Artyku³ przegl¹dowy Review
W³aciwoci i reklasyfikacja czynnika etiologicznego
Publikacje dotycz¹ce eperytrozoonozy wiñ (porci-ne eperythrozoonosis, PE), stwierdza(porci-nej obecnie na ca³ym wiecie, w tym w Polsce, jako przyczyna znacz-nych strat, pojawi³y siê od pocz¹tku lat trzydziestych ubieg³ego stulecia (2). PE zosta³a opisana w 1932 r. (15). W 1950 r. scharakteryzowany zosta³ czynnik etiologicz-ny, okrelony jako Eperythrozoon suis. Zaliczono go do rzêdu Rickettsiales, rodziny Anaplasmataceae, ro-dzaju Eperythrozoon (26).
Przy koñcu XX i na pocz¹tku XXI wieku nast¹pi³a, dziêki dostêpnoci stosownych metod biologii moleku-larnej, reklasyfikcja przedstawicieli rodzaju
Eperythro-zoon, wyra¿aj¹ca siê przeniesieniem z rzêdu Rickett-siales do klasy Mollicutes i odpowiednio, rzêdu Myco-plasmatales. Podstaw¹ by³y wyniki sekwencjonowania ich genomu. Wykazano w nich, ¿e stwierdzone sekwen-cje, w tym obecnoæ genu 16S rRNA, by³y bardzo po-dobne do sekwencji genomów przedstawicieli gatun-ków klasy Mollicutes, a ró¿ne od wzorców sekwencji genomów przedstawicieli Rickettsiales (14, 19, 20, 22, 29). Za wymienion¹ zmian¹ przemawia³ równie¿ brak wewn¹trzkomórkowego paso¿ytnictwa u wchodz¹cych w grê drobnoustrojów, co ma miejsce u riketsji oraz ciany komórkowej, jak te¿ wra¿liwoæ na tetracykliny (22). Zreklasyfikowane drobnoustroje zaliczono do mykoplazm hemotroficznych ze wzglêdu na ich powi-nowactwo do krwinek czerwonych (19, 29).
Mycoplasma suis i eperytrozoonoza wiñ,
z uwzglêdnieniem osi¹gniêæ lat ostatnich
MARIAN TRUSZCZYÑSKI, ZYGMUNT PEJSAK
Pañstwowy Instytut Weterynaryjny Pañstwowy Instytut Badawczy, Al. Partyzantów 57, 24-100 Pu³awy
Truszczyñski M., Pejsak Z.
Mycoplasma suis and porcine eperythrozoonosis, including achievements of the last years
Summary
The article contains data on the properties and classification of the etiological agent of porcine eperythro-zoonosis (PE). Until the end of the twentieth century PE belonged to the Rickettsiales order and was named Eperythrozoon suis. With the progress of molecular biology this species was reclassified as a member of the Mollicuties class, Mycoplasmatales order, based on similarities of gene sequences and particularly the presence in the genome of the 16S ribosomal RNA gene, but also on other supporting biological transfer properties that it shared with Mycoplasma organisms. It joined the cluster of in vitro uncultivable haemotrophic mycoplasmas (HM) named Mycoplasma suis. PE attaches to the erythrocytes of an infected host where replication and pathogenic activity take place. The main symptoms are haemolytic anaemia, sometimes lethal, primarily in piglets, but also occurring in feeder pigs and pregnant sows. Infected animals can remain apparently normal for months before developing symptoms. It is also possible that many infected animals never show any symptoms. Suckling piglets, but, additionally, also older pigs, often exhibit skin pallor and icterus, which generally results in unthriftiness, poor weight gain and susceptibility for other infectious disease syndromes, caused by facultative pathogens, representing other species of microorganisms. It is stressed that as the result of blood red cell damage by M. suis autoimmune cold agglutinins of IgM class are produced, which play an important role in the pathogenesis of PE. In the following section concerning laboratory diagnostic tests the microscopic diagnosis of blood smears is critically evaluated. As a gold standard the LightCycler real-time PCR assay is indicated. Serological assays as a complement fixation test, indirect haemagglutination test and ELISA were evaluated, indicating that during the time when diagnostic antigens were prepared from the blood of the infected pigs being not sufficiently specific, they delivered unsatisfactory results. The situation improved when for the first time the recombinant expression of p40 and p70 M. suis antigens in Eschericia coli provided diagnostic antigens that are producible and standardized in vitro. Based on these antigens, the highly specific, sensitive and reliable ELISA was established. The following section of the review contains data on prevention and therapy, including reported progress concerning the development of a vaccine against PE.
