Zmienność mineralizacji cynku w pionowym profilu dolomitów kruszconośnych w złożu rud cynku i ołowiu "Pomorzany"

JAN GŁADYSZ : KG ,,PoludD1."

ZMIENNOSC MINERALIZACJI CYNKU W PIONOWYM PROFILU

DOLOMITOW KRUSZCONOSNYCB W

2'Ł02U

BUD CYNKU I

OŁOWIU

,'pOMOBZANY"

Zagadnientle zrnf.eamości złota

J .

~ pro':' blemem dla geologów dklkumealWJących złoża,

a

tak-. te geologów lropalndanych. Wainym zadaniem Jmt wi~ odnałedenie

w

budowie złoża prawidłowości, na podstawie których można by ~ć ahatraklter

i kierunek wystfWUiących w

mm

zmian. hoblemem

tym zadmował siQ w latach 1953-1954 zespół pod lderowalictwem J. Perkali i S. ZUb:rzyckdego ('1). Na podll4atw1e materiałów z g6a:no§1ąs'k!lch zł6i 1'IUd

cyn-kaw~awyah określooo ~ korellacli

między ~ cydgu w próbkach w

za[e:i:-.Dości od odległ0k4 - miejsc ich pobrania. W n:imej-~ artykule pmedstawiolllto pr6bę bli2szego okIreś­ lel1ia zmienności złoża

w

profilu pblowym na

przy-kładzie wybranego f.ra,gmanlbu zlota rud cyoIrowo--ołowdowydb .. Pomorzany". W sąsiedtń'w!le

tego

złoża

jest czynna lropalDia .. 0likJusz" o dość dob.trl;e

pama-DaJ

budowie geologiallnej. WYIl"obfsk:amd gómicrzymi etw.lerd2lODo tu wy3tf:P1W8nle ~ących fomn:

żył, gIIlfarzd, .lE6Udopodtład6rw. .

OgMną budow~ geowgdcrmll wybranego Wyclnka złom omówiono·

na

podstaJwde dokJUmentacji

geolo-gfaznej złom rud cyrim i

oroww

,,Pomor.r.an"",

wy-konanej 'ViI Zakiadzte Badań Geol~ych !przez mgr klt. R.GaiWl1"oiElt" (1). Zboie ,,Pomoru.erny" ler!llce we W1IChodniej crzę.Wi Wył.yny· Sląsko-Ka.-akOWltiej,

za-st8lIo

rttIJpOZllaoe otworami wlextnicrzymi. B4irime określenie J~ budowy jest trudnym z:adamem. Jest

ono 118 ogół lliejedno1ite, głównie pod WIlJględem

!l".amn1eB12'lCZE1ll4a, wielllrości d ks'IJtałtu ciał rudnych. Bu-dowa geologbm'a tego obszam, z k.t6.rego wybrano

1,0 2,0 3,0 4.0 5,0 6,0 7,0 a,o ·9,0 10,0 11,0 12,0

Zawartość cynkIJ w jednostkach umownych

R/y.c. l; Szereg pierwotny utworzony

z

danych wyi'-ciowych otworu BPH-1l6 A.

Ftg. 1. OriglnaZ senes tormed ot entrance data tTom

the borehoZe BPH-1l6 A.

tJKD l1li3,448:561.28:551,781.2:111.141331(_.232 Pomorzan7)

:Ilragment do aoaBzy, cechuje 9l~

tym,

te

Da Btrcimo Ie!ącycb utrwloirach pa.lIlOZlOiCflJIlyClh zalegają pl'alWie pqziomo (2-60) waml!Wy triasowe. Obazu ten . ma tektonikę uslrokową o chamk!terze zrębów i rowów· tektonicmych. Uskoki Sil normalne o nachyleniu 75-85°. Utwory mezozoiczne wystQPUją w formie

większych lub mniejszych bloków, 1eżlłcych pooiomo lub prawie poziomo, &t6re są papr:zesuwane

wzgtI~-dem sieble. ~

Stratygratia warstw tTiiasawych badanego wycin-ka zloża pmedsiawia się DaStfpl.jąco: warstWy

gogo-lińskie są wybztałoone w POStaci wapieni, kt6re

w

części stropowej uległy . miejscami dolomiltyzacji. Warstwy gorazdeclde, terebratulowe i karchawick1e występują przewatnle jako dolomity okJreślePe .

