Miller
Cloud computing : szansa i ryzyko
dla firmy
Ekonomiczne Problemy Usług nr 123, 245-254
2016
Ekonomiczne Problemy Usług nr 123
IS S N : 1 8 9 6 -3 8 2 X | w w w .w n u s .e d u .p l/p l/e p u / DOI: 10.18276/epu.2016.123-23 | strony: 245-254
M A R C I N K R Y S I Ń S K I , P R Z E M Y S Ł A W M I L L E R
U n i w e r s y t e t Ł ó d z k i 1
CLOUD COMPUTING - SZANSA I RYZYKO DLA FIRMY
Streszczenie
A rty k u ł p o d e jm u je p r o b le m w p ły w u u s łu g c lo u d c o m p u tin g n a e fe k ty w n o ś ć e k o n o m ic z n ą p rz e d s ię b io rs tw . Z w ra c a się p rz e d e w s z y s tk im u w a g ę n a k o rz y śc i, ja k ie o n e o d n o sz ą , z w ła s z c z a m o ż liw o ś ć e la s ty c z n e g o k o rz y s ta n ia z z a s o b ó w c h m u ry o b lic z e n io w ej b e z k o n ie c z n o ś c i d o k o n y w a n ia d o d a tk o w y c h n a k ła d ó w n a w ła s n ą in fra s tru k tu rę IT . W a rty k u le p o d n o s i się ró w n ie ż k w e s tię r y z y k a z w ią z a n e g o z k o rz y s ta n ie m z o m a w ia n e j u słu g i. D o ty c z y o n o g łó w n ie u tra ty d a n y c h , co m o ż e m ie ć d la firm y ró w n ie ż n ie k o rz y s tn e sk u tk i e k o n o m ic z n e . O g ó ln ie j e d n a k o c e n ia się, że k o rz y ś c i z k o rz y s ta n ia z u s łu g c lo u d c o m p u tin g p r z e w y ż s z a ją ry zy k o .
S ło w a k lu c z o w e : c lo u d c o m p u tn ig , S aaS , P a a S , Ia a S , in fra s tru k tu ra IT , ry zy k o .
Wprowadzenie
P r z e tw a r z a n ie , d o s tę p d o d a n y c h o r a z ic h s z y b k i i b e z p ie c z n y t r a n s f e r n a l e ż ą d o p o d s ta w o w y c h p o tr z e b w s p ó łc z e s n y c h o r g a n iz a c ji, w ty m ta k ż e o r g a n iz a c ji g o s p o d a r c z y c h . N a p r z e c i w te g o r o d z a ju p o tr z e b o m w y c h o d z ą t e c h n o lo g ie o f e r o w a n e p r z e z b r a n ż ę IT , z a l i c z a n ą d o n a js z y b c ie j r o z w i j a j ą c y c h s ię g a łę z i w s p ó ł c z e sn e j g o s p o d a r k i. W y m ie n ić w ty m k o n te k ś c ie n a l e ż y z w ła s z c z a u s łu g ę c h m u r y o b lic z e n io w e j (a n g . c l o u d c o m p u tin g ) .
N i e j e s t to b y n a jm n ie j k o n c e p c j a n o w a . J u ż n a p r z e ło m ie l a t p i ę ć d z ie s ią ty c h i s z e ś ć d z ie s ią ty c h u b . w ie k u w y b i t n y a m e r y k a ń s k i in f o r m a ty k , tw ó r c a p o j ę c i a „ s z tu c z n a i n te lig e n c ja ” , J o h n M c C a r th y , w r a z z k i l k o m a in n y m i w y b itn y m i s p e c ja lis ta m i, p r z e w id y w a ł, ż e w n ie d a le k ie j p r z y s z ło ś c i m o c e o b lic z e n io w e w s z y s tk ic h
i s tn ie ją c y c h k o m p u t e r ó w z o s t a n ą u d o s tę p n io n e d o u ż y tk u p u b lic z n e g o i b ę d ą o n e k o r z y s ta ć z e w s p ó ln y c h c e n tr ó w d a n y c h . P r z e w id y w a n ia te z iś c iły s ię p o d p o s t a c i ą u s łu g i c lo u d c o m p u tin g ( S z m it 2 0 1 2 ). P o w s ta n ie te g o r o d z a ju u s łu g z n a la z ło p r z e ło ż e n ie n ie ty lk o n a is to tn e u s p r a w n i e n i a o r g a n iz a c y jn e , a le m a r ó w n i e ż w y m i a r k o n k r e tn y c h k o r z y ś c i e k o n o m ic z n y c h . J a k p r o g n o z u j ą s p e c ja liś c i, w 2 0 2 0 r. ty lk o w S ta n a c h Z je d n o c z o n y c h k o r z y s ta n ie z c h m u r y o b lic z e n io w e j p o z w o li o s z c z ę d z ić o k o ło 12 m i lia r d ó w d o la r ó w , k tó r y c h n ie t r z e b a b ę d z ie w y d a ć n a o p ła c e n ie e n e r g ii e le k tr y c z n e j. W 2 0 0 9 r o k u w a r to ś ć r y n k u c lo u d c o m p u tin g u s z a c o w a n o n a o k . 5 6 m i lia r d ó w d o la r ó w , p r z y c z y m j u ż w 2 0 1 4 r o k u w ie lk o ś ć t a m i a ł a s ię g n ą ć 1 5 0 m i lia r d ó w d o la r ó w ( S z m it 2 0 1 2 ).
