Budowa geologiczna Karpat w świetle Mapy geologicznej Polski 1 : 200 000

(1)

Przeglqd Geologiczny, vo!. 45, nr 11, 1997

Budowa geologiczna Karpat w swietle

Mapy

geologicznej Polski

1 :

200 000

Danuta Poprawa , Antoni W 6jcik

Polska cz~se Karpat nalezy do tych szczegolnych obsza-row, ktory ma dwie edycje map geologicznych w skali 1 : 200 000. Zwi£tzane to jest z duzym zainteresowaniem tym alpejskim gorotworem oraz zlozonosci£t budowy geo-logicznej orogenu 0 stylu faldowo-plaszczowinowym. Pier-wsza edycja Mapy geologicznej Karpat w skali 1 : 200 000 byla efektem badan i prac kartograficznych przeprowadzo-nych do 1939 roku i nieznacznie uzupelniona we wczesnym okresie powojennym. Jest pewnego rodzaju obrazem budo-wy geologicznej Karpat i panuj£tcych wowczas pogl£tdow. Zal£tczono do niej skorowidz wykorzystanych materialow, z ktorych znaczna cz~se jest obecnie niedost~pna (zagin~la

lub zostala zniszczona w trakcie dzialan wojennych). Mapa ta sklada si~ z dwu cz~sci: zachodniej zestawionej przez Sokolowskiego (1958) i wschodniej zestawionej przez Swi-dzinskiego (1958). Ta ostatnia cz~se byla przygotowana do drukujuz w 1939 roku (Swidzinski, 1953). Cz~sci£t sklado-W£t tej mapy S£t publikowane oddzielnie przekroje geologi-czne. Na tej pierwszej, barwnej mapie obejmuj£tcej obszar polskiej cz~sci Karpat, pokazano glowne struktury geologi-czne oraz najwaznejsze poziomy stratygrafigeologi-czne.

Z przygotowaniem tej mapy nalezy wi£tzae powstanie opracowan monograficznych. W ramach Polskiego Towa-rzystwa Geologicznego - opracowano poszczegolne ze-szyty Regionalnej Geologii Karpat, z ktorych wydano

mi~dzy innymi tektonik~ (Ksi£tzkiewicz, 1953).

Mapa ta oprocz przedstawienia stanu rozpoznania geologi-cznego Karpat stanowila podstawowy material dla wytyczenia glownych kierunkow dalszych badan oraz ukazywala niektore szczegolowe problemy do rozwi'tZania w pierwszej kolejnosci. Ten efekt uzyskano w znacznym stopniu juz w kolejnym wy-daniu mapy geologicznej. Mapa opracowana przez

Sokolo-wskiego (1958) i Swidzinskiego (1958) obejmuje rowniez obszar Karpat wewn~trznych: Tatry i flisz podhalanski, zaznaczono rowniez na niej utwory czwartorz~dowe.

Mapy te byly przez wiele lat wykorzystywane jako podstawowy material geologiczny do wielu opracowan geo-logicznych, hydrogeologicznych i geologiczno-zlozowych i innych. Nawet w ostatnich latach w wielu opracowaniach archiwalnych obserwowae mozna cz~stsze powolywanie si~

na t£t map~ i wydaje si~ bye ona bardziej znana od ukonczo-nej nowszej edycji Mapy geologiczukonczo-nej w skali 1 : 200 000, w ukladzie arkuszowym. Prawdopodobnie jest to zwi£tzane ze sposobem ksztalcenia i nie zawsze dobrej znajomosci przez pracownikow dydaktycznych wyzszych uczelni no-wszych wydawnictw Pnstwowego Instytutu Geologicznego oraz slabej reklamie nowych edycji map.

Podzial tej mapy na wschodni£t i zachodni£t cz~se byl rowniez do pewnego okresu podzialem terytorialnym mi~

dzy dwoma szkolami zwi£tzanymi z osobami Ksi£tzkiewi-cza i SwidzIDskiego. Zostal on "zatarty" poprzez prace badawcze pracownikow Stacji Karpackiej a nast~pnie Od-dzialu Karpackiego PIG.

