Żyromski, Stanisław
"Rocznik Statystyczny województwa
olsztyńskiego 1971", Olsztyn 1971 :
[recenzja]
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 2-3, 479-480
r e c e n z j e i o m ó w i e n i a 479
n ia c h w z o rc ó w k u ltu r o w y c h n a w si w a r m iń s k ie j i z a r e j e s tr o w a ła częścio w o z a c h o d z ąc e z m ia n y . M a te ria ły p o zw o liły n a s tw ie r d z e n ie , iż u je d n o lic a n ie w z o rc ó w t r a d y c y jn y c h ” n a s tę p o w a ło p rz e z w y b ó r w s p ó ln e j, je d n e j lu b d w u fo r m , k tó r e jś z g ru p . lu b p rz e z o d rz u c e n ie w sz y s tk ic h s o b ie w ła ś c iw y c h fo r m tr a d y c y jn y c h ” (s. 96). P r a c a j e d n a k n ie p rz y n o s i o d p o w ie d z i n a p y ta n ia , d la c ze g o w ła ś n ie je d n e fo r m y k u ltu r y t r a d y c y jn e j p rz e trw a ły , in n e ro z sze rz y ły się, a w re sz c ie je sz c z e in n e z a n ik ły . B y ć m oże, iż b a d a n i a p rz e p ro w a d z o n e w te j s k a li n ie p o z w a la ją n a u d z ie le n ie o d p o w ie d z i w ty m z a k re s ie . Z a c h ę tą d o p ro w a d z e n ia b a d a ń w sz e rs z e j s k a li je s t c h y b a i te n fa k t, iż p ro cesy , o k tó r y c h m o w a w p ra c y , s ą ty p o w e i d la in n y c h re g io n ó w i że n ie je d n o k r o tn ie w n io s k i s p re c y z o w a n e p rz e z A n n ę S z y fe r w o d n ie s ie n iu d o re g io n u w a r m i ń s k ieg o m o g ą b y ć u z n a w a n e ja k o ro b o c z e h ip o te z y w o d n ie s ie n iu do c a ły c h o b s z a ró w n a d b a łty c k ic h i n a d o d rz a ń s k ic h . W o jc ie c h W r z e s iń s k i R o c z n ik S ta ty s ty c z n y W o je w ó d z tw a O ls z ty ń s k ie g o 1971, O lsz ty n 1971, R. X II, ss. 440. K o le jn y to m „ R o c z n ik a S ta ty s ty c z n e g o W o je w ó d z tw a O ls z ty ń s k ie g o ” 1971 je s t b o g a ty m z b io re m in fo r m a c ji lic z b o w y ch o ro z w o ju s p o łe c z n o -g o s p o d a rc z y m W a rm ii i M az u r. W y d a n ie X II to m u te j p u b lik a c ji d a je c z y te ln ik o w i sz e ro k i w a c h la rz w ia d o m o ści s ta ty s ty c z n y c h o o sią g n ię c ia c h w o je w ó d z tw a o ls z ty ń sk ie g o w r o k u 1970 z z a g a d n ie ń sp o łe c z n y c h k u ltu r a ln y c h i g o sp o d arcz y c h . P o r ó w n u ją c in fo r m a c je s t a ty s ty c z n e z l a t u b ie g ły c h m o ż n a s ię z o rie n to w a ć j a k d a le c e n a s tą p iły z m ia n y w s p o łe c z e ń s tw ie W a rm ii i M az u r.
W n o w y m „ R o c z n ik u ” u tw o rz o n o trz y n o w e o d r ę b n e d z ia ły , a m ia n o w ic ie : M e
te o ro lo g ia , G e o g ra fia ; R z e m io s ło i u s łu g i; T u r y s ty k a , S p o r t, a p o n a d to ro z sz e rz o n o
z a k r e s in fo r m a c ji s ta ty s ty c z n y c h w n a s tę p u ją c y c h d z ia ła c h : L u d n o ś ć ; Z a tr u d n ie n ie ; R o ln ic tw o i le śn ic tw o ; G o sp o d a r k a m ie s z k a n io w a i k o m u n a ln a o ra z O c h ro n a z d r o w ia . W y k o rz y s ta n o ró w n ie ż w s t ę p n e w y n ik i N a ro d o w e g o S p is u P o w s z e c h n e g o z d n ia 8 g r u d n ia 1970 ro k u , a p rz e d e w sz y s tk im w z a k r e s ie : s t a n u i s t r u k t u r y lu d n o ści, g o s p o d a rs tw d o m o w y c h i z aso b ó w m ie s z k a n io w y c h , p o m ie s z c z e ń in w e n ta r s k i c h w i n d y w id u a ln y c h g o s p o d a r s tw a c h ro ln y c h .