Mykoplazmy hemotroficzne (Haemotrophic myco-plasmas, HM) nie rozmna¿aj¹ siê in vitro, w tym na po¿ywkach bakteryjnych. Bytuj¹ natomiast in vivo na powierzchni erytrocytów szeregu gatunków zwierz¹t, jak: mysz, pies, kot, owca, koza, byd³o, winia. Efek-tem jest deformacja kszta³tu krwinek czerwonych oraz ich destrukcja po³¹czona z liz¹ i anemi¹ zaka¿onego zwierzêcia (7, 17). Poszczególne gatunki HM wykazu-j¹ cis³e powinowactwo do wy³¹cznie jednego gospo-darza (17). S¹ kszta³tu paciorków, piercieni, pa³eczek o rozmiarach 380-600 nm. W rozmazach z krwi, bar-wionych metod¹ Romanowskiego lub oran¿em akry-dynowym, wystêpuj¹ jako komórki mikroskopowo od-ró¿niaj¹ce siê od krwinek, z którymi dziêki adhezji s¹ po³¹czone (ryc. 1). Ich rednica wynosi oko³o 0,5 µm. Wykazywane s¹ te¿ w osoczu krwi, jako nie zwi¹zane z ¿adnymi komórkami (7, 17).
Niemo¿noæ hodowli HM in vitro i w konsekwencji nie uzyskiwanie ich w czystej postaci stanowi znacz¹-c¹ przeszkodê w poznawaniu ich w³aciwoci fizjolo-gicznych i metabolizmu oraz mechanizmów chorobo-twórczoci, jak te¿ oddzia³ywania na uk³ad odporno-ciowy (34). W zwi¹zku z trudnociami oddzielenia bia-³ek immunogennych zaka¿onego makroorganizmu od antygenów bia³kowych HM nie by³o te¿ mo¿liwoci opracowania w pe³ni swoistych diagnostycznych testów serologicznych, chocia¿ w praktyce, obok badañ mi-kroskopowych barwionych rozmazów krwi, stosowa-no lub stosuje siê odczyn wi¹zania dope³niacza (CFT), odczyn hemaglutynacji poredniej (IHT) i ELISA. Pe³-n¹ swoistoæ i wysok¹ czu³oæ w wykrywaniu HM gwa-rantuj¹ natomiast badania genomu przy zastosowaniu polimerazowej reakcji ³añcuchowej (PCR). Niestety, nie uda³o siê tym sposobem w pe³ni poznaæ mechanizmów chorobotwórczoci oraz odpowiedzi immunologicznej gospodarza (17, 28, 30-32). Niewyjaniony pozostaje mechanizm replikacji i adhezji HM do erytrocytów, jak te¿ wymiana metaboliczna miêdzy nimi a krwink¹ czer-won¹ (7).
nym zarazek wykrywany jest we krwi po 3-7 dniach, a u wiñ pozbawionych ledziony ju¿ po 2 dniach (16). Zaka¿enie w warunkach naturalnych ma miejsce przez uszkodzone pow³oki cia³a lub per os po dostaniu siê tam materia³u zawieraj¹cego chorobotwórcze szczepy M. suis. Istnieje mo¿liwoæ przeniesienia infekcji od lochy ciê¿arnej do p³odów (5). PE szerzy siê te¿ za po-rednictwem ektopaso¿ytów i ss¹cych krew owadów.