G e n e r a ln ie w ię c c lo u d c o m p u tin g „ n ie j e s t a n i n o w ą t e c h n o lo g ią , a n i n o w y m p o m y s łe m . J e s t to p o p r o s tu m o d e l z d e c e n tr a liz o w a n e g o p r z e t w a r z a n i a d a n y c h z a p o m o c ą u s łu g z e w n ę tr z n y c h ” ( N o w a k o w s k i 2 0 1 5 ). S iln a d y n a m ik a w z r o s to w a c h m u r y o b lic z e n io w e j w y n i k a m ię d z y i n n y m i z ł a tw o ś c i d o s tę p u d o n ie j p r z e c i ę t n e g o u ż y t k o w n i k a k o m p u t e r a i ty p o w y c h a p lik a c ji k o m p u te r o w y c h . U ż y tk o w n ik o tr z y m u je b o w ie m o p r ó c z d o s tę p u d o p o tr z e b n y c h m u m o c y o b lic z e n io w y c h ta k ż e d o d a tk o w e k o r z y ś c i w p o s ta c i d z ia ła n ia u s łu g i n a k a ż d y m s ta n d a r d o w y m k o m p u t e r z e , j a k r ó w n ie ż z w ię k s z e n ie m o c y o b lic z e n io w e j w s p o s ó b a u to m a ty c z n y , w w i e l k o ś c i n ie z b ę d n e j d o w y k o n a n i a z a d a n ia , d z ię k i d y n a m ic z n e j s k a lo w a ln o ś c i u d o s tę p n ia n y c h z a s o b ó w p o s tr o n ie c h m u r y o b lic z e n io w e j. K o r z y s ta n ie z c h m u r y o b lic z e n io w e j n ie j e s t w s z a k ż e w o ln e o d r y z y k a . Z a g r o ż e n i a w i ą ż ą s ię z n a r u s z e n ie m d a n y c h o s o b o w y c h , p r a w a u to r s k ic h , n i e u p r a w n io n y m tr a n s f e r e m d a n y c h , p r a w c y w iln y c h t a k d o s t a w c ó w , j a k i o d b io r c ó w u s łu g i. Z u w a g i n a g lo b a l n y p o t e n c ja ln ie z a s ię g c h m u r y o b lic z e n io w e j r y z y k o z w ią z a n e z j e j u ż y tk o w a n ie m m a c h a r a k t e r g lo b a l n y i p o d l e g a j ą n ie ty lk o o c h r o n ie p r a w a k r a jo w e g o , e u r o p e js k ie g o , a le ta k ż e m ię d z y n a r o d o w e g o p r a w a p r y w a tn e g o . P o w s ta je w z w ią z k u z ty m p y ta n ie o to , n a ile k o r z y ś c i z w ią z a n e z u ż y tk o w a n ie m c h m u r y o b lic z e n io w e j r ó w n o w a ż ą s tr a ty s tą d w y n ik a ją c e . P y ta n ie d o d a tk o w e , j a k i e n a le ż y s f o r m u ło w a ć , b r z m i, n a ile w y s tę p u ją c e r y z y k o m o ż n a z n iw e lo w a ć w d r o d z e z a r z ą d z a n ia ry z y k ie m . K w e s tio m ty m n ie c o u w a g i p o ś w ię c im y w k o le jn y c h p o d r o z d z ia ła c h . 1
1. Istota cloud computing i ich klasyfikacja
M o d e l c lo u d c o m p u tin g n a w ią z u je d o id e i „ r o z p r o s z o n y c h s y s te m ó w o b l i c z e n io w y c h , z lo k a liz o w a n y c h w r ó ż n o r o d n y c h c e n tr a c h d a n y c h , r o z r z u c o n y c h p o c a ły m ś w ie c ie i d o s tę p n y c h p o p r z e z s ie ć in te r n e to w ą , w k tó r e j r o z p o w s z e c h n ia n e d a n e r e z y d u ją w n ie z n a n y c h i z w y k le n ie is t o t n y c h d l a u ż y t k o w n i k a lo k a l i z a c j a c h ” ( P a łk a , Z a s k ó r s k i i Z a s k ó r s k i 2 0 1 3 , s. 6 4 ). C h m u r ę o b lic z e n io w ą d e f in iu je się w z w ią z k u z ty m „ ja k o w s z e la k ie g o r o d z a ju u s łu g i d o s tę p n e z p o z io m u ro z le g łe j
Marcin Krysiński, Przemysław Miller
2 4 7sieci internetowej” (Pałka i in. 2013, s. 64), bądź też jako „styl obliczeń, w którym
dynamicznie skalowane zasoby informatyczne (zwykle zwirtualizowane) są dostar
czane zewnętrznym użytkownikom w postaci usług sieciowych na żądanie. Użyt
kownik nie musi ani wiedzieć, w jaki sposób ta usługa jest realizowana, ani też nie
musi zajmować się aspektami technicznymi niezbędnymi do działania” (Pałka i in.
