. 61, nr 3, 2013
1
Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; maja.kowalska@ pgi.gov.pl.
2
Czêœæ Kalendarium dotycz¹ca informacji o przysz³ych wydarzeniach jest dostêpna na naszej stronie internetowej (www.pgi.gov.pl/ prz_geol) w zak³adce Kalendarium wydarzeñ.
do swojego programu prac na 2013 r. opracowanie „Ramy oceny dotycz¹ce œrodowiska, klimatu i energii, umo¿liwia-j¹ce bezpieczne niekonwencjonalne wydobycie wêglowo-dorów” („Environmental climate and energy assessment framework to enable safe and secure unconventional hydro-carbon extraction”). Wszyscy zainteresowani mog¹ przeka-zywaæ swoje opinie dotycz¹ce wydobywania wêglowodo-rów ze z³ó¿ niekonwencjonalnych na terenie Unii Europej-skiej do 23 marca 2013 r. Karta informacyjna (w jêzyku angielskim) jest dostêpna na stronie internetowej http://ec. europa.eu/environment/consultations/ uff%5Fen.htm, for-mularz konsultacyjny w jêzyku polskim znajduje siê pod adresem http://ec.europa.eu/yourvoice/ipm/forms/dispatch? form=SHALEGAS&lang=pl.
23.01. W siedzibie Narodowego Funduszu Ochrony
Œrodowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie odby³o siê II Forum Ekologia – Edukacja – Ekoinnowacje. Celem spo-tkania by³o zaprezentowanie nowego podejœcia do edukacji ekologicznej w dokumentach strategicznych NFOŒiGW, a tak¿e nawi¹zanie dialogu ze wszystkimi partnerami spo³eczno-gospodarczymi i uzyskanie przez NFOŒiGW informacji niezbêdnych do wypracowania spójnej, uzgod-nionej strategii edukacji ekologicznej, która pomo¿e opty-malnie wykorzystywaæ œrodki przeznaczane na edukacjê na poziomie ogólnopolskim i regionalnym. W forum wziê³o udzia³ ok. 120 osób – przedstawicieli organizacji poza-rz¹dowych, partnerów gospodarczych oraz reprezentantów wojewódzkich funduszy ochrony œrodowiska i gospodarki wodnej. Licznie obecni byli równie¿ przedstawiciele admi-nistracji publicznej – G³ównego Inspektoratu Ochrony Œrodowiska, Ministerstwa Œrodowiska oraz Urzêdu Regu-lacji Energetyki. Nastêpne spotkanie Forum Ekologia – Edukacja – Ekoinnowacje jest planowane w drugim kwar-tale 2013 r.
23.01. Ruszy³ pierwszy konkurs w ramach programu
„Generator Koncepcji Ekologicznych – Gekon”. Jest to najnowszy program polskiego rz¹du, który bêdzie wspiera³ finansowo konsorcja naukowo-przemys³owe w zakresie poszukiwania i wdro¿enia technologii przyjaznych œrodo-wisku. „Gekon” powsta³ na mocy porozumienia miêdzy Narodowym Funduszem Ochrony Œrodowiska i Gospo-darki Wodnej a Narodowym Centrum Badañ i Rozwoju. To pierwsze w Polsce wspólne przedsiêwziêcie, w ramach którego bêd¹ finansowane ekologiczne projekty, od momen-tu powstania koncepcji do wdro¿enia. £¹cznie na reali-zacjê programu obie instytucje przeznaczy³y 400 mln z³. W ramach „Gekona” przedsiêbiorcy i konsorcja naukowo--przemys³owe mog¹ ubiegaæ siê o dofinansowanie projek-tów w piêciu dziedzinach: œrodowiskowe aspekty pozyski-wania gazu niekonwencjonalnego, efektywnoœæ energe-tyczna i magazynowanie energii, ochrona i racjonalizacja wykorzystania wód, pozyskiwanie energii z czystych Ÿróde³, nowatorskie metody otrzymywania paliw, energii i materia-³ów z odpadów oraz recyklingu odpadów. Bud¿et przezna-czony na dofinansowanie projektów wy³onionych w pierw-szym konkursie programu „Gekon” wynosi 280 mln z³, w tym 120 mln z³ na fazê badawczo-rozwojow¹ i 160 mln z³ na fazê wdro¿eniow¹. Drugi konkurs zostanie og³oszony w przysz³ym roku. Szczegó³owe informacje o programie
„Generator Koncepcji Ekologicznych – Gekon” znajduj¹ siê na stronie internetowej http://program-gekon.pl.