naz-wą dolomitu kruszCOlIlOŚ4legO. SporadYcm.ie, na ma-łych odcinkach, są one wykształeone w postaci

wa-. pieni. Dolomity diploporowe letące powyżeJ· są

ska-łami 7Jlatmistymi, często oolityc.mymJ, z wkładkami

dolomitów krystaUcznych. Brak górnego wapienia musz19wego. Pooad dolomi'!;amd dd.płoporowyrni po-ziomo zalegaj" łupki llaste i margliste kajpru Oraz

piaski czwart~~.

.

.

.

.

Schemat mineralizacyjny zostanie omówiony·

na .

przykładzie jednego z analizawanyt:h otworów BPH 116 A. Oflw6r ten, usytuowany w rowietektoofcznynlj przebija utwory czwart~we, kajper, dolomity.

di-.p1oporowe, dolomilty kruszoonośine, Wapienie gogollń­ skie 0Il'atZ osiąga .ret. Wa.mtwy ~ckie, terebra-tulowe i gorazdeckie są· tu w pełni zdolomi'tYZowane

i mają miątszość 33,0 ~ Są .Ito dolomit,y zbite, szare,

35,0

g,

25,0

'i

_~ 20,0 .:.:: ~ ~ 15,0 E .9 o 'C ~ 10,0

~

~ 5,0 1,0 2,0 3,0 4,0 S,~ 6,0 7,0 8,0 9,1> 10,0 11,0 12,0·

Zawartość cynku w jednostkach umownych

Ryc. la. Szereg wygładzony wzorem. 9-wy.raz01.Oy'm

na

§Tednłq ruchomq otworu BPH-1l6 A.

Fig. la. Series sTnOothened il.aing ntne-member tor-mula for mobile mean for the borehole BPH-116 A.

35,0 or!

e

.30,0 't;:; E ~ .c 25,0 <.J

""

c ~ c: 20,0'

'"

u Dj i: ~

~

15,0

~

" , . . 'Cl 10,0 ~

'"

35,0 "5

i

~O ~ .J: 25,0 l5, c:

S

!

20,0

.!

IS,O ~ ~ _{~ 10,0·}

I

5,0 :lE:

R,yc. 2. SzeTeg pieTwotny utwoTzony z danych wy;i-ciowych otw01'U B-S86.

Fig. 2. Original series formed

of

entTance data fTom' the bOTe hole B-3B.6.

Rye. 2a. Szereg wygladzony wzorem 9-wyra%owym na

ITedniq 7'UC~omq otworu B-S86. •

Fig. 2a. Series smoothened using nine-member for-mula for mobUe mean for the borehoZe B-386.

:t! .'~

2

5.0

',0 2,0 3,0 4,0 M 6,0 7,0 Zowortoif cynku.w lednoStkoch

umownych

1,0 2.0 3,0 -',0 5,0 6,0 7,0 Zawarto~c cynku w jednostkach

umownych

o

pmeItainie

o{er6'WIlym.

rw

IC8IeJ

teJ

~ pt'oo:ilu SIl one spQkane i kalWemiste. ObeanoSc mialeral6!w

klrUsrzxxtwytCh.

k:h ~ .1 fo.rmy wyi;tQpo-waWa ·wi!lZll sl~ ~le r.1l syatemEm sz<:zeiliri~ kaWenl

i meI'leglUJ.amycll puBltych pnesitmm1. .

W ~i 6I7ropowej i .n-odkowej dolomittOw

kr.usz-'COrl:oSnyOO ~ Bi~ §ladow:e ~e Z6Jto-. -mioo"CJWYlll sfa{eryItem. WystIpIJe on. 'W' foIrmie

od-osol:llniooych, drobniu1kroh kUlecrJrowaty.ch s-kup1efl krySlZ'ta)k6.w

rw

szczelinach lUll w ka~.