2013, s. 64)2 Co więcej, ze swoim urządzeniem, korzystającym z chmury oblicze
niowej, nie musi być wcale blisko. Wystarczy, gdy będzie z nią (chmurą oblicze
niową) skomunikowany. Na tę okoliczność zwraca się uwagę w najczęściej przy
woływanej w literaturze definicji cloud computing, autorstwa Krajowego Instytutu
Norm i Technologii Stanów Zjednoczonych (National Institute of Standards and
Technology - NIST). Chmurą obliczeniową w świetle tej definicji jest „sposób
dostępu poprzez sieć komputerową do współdzielonych i łatwo konfigurowalnych
zasobów obliczeniowych (sieci, serwerów, magazynów danych, aplikacji i usług),
które na żądanie, dynamicznie, mogą być przydzielane i zwalniane, przy równocze
snym minimalnym zaangażowaniu serwisów technicznych” (Czerwonka, Lech
i Podgórski 2011, s. 91-92; Pazowski 2014). Obejmuje ona następujące elementy
składowe: 1) system zarządzania chmurą; 2) katalog oferowanych usług; 3) system
dostarczania wirtualnych serwerów; 4) system rozliczeń za korzystanie z usług; 5)
system monitoringu; 6) portal dla administratorów i użytkowników (Wyskwarski
2014).
Dostęp do chmury obliczeniowej charakteryzuje się następującymi cechami
(Nowakowski 2015; Pazowski 2014)3:
1. Samoobsługa na żądanie. Użytkownik korzysta z usługi wtedy, gdy po
wstaje taka potrzeba, bez konieczności kontaktu zjej dostawcą.
2. Szeroki dostęp do sieci. Dostęp do usługi użytkownik uzyskuje przy pomo
cy standardowej przeglądarki internetowej, bez konieczności instalowania
dodatkowych aplikacji.
3. Łączenie zasobów. Występuje możliwość współdzielenia zasobów i kosz
tów przez większą liczbę użytkowników oraz możliwość integracji zaso
bów znajdujących się w różnych fizycznych lokalizacjach.
4. Elastyczność. Korzystanie z zasobów w miarę pojawiających się potrzeb.
5. Rozliczanie według użycia. Użytkownik ponosi tylko koszty zużytej mocy
obliczeniowej, wielkości rzeczywistego transferu danych czy wykorzysta
nej przestrzeni dyskowej.
Każdy klient odnosi z dostępu do chmury obliczeniowej następujące korzyści
(Czerwonka i in. 2011):
- uzyskanie dostępu do zwiększonych mocy obliczeniowych oraz niezbęd
nych do wykonania zadania aplikacji, w sposób automatyczny, adekwatnie
2 P o r . t a k ż e ( A l l e w e l d t , K a r a , F ie ld e r , B r o w n i M c S p e d d e n - B r o w n 2 0 1 2 ) . 3 P o r . t a k ż e ( W y ż n i k i e w ic z i Ł a p iń s k i 2 0 1 1 ) .
d o r o s n ą c y c h p o tr z e b , o r a z z w o ln ie n ie ic h w w y p a d k u z m n ie js z e n ia się z a p o tr z e b o w a n ia ; - r e a l i z a c j a d o s tę p u p r z y p o m o c y s ta n d a r d o w y c h s y s te m ó w k o m p u t e r o w y c h , ta k ic h , j a k i e a k tu a ln ie p o s ia d a , b e z k o n ie c z n o ś c i d o k o n y w a n ia d o d a tk o w y c h n a k ła d ó w . U ż y tk o w n ic y m a j ą d o d y s p o z y c ji r ó ż n e o d m ia n y c h m u r o b lic z e n io w y c h . K l a s y f ik u je s ię j e w e d łu g k r y te r iu m c h a r a k te r u d o s ta w c y . W r e z u lta c ie w y r ó ż n ia n e s ą ( H a n d z e l 2 0 1 3 ): - c h m u r a o s o b i s t a - k o m e r c y jn a , o p a r t a n a s e r w e r z e d o m o w y m lu b s ie c i l o k a ln e j, d o k tó r e j d o s tę p m o ż n a u z y s k a ć z a p o ś r e d n ic tw e m I n te r n e tu ; - c h m u r a p r y w a t n a - f u n k c j o n u j ą c a w y łą c z n ie n a p o t r z e b y o r g a n iz a c ji, n ie j e s t d o s tę p n a d l a z e w n ę tr z n y c h u ż y tk o w n ik ó w ; - c h m u r a p u b l i c z n a - u d o s t ę p n i a n a s p o łe c z e ń s tw u lu b d u ż e j g r u p ie p r z e m y s ło w e j, k tó r e j w ł a ś c i c i e l e m j e s t o r g a n i z a c j a s p r z e d a ją c a u s łu g i w c h m u r z e ; - c h m u r a h y b r y d o w a - ł ą c z ą c a c h m u r ę p u b l i c z n ą i p r y w a tn ą , w r a z z p o u f n y m i a p lik a c ja m i i d a n y m i w c h m u r z e p r y w a tn e j o r a z b a