Ta dwu cz~sciowa mapa byla pierwowzorem ostatnio wydanej Mapy geologicznej 1 : 200 000 w ukladzie arku-szowym. Prace nad nowym jej wydaniem maj£t dose dlug£t

histori~. Dla obszaru Karpat prace nad now£t edycja mapy

rozpocz~to w polowie lata siedemdziesi£ttych, a pierwsze arkusze ukazaly si~ z koncem tej dekady (Golonka i in. 1979; Sl£tczka & Zytko, 1979; Jurkiewicz & Woinski, 1979). Ostanie arkusze wydano w latach dziewi~edziesi£ttych (Ne-scieruk i in., 1995; R£tczkowski i in., 1995; Rylko & Paul, 1994). Ostatnie arkusze mapy karpackiej obejmuj£tcej ob-szar Tatr s£t w druku, N alezy podkreslie, ze mapa w wydaniu

Ark. GLlWICE (1979) Ark. KRAKOW (1990) Ark. TARNOW (1979) Ark. MIELEC (1981) Ark. RZESZOW (1984)

\r

· ...."

Ark. CIESZYN . ...-. (1994) ~ -w"T _ _ _

1 ~

~

_-x.

_.

_...

Cieszyn

1

Ark. OSTRAVA } (1962) ... Ark. ZILlNA (1962)

Ark. BIELSKO - BIAt.A (1979) oZywiec

Ark. TATRY ZACH .,...-:~.\ (w druku)

i

Ark. \; . .,...,..JTRSTEN~

(1963) "'"-t.-(');

Ark. BAN. BYSTRICA (1964) KRAKOW Ark. NOWY SJ\CZ (1981) x o Nowy SqCZ Ark. TATRY WYSOKIE

Ark. VYSOKE TATRY (1963) o Jasfo o Krosno Ark. KOSICE (1963)

/

I

o Sanok (

\

Ark. t.UPKOW

i

\ '. (1979)

i

'."-.;.~

."

.

Ark. SNINK ... I-y.

1.

(1963) . "--'.."" .. --r-r p6fnocna granica Karpat +-".1-- granica panstwowa

*Panstwowy Instytut Geologiczny, Oddzial Karpacki, ul. Skrzat6w 1,31-560 Krak6w

Rye. 1. Arkusze Mapy geologicznej 1 : 200 000 obejmuj,!ce ob-szar Karpat z rokiem publikacji (x - mapa bez 0publikowanych Objasnien dla arkusza)

(2)

Przeglqd Geologiczny, vol. 45, nr 11, 1997

arkuszowym, powstala przy duzym zaangazowaniu jej g16wnego koordynatora. W stosunku do starszej wersji ma-pa ta cechuje si~ wi~kszq szczeg61owosciq, co zwiqzane bylo z coraz dokladniejszym rozpoznaniem orogenu karpac-kiego, a g16wnie z pracami prowadzonymi nad Szczegolowq mapq geologicznq Polski oraz pracami wiertniczymi.

Obszar obejmujqcy Karpaty znajduje si~ na 10 arku-szach Mapy geologicznej 1 : 200000 ( Cieszyn, Bielsko-Biala, Nowy SqCZ, Jaslo, Lupk6w, Przemysl-Kalnik6w, Mielec i Rzesz6w), kt6re zostaly wydane (ryc. 1), ajedynie 2 arkusze obejmujqce Tatry Sq w druku i powstaly w ostat-nim okresie przygotowywania edycji tej mapy obejmujqcej cale terytorium Rzeczpospolitej Polski.

N alezy zaznaczyc ze nasi poludniowi sqsiedzi znacznie wczesniej przygotowali edycj~ mapy geologicznej w tej samej skali i wczesniej ukonczyli jej druk (Mahel, 1962, 1964; Roth, 1962, 1963; Fusan, 1963; Lesko, 1964; Matejka, 1964; ryc.I). Post~p w rozpoznaniu budowy geologicznej Karpat la-two zauwazyc por6wnujqc legendy obu edycji map. R6znice zaznaczajq si~ w ilosci, jak i jakosci wydzielen. Nowa edycja mapy obszaru Karpat zawiera w sobie zar6wno cechy szczeg61owosci, jak i pewien obraz syntetyczny. Jest mapq wnOSZqCq wiele nowych rozwiqzan budowy geologicznej. Mapa ta nie jest r6wniez bez bl~d6w. Znaczne zmiany w stosunku do 0publikowanych wersji znajdq (0 ile b~dzie wydana kolejna jej edycja), w obszarach gdzie prowadzone Sq prace nad arkuszami dla Szczegolowej mapy geologicznej Polski w skali 1 : 50 000. Dotyczy to wszystkich pi~ter i jednostek strukturalnych wyr6znianych na tej mapie. Jed-nym z mankament6w mapy w skali 1 : 200 000 jest inna