D³ugoæ okresu inkubacji wynosz¹cego 2-30 dni zale¿y od indywidualnej wra¿liwoci zwierzêcia, zjad-liwoci zarazka i dawki zaka¿aj¹cej. Obserwowano równie¿, ¿e zaka¿one zwierzêta mog¹ miesi¹cami nie wykazywaæ objawów chorobowych, które u pewnego odsetka osobników mog¹ w ogóle nie wyst¹piæ.
W wyniku destrukcyjnego dzia³ania M. suis wobec erytrocytów nastêpuje spadek ich liczby oraz rozwija siê anemia i bilirubinemia. Istotn¹ patogenetyczn¹ rolê w rozwoju choroby odgrywa odpowied autoimmuno-logiczna gospodarza. Wyra¿a siê ona w wytwarzaniu przez zaka¿ony organizm autoprzeciwcia³, którymi s¹ zimne aglutyniny, skierowane przeciw antygenom obec-nym w wierzchniej warstwie erytrocytów. Martwica uszu spowodowana jest przez te przeciwcia³a w nastêp-stwie tworzonych aglutynatów w drobnych naczyniach, uczestnicz¹cych w ukrwieniu ma³¿owin. Staj¹ siê one niedro¿ne, czego wynikiem jest niedoprowadzanie krwi i obumieranie tkanek tego obszaru (ryc. 2).
Patogenetyczne znaczenie zimnych aglutynin ³¹czo-ne jest te¿, w zwi¹zku z liz¹ erytrocytów, z pojawie-niem siê w trakcie PE sinicy (cyjanozy) i bladoci po-w³ok cia³a (ryc. 3) jako skutku niedotlenienia organi-zmu w konsekwencji anemii. Prawdopodobny jest ich udzia³ w efekcie immunosupresyjnym M. suis w wyni-ku obni¿enia aktywnoci limfocytów T. W konsekwen-cji rozwija siê podatnoæ na wywo³ywane, przez wa-runkowo chorobotwórcze drobnoustroje, polietiologicz-ne zespo³y chorobowe uk³adu oddechowego lub prze-wodu pokarmowego (33).
W ostrej fazie choroby obserwowaæ mo¿na w ró¿-nych czêciach cia³a wynaczynienia, wynikaj¹ce z roz-wijaj¹cej siê koagulopatii, bêd¹cej nastêpstwem obni-¿onej krzepliwoci krwi. Zmiany s¹ tym wyraniejsze, im wiêksza jest liczba zaatakowanych przez M. suis
Ryc. 1. Mycoplasma suis (¬) widoczna na powierzchni ery-trocytów
czerwonych krwinek. Stwierdzana jest hipoglikemia i w konsekwencji obni¿ona ¿ywotnoæ i ruchliwoæ zwie-rz¹t, a nawet pi¹czka (4, 5). Hipoglikemia sprzyja, zgodnie z pogl¹dem Hoelzle i wsp. (10), kolonizacji erytrocytów przez M. suis. Wystêpuje równie¿ przej-ciowa hiperglobulinemia, co wp³ywa na wzrost mian hemaglutynacji poredniej (IHA), swoistej dla M. suis. Postaæ ostra obserwowana jest w ka¿dej grupie wie-kowej. U prosi¹t przed odsadzeniem, oprócz anemii i bladoci skóry oraz opisanych poprzednio objawów stwierdza siê: ¿ó³taczkê, osowienie, s³abe przyrosty m.c. oraz zapalenie p³uc i stawów (ryc. 4). Charakterystycz-nym objawem u prosi¹t odsadzonych, warchlaków i tuczników jest wspomniana martwica uszu. Notowa-ne s¹ te¿ obrzêki stawów, zw³aszcza u warchlaków. Wy-stêpuje zapalenie jelit i/lub zapalenie p³uc. Podwy¿szona jest w.c.c. nawet do 42°C. U macior obserwowane s¹ zaburzenia w rozrodzie, manifestuj¹ce siê: wzrostem liczby powtórek, poronieniami, mniejsz¹ liczebnoci¹ miotów, bezmlecznoci¹, podwy¿szeniem w.c.c. do 41°C oraz jak u osobników innych grup wiekowych anemia i ¿ó³taczka (21). Zaka¿one lochy s¹ wychudzo-ne, niekiedy wystêpuje obrzêk gruczo³ów mlekowych i sromu. Obserwuje siê zmniejszony instynkt
macierzyñ-ski (17). Postaæ PE o ostrym przebiegu u loch, podob-nie jak u prosi¹t, warchlaków i tuczników, charaktery-zuje siê nasilon¹ bakteriemi¹, powoduj¹c¹ powa¿n¹, czasem mierteln¹ hemolityczn¹ anemiê (17). Sekcyj-nie stwierdzana jest splenomegalia, obserwowana rów-nie¿ u pad³ych osobników w innych grupach wieko-wych (ryc. 5).