C ało ść p u b lik a c ji p o d z ie lo n o n a 18 d zia łó w , k tó r e w w ię k sz o ś c i p o p rz e d z o n o u w a g a m i o g ó ln y m i i m e to d o lo g ic z n y m i. O b o k in fo r m a c ji lic z b o w y ch , część p r z e d s ta w io n o w p o s ta c i o b ra z o w y c h w y k re só w . S y n te ty c z n e u ję c ie o s ią g n ię ć ro z w o ju s p o łe c zn e g o i g o sp o d arcz e g o w o je w ó d z tw a p o d a n o w p rz e d m o w ie do „ R o c z n ik a ”, n a p i s a n e j p rz e z d y r e k to r a W o je w ó d z k ie g o U rz ę d u S ta ty s ty c z n e g o m g r. O. O p o n o w ic za . W p ro w a d z a o n a c z y te ln ik a do p ie rw s z e j c zęści „ R o c z n ik a ”, w k tó re j p rz e d s ta w io n o w a ż n ie js z e d a n e o r o z w o ju W a r m ii i M a z u r w p r z e k r o ju p o w ia to w y m za o k re s 1960— 1970.
N ie sp o só b je s t szczeg ó ło w o o m ó w ić b o g a te j tr e ś c i p o szc z eg ó ln y ch d z ia łó w i m n o g ości in fo r m a c ji z n a jd u ją c y c h s ię n a 266 ta b lic a c h s ta ty s ty c z n y c h . D la te g o z w ró c ę u w a g ę ty lk o n a w y b ra n e d z ia ły „ R o c z n ik a ”.
N a w s tę p ie w y p a d a p o d k re ś lić , że w k o ń c u 1970 r o k u n a te r e n ie w o je w ó d z tw a o ls z ty ń sk ie g o m ie s z k a ło 978,4 ty s. osób, to z n a c z y 3,0% o g ó łu lu d n o ś c i k r a ju . W s t o s u n k u d o 1965 ro k u p r z y ro s t rz e c z y w is ty lic z b y lu d n o ś c i m ie js k ie j w y n ió s ł 13,6%, n a to m ia s t lic z e b n o ść m ie s z k a ń c ó w w s i z m n ie js z y ła się w ty m o k re s ie o 4,5%. M im o to, w r o k u 1970, O ls z ty ń s k ie n a le ż a ło je sz c z e d o w ie js k ic h w o je w ó d z tw , g d y ż 3/ 5 o g ó łu lu d n o ś c i W a rm ii i M a z u r z a m ie s z k iw a ło w ieś.