symbolika wydzielen, niz zastosowano w podstawowej ma-py geologicznej dla obszaru Polski w skali 1 : 50000.

Map~ wydanq w 1958 r. opublikowano w jednej wersji,

Tab. 1. Zestawienie wydzielen w legendaeh dla map geologieznyeh w skali 1 : 200 000 w lataeh 1953-1983 dla terenu zewn~trznyeh Karpat polskich

Map

Cie Biels Nowy Lup· Prze·

Nazwa ogniwa z

ko-Sl!cz Jaslo k6w mysl

1958 szyn Biala

Czwartorz~d 2 16 12 11 20 8 21

Miocen 3 4 7 7 8 1 7

Oligocen i miocen: 6 2 4 la 20 13 18

W-wy krosnienskie 4 1 2 4 12 9 la

W-wy menilitowe 2 1 1 5 7 4 8

W-wy magurskie - - 1 1 1 -

-Eocen oraz oIigocen: 3 9 12 12 15 6 9

Serie zewn~trzne 1 - 5 4 6 6 9 Seria magurska 2 6 7 7 7 - -Eocen i paleocen: - 1 1 - 1 - -Paleocen: - 3 3 2 3 3 2 Serie zewn~trzne - 2 2 2 3 3 2 Seria magurska - 1 1 - - - -Kreda paleocen: - ₅ ₆ ₇ ₇ ₂ ₆ Seria magurska - 2 2 2 1 - 1 Kredagoma 7 5 7 11 10 2 6

Kreda goma i dolna - ₂ ₃ 4 5 1 2

Kreda dolna 2 4 4 3 6 2 4

Jura i jura-kreda 1 3 1 - - -

-9~ '~2

t'kypntok

Rye. 2. Fragmenty Mapy geologicznej 1 : 200000, arkusz Lupkow; a - mapa utworow powierzchniowych (Slqczka & Zytko,1979 a), b - mapa bez utworow czwartorz~dowych (Slqczka & Zytko, 1979 b), c - fragment Mapy geologicznej Karpat polskich 1 : 200 000,

(3)

(0

'" _\

;)

61'

C

WYKAZ WYI<ORZYSTANYCH MATERIAlOW

INM~ Oil MATiIlIAU)( U'fILIIU o I 4 !

1. Allot Gtotoolclny Gollell 2. F. 'Itelo

6 km 3. 8. 8o'hm I

(4)

Rye. 3. Fragmenty Mapy geologicznej 1 : 200000, arkusz Jaslo; a - mapa bez utworow czwartorz~dowych (Nescieruk i in., 1995), b

- fragment Mapy geologicznej Karpat polskich 1 : 200 000, cz~sc wschodnia wg Swidzinskiego (1958). Objasnienia barw i ko1orow

(5)

Przeglqd Geologiczny, vo!. 45, nr 11, 1997

Rye. 4. Fragmenty Mapy geologicznej 1 : 200000, arkusz Nowy SqCZ; a - mapa utworow powierzchniowych (Hurtan i in., 19~ 1 a), b - fragment Mapy geologicznej Karpat polskich 1 : 200 000, cz~sc zachodnia wg Sokolowskiego (1958). Objasnienia barw i kolorow wedlug legend do wyzej wymienionych map

natomiast mapa w ukladzie arkuszowym jest publikowana

w dwu wersjach: A - Mapa utwor6w powierzchniowych i

B - Mapa bez utwor6w czwartorz~dowych. Zawiera ona

opr6cz objasnien barw i symboli r6wniez przekroje i profile

startygraficzne oraz kazdy arkusz ma oddzielne objasnienia tekstowe, gdzie zamieszczone Set szkice g16wnych jednostek tektonicznych (Golonka, 1981: Gucik & W6jcik, 1982).