Spora-dycm£e wyStIp.Jje ga'lena gruboikl'Yl!ltaaicrzma,

ibwOI'ZIi-ca :wxastki 0 §IredDicy 00 0,5 om. Na ogM w calym proiUJJu przewaZa cYIl'k oad Olowieoi. MiDeralizacJ~

tego

otrworu

cechuje nasilenie fWYS!~powama rDW1f.1ilZ,:" k6w cynku w ~ !l!P~owej dtilomUOw kntszco-noSnycl1. W .cz~1 ~owej, odcioIkami., zloze wyB~­

puje w brela!jf, w k!t6:rej mflrokrawQdz1ate olmrelhy dolomiJtu Sll spojoneplsrytem, BfaIleryltem i galenll· Panadlto kru6.zce, IWype1lmajllc szozeldlly, 1lworZll tyly g~ci do 1,0' an. Na powierzobn:i d()l'llllllitu

ca

agol

WYSt~e pirylt,

na

mm

sfalerytt i

galena.

Maksy-znaollna !Zawario§i! cy!Ilklu dochodrz..i do 10 dednost~ u-mq:wriych. Przedstawiooy ;tu sahema/t. minera&aeyj-ny wydade si~

mioo

cechy ogMniej~ prarwidlOWllll§ci.

Badania mw'QZOIDO do podomu dolomit6w 'Im'uszco-nolilnych. W wybranym.. frag,meool.e ztota 0 Wymi.arach .

200--300 m poddano analizie 5 OIbwor6w; Zwracano

uwagt:, by wybrane ohwnry Ibyty. JWlieroone s·taMmko-wo nledalw.no, co l~ I!#l~ r.1l OObrymuzys1g1ern rdze-nia, prrez lI:8BtaIowaoie rw 'WIierrbniollwie k<lI'Ulak dia-mooltowyc:b. W ee1u wyaliminowalDia 'WII:6mych zmJaIl

wybrano ta!de otwQl'Y, M6re !lie p,rzech,OitIrIlily przez uskOild. PodsItaWq OOldczefl ,byly wymId 8IDaJdz chemi-cmych cynku. Do obl!ic.zefl bra'l'lO w~i co 0,5' m. Od1egl'o&:i mi~y otworami wynos,zll od 100 do 150 m. OtwOl'Y BiPH - 1I6 A d. B-M lei1l :vi l"OIWIie, a

at-wary BPH-85, BPH-I02 t BPH-386 -

na

zr~e. ZrzuJt :wynosi okolo 14 m. Wszys.t!ld.e anali.zoW8l).e

m-'W'fYrY SIi ·akr.uszoowaoe: zawa«if;alic eyn!lw wynosi

pG-nad .1 j edn<>Sdlk:~ um9W11Ul. WSa::vstIkie obwo.ry pr.z;e-w.lercily w calo§cl dolamilty lmum:OIloBne. Warstwy karchaw.l.ekie, :terebratuJowe i gor~declkie, ruvw:ieroo-ne 'W' 4 otwarach, sQ ~icie zdoloolityrLO'WaIIle, a w 1 ·ohron:e Sllwiet"d'tO'l'lo 3,1 m me

zdolomityrzC7Wa-nycll wapiooi g~. Mi~6 dO!lomit6w W

wyIb:nmym fraigniencie jel!l.t mnlenna i !W'YID9Si Od 30

do' 46 m.

W mntejszym aa'ltykule pn:edstawiono cz~c wy-:ndIk6w badafl dotyOllcych aIlaI~ tren'd6w

w

piano.