P o d w z g lę d e m p r z y ro s tu n a tu ra ln e g o lu d n o ś c i w o je w ó d z tw o z a jm o w a ło p ie r w sze m ie js c e w k r a ju . W y n o sił o n 13,6 p ro m ille i p o zio m je g o n ie u le g ł z m ia n ie w s to s u n k u do ro k u 1969. N a to m ia s t w m in im a ln y m s to p n iu z m n ie js z y ła s ię s to p a zg o n ó w n ie m o w lą t, k tó r a w y n o s iła 31,9 p ro m ille . O z n ac z a to, że w ro k u 1970 n a k a ż d e 1000 u ro d z e ń ż y w y c h u m ie ra ło b lis k o 32 d z ie ci w w ie k u n ie u k o ń c z o n y c h z e ro l a t życia. W a r m ia i M a z u ry od w ie lu l a t c h a r a k t e r y z u ją s ię o d p ły w e m lu d n o ś c i i u je m n y m s a ld e m r u c h u w ę d ró w k o w e g o . W r o k u 1970 w o je w ó d z tw o o ls z ty ń sk ie n ie zm ie n iło sw e g o c h a r a k t e r u i w d a lsz y m c ią g u p o z o sta ło te r e n e m e m ig ra c y jn y m lu d n o ści. N a ogół p rz e m y s ł n ie je s t d o m e n ą g o s p o d a rk i w o je w ó d z tw a o lszty ń sk ie g o , n i e
480 r e c e n z j e i o m ó w i e n i a
m n ie j te n d z ia ł g o s p o d a rk i n a ro d o w e j w n ie k tó ry c h r o d z a ja c h w y ro b ó w s k u p ia p o w a ż n ą część p r o d u k c ji o g ó ln o k ra jo w e j. W 1970 r o k u z a k ła d y p r o d u k c ji p rz e m y sło w e j w o je w ó d z tw a w y tw o rz y ły b lis k o V6 o g ó ln e j p r o d u k c ji o p o n sa m o c h o d o w y c h , 7 10 p r o d u k c ji d ę te k , p o n a d V5 p ły t w ió ro w y c h o r a z b lisk o i / 4 o g ó ln e j p r o d u k c ji s k le jk i. P r z e m y s ł ro ln o -sp o ż y w c z y d a ł k r a jo w i b lis k o Vi0 o g ó ln e j p r o d u k c ji m a s ł a i % o g ó ln o k r a jo w e j p r o d u k c ji s e ró w . W ty m s a m y m r o k u w y p ro d u k o w a n o o 3,0 ty s. to n m n ie j m ię s a a n iż e li w ro k u 1969. W y p a d a d o d a ć, że g lo b a ln a p r o d u k c ja p rz e m y s łu w o je w ó d z tw a o ls z ty ń sk ie g o w r o k u 1970 b y ła w y ż sz a o 73,7% a n iż e li w r o k u 1965.
L ic z b a b u d y n k ó w m ie s z k a ln y c h , o d d a n y c h d o u ż y tk u w 1970 ro k u , b y ła m n ie j sza w s to s u n k u do ro k u 1969 o 6,6% , n a to m ia s t lic z b a o d d a n y c h m ie s z k a ń z m n ie jsz y ła s ię o p o n a d 7ю· J e ż e li w e ź m ie się p o d u w a g ę w z ro s t lic z b y lu d n o ś c i W a r m ii i M a z u r o ra z w z ro s t lic z e b n o śc i n o w y c h m a łż e ń s tw , s ta n t a k i m o ż e n a p a w a ć p o w a ż n ą tro s k ą . R ó w n ie ż w g o sp o d a rc e ro ln ic z e j o d n o to w a ć n a le ż y p e w ie n re g r e s w s to s u n k u do r o k u 1969 z a ró w n o w p r o d u k c ji r o ś lin n e j, j a k i z w ie rz ę c e j. P lo n y 4 zbóż w r o k u 1970 s p a d ły d o 18,2 q /h a , czy li b y ły m n ie js z e w p o r ó w n a n iu do 1969 r o k u o 2,1 q. W p r o d u k c ji h o d o w la n e j o d n o to w a ć w y p a d a z m n ie js z e n ie s ię p o g ło w ia b y d ła i trz o d y c h le w n e j, o d p o w ie d n io : 0,9% i 7,8% . W w y n ik u p o w y ż sz e g o o b n iż y ł s ię s k u p 4 zbóż o 29,8% w s t o s u n k u do ro k u 1969, a ż y w c a w p r z e lic z e n iu n a m ię so o 4,9%
O b o k ty c h n ie p o k o ją c y c h o b ja w ó w w g o s p o d a rc e w o je w ó d z tw a o lszty ń sk ie g o , w y p a d a p o d k re ś lić o s ią g n ię c ia w in n y c h d z ie d z in a c h . N a u w a g ę z a s łu g u je w z ro s t lic z b y p e rs o n e lu s łu ż b y z d ro w ia o ra z m ie js c w le c z n ic tw ie z a m k n ię ty m . W p r z e li c z e n iu n a 10 000 m ie s z k a ń c ó w w z ró s ł w s k a ź n ik p rz y p a d a ją c y c h n a tę lic z b ę lu d n o ś c i le k a rz y , p ie lę g n ia r e k o ra z łó ż e k w sz p ita la c h .