(6)

Przeglqd Geologiczny, vol. 45, nr 11, 1997

Wydzielenia na mapach geologicznych

Liczb~ wydzielen dla poszczegolnych wersji map

za-mieszczono w tabeli 1. Porownanujqc legendy obu map widac znaczne rozszerzenie stosowanych wydzielen i to

kilkakrotnie dla niektorych arkuszy w porownaniu ze starszq wersjq. Na wspomnianej mapie (starszej) zastosowano po-dzial w ukladzie serii i jednostek, natomiast w nowszej

legenda jest ulozona w porzqdku wylqcznie stratygraficz-nym, co ma swoje zarowno zalety jak i wady. Duzy przyrost wydzielen nastqpil dla utworow czwartorz~dowych z 3 do 20 (ark. Jaslo), dla serii mennilitowo-krosnienskiej z 6 do

(7)

Przeglqd Geologiczny, vo!. 45, nr 11, 1997 (

\

4

e

km .J J

Rye.s. Fragmenty Mapy geologicznej 1 : 200000, arkusz Bielsko-Biala; a - mapa bez utworow czwartorz~dowych (Golonka i in.,

1979 b), b - fragment Mapy geologicznej Karpat polskich 1 : 200 000, cz~sc zachodnia wg Sokolowskiego (1958). Objasnienia barw

i kolorow wg legend do wyzej wymienionych map

18-20, a dla eocenu z 2-3 do 9-15. Stosunkowo niewiele nowych wydzieleri wprowadzono dla utworow kredy. Nato-miast calkiem nowe wydzielenia zastosowano dla eocenu i paleocenu (tab. 1).

Porownujctc legendy map tych wydanych w okresie

30-40 lat po edycji tych z 1958 r. jednoznacznie wynika

rozsze-rzenie podzialu stratygraficznego utworow, co jest zwictzane z dokladniejszymi metodami rozpoziomowania startygrtafi-cznego przy pomocy metod mikropaleontologicznych.

(8)

Przeglqd Geologiczny, vo!. 45, nr 11, 1997

wyst~powania plaszczowiny magurskiej, co wiqzac mozna z intensyfikacjq prac kartograficznych na obszarze jej

wy-st~powania. Mapa ta zwiera r6wniez zaznaczone g16wne

nasuni~cia, kt6rych brak na mapach starszej edycji; prace prowadzone nad Szczeg6lowq mapq geologicznq Polski po-zwolily na uszczeg610wienie w wielu odcinkach ich

prze-bieg. Nowym elementem jest wprowadzenie granic nasuni~c

mniejszych jednostek, szczeg61nie na terenie plaszczowiny

magurskiej. Edycja ta zawiera r6wniez wiele

wyinterepreto-wanych wi~kszych stref uskokowych.

Por6wnujqc obie edycje na zalqczonych przykladach, z

r6znych cz~sci Karpat, Sq widoczne r6znice w bardziej

szczeg610wym podejsciu odnosnie zasi~gu poszczeg61nych

wydzielen litostratygraficznych, jak i podkreslenia

znacze-nia wazniejszych element6w tektonicznych (ryc. 2-5). Na

(9)

zaznaczono elementow tektonicznych. Jest to mapa znacz-nie prostsza. Niewqtpliwym plusem nowszej mapy Sq profile staratygraficzne z opisem miqzszosci i dolqczone do niej przekroje geologiczne. Zasadnicze rysy budowy geologicz-nej nie ulegajq istotnym zmianom na wi~kszosci obszaru.

Na wybranym fragmencie z ark. Lupkow (Slqczka & .zytko, 1979) obejmujqcych utwory nalezqce do serii slqskiej

i dukielskiej zaznaczono osie waZniejszych antyklin i synklin (ryc. 2 a, b). Dosye istotne zmiany - przy porownywaniu obu map - obserwuje si~ na terenie polozonym w sterefe przed-dukieldskiej (rejon luski Bystrego), gdzie wprowadzono m. in. wiele uskokow. Rowniez na obszarze centralnego synklinorium wprowadzono dosye istotne zmiany; rozpoziomowano warstwy krosnienskie wprowadzajqc nowe wydzielenia,jak piaskowce z Ostrego, zaznaczono rowniez obszary z wychodniamia wapieni i lupkow jasielskich. Rowniez na terenie jednostki dukielskiej obraz budowy geologicznej jest istotnie zmieniony (np. w miejscu wyst~powania utworow kredy dolnej - wprowadzo-no warstwy cisnianskie wieku kreda-paleocen). Na starszej mapie w tym obszarze obejmujqcym rowniez dolin~ Sanu