554

wej .'Illllienno~ci zloZa, od SPqgu dolomilt6w djploporo-wych do sp~ do.1omit6w J.mous.zcan~ .. W 'W'ielu

obworacoh s:lIwierdzono w pierwotDym EWJeregu, utwo..; .rzonym z

,p:r6bek,

IPOjaWlm1e ;sIl.~ co pewden odclJD.ek profllu m.ak:s;ymalnycll 'Zawar'toM:d. cynlru. Oscyb.cje

zauwarllooO me !f;yOko w otworach wybranego

£Tag-menflu. 'W'Wua!Inie uettalooo, ie - ,pme8uwajlic si~ rw piooowym pro:UW. od sp~ dolom.id;QW kJ:Iust.conoS-nych - odleglo~ci mipy ttyrni malkBymaJ.nymi za,. wa..rioI§ciami cydru rwahajq si~ od 2 do 5 m: Wizuad-nie ,broudno ustali6 CJ1.Y odleglos.ci rw piooowym p.roj!iiu mit:dzy malkBymalnymi zawa.nt.o~claani eynUru zw'it:k-sza~q Bi~, CfLY,zmuiejna.jq, my tez till jednakowe (nrc.

1 11 2). Te maksymalne za~i zamnao:ajli si~

za-rawno rw QitWOO'ach baptych, w k:t6rych wa~ei

eydru waha.jq, 81~ od 0 do 10-15 jedndstek tmlOW';'

nyoh, dak'! W oIiwota1:h uboriszyoh ozawamtOlici

cyn-ku 2-3 jedlllos\eIk u!IDOWIDYch.

W ceJiU. ijii<Zsrzego' 2lbadania tycll zargadnien, ' poslu-ZOIro si~ dednli z metod badafl s.zeregaw czasawych

- ma.lizt} auJt'dko.re1acil~. Badama ~wadirono na

danydh ~sciowyoh, daonycll w~OIDych omz Il'e-s7Jtacb. AJby upro~ic :l"O'L'W'amnia -teo.retyame, .ro2'lWlil:l-zalnie tych zagadnden p~o pmy rrao!e-niu,

.ze

w naszych szeregach wanOlici odpowJIadaall jednakOWQ . odleglyrn momentom C2a8U. W eelu' u-cbwyce!ilil tendencji rozwojowej SlZereg6w, wygm-dzono lPostcz-eg~ szer.egi

woorem

dzlewf~iawya:a­

z.awym. oa §rednill ll'IUcllom~ (rye. la , 2a).

n.

=

~

[-21

u~

+

14u_,

+

39u_2

+

MU_l

+

-v 231 . .

+

1S9u,

+

1S4u!

+

39~

+

14u,"':"" 21 t.&.]

Sr~ I1'IlChOOlq st.a.ranO s1~ tak wybrac, aby

wy-g}adzaj~c szer.eg ujaWIDila !VI dosrtaloomy· apos6b ,e-go tendencj~ rozwojOW!i. Zaletll zastosowaine3 tutaj rMChaniczn.ed metody wygladrullma szeregaw jest to, '

:re

me wymaga rr.oaj~ci .ty.pu mywej majllCei reprezenltowa6 fJrend. ~ywa Itrendu pclIWStaje nieja-ko W SjpOS6b mechanictJJDy. W bogatych o1lworach wy-branego ~entu moma wyOOr~c ogOlnIl d~oSc do wzros,fIu zawartoSci eyn'lru w klierunklu !!«l~ do-lomit6!w kruszc~ych, nMomiast w otworacb

u-bog1ch brak tej tendenoji. Do ,tego zagadnienla za-stosOW&no autolro.relacj~ d okIwa\lo si~, te na 5 pme-anaJ.iIzowanycll ()fJwOr6w oscy~e potwierdzR jeden

oi:w6T,

a C7Jtery - nie (1l"yC. 3, 4 j 5). Korek!gra,my

wylkonaJne na danyah 'WY1~iowych z obworOw

BPH--U6 A, BPH-85 1 BPH-M lJ."epre7XllDJtujll modele

auto-r.-esygne (rye.

3). Autokorelogram o1lworu B-886

1,0 0,9 0,& D,7 U-_a 0,6

~

0,'

"""

-'" 0,4 .;: c: ::n 0,3 N '-' ;0. 0,2

j

_0,1 0,0 30 0,1 0,2

Rye •. 3. Autokorelogram OtwoTU BPH-116· A (dane

wy:/iciowe).