r d z ie j o g ó ln y m i s y s te m a m i i p r o c e s a m i w c h m u r z e p u b lic z n e j. Z p u n k t u w i d z e n i a s z e r o k ie j r z e s z y u ż y t k o w n i k ó w n a jw ię k s z e z n a c z e n ie m a c h m u r a p u b lic z n a . Z a p e w n i a o n a b o w ie m n a j s z e r s z y z a k r e s u s ł u g , b a z u ją c y c h n a n a jn o w o c z e ś n ie js z y c h r o z w ią z a n ia c h te c h n o lo g ic z n y c h o r a z z a p e w n ia ją c a n a j l e p s z e z a b e z p i e c z e n i a p r z e d z w ią z a n y m i z k o r z y s ta n ie m z c h m u r y o b lic z e n io w e j z a g r o ż e n ia m i. 2
2. Korzyści dla firmy
C h m u r a o b l i c z e n i o w a p r z y n o s i d w o ja k ie g o r o d z a ju k o r z y ś c i: 1) m a k r o e k o n o m ic z n ie , d l a c a ł e j g o s p o d a r k i; 2 ) m i k r o e k o n o m ic z n e , d l a p o s z c z e g ó ln y c h b r a n ż , s e k to r ó w o r a z p o j e d y n c z y c h p r z e d s ię b io r s tw . N a p o m y k a n o j u ż w c z e ś n ie j o p r o f ita c h , j a k i e o d n o s i z d o s tę p u d o c h m u r y o b lic z e n io w e j g o s p o d a r s k a a m e r y k a ń s k a . W s k a z a ć m o ż n a n a c o n a jm n ie j t r z y f u n d a m e n ta ln e p r z e s ła n k i s y s te m o w e k o r z y ś c i m a k r o e k o n o m ic z n y c h : 1) o p ty m a liz a c ja a lo k a c ji z a s o b ó w i n f o r m a ty c z n y c h w y k o r z y s ty w a n y c h w g o s p o d a r c e n a r e a l i z a c j ę z a d a ń o c h a r a k te r z e in f o r m a ty c z n y m ; 2 ) is t o t n a r e d u k c j a b a r i e r f in a n s o w y c h i o r g a n iz a c y jn y c h z w ią z a n y c h z w y k o r z y s ta n ie m z a s o b ó w IT p r z e z p o s z c z e g ó ln e s e k to r y i b r a n ż e g o s p o d a r k i n a r o d o w e j, z w ł a s z c z a z a ś s e k to r M S P , o d g r y w a ją c y k l u c z o w ą r o lę w s y s t e m ie g o s p o d a r k i n a r o d o w e j i p r e f e r o w a n y w p o lity c e g o s p o d a r c z e j p a ń s tw a ;
Marcin Krysiński, Przemysław Miller
249
3 ) w z r o s t in w e s ty c ji w g o s p o d a r c e d z ię k i o s z c z ę d n o ś c io m p o w s ta ły m w s e k to r z e p r z e d s ię b io r s tw , d z ię k i k o r z y s ta n iu p r z e z n ie z c h m u r y o b lic z e n io w e j ( W y ż n ik ie w ic z i Ł a p i ń s k i 2 0 1 1 ). P r z e s ła n k i p o w y ż s z e z a c h o w u ją s w o ją a k tu a ln o ś ć ta k ż e p o z r e la ty w iz o w a n iu ic h n a p o z io m m ik r o e k o n o m ic z n y . J a k z a u w a ż a s ię w lite r a tu r z e , „ w z r o s t z a i n t e r e s o w a n ia i p o p u l a r n o ś c i r o z w ią z a ń o p a r ty c h n a m o d e lu p r z e t w a r z a n i a d a n y c h w c h m u r z e o b lic z e n io w e j w y n ik a z n i e w ą tp liw y c h k o r z y ś c i, j a k i e n ie s ie z e s o b ą d e c y z ja o z a s to s o w a n iu tej t e c h n o lo g ii d o z a r z ą d z a n i a i n f r a s t r u k t u r ą IT . J e d n ą z g ł ó w n y c h z a l e t c lo u d c o m p u tin g j e s t m o ż liw o ś ć o p ty m a liz a c ji k o s z t ó w ” ( P a z o w - s k i 2 0 1 4 , s. 8 9 ). U s łu g a , o k tó re j m o w a , d o s t ę p n a j e s t d l a u ż y t k o w n i k ó w w n a s t ę p u j ą c y c h w a r ia n ta c h ( A lle w e ld t i in . 2 0 1 2 ; P a z o w s k i 2 0 1 4 ): - p r z e c h o w y w a n i e i w y m i a n a d a n y c h n a o d le g ło ś ć ; - u d o s tę p n ia n ie o p r o g r a m o w a n ia ( S a a S ) , n p . p o c z ty e le k tr o n ic z n e j, o b r ó b k i te k s tu , z a r z ą d z a n ia r e la c ja m i z k lie n ta m i itp .; - u d o s tę p n ia n ie m o ż liw o ś c i tw o r z e n i a p la tf o r m y ( P a a S ) , tj. tw o r z e n i a r ó ż n y c h a p lik a c ji w c h m u r z e , k o r z y s ta ją c z d a w a n e j p r z e z c h m u r ę m o ż liw o ś c i a u to m a ty c z n e g o z a p e w n ia n ia , w r a z ie p o tr z e b