466 Recenzje
Studia język ozn a w cze p ośw ięco n e p ro feso ro w i dok torow i Stanisław ow i R o s-pondouń. Z a k ła d N a ro d o w y im. O ssoliń sk ich — W y d a w n ictw o , W r o c ła w 1966, ss. 467. T o m o fia ro w a n y je s t p r o f. S. R o s p o n d o w i w 60 r o cz n ic ę u rod zin ii 35 -le cie p r a c y n a u k o w e j. N a czele zn a jd u je się n apisan y p r z e z p r o f. S . B ą k a r y s b io g r a fic z n y ju bila ta i zebrania p r z e z T . T o m ik id is b ib lio g r a fia je g o p r a c z la t 1931— 111965.
W tom ie z n a jd u je m y m .in . p ra cę P . Z w o liń s k ie g o B. K . M alicki i jeg o trzy red ak cje ortografii polskiej z lat 1699—1701. W y m ien ion y w ty tu le (krakowianin, B a rtłom ie j K a zim ierz M a lick i 1(11644— 1706), d o k to r filo z o fii i m e d y c y n y od li681 r., p o te m p r o fe s o r A k a d e m ii K ra k o w s k ie j, je s t a u to re m b a rd zo o ry g in a ln e j gram atyki ję z y k a p o ls k ie g o (Tractus ad com pendiosam cognitionem L ingva e Polonicae [...], b.m .w . 1699), p ie r w sz y m Polakiem -ir om amistą, k tó r y p rzy g o to w a ł i w y d a l p o p o l
aku p o d rę cz n ik ję z y k a fra n cu sk ieg o (K lu c z D o Ię zy k a F ra ncu skiego T o iest G ra m -matika P olsk o-F ran cu ska , K r a k ó w 1700) i fr a n cu sk o -p o ls k ie g o s ło w n ik a czasow n ik ó w (L ex yk cm F ra n cu sk o-P olsk i to iest D ik cyon arz A lb o Z e b r a m i w szystk ich S łów Fr&ncuskich [...], G ra co v ie 1701). O ry gin a ln ość g ra m atyk i p o ls k ie j M a lic k ie g o p r o f. Z w o liń s k i w y k a za ł ju ż w 1956 r. w arty k u le o g ło szo n y m w „P o ra d n ik u Język o w y m ” (G ra m a tyk i jęz y k a ¡polskiego X V I I w iek u jako źródło poznania . ów czesne1 j p olszczyzn y), w a rty k u le o b e c n ie r e fe ro w a n y m om a w ia p o g lą d y M a lick ieg o n a ortog ra fię.
C elem o p ra co w a n ia p ro f. Z w o liń s k ie g o jest zw ró ce n ie 'uw agi n a w y k ła d M a lic k ie g o o orto g ra fii ja k o ciek aw e ź r ó d ło do h istorii ję z y k a p o ls k ie g o X V I I w . O pra cow a n ie t o n a leży — w za łożen iu autora — ¡do op ra cow a ń z .zakresu h istorii język a polsk ieg o , czyli d o o p ra cow a ń lin g w isty czn y ch , n ie jest op ra co w a n ie m z zakresu h istorii język ozn aw stw a .
N a to, że są to d w ie różn e d y scy p lin y , zw ra ca w ty m że to m ie u w a gę A . F u rdal w arty k u le Przedm iot i zakres historii jęz y k a polskiego. H is to ry cy ję z y k a p o lsk ie go za jm u ją .się ta k im i zagadnieniam i ja k n p. p o c h o d z e n ie p o ls k ie g o język a etn icz n ego, n a jd a w n ie js z e zabytki ję z y k o w e , dia lek ty staropolskie, p o ch o d z e n ie język a litera ck ie g o, r o z w ó j p isow n i, w p ły w druku n a u trw a lan ie n o rm ję z y k o w y c h , w p ły w y obce, ję z y k p o s zcze g ó ln y ch e p o k w literalturze itd., a ta k że d z ie je jęz y k o zn a w stw a w P o lsce, w ty m r o z w ó j le k s y k o g ra fii. T y m cza sem — ja k p is ze d a le j A . F ur d a l — „P r o b le m y takie, ja k nip. d z ie je le k s y k o g ra fii czy w o g ó le język ozn a w stw a w P o ls ce , d o h istorii ję z y k a n ie n ależą. M o g ą o n e b y ć w y k ła d a n e ra zem z tym p rzed m iotem , a le stan ow ią od rę b n ą d y scyp lin ę, (historię n a u k i, w ty m w y p a d k u h istorię ję z y k ozn a w stw a w n aszym k r a ju ” i(s. 1117); „p rze d m iote m badań historii jęz y k a jest r o z w ó j ¡odmian ję z y k o w y c h ” (s. 122).
S p ra w a jesit za sad n iczo jasna, a le — zauw ażm y — n ie zaw sze da się ściśle p o w ie d zieć, co n a leży do h istorii ję z y k a a co d o h isto rii język ozn a w stw a . O czy w iście
o p ra cow a n ia ta k ich za ga dn ień jalk p o ch o d z e n ie język a , w p ły w d ru k u n a u trw a la n ie n o rm ję z y k o w y c h itp . <(zofo. w y ż e j) do o p r a c o w a ń z zakresu 'historii jęz y k ozn a w stw a n ie n ależą, są t o zagadnienia le ż ą ce w sferze za in teresow a ń d y scy p lin y zw a n e j h istorią język a. A le b y w a ją op racow a n ia leżą ce z a ró w n o w za k resie o p r a c o - ' w ań h istory cz n oję zy k o w y ch ja k i h istorii ję zy k o zn a w stw a {p r z y czym n ie idzie itu o ja k ieś p og ra n icza obu ty c h d y scyp lin , w y d a je się, że tu ta j w o g ó le n ie m a że b y ć m o w y o w z a je m n y c h p og ra n icza ch ty c h d y scy p lin ). T ak im i są op racow a n ia, k tóre p rzed sta w ia ją p o g lą d y n a ję zy k sfo r m u ło w a n e p r z e z ja k ieś tosoby, szk o ły , gru py, op ra cow a n ia o m a w ia ją ce d a w n e ¡dzieła p o ś w ię c o n e ję z y k o w i. P rzed sta w ien ie w k ła du d a n e j o so b y , ¡szkoły itd . d o ję z y k ozn a w stw a d a je je d n o cze śn ie in fo r m a c je z za k resu h istorii ję z y k a , sam e te d a w n e d zieła są b o w ie m źró d ła m i do h istorii język a.
