Sustainable Use and Protection of Groundwater Resources
— Transboundary Water Management — Belarus, Poland, Ukraine
— pierwszy etap programu NATO
Lwów, Ukraina, 22–23.05.2007
W dniach 22–23.05.2007 r. we Lwowie odby³o siêpierwsze spotkanie uczestników nowego projektu Science for Peace and Security NATO Pilot Study, dotycz¹cego strategicznego zagadnienia, jakim jest ochrona i zrówno-wa¿one wykorzystanie transgranicznych zasobów wód podziemnych Polski, Ukrainy i Bia³orusi.
Wody podziemne odgrywaj¹ ogromn¹ rolê zarówno w gospodarce, jak i w zaopatrzeniu w wodê u¿ytkowników indywidualnych. Obecnie ponad 60% zu¿ycia wody pitnej pochodzi z zasobów wód podziemnych. Dlatego nie trzeba podkreœlaæ, jak istotna jest ochrona i racjonalna gospodar-ka zasobami wód. Mimo ogromnego znaczenia ropy i gazu, to woda jest surowcem niezbêdnym do ¿ycia. Jednak œwia-domoœæ konsekwencji zmniejszaj¹cych siê zasobów wod-nych jest wci¹¿ ma³a, a problemy wynikaj¹ce z braku wody mog¹ w przysz³oœci spowodowaæ geopolityczn¹ destabili-zacjê i konflikty.
Aby prowadziæ racjonaln¹ gospodarkê zasobami wód podziemnych i skutecznie je chroniæ, stworzono projekt obejmuj¹cy obszary transgraniczne trzech krajów: Ukra-iny, Bia³orusi i Polski. G³ównymi celami projektu s¹: roz-wój transgranicznego systemu monitoringu jakoœci wody na Ukrainie, w Bia³orusi i Polsce oraz stworzenie miêdzy-narodowej wspó³pracy dotycz¹cej transgranicznego syste-mu gospodarki wodami podziemnymi i kontroli ich jakoœci. Miêdzynarodowa wspó³praca, prowadzona w ramach tego programu NATO, powinna zaowocowaæ wspólnymi praca-mi badawczypraca-mi.
Spotkanie we Lwowie by³o poœwiêcone omówieniu wstêpnych zagadnieñ projektu, takich jak:
monitoring wód podziemnych — wymiana doœwiad-czeñ dotycz¹cych metodyki prowadzenia badañ wahañ zwierciad³a oraz jakoœci wód;
degradacja œrodowiska naturalnego i sposoby jego ochrony;
mo¿liwoœci rozwoju wspólnego, transgranicznego monitoringu wód podziemnych;
zale¿noœci pomiêdzy wahaniami zwierciad³a wód poziemnych, wywo³anymi teraŸniejszymi fluktuacjami kli-matycznymi, a przysz³ymi trendami zmian klimatycznych jako sposobnoœæ do wyznaczenia obszarów zagro¿onych w przysz³oœci deficytem wody;
identyfikacja struktur instytucjonalnych zarz¹dzaj¹-cych gospodark¹ wodn¹ i ochron¹ œrodowiska w poszczególnych krajach;
konwencja Wodna UNECE — zarz¹dzanie transgra-nicznymi zasobami wodnymi.
Spotkanie we Lwowie by³o niezwykle istot-ne dla uczestników programu i wrêcz konieczistot-ne do spójnego prowadzenia dalszej czêœci pro-jektu. Przedstawiono na nim podstawowe za-gadnienia i problematykê, z jak¹ mo¿na bêdzie siê spotkaæ w trakcie prowadzenia prac badaw-czych. Poniewa¿ gospodarzem spotkania by³a Ukraina, jednym z istotnych tematów dyskusji by³y problemy rejonów transgranicznych tego kraju. Doskonale przygotowane przez stronê ukraiñsk¹ spotkanie œwiadczy o pe³nej œwiado-moœci wagi problemów ochrony i racjonalnej gospodarki wodami podziemnymi.
Miêdzynarodowe spotkanie ukaza³o, i¿ jego problematyka równie¿ w innych krajach wymaga uœwiadomienia w³adzom na szczeblu lokalnym i regionalnym, jak istotna jest koniecz-noœæ stworzenia zintegrowanego systemu ochro-ny wód podziemochro-nych. Sukcesem spotkania jest nakreœlenie planu dalszych dzia³añ, jakie musz¹ byæ podjête w przysz³ych projektach. Ochrona wód podziemnych jest strategicznym zagad-nieniem i chocia¿ obecna dostêpnoœæ wody daje iluzjê nie-wyczerpywalnoœci jej zasobów, to jednak wzrost zanieczysz-czenia œrodowiska, zmiany klimatu czy nadmierne wyko-rzystanie wód podziemnych powoduj¹, i¿ bez systemu kon-troli i wypracowanych modeli racjonalnego wykorzystania tego surowca, mo¿emy nied³ugo stan¹æ przed problem bra-ku wody.
Odpowiednie wykorzystanie istniej¹cego systemu mo-nitoringu wód oraz opracowanie nowoczesnego systemu kontroli stanu i jakoœci wód s¹ obecnie kluczowymi zagad-nieniami, które pozwol¹ ochroniæ i zgodnie wykorzystaæ zasoby wód transgranicznych. Sprawny system monitorin-gu wód podziemnych mo¿e w przysz³oœci byæ wykorzysta-ny do opracowania scenariuszy dla obszarów zagro¿owykorzysta-nych brakiem wody w przypadku dalszych zmian klimatycz-nych, dlatego te¿ spotkanie mia³o multidyscyplinarny cha-rakter, pozwalaj¹cy nakreœliæ szeroki zakres przysz³ych dzia³añ i projektów.
Tomasz Na³êcz & Izabela Ploch
556
Przegl¹d Geologiczny, vol. 55, nr 7, 2007
NATO OTAN