Charakterystyczn¹ cech¹ PE jest znacznie czêstsze wystêpowanie bezobjawowej czyli podklinicznej infek-cji, wywo³anej przez M. suis ni¿ choroby o objawach klinicznych. Czêstsza te¿ ni¿ postaæ PE o przebiegu ostrym jest postaæ przewlek³a. Jej symptomy obok okre-sów bezobjawowych, cechuj¹ siê: anemi¹, ³agodn¹ ¿ó³-taczk¹ i ogólnym os³abieniem, po³¹czonym z niespraw-noci¹ wzglêdnie nieporadniespraw-noci¹ u noworodków; opó-nionym wzrostem u prosi¹t odsadzonych i u tuczników; nisk¹ wydajnoci¹ rozp³odow¹ u loch (24). Dodatko-wo w wyniku poDodatko-wodowanej przez M. suis immunosu-presji pojawia siê, wymieniona przy postaci ostrej, zwiêkszona zapadalnoæ na infekcje wywo³ane przez inne drobnoustroje (33).
Ryc. 2. Martwica obrze¿a ma³¿owiny usznej Ryc. 3. Sinica i bladoæ u wini z eperytrozoonoz¹
chorobowego w barwionych rozmazach krwi (ryc. 1). Jest oczywiste, ¿e metoda ta jest ma³o specyficzna i mo-¿e s³u¿yæ jedynie do okrelenia podejrzenia PE (9). Obecnie jest ona zastêpowana wysoce specyficznymi i czu³ymi technikami biologii molekularnej, zw³aszcza PCR. Szerokie zastosowanie w praktyce laboratoryjnej zyskuje PCR w czasie rzeczywistym oparta na amplifi-kacji genu 16s rRNA (18), genu rpo B (3) lub fragmen-tu genomu M. suis 1,8 kb (8). Kolejnym udoskonale-niem diagnostyki laboratoryjnej jest opracowanie testu o nazwie LightCycler PCR czasu rzeczywistego, który umo¿liwia równie¿ ilociowe okrelanie M. suis (11).
W diagnostyce laboratoryjnej PE zastosowanie znaj-dowa³y i czêciowo znajduj¹ obecnie tanie i ³atwe do wykonania testy serologiczne, jak odczyn wi¹zania do-pe³niacza (owd) (26), test hemaglutynacji poredniej (IHA) (1, 25), test immunoenzymatyczny (ELISA) (13, 23). Jednak, jak uprzednio wspomniano, stosowane w tych testach antygeny diagnostyczne M. suis, uzyski-wane z krwi obwodowej eksperymentalnie zaka¿anych tym drobnoustrojem wiñ, mimo zabiegów ich oczysz-czania z balastowych bia³ek krwiopochodnych, nie pre-zentuj¹ antygenów wy³¹cznie M. suis, co ma ujemny wp³yw na ich specyficznoæ i uzyskane wyniki. Ró¿ni¹ siê te¿ miêdzy sob¹, zale¿nie od serii produkcji; nie nadaj¹ siê do standaryzacji i walidacji. Do tych manka-mentów dochodzi nastêpny, to jest identyfikowania tymi antygenami raczej przeciwcia³ IgM, bêd¹cych wspom-nianymi zimnymi aglutyninami, które wytworzone s¹ na bia³ka krwinek czerwonych, a nie IgG, które s¹ pro-dukowane pod wp³ywem antygenów M. suis.
