Badania mikroskopowe biologicznych własności wody.

wiczenie 17

Badania mikroskopowe biologicznych własno
ci wody

Literatura:

1. E. Szczepaniec-Ciciak, P. Kocielniak (redaktorzy), wiczenia z chemii rodowiska tom 2, Badania wód i cieków, Uniwersytet Jagielloski 1995 .

2. J. I. Rybak, Bezkrgowe zwierzta słodkowodne: przewodnik do rozpoznawania, Warszawa, PWN 2000.

3. Z. Kajak, Hydrobiologia – Limnologia, Ekosystemy wód ródldowych, Warszawa, PWN 1998.

4. W. Chełmicki, Woda – zasoby, degradacja, ochrona, Warszawa, PWN 2001.

5. A. Staczykowska, Zwierzta bezkrgowe naszych wód, WSiP, Warszawa 1979 (tablice). 6. Centralny Urzd Gospodarki Wodnej: Przepisy analitycznego oznaczania zanieczyszcze w

wodach powierzchniowych i ciekach, Warszawa 1972.

7. PN-88/C-04632/03 Woda i cieki. Ogólne zasady pobierania próbek do bada fizycznych, chemicznych i biologicznych. Technika pobierania próbek.

Cel wiczenia - umiejtno



obserwacji i weryfikacji organizmów wodnych w zdegradowanych i zanieczyszczonych rodowiskach wodnych

- umiejtno 

obliczania wartoci indeksu saprobowego dla gatunków oraz okrelanie klasy czystoci wody na tej podstawie

Przyrz dy i pomoce

Mikroskop, lupa, siatka bentosowa o oczkach 1 mm, zlewki o pojemnoci 1000 cm 3

, pdzelki do oczyszczania kamieni, penseta, chwytacz dna lub łopatka i wiaderko z pokrywk, sitko z siatk z mosidzu o oczkach 0,5 mm, butelki z szerok szyjk o pojemnoci 100 cm

3

, szalki Petriego, nó.

Zagadnienia kolokwialne

1. Zasada działania lupy.

2. Budowa i zasada działania mikroskopu.

3. Zanieczyszczenia i ochrona wód: zagroenia jakoci wód powierzchniowych, metody oceny jakoci wód.

4. Zespoły organizmów wodnych.

5. Podział organizmów wodnych ze wzgldu na stopie tolerancji na degradacj wody. 6. Biologiczne badania wód: organizmy wskanikowe, system saprobów, interpretacja

wyników metod Pantle-Bucka.

Wykonanie wiczenia

A. POBIERANIE PRÓBEK

1. Za pomoc siatki wykona 

w wodzie badanego zbiornika 10 odłowów zbierajc próbki z rónej głbokoci oraz spomidzy rolin wodnych, jeli takie znajduj si w zbiorniku. 2. Odwróci

pi 

kamieni lub innych przedmiotów znajdujcych si na dnie i pdzelkiem zgarn



yjce tam organizmy. 3. Pobra

prób wierzchniej warstwy osadów dennych za pomoc chwytacza dna, a nastpnie przemy

wod w celu usunicia piasku i resztek martwej rolinnoci na sicie z siatk z mosidzu. Próbki pobiera



do butelek z szerok szyjk. 4. Dokładnie opisa



a. charakter otoczenia (np. miejsce zaronicia brzegów),

b. warunki atmosferyczne w momencie pobierania próbki (opady, temperatura wody i powietrza),

c. charakter koryta (szeroko 

, głboko 

, charakter dna).

B. ANALIZA OTRZYMANYCH PRÓBEK

1. Okreli 

przynaleno 

systematyczn odłowionych organizmów. 2. Odszuka

zaproponowane organizmy wskanikowe. 3. Oceni

szacunkowo liczb osobników danego gatunku.

Opracowanie wyników. Dyskusja błdów. 1. Przyporzdkowa



stopie saprobowoci „s” oznaczonym w próbce gatunkom zgodnie z ich charakterem wskanikowym odczytanym z listy Kolkwitza-Liebmana [3] i tabeli 1.

Tabela 1. Oznaczanie warto ci stopnia saprobowo ci według Pantle – Bucka ([1] lub

inne dostpne pozycje literaturowe)

Strefa Warto  stopnia saprobowo ci oligosaprobowa α-mezosaprobowa β-mezosaprobowa polisaprobowa 1 2 3 4 2. Przyporzdkowa  warto 

czstotliwoci „h” oznaczonym w próbce gatunkom organizmów wskanikowych (według tabeli 2)

Tabela 2. Skala szacunkowa do oceny czstotliwo ci „h” (wg Pantle-Bucka)

Liczba osadników danego gatunku w

procentach ogólnej liczby egzemplarzy Warto  czstotliwo ci „h” 1-3 4-10 10-20 20-40 40-100 2 3 5 7 9 3. Obliczy warto 

indeksu saprobowego „S”, korzystajc ze wzoru   = n n h S S gdzie: S_n =s_n⋅h_n,

sn – stopie saprobowoci dla danego gatunku,

hn – czstotliwo 

wystpowania danego gatunku,

Sn – warto 

saprobowa dla danego gatunku,

S – indeks saprobowy wyznaczony dla danego punktu pomiarowego.

4. Przyporzdkowa 

klas czystoci wody na podstawie wartoci indeksu saprobowego „S” w danym punkcie pomiarowym według tabeli 5.

Tabela 3. Okre lanie klasy czysto ci wody na podstawie indeksu „S” według

Kolkwitza-Marssona-Liebmanna ([1], lub inne dostpne pozycje literaturowe)

Zakres indeksu saprobowego „S” Klasa czysto ci

1,0-1,5 1,5-2,5 2,5-3,5 3,5-4,0 I II III IV