y , d o d a tk o w y c h z a s o b ó w p r z e t w a r z a n i a i p r z e c h o w y w a n i a ; - u d o s tę p n ia n ie m o ż liw o ś c i tw o r z e n i a i n f r a s tr u k tu r y in f o r m a ty c z n e j p r z e d s ię b io r s tw a ( I a a S ) , tj. k o n tr o li p r z e z p r o g r a m is tó w n a d w s z y s tk im i z a s o b a m i p r z e t w a r z a n i a i p r z e c h o w y w a n i a z a s o b ó w in f o r m a ty c z n y c h p r z e d s ię b io r s tw a . C lo u d c o m p u tin g j e s t w p r z e d s ię b io r s tw a c h w y k o r z y s ty w a n a n a jc z ę ś c ie j d o o b s łu g i n a s tę p u ją c y c h ic h f u n k c jo n a ln o ś c i ( S z m it 2 0 1 2 ; L ip s k i 2 0 1 3 ): - k s ię g o w o ś ć i p r a c a n a d o k u m e n ta c h w c h m u r z e ; - z a r z ą d z a n ie p r a c ą w ł a s n ą i z e s p o łu ; - w i r tu a ln y d y s k ; - w s p o m a g a n ie p r o c e s ó w p r z y g o t o w a n i a p r o d u k c ji; - w s p o m a g a n ie p r o c e s ó w d ia g n o s ty c z n y c h p r z e z o b l ic z e n ia w c h m u r z e ; - d o b ó r o p ty m a ln y c h p a r a m e t r ó w p r o c e s ó w te c h n o lo g ic z n y c h .
Z u p ły w e m c z a s u o b s e r w u je s ię c o r a z w i ę k s z ą d y n a m ik ę w z r o s t u lic z b y p r z e d s i ę b i o r s t w k o r z y s ta ją c y c h z u s łu g c h m u r y o b lic z e n io w e j. W o f e r c ie p o ja w ia ją s ię c o r a z to n o w e m o d e le , z a r ó w n o b a r d z o z a a w a n s o w a n e , d e d y k o w a n e p o d m io to m o s z c z e g ó ln y c h w y m a g a n ia c h , j a k i r o z w i ą z a n i a p r o s te , ta n ie , n ie k ie d y d a r m o w e , o b lic z o n e n a m a s o w e g o o d b io r c ę . C o r a z to n o w e r z e s z e o d b io r c ó w p r z y c i ą g a d o u s łu g i c lo u d c o m p u tin g n i e w ą tp liw ie o k o lic z n o ś ć , iż k o r z y s t a j ą z n ie j t a c y p o t e n t a c i, j a k : C o c a - C o la E n te r p r is e s , C itig r o u p I n c ., E li L illy a n d C o m p a n y , S ta r b u c k s C o r p ., J a g u a r L a n d R o v e r , K ia M o to r s C o r p ., T im e , W a r n e r B r o s ., W a l t D is n e y C o m p a n y , A s s o c i a t e d P r e s s , G la x o S m ith K lin e , a u s łu g i s w o je p r o p o n u j ą z k o l e i ta k z n a n e f ir m y g lo b a ln e , j a k G o o g le In c ., A m a z o n In c ., S a le s f o r c e In c ., M ic r o s o f t C o r p ., I B M C o r p o r a tio n , O r a c le C o r p o r a tio n , A c c e n tu r e c z y F u jits u ( N o w a k o w s k i
2 0 1 5 ). Z d r u g ie j s tr o n y d o s ię g a n ia p o o m a w ia n ą u s łu g ę s k ła n ia p r z e d s ię b io r s tw a , z w ła s z c z a ś r e d n ie i m a łe , k tó r e n ie s ą w s ta n ie s a m o d z ie ln ie p o d o ła ć k o s z to m u tr z y m a n i a w ła s n y c h d z ia łó w IT ( C z e r w o n k a i in . 2 0 1 1 ) , o g ó ln y s ta n n a d a l p o g r ą ż o n e j w k r y z y s ie g o s p o d a r k i ś w ia to w e j. O k o lic z n o ś ć t a s k ła n ia d o p o s z u k iw a n ia r o z w ią z a ń p o z w a la ją c y c h r e d u k o w a ć k o s z ty w ła s n e p r z y j e d n o c z e s n y m w z r o ś c ie , a p r z y n a jm n ie j z a c h o w a n iu , d o ty c h c z a s o w e j e f e k ty w n o ś c i ( N o w a k o w s k i 2 0 1 5 ). U s ł u g a c h m u r y o b lic z e n io w e j j e s t z a p e w n e , w ś w ie tle te g o , c o d o tą d p o w ie d z ia n o , r o z w ią z a n ie m s p e łn ia ją c y m te g o r o d z a j u k r y te r ia . P o z w a l a o n a z r e d u k o w a ć p r z e d s ię b io r s tw u z a lic z a n e m u d o s e k to r a M S P k o s z ty w ł a s n e d z ię k i: 1) o u ts o u r c in g o w i s p r z ę tu ; 2 ) o p ty m a liz a c ji c z a s o w o - k o s z to w e j ; 3 ) m a k s y m a liz a c ji w y k o r z y s ta n ia s p r z ę tu d z ię k i e la s ty c z n e m u d o s tę p o w i d o n ie g o ( P a łk a i in. 2 0 1 3 ).