24.01. W Warszawie prof. Andrzej Baliñski z Instytutu
Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk wyg³osi³ referat „Chiñski lufcik na œwiat ordowiku”, w którym przedstawi³ wyniki badañ przeprowadzonych w ramach grantu Mini-sterstwa Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego pt. „Okno tafono-miczne w ordowiku Yichang (prowincja Hubei, Chiny): ramienionogi i fauna towarzysz¹ca z zachowanymi tkan-kami miêkkimi” zakoñczonego w grudniu 2012 r. Celem tego projektu by³o zbadanie unikatowo zachowanej fauny z osadów dolnego ordowiku formacji Fenxiang w prowin-cji Hubei (po³udniowe Chiny). Wyniki badañ rzucaj¹ nowe œwiat³o na wczesne etapy ewolucji niektórych grup bez-krêgowców. Zidentyfikowano najstarsze œlady dzia³alnoœci ¿yciowej nicieni, najstarszego przedstawiciela kolonijnych hydroidów, a tak¿e nieznane dot¹d w stanie kopalnym, a rozpowszechnione w dzisiejszych morzach i oceanach czarne korale (Antipatharia). Ze wzglêdu na unikatowe warunki tafonomiczne w badanych osadach znaleziono te¿ skamienia³oœci z zachowanymi spirytyzowanymi tkanka-mi tkanka-miêkkitkanka-mi, np. linguloidy z zachowan¹ nó¿k¹. Pod tym wzglêdem jest to trzecie tego typu ordowickie stanowi-sko na œwiecie obok dolnoordowickiej formacji Fezouta z Maroka i górnoordowickich Soom Shales z Po³udnio-wej Afryki.
25.01. W Ministerstwie Œrodowiska w Warszawie
odby³a siê prezentacja raportu „Turn down the heat. Why a 4°C warmer world must be avoided”. Z naukowego raportu przygotowanego na zlecenie Banku Œwiatowego wynika, ¿e jeœli ludzie nie podejm¹ dzia³añ na rzecz ochro-ny klimatu, to do koñca wieku prawdopodobnie nast¹pi ocieplenie klimatu o 4°C. Je¿eli do tego dojdzie, czekaj¹ nas katastrofalne zmiany, takie jak gwa³towne fale upa³ów, obni¿enie œwiatowych zapasów ¿ywnoœci i podniesienie poziomu mórz. Niemniej jednak w raporcie stwierdzono, ¿e ocieplenia o 4°C mo¿na unikn¹æ, a przy konsekwent-nym prowadzeniu dzia³añ na rzecz ochrony œrodowiska mo¿na je ograniczyæ do poni¿ej 2°C. Prezes Banku Œwiato-wego Jim Yong Kim podkreœli³, ¿e „zmiany klimatyczne s¹ obecnie jednym z najwa¿niejszych wyzwañ rozwoju i musimy podj¹æ odpowiedzialnoœæ moraln¹ za dzia³ania na rzecz przysz³ych pokoleñ”. Raport Banku Œwiatowego „Turn down the heat. Why a 4°C warmer world must be avoided” jest dostêpny w formacie PDF na stronie inter-netowej http://climatechange.worldbank.org/sites/default/ files/Turn_Down_the_heat_Why_a_4_degree_centrigrade_ warmer_world_must_be_avoided.pdf.