Fig. 3. Autoeorrelogram for the borehoZe BPH-118 A (entrance data). I,D 0,9 0,8 0,7 0,6 :5-- 0,' cs 0,4 ~ 0 -'" 0,3 .>< C c: 0,2 =» tl 0,1

=&.

_0,0 ~ 0,1 0,2 0,3 0,5

Rye •. 4. AutokorelogT(1m. otwOTU B-386 (daM wy;i-ciowe).

Fig. 4. Autoeorrelogram fOT the borehole B-386

(en-. trance data). . .

WIlI'Iawuae ml

lPel'iodJrCzn<J6t

,pqjawiaInda

aie mabymal-nyc.b. zawa.ntoScl cy!Dku (ryc. 4). Ka:zy!wa otrzymana z atworu BPH-102 na§Jaduje IUumion~ kxzywll haIr-mOllllicmtl (1rYC. 6). A wit:'C otl'ZJ"llWlo· r6me obruy maltemaltycrme w otworach doM~ blIsko [eZ/4Cych.

UWAGI KOl'iCOWE

Nalealoby sie ZB6tanow:iC ar.y iBtnieje jedna pod-staWowa pmyczyna wytWomj/iCa an,iany

tremiu-

i mUany lu6ItJk.oolkresowe, my te:t iafmIleje zesp6lpmy-azyn '\VYWOhJ:J'lCych mliany 4Irend~e i kmy zesp61 przymyn, M6ry daje zmiany kr6tkookJresowe. Pow-Sltaje Itei ,pyrtanie czy 'la periodycmo,Sc, ~ 'W'Jdrmmy w otwarv;e B-386, jeSt kwEstill pmypadiru, c:r;y teZ iDle. Wydaje 1Si~,

ze

jest to PlZY1PQd1rowe i ze zauwa-zona per!loOdyCZll'loSc oKTUII7JCowania jest najlPl'awdapo-dobniej 2'JWi~ana z peI1iodyozn~clll uwarunkOWaall:}

Utol<>gill spmed ~. Dolomity kruszoonoA-ne lPQWI9italy z .r6Znyx::h

IWci..rstw

i dlatego w proftl.u piOll'owym dBbn'iailyzr6Znioowane warunki tworzenia si~ stref okrlliszoowanycl1, a wdt:'C byla r6Zna podaJt-n~c skaly na ~e. Waina lWYda3e si~

rfrw-1.0 0.9 0,& Ifr 0,7 .9 0,6 ~ .f! 0,5 -'" C 0,4 <::

=-N

I

0,1 0.2 .

Rye. 5. AutokoreZogram· otwoni BPH-I02 (dane

wy;i-. ciowe).

Fig.

5.

AutocoTTeZogram fOT the borehoZe BPH-I02 (entrance data).

met ilnlformacja, ~ w otW'orach, w kt.6rych sflwder-dzoIl'o IWibsze ~aw8lllie, uja'Wllia sie periodycz-n~c, a W o1lworaoh 0 wi~ za.warloSaI. cyn'lru pe-:riodycQJll~c jest ~ przeJ: 'Wt6rne zmiaoy, kt.6re sie na llIl.ll naloZyQ-. Moina powiecbiec, ze w OItworach

ubo~ch,

w

ktOrych przypuszcza1m~ wystQPUjetyl-ko j~ faIza okruszcow~, zama~· 8~ w

mate-matycmym obrarz1e· peo:iodymm~c, oatomiast 'W.

ot-worachbogatszyc.h,

PAt!

przypus7.Cza~e bylo kUka fa:.z .~fa, periodycm!()sc ,ta Jest slal;x> lub w

cg6le ni.teuclJwytina. Kore1.ogramy reszf;, c:zyll danych otmymanych pmez odj~e od danych wyjsciawyQh

danych wyg!adzonych sll wylllC'/De ~J"lacjamilo­

aowyml.

Kore1ogramy danyc.h. ~hn1e

wntos!y rue oDOWegO do wy:tej przed&taWWn~

Wy-krEs6w.