N o w y d z ia ł T u r y s t y k a , S p o r t p o z w a la z a p o z n a ć się c z y te ln ik o w i z w ie lk o ś c ią b a z y tu ry s ty c z n e j W a r m ii i M a z u r o ra z r o z m ia ra m i r u c h u tu ry s ty c z n e g o . P r z e d s ta w io n a s ta t y s ty k a w ty m z a k r e s ie w s k a z u je , że w o s ta t n ic h p ię c iu l a ta c h (1966— 1970) r u c h tu ry s ty c z n y w z ró s ł p o n a d d w u k r o tn ie . W ty m s a m y m o k re s ie p o w ię k sz y ła się i n f r a s t r u k t u r a t u r y s ty c z n a re g io n u o ls z ty ń sk ie g o . W z ro sła lic z b a d o m ó w w y c ie c z k o w y c h , s c h r o n is k o ra z p o k o jó w g o ścin n y c h . N a ty m tle o b s e r w u je się n ie p o k o ją c e z ja w is k o ; s ta n b a z y u rz ą d z e ń s p o rto w y c h n ie u le g ł z m ia n ie o d 1968 ro k u , in n y m i s ło w y w ię c e j tu r y s tó w p rz y te j s a m e j b a z ie u r z ą d z e ń sp o rto w y c h .
K o n f r o n t a c ja d o c h o d ó w lu d n o ś c i o ra z s t r u k t u r y s p rz e d a ż y h a n d lu u s p o łe c z n io n e g o w s k a z u je , że w z ro sły w y d a tk i lu d n o ś c i n a a r ty k u ły ż y w n o śc io w e o b lis k o Vio, o d w r o tn ie : z m n ie jsz y ły s ię w y d a tk i lu d n o ś c i n a a r ty k u ły p rz e m y sło w e . O z n a c z a to z m ia n ę w s t r u k t u r z e w y d a tk ó w lu d n o ś c i n ie z g o d n ą z p r e f e r e n c ja m i o g ó ln o g o s p o d a r czym i.
P r z e d s ta w io n o w y ż e j ty lk o n ie k tó r e c h a r a k t e r y s ty k i lic z b o w e o ra z te n d e n c je z m ia n w ro z w o ju s p o łe c z n o -g o s p o d a rc z y m w o je w ó d z tw a o ls z ty ń sk ie g o . O b o k d alszeg o p o s tę p u i o s ią g n ię ć w s z e re g u d z ie d zin , o d n o to w a n o ró w n ie ż te in fo r m a c je , k tó r e w s k a z y w a ły s ta b iln o ś ć , a n a w e t p e w ie n re g re s w s to s u n k u do p o p rz e d n ie g o ro k u g o sp o d arcz e g o . C ało ść in f o r m a c ji s ta ty s ty c z n y c h p o z w a la je d n a k ż e u z a s a d n ić tezę, że la ta 1966— 1970, a w ię c o s ta t n i p ię c io le tn i p la n p rz y n ió s ł W a r m ii i M a z u ro m u m ia r k o w a n y ro z w ó j s p o łe c z n o -g o s p o d a rc z y . B a rd z o c ie k a w e in fo r m a c je p rz y n o s z ą n o w e d z ia ły , b ą d ź p o p rz e d n io ju ż is tn ie ją c e i w z b o g ac o n e w re c e n z o w a n y m to m ie „ R o c z n ik a ”. S z k o d a ty lk o , że z e s p ó ł r e d a k c y jn y w s z e re g u p r z y p a d k ó w n ie u j ą ł ic h c h ro n o lo g ic z n ie d la c eló w p o ró w n a w c zy c h i a n a lity c z n y c h . R e c e n z o w a n y to m „ R o c z n ik a ” je s t n a jb a r d z ie j zb liżo n y , w p o ró w n a n iu z p o p rz e d n im i, p o d w z g lę d e m u k ła d u d o „ R o c z n ik a S ta ty s ty c z n e g o G U S ”. S ta r a n n a k o r e k ta i b a rd z o t r a f n e g ra fic z n e u ję c ie n ie k tó r y c h d a n y c h s ta ty s ty c z n y c h ś w ia d c z ą b a rd z o k o rz y s tn ie o c a ły m z esp o le re d a k c y j n y m „ R o c z n ik a ” . S ta n is ła w Z y r o m s k i