S p o g lą d a ją c n a k w e s tię k o r z y ś c i , j a k i e p r z e d s i ę b i o r s t w a o d n o s z ą z k o r z y s ta n ia z u s łu g i c lo u d c o m p u tin g , w s p o s ó b b a r d z ie j w n ik liw y , z a u w a ż y ć m o ż n a , iż j e s t o n a s z c z e g ó ln ie p r z y d a t n a f ir m o m z s e k to r a M S P w n a s tę p u ją c y c h s y tu a c ja c h ( C z e r w o n k a i in . 2 0 1 1 ): - m o ż liw o ś c i p r z e t w a r z a n i a d a n y c h p r z e z is tn i e j ą c ą w f ir m ie in f r a s tr u k tu r ę IT o k a z u j ą s ię n i e w y s ta r c z a ją c e , a k o s z ty j e j r o z b u d o w y s ą z b y t w y s o k ie , b ą d ź n ie m o ż e o n a a k tu a ln ie z a in w e s to w a ć w j e j r o z b u d o w ę ; - d u ż a w y d a jn o ś ć i n f r a s tr u k tu r y IT p o t r z e b n a j e s t ty lk o s p o r a d y c z n ie , w z w ią z k u z k u l m i n a c j ą c o p e w ie n c z a s z a d a ń , d o w y k o n a n i a k tó r y c h j e s t o n a p o tr z e b n a ; - k ie r o w n ic tw o f ir m y n ie j e s t w s ta n ie p r z e w id z ie ć , j a k i e o b c i ą ż e n i a p o s i a d a n e j in f r a s tr u k tu r y IT w y s t ą p i ą w o k r e ś lo n y c h o d c in k a c h te m p o r a ln y c h , a le p r a g n ie z a r a z e m , a b y w r a z ie p o tr z e b y m ó c z w ię k s z y ć w y d a jn o ś ć s y s t e m ó w IT b e z z b ę d n e j z w ło k i i ty lk o n a c z a s , g d y te z w ię k s z o n e p o tr z e b y w y s tą p ią ; lu b c h c ia ła b y m ó c z w ię k s z a ć s w o ją w y d a jn o ś ć w k r ó tk im c z a s ie w s p o s ó b d y n a m ic z n y ;
- k ie r o w n ic tw o f ir m y c h c e m ie ć m o ż liw o ś ć k o r z y s t a n i a z g o to w e g o o p r o g r a m o w a n ia , n i e in w e s tu ją c a n i w s p r z ę t, n a k tó r y m m ia ł o b y o n o b y ć z a i n s ta lo w a n e , a n i w z a k u p lic e n c ji, c z y t e ż n i e c h c e p o n o s ić k o s z t ó w b e z p o ś re d n ie j o b s łu g i a d m in is tr a c y jn e j; - f i r m a n ie p o s i a d a o d p o w ie d n ie g o s p r z ę tu i o p r o g r a m o w a n ia o r a z n ie d y s p o n u je o d p o w i e d n i ą k a d r ą a d m in is tr a c y jn ą . W p o w y ż s z y c h o k o lic z n o ś c ia c h p r z e d s ię b io r s tw o m o ż e b e z u s z c z e r b k u d la w ła s n e j e f e k ty w n o ś c i, a le p r z y d u ż y c h o s z c z ę d n o ś c ia c h n a k ł a d ó w w ła s n y c h , r e a l i z o w a ć s w o je c e le i z a d a n i a w s f e r z e IT . O s z c z ę d n o ś c i s ą n ie ja k o p o d w ó jn e j n a tu ry . Z j e d n e j s tr o n y w y n i k a j ą z n i e p o n i e s i e n i a k o s z tó w n a r o z b u d o w ę w ła s n e j i n f r a s tr u k tu r y IT , z d r u g ie j s tr o n y z f a k tu , ż e n i e z a m r a ż a o n o k a p i t a ł ó w w ła s n y c h w u r z ą d z e n ia , k tó r y c h n a j w y ż s z a w y d a jn o ś ć b ę d z i e p o t r z e b n a ty lk o s p o r a d y c z n ie . Z a s ię g a n ie m p o u s łu g i c h m u r y o b lic z e n io w e j p r z e z f ir m y m a łe i ś r e d n ie p r z e m a w i a j ą ta k ż e d a n e e m p ir y c z n e . J a k w y n ik a z b a d a ń p r z e p r o w a d z o n y c h w 2 0 1 1 r o k u
Marcin Krysiński, Przemysław Miller
251
n a z le c e n ie K o m is ji E u r o p e js k ie j, a ż 8 1 % f ir m , k tó r e p r z e s z ły d o u s łu g w m o d e lu c h m u r y o b lic z e n io w e j, z r e d u k o w a ło k o s z t y IT o 1 0 - 2 0 % . D o d a tk o w o d z ię k i w y b r a n e m u m o d e lo w i u z y s k a n o w ię k s z e m o ż liw o ś c i p r a c y z d a ln e j ( 4 6 % r e s p o n d e n tó w ) , w i ę k s z ą w y d a jn o ś ć ( 4 1 % ) , w z r o s t w y k o r z y s t a n i a s ta n d a r d o w y c h p r o c e d u r ( 3 5 % ) , j a k r ó w n ie ż n o w e m o ż liw o ś c i p r o w a d z e n i a in te r e s ó w ( 3 3 % ) i w i ę k s z y d o s tę p d o n o w y c h r y n k ó w ( 3 2 % ) ( N o w i c k a 2 0 1 4 ). Z p e w n o ś c i ą w ię c k o r z y s ta n ie z u s łu g c lo u d c o m p u tin g n a le ż y r e k o m e n d o w a ć m a ły m i ś r e d n im f ir m o m , z a m ia s t i n w e s to w a n ia w r o z b u d o w ę w ła s n e j i n f r a s tr u k tu r y IT , j a k o ż e m o ż e to p r o w a d z ić d o o b n i ż e n i a ic h o g ó ln e j e f e k ty w n o ś c i i s p r a w n o ś c i d z ia ła n ia .