pomini~to w calosci utwory czwartorz~dowe (ryc. 2a, c). W nowszej wersji wydzielono rozne genetycznie utwory czwartorzedowe; wydaje si~ jednak ze pomini~to wiele ob-szarow zaj~tych przez koluwia osuwiskowe. Jest to obszar, gdzie po przeprowadzeniu szczegolowszych prac

geologicz-no-zdj~ciowych - powinien zostae uzupelniony 0 utwory

czwartorz~dowe oraz mogq bye wprowadzone niewielkie zmiany w zasi~gu utworow fliszowych, a glownie przebiegu niektorych struktur tektonicznych.

Na obszarze obj~tym arkuszem laslo (Nescieruk i in., 1995; Rqczkowski i in., 1995; Nescieruk i in., 1996) najwi~

cej zmian w obu edycjach da si~ zauwazye w wydzieleniach dotyczqcych czwartorz~du. Natomiast zmiany w obrazie budowy geologicznej utworow podczwartorz~dowych za-rowno w wydzieleniach litostratygraficznych,jak i obszarze ich wyst~powania najbardziej Sq wiodoczne w polnocnej

cz~sci obszaru w strefie nasuni~cia slqskiego oraz strefie

wyst~powania jednostki podslqskiej i miocenu (ryc. 3 a, b)

Istotniejsze zmiany dajq si~ zauwazye na obszarze Depresji Strzyzowskiej. N atomiast zasadnicze rysy budowy geologicz-nej nie ulegajq istotnym zmianom w cz~sci srodkowej obejmu-jqce fald Liwocza-Podzamcza, jego przebieg jest zbliZony na obu mapach, z tym ze na nowszej jest on uzupelniony poprzez wydzielenie utworow dolnej kredy oraz uskoki.

Rejon arkusza Nowy SqCZ (Burtan i in., 1981 a, b) tez rozni si~ od starszej wersji opracowanej przez Sokolowskie-go (1958). Oprocz wprowadzonych tu granic nasuni~e

i uskokow dosye istotnym zmianom w obu wersjach mapy ulegly wydzielenia na obszarze plaszczowiny magurskiej (ryc. 4 b, c). Wprowadzono tu wiele nowych wydzielen zmieniajqcych zasadniczo obraz budowy geologicznej w stosunku do starszej wersji mapy. Rowniez na terenie jed-nostki slqskiej zaobserwowae mozna istotniej sze zmiany np.

w rejonie bloku Czchowa (ryc. 4 b, c). Miocen, jak i

czwar-torz~d zostaly rozpoziomowane oraz uszczegolowiono

za-si~g ich wyst~powania (ryc. 4 a).

Zachodniq cz~se Karpat obejmujq arkusze Cieszyn (Rylko & Pau11994 a, b) oraz Bielsko-Biala (Golonka i in., 1979 a, b). Na arkuszu Cieszyn najwi~cej zmian zarejstrowano na terenie

wyst~powania utworow czwartorz~dowych. Natomiast na ar-kuszu Bielsko-Biala w stosunku do mapy Sokolowskiego (1958) wprowadzono zmiany na terenie plaszcowiny magur-skiej, luskach przedmagurskich, jak i obszarze plaszczowiny slqskiej (ryc. 5 a, b). Na arkuszu tym widoczne Sq rowniez miejsca gdzie wykorzystano nowsze zdj~cia wykonywane dla

Przeg!qd Geo!ogiczny, vol. 45, nr 11, 1997 arkuszy Szczegolowej mapy geologicznej Polski (Milowka, Jelesnia). Jest to obszar wyrainie wzbogacony w wydzielenia w stosunku do terenow sqsiednich (ryc. 5b). Wydaje sk, ze na tym terenie w obrazie budowy geologicznej w niektorych obszarach, nastqpiqjeszcze istotne zmiany uzyskane w trakcie najnowszych prac, przeprowadzonych w polnocnej cz~sci te-renu przez pracownikow Oddz. Karpackiego.