Jak wynika z danych Hoelzle opublikowanych w 2008 r. (7), w ci¹gu dwóch ostatnich lat dokona³ siê istotny postêp w doskonaleniu metod serologicznych, a zw³aszcza w uzyskiwaniu swoistych diagnostycznych antygenów M. suis. Kierowany przez wymienionego badacza zespó³ zidentyfikowa³ 8 antygenów M. suis o symbolach p33, p40, p45, p57, p61, p70, p73, p83. Sporód nich jako immunodominuj¹ce okrelone zo-sta³y p40, p45 i p70 (12), wykrywalne przez przeciw-cia³a IgG, swoiste dla antygenów M. suis, a nie antyge-nów erytrocytów. Co równie wa¿ne, w celu otrzymy-wania do celów diagnostycznych idealnie swoistych antygenów M. suis pos³u¿ono siê wprowadzaniem do
to testem ELISA z tymi antygenami oko³o 20% prosi¹t, które w próbie PCR by³y ujemne. W badaniach uzupe³-niaj¹cych wykluczono wyniki fa³szywie dodatnie, co dowiod³o, ¿e nowo opracowany test ELISA by³ w tym przypadku bardziej czu³y ni¿ PCR. Stanowi zatem war-tociowe uzupe³nienie testów diagnostycznych PCR do stosowania w przegl¹dach epidemiologicznych i pro-gramach zwalczania oraz eradykacji PE. Jak wynika z cytowanych wy¿ej badañ, po raz pierwszy uzyskano, w odniesieniu do M. suis, rekombinowan¹ ekspresjê wy-mienionych dwóch antygenów, które mog¹ byæ produ-kowane in vitro oraz standaryzowane. Innymi s³owy, wykluczona zosta³a ró¿nica co do ich aktywnoci i swo-istoci, zwi¹zana z poszczególnymi seriami produkcyj-nymi, przeciwnie ni¿ mia³o to miejsce w przypadku antygenów przygotowywanych z krwi wiñ zaka¿anych przez M. suis.
Zapobieganie i leczenie
Jak w innych chorobach zakanych, najwa¿niejszym czynnikiem w zapobieganiu PE jest stosowanie w od-niesieniu do fermy i stada trzody chlewnej wskazañ bio-asekuracji, zmierzaj¹cych do utrzymania zwierz¹t wol-nych od choroby oraz do hamowania rozprzestrzenia-nia siê infekcji. Istotnym punktem programu profilak-tycznego, obok dezynfekcji i izolacji obiektu od oto-czenia poprzez sprawdzanie wejcia osób postronnych, materia³ów, pojazdów oraz kontrolowany remont stada z innych ferm, jest prowadzenie sta³ego zwalczania ektopaso¿ytów, które, jak wczeniej podano, uczestni-cz¹ w szerzeniu siê infekcji wywo³anej przez M. suis. Eliminowane powinny byæ równie¿ zabiegi, w których zanieczyszczonymi krwi¹, niezmienianymi ig³ami lub narzêdziami chirurgicznymi (np. kastracja, obcinanie ogonów) mo¿e byæ przeniesiony zarazek z osobnika zaka¿onego na zwierzê wolne od infekcji. Pomocne w dzia³aniach prewencyjnych jest unikanie w obiekcie chowu i hodowli wiñ czynników stresogennych, gdy¿ sprzyjaj¹ one nasilaniu rozmna¿ania siê M. suis w or-ganizmie zwierzêcia i klinicznej manifestacji infekcji, przy zwiêkszaj¹cej siê w stadzie liczbie choruj¹cych wiñ. Oprócz tego sytuacje stresowe pobudzaj¹ ujaw-nianie w³aciwoci chorobotwórczych drobnoustrojów oportunistycznych, wik³aj¹cych PE.
Nie istniej¹ szczepionki przeciw PE. Natomiast jak wynika z danych pimiennictwa (12) prowadzone s¹ prace nad zaawansowanym przygotowaniem tego ro-dzaju biopreparatu przez zespó³ Hoelzlego i wspó³pra-cowników.