3. Ryzyko związane z cloud computing
K o r z y s ta n ie z u s łu g c h m u r y o b lic z e n io w e j w ią ż e s ię w s z a k ż e z w ie lo m a i s t o t n y m i z a g r o ż e n ia m i. W lite r a tu r z e z w r a c a s ię m ię d z y in n y m i u w a g ę n a to , iż „ p r z e d s ię b io r s tw a d e c y d u ją c e s ię n a m ig r a c ję s y s te m ó w IT d o c h m u r y p o d e jm u ją r y z y k o s tr a te g ic z n e i o p e r a c y jn e , d la te g o z a in te r e s o w a n e s ą a n a liz ą k o n k r e tn y c h k o r z y ś c i e k o n o m ic z n y c h , b y p r e c y z y jn ie o c e n ić , c z y p r z e jś c ie n a n o w y m o d e l j e s t o p ł a c a ln e ” ( P a z o w s k i 2 0 1 4 , s. 8 9 ). I n n y m i s ło w y , z a g r o ż e n ia , o k tó r y c h m o w a , n ie p o w in n y b y ć p r z e s ł a n k ą r e z y g n a c ji z te g o r o d z a ju p o s u n ię c ia , a le n a le ż y j e u w z g lę d n ić p r z y o c e n ie j e g o o p ła c a ln o ś c i. Z a s a d n ic z e z a g r o ż e n i a z w ią z a n e z k o r z y s ta n ie m z u s łu g c h m u r y o b lic z e n io w e j m o ż n a u ją ć w t r z y g r u p y r y z y k a ( A lle - w e l d t i in . 2 0 1 2 ): - r y z y k o z w ią z a n e z b e z p ie c z e ń s tw e m d a n y c h : z a g r o ż e n ia d l a p o u f n o ś c i d a n y c h z e w z g lę d u n a k o n c e n tr a c ję d a n y c h w e w s p ó ln e j in f r a s tr u k tu r z e c h m u r y , m o ż l i w o ś c i ą u t r a t y k o n t r o l i n a d w ła s n y m i z a s o b a m i IT o r a z m o ż l i w o ś c ią p r z e c h w y c e n i a d a n y c h f i r m y p r z e z p o d m io ty d o te g o n i e u p r a w n io n e w p r o c e d u r a c h ic h u w i e r z y t e l n i a n i a i p r z e s y ła n ia ; - r y z y k o z w ią z a n e z o b r o te m p r a w n y m , w y n ik a ją c e m .in . z n ie ja s n e j r o l i d o s ta w c ó w u s łu g w c h m u r z e ; n ie p e w n o ś c i d o ty c z ą c e j m o ż liw o ś c i s to s o w a n ia p r a w a U E ; k o n ie c z n o ś c i s k u te c z n ie js z e j o c h r o n y d a n y c h ; n ie p e w n o ś c i w z a k r e s ie p r a w a r e g u lu ją c e g o m ię d z y n a r o d o w e p r z e s y ła n ie d a n y c h o r a z b r a k j e d n o l i t e g o p r a w o d a w s t w a d o ty c z ą c e g o o c h r o n y d a n y c h ; - r y z y k o w y n ik a ją c e z o b lig a to r y jn o ś c i p o d d a n i a s ię p r o c e d u r o m w y n i k a j ą c y m z p o tr z e b b e z p i e c z e ń s t w a p a ń s tw a , tj. m ię d z y in n y m i p o d le g ło ś ć n a k a z o m u ja w n ie n ia , b e z u p r z e d z e n ia , o d p o w ie d n im o r g a n o m p a ń s t w a s w o ic h a k ty w ó w i n f o r m a c y jn y c h a lo k o w a n y c h d o c h m u r y , z a g r o ż e n ie r e k w i z y c j ą s e r w e r ó w lu b k o m p u t e r ó w d o s ta w c ó w u s łu g i b e z p o w r o t n ą u t r a t ą d a n y c h . Z a g r o ż e n i a p o w y ż s z e s ą w a ż n y m i c z y n n ik a m i p r z e m a w ia ją c y m i p r z e c iw k o k o r z y s t a n i u z c h m u r y o b lic z e n io w e j. Z a s a d n ic z e z n a c z e n ie m a j ą tu o b a w y k ie r ó w