Stosunkowo najmniej zmian w stosunku do starszych wersji map obserwuje si~ we wschodniej cz~sci Karpat na terenie jednostki skolskiej obj~tej arkuszem Przemysl (Gu-cik i in., 1980; Boryslawski i in., 1980). Przebieg wszystkich wazniejszych elementow strukturalnychjest prawie identy-czny lub zblizony do przedstawionego we wczesniejszej edycji Mapy, nastqpilo uszczegolowienie poszczegolnych wydzielen (ryc. 7 a-c). Widoczne zmiany w budowie geologi-cznej wprowadzono w strefie nasuni~cia slqsko-podslqskiego oraz uzupelniono 0 nowe wystqpienia miocenu transgresyw-nego na Karpatach.

Podsumowanie

W zwiqzku z prowadzonymi badaniami, stosowaniem nowych metod i uwzgl~dnianiem nowych teori nast~puje

ciqgly rozwoj i coraz lepsze rozpoznanie obszaru polskiej

cz~sci Karpat, co znajduje swoje odzwierciedlenie na ma-pach geologicznych przygotowywanych do druku. Nowe odkrycia powodujq koniecznose wprowadzania na niekto-rych obszarach dosye istotnych zmian. Stqd tez mapy opub-likowane winny bye co powien czas wznawiane w nowej wersji poprzez unaczesnianie i wprowadzanie wynikow no-wych badari osiqgni~tych w czasie juz po ich opublikowaniu. Dla obszaru Karpat takie zmiany b~dq dotyczyly wielu obsza-row zaobsza-rowno w zachodniej cz~sci, jak i w obszarze mi~dzy

Nowym Sqczem a Duklq oraz mi~dzy D~bicq a Przemyslem.

Najwi~cej nowych danych dostarczajq wyniki prac prowadzo-nych nad Szczegolowq mapq geologicznq Polski 1 : 50 000. Analiza nowych opublikowanych map wskazuje, ze dla nie-ktorych obszarow nalezaloby opracowae nOWq wersj~ Mapy geologicznej 1 : 200000. Nalezy si~ tez zastanowie czy dla obszarow lub regionow majqcych stosunkowo niedawno opra-cowane arkusze Szczegolowej mapy geologicznej Polski nie rozpoczqe edycji map w skali 1 : 100000.

Literatura

BURTAN J., GOLONKA J., OSZCZYPKO N., PAUL Z. &

SLA-CZKA A 1981a - Mapa geologiczna Polski 1 : 200 000, ark.

Nowy S<tcz, mapa utwor6w powierzchniowych. lust. Geol.

BURTAN 1., GOLONKA J., OSZCZYPKO N., PAUL Z. &

SLA-CZKA A 1981b - Mapa geologiczna Polski 1 : 200 000, ark.

Nowy S<tcz, mapa bez utwor6w czwartorz~dowych. Inst. Geol.

BORYSLAWSKI A, GUCIK S., PAULZ., SLACZKA A,

WOJ-CIK A. & ZYTKO K. 1980 - Mapa geologiczna Polski

1 : 200000, ark. Przemysl-Kalnik6w, mapa utwor6w powierzch-niowych. Inst. Geol.

GOLONKA 1. 1981 - Objasnienia do mapy geologicznej Polski

1 : 200000, ark. Bielsko-Biala. Inst. Geol.

GOLONKA 1., BORYSLAWSKI A, PAUL Z. & RYLKO W.

1979a - Mapa geologiczna Polski 1 : 200000, ark.

Bielsko-Bia-la, mapa utwor6w powierzchniowych. Inst. Geol.

GOLONKA J., BORYSLAWSKI A., PAUL Z. & RYLKO W.

1979b - Mapa geologiczna Polski 1 : 200 000, ark.

Bielsko-Bia-la, mapa bez utwor6w czwartorz~dowych. Inst. Geol.