Zgodnie z zaleceniami Heinritzi (4), w leczeniu sto-sowana jest podawana parenteralnie oksytetracyklina w dawce 20-30 mg/kg m.c. Pozajelitowa aplikacja leku wskazana jest ze wzglêdu na nie przyjmowanie go per os z uwagi na utratê ³aknienia. W przypadku silnie dzia-³aj¹cych czynników stresowych, np. przemieszczeñ zwierz¹t do innych pomieszczeñ, równie¿ zaleca siê parenteralne stosowanie oksytetracykliny. Przy ³agod-nym przebiegu PE leki przeciwbakteryjne mog¹ byæ podawane wraz z pasz¹ lub wod¹. Mimo parenteralne-go lub doustneparenteralne-go podawania oksytetracykliny M. suis nie mo¿e byæ wyeliminowany z zaka¿onego organizmu wini, przy pozytywnym skutku przeciwdzia³ania wy-st¹pieniu objawów klinicznych, co ³¹czy siê z korzy-ciami ekonomicznymi. Stosowana oksytetracyklina lub chlorotetracyklina ma bowiem wp³yw na redukcjê wy-stêpowania lub nasilania siê anemii i innych wczeniej wymienionych zaburzeñ w zdrowiu. U wiñ z przewlek-³¹ postaci¹ PE oraz u osesków nale¿y stosowaæ, w zwi¹z-ku z anemi¹, ¿elazo w dawce 200 mg dekstranu ¿elaza na prosiê.
Uwagi koñcowe
W podsumowaniu na szczególne podkrelenie zas³u-guje przeniesienie zaliczanego dotychczas do riketsji Eperythrozoon suis do klasy Mollicutes, rzêdu Myco-plasmatales, na podstawie porównañ sekwencji nukle-otydowych genomów obu grup wymienionych drobno-ustrojów. Znacz¹cy postêp w diagnostyce PE stanowi przystosowany do tego celu PCR czasu rzeczywistego. Du¿ym osi¹gniêciem jest te¿ zast¹pienie w tecie ELISA nie w pe³ni swoistych, krwiopochodnych anty-genów M. suis antygenami rekombinowanymi z Esche-richia coli, o idealnej swoistoci, gwarantuj¹cej popra-wê wartoci diagnostycznej badañ serologicznych. Jako obiecuj¹ce nale¿y wymieniæ jeszcze nie zakoñczone prace nad szczepionk¹ przeciw PE.
Pimiennictwo
1.Baljer G., Heinritzi K., Wieler L.: Indirect hemagglutination for Eperythrozoon suis detection in experimentally and spontaneously infected swine. Zentrabl. Ve-terinärmed. B. 1989, 36, 417-423.
2.Doyle L.: A rickettsia-like or anaplasmos-like disease in swine. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1932, 8, 668-671.
3.Gwaltney S. M., Hays M. P., Oberst R. D.: Detection of Eperythrozoon suis using the polymerase chain reaction. J. Vet. Diagn. Invest. 1993, 5, 40-46.
4.Heinritzi K.: Eperythrozoonosis, [w:] Straw B., DAllaire S., Mengeling W. L., Taylor D. J. (eds.): Diseases of Swine, 8th ed. Ames: Iowa State University Press
1999, 413-418.
5.Henderson J. P., OHagan J., Hawe S. M., Pratt M. C.: Anaemia and low viability in piglets infected with Eperythrozoon suis. Vet. Rec. 1997, 140, 144-146. 6.Hoelzle K., Grimm J., Ritzmann M., Heinritzi K., Torgerson P., Hamburger A.,
Wittenbrink M. M., Hoelzle L. E.: Detection of antibodies against Mycoplasma suis using recombinant antigens and corrlation of serological results to hemato-logical finding. Clin. Vaccine Immunol. 2007d, 14, 1616-1622.