25.01. Sejm przyj¹³ nowelizacjê ustawy o utrzymaniu
czystoœci i porz¹dku w gminach. Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi zak³ada, ¿e gmina bêdzie mia³a wp³yw na ka¿dy z jego elementów i dziêki temu bêdzie mog³a kszta³towaæ sposób gospodarowania odpadami komunalnymi na swoim terenie, zgodnie z uwarunko-waniami miejscowymi. Po przyjêciu zmian przez Sejm ustawa o utrzymaniu czystoœci i porz¹dku w gminach trafi do Senatu. Ustawa w ca³oœci powinna zostaæ wdro¿ona najpóŸniej 1 lipca 2013 r.
159
28.01. Podpisano umowê miêdzy Ministerstwem Roz -woju Regionalnego a darczyñcami (Norwegia, Islandia i Liechtenstein) w sprawie rozpoczêcia realizacji programu „Oszczêdzanie energii i promowanie odnawialnych Ÿróde³ energii” finansowanego ze œrodków funduszy Europejs-kiego Obszaru Gospodarczego. G³ówne cele programu to redukcja emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczenia powietrza oraz zwiêkszenie udzia³u energii pochodz¹cej ze Ÿróde³ odnawialnych. W drugim kwartale br. Ministerstwo Œrodowiska planuje og³osiæ nabór wniosków o dofinan-sowanie projektów w ramach tego programu. Inwestycje mog¹ dotyczyæ jedynie budynków u¿ytecznoœci publicznej. Dofinansowanie bêdzie przeznaczone m.in. na ich termo-modernizacjê, modernizacjê wêz³ów cieplnych oraz zast¹pie-nie przestarza³ych Ÿróde³ ciep³a nowoczesnymi, energo-oszczêdnymi i odnawialnymi Ÿród³ami ciep³a lub energii elektrycznej.
31.01–2.02. W Nowym Delhi odby³ siê 13. Szczyt
Zrównowa¿onego Rozwoju (TERI’s Delhi Sustainable Development Summit). W spotkaniu wzi¹³ udzia³ minister œrodowiska Marcin Korolec. Zebranie poœwiêcono rezolu-cjom zawartym w dokumencie „The future we want” przy-jêtym w trakcie ubieg³orocznego Szczytu Ziemi Rio+20. Podczas spotkania omawiano m.in. kwestie zwi¹zane z adap-tacj¹ do zmian klimatu oraz z zielonym rozwojem gospo-darczym bazuj¹cym na technologiach œrodowiskowych. Minister Korolec dyskutowa³ tak¿e o przygotowaniach do Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu COP19, która odbêdzie siê w Warszawie w dniach 11–22 listopada br. Szczyt Zrównowa¿onego Rozwoju w Nowym Delhi jest organizowany cyklicznie, pocz¹wszy od 2001 r. Sta³ siê jednym z najwa¿niejszych forów wymia-ny wiedzy i doœwiadczeñ dotycz¹cych zrównowa¿onego rozwoju.
7.02. W Œwiatowym Rankingu Uczelni Webometrics
wœród 500 najbardziej widocznych w sieci szkó³ wy¿szych znalaz³o siê siedem polskich uczelni: Uniwersytet War-szawski (234. miejsce), Uniwersytet Jagielloñski (311. miej-sce), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (393. miejsce), Politechnika Wroc³awska (412. miejsce), Uniwersytet Wroc³awski (431. miejsce), Politechnika War-szawska (435. miejsce) i Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanis³awa Staszica w Krakowie (488. miejsce). Trzy pierwsze pozycje w rankingu zajê³y uczelnie amerykañ-skie: Uniwersytet Harvarda, Uniwersytet Stanforda i Insty-tut Technologiczny w Massachusetts. W Unii Europejskiej najlepsze okaza³y siê Uniwersytet Cambridge (14. miejsce na œwiecie) i Uniwersytet Oksfordzki (16. miejsce). Œwia-towy Ranking Uczelni Webometrics jest przygoŒwia-towywany dwa razy w roku przez Consejo Superior de Investigacio-nes Cientificas (CSIC) – Najwy¿sz¹ Radê Badañ Nauko-wych w Madrycie. W zestawieniu nacisk k³adziony jest przede wszystkim na komunikacjê uczelni za
poœrednic-twem Internetu. Pod uwagê s¹ brane m.in. rozwój komuni-kacji miêdzy naukowcami w sieci, np. za pomoc¹ wydaw-nictw internetowych czy repozytoriów wiedzy, znaczenie przedsiêwziêæ typu Open Access oraz pozycjonowa-nie stron uczelni w Internecie. Ranking pozycjonowa-nie uwzglêdnia wiêc analizy osi¹gniêæ naukowych, ale bazuje na mate-ria³ach udostêpnianych w Internecie przez poszczególne uczelnie. Pe³ny ranking znajduje siê na stronie interneto-wej http://www.webometrics.info/en.