GUCIK S. & WOJCIK A 1982 - Objasnienia do mapy

(10)

Przeglqd Geologiczny, vo!. 45, nr 11, 1997

GUCIK S., PAUL Z., SLi\CZKA A. & ZYTKO K. 1980 - Mapa

geologiczna Polski 1 : 200 000, ark. Przemysl-Kalnikow, mapa

bez utworow czwartorz~dowych. Inst. Geol.

FUSAN O. 1963 - Vysvetlivky k prehI'adnej mapie CSSR

1 : 200000 M-34-XXIX. Snina. Ustradny ustav geologicky.

Bratislava.

JURKIEWICZ H. & WOINSKI 1. 1979a - Mapa geologiczna Polski

1 : 200 000, ark. Tamow, mapa utworow powierzchniowych. Inst. Geol.

JURKIEWICZ H. & WOINSKI 1. 1979b - Mapa geologiczna Polski

1 : 200 000, ark Tamow, mapa bez utworow czwarto~owych. Inst. Geol.

JURKIEWICZH. & WOINSKI1. 1981a-MapageologicznaPolski 1 : 200000, ark. Mielec, mapa utworow powierzchniowych. Inst. Geol.

JURKIEWICZ H. & WOINSKI 1. 1981b - Mapa geologiczna Polski

1 : 200 000, ark Mielee, mapa bez utworow czwarto~owych. Inst.

Geol.

LESKO B. 1964 - Vysvetlivky k prehl'adnej mapie CSSR

1 : 200 000 M-34-XXVII. Vysoke Tatry. Ustradny ustav

geolo-gicky. Bratislava.

KAZIUK H. & LEW ANDOWSKI 1. 1980 - Mapa geologiczna

Polski 1 : 200 000, ark. Krakow, mapa utworow powierzchniowych. Inst. Geol.

KAZIUK H. 1980 - Mapa geologiczna Polski 1 : 200000, ark.

Krakow, mapa bez utworow czwartorz~dowych. Inst. Geol.

KSIi\ZKIEWICZ M. (red.) 1953 - Regionalna geologia Polski.

Karpaty, 2. Pol. Tow. Geol. Krakow.

MAHEL M. 1962 - Vysvetlivky k prehI' adnej mapie CSSR

1 : 200000 M-34-XXV. Zilina. Ustradny ustav geologicky.

Bratislava.

MAHEL M. 1964 - Vysvetlivky k prehI'adnej mapie CSSR

1 : 200000 M-34-XXVI. Banska Bystrica. Bratislava.

MATEJKA A. 1964 - Vysvetlivky k prehI'adnej mapie CSSR

1 : 200 000 M-34-XXII i M-34-XXVrr. Zborov-Kosice.lbidem.

NESCIERUK P., PAUL Z., RYLKO W., SZYMAKOWSKA F.,

WOJCIK A. & ZYTKO K. 1995 - Mapa geologiczna Polski

1 : 200 000, ark. Jaslo, mapa bez utworow czwartorz~dowych.

Panstw. Inst. Geol.

NESCIERUK N., PAUL Z., Ri\CZKOWSKI W.,

SZYMAKO-WSKA F. & WOJCIK A. 1996 - Objasnienia do Mapy

geologi-cznej Polski 1 : 200000, ark. Jaslo. Paristw. Inst. Geol.

Ri\CZKOWSKI W., WOJCIK A., ZIMNAL Z., NESCIERUK P.,

PAULZ., RYLKOW., SZYMAKOWSKAF.&ZYTKOK. 1995

- Mapa geologiczna Polski 1 : 200000, ark. Jaslo, mapa utworow

powierzchniowych. Panstw. Inst. Geol.

ROTH Z. 1962 - Vysvetlivky k prehl'adnej mapie CSSR

1 : 200000 M-34-XIX. Ostrava. Ustradny ustav geologicky.

Bra-tislava.

ROTH Z. 1963 - Vysvetlivky k prehl'adnej mapie CSSR

1 : 200000 M-34-XX. Trstena. Ibidem

RYLKO W. & PAUL Z. 1994a - Mapa geologiczna Polski

1 : 200 000, ark. Cieszyn, mapa utworow powierzchniowych.

Panstw. Inst. Geol.

RYLKOW. &PAULZ.1994b-MapageologicznaPolski 1: 200000,

ark. Cieszyn, mapa bez utworow czwarto~owych. Paristw. Inst. Geol

SOKOLOWSKI S. 1958 - Mapa geologiczna Karpat polskich.