7.Hoelzle L. E.: Haemotrophic mycoplasmas: Recent advances in Mycoplasma suis. Vet. Microbiol. 2008, 130, 215-226.
8.Hoelzle L. E., Adelt D., Hoelzle K., Heinritzi K., Wittenbrink M. M.: Development of a diagnostic PCR assay based on novel DANN sequences for the detection of Mycoplasma suis (Eperythrozoon suis) in porcine blood. Vet. Microbiol. 2003, 93, 185-196.
9.Hoelzle L. E., Helbling M., Hoelzle K., Ritzmann M., Heinritzi K., Witten-brink M. M.: First LightCycler real-time PCR assay for the quantitative detection of Mycoplasma suis in clinical samples. J. Microbiol. Methods 2007a, 70, 346--354.
10.Hoelzle L. E., Hoelzle K., Felder K. M., Helbling M., Aupperle H., Schoon H. A., Ritzmann M., Heinritzi K., Wittenbrink M. M.: MSG1, a surface localised protein of Mycoplasma suis is involved in the adhesion to erythrocytes. Microbes Infect. 2007b, 9, 466-474.
11.Hoelzle L. E., Hoelzle K., Harder A., Ritzmann N., Aupperle H., Schoon H. A., Heinritzi K., Wittenbrink M. M.: First identification and functional characteriza-tion of an immunogenic protein in unculturable haemotrophic Mycoplasmas (Myco-plasma suis HspA1). FEMS Immunol. Med. Microbiol. 2007c, 49, 215-223. 12.Hoelzle L. E., Hoelzle K., Ritzmann M., Heinritzi K., Wittenbrink M. M.:
Myco-plasma suis antigens recognized during humoral immune response In experimen-tally infected pigs. Clin. Vaccine Immunol. 2006, 13, 116-122.
13.Hsu F. S., Liu M. C., Chou S. M., Zachary J. F., Smith A. R.: Evaluation of an enzyme-linked immunosorbent assay for detection of Eperythrozoon suis anti-bodies in swine. Am. J. Vet. Res. 1992, 53, 352-354.
14.Johansson K. E., Tully J. G., Bolske G., Pettersson B.: Mycoplasma cavipha-ryngis and Mycoplasma fastidiosum, the closest relatives to Eperythrozoon spp. and Haemobartonella spp. FEMS Microbiol. Lett. 1999, 174, 321-326. 15.Kinsley A. T.: Protozoan-like body in the blood of swine. Vet. Med. 1932, 27, 196. 16.Korn G., Mussgay M.: A case of eperythrozoonosis suis and its differential dia-gnostic significance in relation to suspected swine fever. Zentralbl. Veterinärmed. B. 1968, 15, 617-630.
17.Messick J. B.: Hemotrophic mycoplasmas (hemoplasmas): a review and new insights into pathogenic potential. Vet. Clin. Pathol. 2004, 33, 2-13.
18.Messick J. B., Cooper S. K., Huntley M.: Development and evaluation of a poly-merase chain reaction assay using the 16S rRNA gene for detection of Eperythro-zoon suis infection. J. Vet. Diagn. Invest. 1999, 11, 229-236.
19.Messick J. B., Walker P. G., Raphael W., Berent L., Shi X.: Candidatus Mycoplasma haemodidelphidis sp. nov., Candidatus Mycoplasma haemolamae sp. nov., and Mycoplasma haemocanis comb. Nov., haemotrophic parasites from a naturally infected opossum (Didelphis virginiana), alpaca (Lama pacos) and dog (Canis familiaris); phylogenetic and secondary structural relatedness of their 16S rRNA genes to other mycoplasmas. Int. J. Syst. Evol. Microbiol. 2002, 52, 693-698. 20.Neimark H., Johansson K. E., Rikihisa Y., Tully J. G.: Proposal to transfer some
members of the genera Haemobartonella and Eperythrozoon to the genus Myco-plasma with descriptions of Candidatus MycoMyco-plasma haemofelis, Candidatus Mycoplasma haemomurs, Candidatus Mycoplasma haemosuis, and Candida-tus Mycoplasma wenyonii. Int. J. Syst. Evol. Microbiol. 2001, 51, 891-899. 21.Pejsak Z.: Ochrona zdrowia wiñ. Pol. Wyd. Roln. i Lene, Poznañ 2007, Wyd. 1. 22.Rikihisa Y., Kawahara M., Wen B., Kociba G., Fuerst P., Kawamori F., Suto C., Shibata S., Futohashi M.: Western immunoblot analysis of Haemobartonella muris and comparison of 16S rRNA gene sequences of H. muris, H. felis, and Eperythrozoon suis. J. Clin. Microbiol. 1997, 35, 823-829.