7.02. W Kielcach, wyk³adem „Co ka¿dy przewodnik
o geologii Gór Œwiêtokrzyskich wiedzieæ powinien? – wprowadzenie do zg³êbiania wiedzy geologicznej”, rozpo-czê³o siê szkolenie dla przysz³ych przewodników geopar-kowych w Polsce – Geo-Guide, którego organizatorami s¹ Geopark Kielce, Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy i Polskie Towarzystwo Tury-styczno-Krajoznawcze Oddzia³ Œwiêtokrzyski w Kielcach we wspó³pracy z Regionaln¹ Organizacj¹ Turystyczn¹ Województwa Œwiêtokrzyskiego, Ko³em Przewodników Œwiêtokrzyskich PTTK „Bartek” oraz Klubem Górskim PTTK Kielce. W kolejnych tygodniach bêd¹ prezentowa-ne i omawiaprezentowa-ne szczegó³owe informacje z zakresu geologii i geoturystyki regionu œwiêtokrzyskiego. Szkolenie obej-muje szeœæ zajêæ teoretycznych oraz cztery wycieczki tere-nowe. Na zakoñczenie kursu zaplanowano konferencjê „Kierunki rozwoju geoturystyki i wsparcie ochrony geo-ró¿norodnoœci w regionie œwiêtokrzyskim”, która odbê-dzie siê 14 czerwca 2013 r.
15.02. Ministerstwo Œrodowiska przedstawi³o do
kon-sultacji spo³ecznych i miêdzyresortowych kompleksow¹ nowelizacjê ustawy „Prawo geologiczne i górnicze” oraz oœmiu innych ustaw, przede wszystkim ustawy o Inspekcji Ochrony Œrodowiska, o „Prawie ochrony œrodowiska” oraz o udostêpnianiu informacji o œrodowisku i jego ochronie, udziale spo³eczeñstwa w ochronie œrodowiska oraz ocenach oddzia³ywania na œrodowisko. Ministerstwo oczekuje na uwagi i opinie dotycz¹ce projektu do 18 marca 2013 r. Równoczeœnie rozpoczynaj¹ siê te¿ konsultacje projektu zmiany rozporz¹dzenia Rady Ministrów w sprawie przed-siêwziêæ mog¹cych znacz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko przedstawionego przez Generaln¹ Dyrekcjê Ochrony Œro-dowiska. Nowe przepisy maj¹ unowoczeœniæ system konce-syjny dla wêglowodorów w Polsce oraz umo¿liwiæ szybki rozwój poszukiwañ i wydobywania wêglowodorów, w szcze-gólnoœci gazu z formacji ³upkowych. Projekt ustawy o „Pra-wie geologicznym i górniczym” jest dostêpny pod adresem http://www.mos.gov.pl/kategoria/5169_projekt_ustawy_o_ zmianie_ustawy_prawo_geologiczne_i_gornicze_oraz_ niektorych_innych_ustaw, a projekt zmiany rozporz¹dzenia Rady Ministrów w sprawie przedsiêwziêæ mog¹cych zna-cz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko – http://www.mos.gov.pl/ kategoria/5172_projekt_rozporzadzenia_zmieniajacego_ rozporzadzenie_w_sprawie_przedsiewziec_mogacych_ znaczaco_oddzialywac_na_srodowisko.
160