Cz~sc zachodnia. Skala 1 : 200 000. Inst. Geol.

SLi\CZKA A. & zYTKO K. 1979a - Mapa geologicma Polski

1 : 200 000, ark Lupkow, mapa utworow powierzchniowych. Inst. Geol.

SLi\CZKA A. & ZYTKO K. 1979b - Mapa geologiczna Polski

1 : 200 000, ark. Lupkow, mapa bez utworow czwartorz~dowych.

Inst. Geol.

SWIDZlNSKI H. 1958 - Mapa geologiczna Karpat polskich.

Cz~sc wschodnia, skala 1 : 200000. Paristw. Inst. Geol.

Profi

l

e dokumentacyjne Mapy geologicznej Polski 1 : 200 000, jako

podstawa dla nowych wartosci paleobotanicznych plejstocenu

Zofia Janczyk-Kopikowa*

Opracowania paleobotaniczne sluzyly i sluZq r6znym

edycjom map geologicznych. Tak tez bylo i przy realizacji

Mapy geologicznej Polski 1 : 200000. Przy jej opracowaniu

wielokrotnie wykorzystywane byly diagramy pylkowe i ekspertyzy palinologiczne. Uzyskiwano od paleobotanika

opini~ 0 randze jednostki stratygraficznej jakq osady

repre-zentujq, histori~ rozwoju roslinnosci i zwiqzane z tym

zmia-ny klimatyczne a takze, a moze przede wszystkim, sugesti~

wieku osad6w. Bylo to zjawisko powszechne ale nie b~dzie

to tresciq mojej wypowiedzi.

Realizacja Mapy geologicznej Polski 1 : 200 000 dala mozliwosc wykonania wiercen badawczych. Niekt6re z

uzyskanych profili okazaly si~ cenne nie tylko w celu

roz-poznania geologicznego, ale tez dla rozwazan

paleobotani-cznych. W sr6d wielu problem6w, kt6re w6wczas si~

pojawily, niekt6re znalazly rozwiqzanie, ale niekt6re do dzis

budzq kontrowersje i wywolujq rozbieznosc poglqd6w.

Chcialabym si~ wlasnie skoncentrowac na profilach b~

dqcych impulsem dla niekt6rych problem6w nie do konca rozwiqzanych i na profilach wprowadzajqcych nowe

warto-sci do poznania osad6w czwartorz~dowych.

Do profil6w tych nalezq:

*Panstwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4,

00-975 Warszawa

W~gorzewo - ark. K~trzyn (Slowanski, 1975a, b; So-bolewska, 1975),

Nowiny - ark. Ilawa (Makowska, 1980, 1986),

Kaliska - ark. Plock (Baraniecka, 1979;

Janczyk-Ko-pikowa, 1965),

Bocz6w - ark. Slubice (Skompski, 1979;

Janczyk-Ko-pikowa & Skompski, 1977),

Konopki Lesne - ark. Lomza (Baluk, 1973;

Bor6wko-Dluzakowa, 1974; Bor6wko-Dluzakowa & Halicki, 1957),

Zwierzyniec - ark. Ostrol~ka (Baluk, 1978; Baluk i in.,

1991),

Klewinowo - ark. Bialystok (Bor6wko-Dluzakowa,

1974; Mojski, 1974),

Sledzian6w - ark. Siedlce (Nowak, 1971),

Ferdynand6w - ark. Luk6w (Janczyk-Kopikowa,

1975; Janczyk-Kopikowa i in., 1981; Mojski, 1972).

Profile Kaliska, Konopki Lesne i Klewinowo z zacho

-wanym w osadach pylkiem roslinnym dokumentujq

inter-glacjal eemski. Nie to jednak stanowilo 0 ich znaczeniu. Oba

profile Sq znane od lat pi~cdziesiqtych. Przedstawiane byly

wielokrotnie. Wedlug opinii Galona (1962) wsr6d zagad-nien prezentowanych w Sekcji Paleobotanicznej na VI

Kon-gresie INQU A w 1961 r. w Warszawie na szczeg6lnq uwag~

zaslugiwaly, mi~dzy innymi, zagadnienia dotyczqce profilu