23.Schuller W., Heinritzi K., al-Nuktha S., Kölbl S., Schuh M.: Serologic progression studies using CF and ELISA for the detection of antibodies against Eperythrozzon suis infection if swine. Berl. Munch. Tierärztl. Wschr. 1990, 103, 9-12. 24.Schweighardt H., Fellner A., Pechan P., Leuermann E.: Eperythrozoonose beim
Schwein-ein Fallbericht. Wien. Tierärztl. Mschr. 1986, 73, 250-253.
25.Smith A. R., Rahn T.: An indirect hemagglutination test for the diagnosis of Eperythrozoon suis infection in swine. Am. J. Vet. Res. 1975, 36, 1319-1321. 26.Splitter E. J.: The complement-fixation test in diagnosis of eperythrozoonosis in
swine. J. Am. Vet. Ned. Assoc. 1958, 132, 47-49.
27.Splitter E. J., Williamson R. L.: Eperythrozoonosis in swine; A preliminary report. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1950, 116, 360-364.
28.Tasker S., Braddock J. A., Baral R., Helps C. R., Day M. J., Gruffydd-Jones T. J., Malik R.: Diagnosis of feline haemoplasma infection in Australian cats using a real-time PCR assay. J. Feline Med. Surg. 2004, 6, 345-354.
29.Tasker S., Helps C. R., Day M. J., Harbour D. A., Shaw S. E., Harrus S., Baneth G., Lobetti R. G., Malik R., Beaufils J. P., Belford C. R., Gruffydd--Jones T. J.: Phylogenetic analysis of Hemoplasma species: an international study. J. Clin. Microbiol. 2003, 41, 3877-3880.
30.Willi B., Boretti F. S., Meli M. L., Bernasconi M. V., Casati S., Hegglin D., Puorger M., Neimark H., Cattori V., Wengi N., Reusch C. E., Lutz H., Hofmann--Lehmann R.: Real-time PCR investigation of potential vectors, reservoirs, and shedding patterns of feline hemotropic mycoplasmas. Appl. Environ. Microbiol. 2007a, 73, 3798-3802.
31.Willi B., Cattori V., Tasker S., Meli M. L., Reusch C., Lutz H., Hofmann--Lehmann R.: Identification, molecular characterization, and experimental trans-mission of a new hemoplasma isolate from a cat with hemolytic anemia in Switzerland. J. Clin. Microbiol. 2005, 43, 2581-2585.
32.Willi B., Filoni C., Catão-Dias J. L., Cattori V., Meli M. L., Vargas A., Martínez F., Roelke M. E., Ryser-Degiorgis M. P., Leutenegger C. M., Lutz H., Hofmann--Lehmann R.: Worldwide occurrence of feline hemoplasma infections in wild Felid species. J. Clin. Microbiol. 2007b, 45, 1159-1166.
33.Zachary J. F., Smith A. R.: Experimental porcine eperythrozoonosis: T-lymphocyte suppression and misdirected immune responses. Am. J. Vet. Res. 1985, 46, 821--830.
34.Zengler K., Toledo G., Rappe M., Elkins J., Mathur E. J., Short J. M., Keller M.: Cultivating the uncultured. Proc. Natl. Acad. Sci. USA 2002, 99, 15681-15686.
Adres autora: prof. dr hab. Marian Truszczyñski, Al. Partyzantów 57, 24-100 Pu³awy; e-mail: mtruszcz@piwet.pulawy.pl