-n ic tw f ir m d o ty c z ą c e -n i e d o s ta te c z -n y c h g w a r a -n c ji b e z p i e c z e ń s t w a d a -n y c h . T a k ie p o w o d y r e z y g n a c ji z u s łu g c h m u r y o b lic z e n io w e j p o d a ło 6 3 % b a d a n y c h w b a d a n ia c h p r z e p r o w a d z o n y c h n a z le c e n ie K E . W ś r ó d in n y c h p r z e s ła n e k r e z y g n a c ji z te g o r o d z a ju u s łu g r e s p o n d e n c i p o d a w a li z a le ż n o ś ć o d d o s ta w c y (4 6 % ) i l o k a l i z a c ję g e o g r a f i c z n ą ( 3 1 % ). W ś r ó d p r z e s ł a n e k o c h a r a k te r z e s y s te m o w y m z a i n t e r e s o w a n i w s k a z u j ą b r a k n o r m a liz a c ji u s łu g w s k a li m ię d z y n a r o d o w e j p r z y m i ę d z y n a r o d o w y m c h a r a k te r z e ic h ś w ia d c z e n ia , z r ó ż n ic o w a n ie u w a r u n k o w a ń p r a w n y c h w p o s z c z e g ó ln y c h k r a ja c h ( A lle w e ld t i in . 2 0 1 2 ) . Z w r ó c ić w ty m k o n te k ś c ie n a le ż y ta k ż e u w a g ę n a o b ie k ty w n e p r z e s z k o d y w k o r z y s ta n iu p r z e z f ir m y z u s łu g , n p . n i e m o ż n o ś ć a lo k a c ji d a n y c h c z y u r e g u l o w a n i a p r a w n e z a k a z u ją c e p r z e n o s z e n ia d a n y c h p o z a te r y to r iu m k r a j u d z i a ł a n i a ( C z e r w o n k a i in . 2 0 1 1 ) . Z a s a d n ic z e w s z a k ż e z n a c z e n ie p r z y p o d e j m o w a n i u d e c y z ji o r e z y g n a c ji z u s łu g c h m u r y o b l i c z e n i o w e j m a r y z y k o u t r a t y d a n y c h lu b ic h p r z e c h w y c e n i a p r z e z p o d m io ty n ie u p r a w n i o n e , c o p o d z n a k ie m z a p y ta n ia p o s ta w ić m o ż e s e n s o w n o ś ć s ię g a n ia p o u s łu g i c h m u r y o b lic z e n io w e j.
Podsumowanie
P o d e jm o w a n ie d e c y z ji o k o r z y s ta n iu p r z e z p r z e d s ię b io r s tw a , z w ła s z c z a s e k t o r a M S P , z u s łu g c h m u r y o b lic z e n io w e j, p o w in n o b y ć p r z e m y ś la n e i u w z g lę d n ia ć z a r ó w n o n i e w ą tp liw ie s z a n s e , j a k i n ie d a ją c e s ię z b a g a te liz o w a ć z a g r o ż e n ia . Z a s ię g a n ie m p o te g o r o d z a ju m o ż liw o ś c i p r z e m a w i a i s t o t n a r e d u k c j a k o s z t ó w w ł a s n y c h p r z y , p r z y n a jm n ie j, z a c h o w a n iu n a d o ty c h c z a s o w y m p o z io m ie e f e k ty w n o ś c i. K o r z y s ta ją c z u s łu g c h m u r y o b lic z e n io w e j, p r z e d s ię b io r s tw a n ie p o n o s z ą k o s z tó w r o z b u d o w y w ła s n e j i n f r a s tr u k tu r y IT i u t r z y m y w a n i a j e j w o k r e s a c h , g d y z a p o t r z e b o w a n ie n a j e j n a j w y ż s z ą w y d a jn o ś ć n ie w y s tę p u je .
I s to tn e p r z e c i w w s k a z a n i a d l a s ię g a n ia p o u s łu g i c h m u r y o b lic z e n io w e j z w i ą z a n e s ą z r y z y k ie m u tr a ty d a n y c h b ą d ź p r z e c h w y c e n ie m ic h p r z e z p o d m io ty d o te g o n ie p o w o ła n e . G e n e r a ln ie j e d n a k p r z e m a w ia ją a r g u m e n ty z a k o r z y s ta n ie m z c lo u d c o m p u tin g . P o z w a l a to n ie ty lk o n a o p ty m a liz o w a n ie p r z e z f ir m y k o s z tó w w ł a s n y c h , a le s ta n o w i c z y n n ik n a p ę d o w y r o z w o j u r o z w i ą z a ń IT w s p o m a g a ją c y c h f u n k c jo n o w a n ie b iz n e s u . W s p o m n ie ć tu n a l e ż y o t a k ic h m .in . k o n c e p c ja c h , j a k m g ł a o b lic z e n io w a c z y I n te r n e t r z e c z y , g e n e ty c z n ie z w ią z a n y c h z c lo u d c o m p u tin g , k tó r y m w a r to p o ś w ię c ić o d r ę b n ą u w a g ę .