LITERATURA

1. GaW'll'ofuka R.

-DOIrurnentac.ia

geol~

daia '1'UCl cynku. i oIilW1iu ,,Pornonlany" •. iKlrakOw,

Im.

.

_

2. Gren J. ~ Mode1e i 28idalllia ~ysty.k.i ma.~-tycmej. ,Wa-rszarwa, 1972. .

3. Okhba W., · NdedokoB E. - Matematyoka i podetatwy IPt;a!ty&tykl . malbematycmt!d. Wm-smwa,

1971.

4. T1'em b ecki A., Z u br-zyc k4 S. - Staltystylka maltelmaif:ya'lJlla rw lZ8IfItoeowaoiu do zagadn:len

g6r-n8.myclt.

K1'akaw,

1966.

5. Yu 1 e G.

n.,

K

en"

a 1'1 M. G. - WstllP do'tearii Statysty6d. Wammrwa, 1966. · .. . .. 6. VoU: W. - Statyst)"ka stosowaJna diIa mtylnier6rw.

WaJmZa'Wa, 1973. . .

7. Z u b 11' Z ye Ik: d, S. - 0 flIZ8Cowaniu panmeta:{rw

1Z16z geo~ych. ZaBttelJW8l1de Matematylti,

1957, m" 2. · .

8. Z u b 'l"IZ Y c k i S. - Szaoowarue 1Z16z jako

zagad-meme

stMystyczne. 1ft. geol. 1959, nr 9.

SUMMARY

The studies

aimed

at

traclDg r~rlties in di-S'tr.libutkln

ot

·Zn mineralizaJtion in the verll:ical

l)l"O-·tUe

.ot

the P~orzany deposIt covered a pa.r't oif:the deposit 200 X 300 m in Ole. The analysis covered 5 prospectillg boreh.dles; Ibhree of them were situarted

at a

horSt 8Illd 2 remakifng

ones

fin.

a trough.

Perio-dical ap,pearanee

ot

the maDmum coutent of Zn was Visually traced

hi

graphic image of Zn content in ne1ghbouring profiles. Lt was ~ed, therefore,

that

certain periodical variabi'lity is also marked kl the borehOlles cur:rently analysed. Several stati5tical anatys.es were made in .order to verify

that

assump-~i~, Trends ·kl vertical vaM'bmty of the deposit

from the

top

of the DipJopora dolomites

to

Itlle

base of the Gogolin beds were analysed 011 . the

basls of ~lme series smoothened IWith the use of 9-roember mobUe means. Theau1locoNelative ana-lysis

was made

for output

data,

smoothened data and remaindeps for profiles of ore-bearitlg

dolo-mites. .

PE3IOME

Ueawo IIPOBe~BID>Dt HICCJle~ HBJISleTCS 06-BBpyzeBHe pery.JUlPB(lC'l'H D pa3Ke~eBHH

JOmepa.!IH-~ ~ D ~HOII pa3pe3e lrleC'1'Opo~­

HJUI HnOIrlO:z&BLr". B ~.1IeHHQA 'I8.C'1'H lrlecTOpolK-· A£!BHII pa:wepolI 2CJ0.-:-300 Irl 6hI.1I upoBe~eB aHBJlH3

IlIl'I'H DOHCKOBIa1X C'KDBlKHB, H3 xoroP&IX. TPH

BaxO)pl-mIC!> BB ropcTe H ~Be BO . BII~e •. B rpa<l>H'lecKOII

HOOGpazeBHH ~PlKa.HHII· ~ B BecKOm.JDa.

CIleZBl>lX pa3pe3aX YCTaHOBJIeHO BHSyam.H&IIrl

CIIOCO-601rl IIepHD~ecxoe BLICTynaHHe lrlaxcHllan&HOrO

co-AePlKSBHII J:tI(HK8.

-B CBJI3H C Tell, IIO~3peBaSf nepHO,l\JAecxYm

HSlleH-'DlBOCTlJ co~epEBHHII qHHKa B CEBaJKHHax, fi&I.n:

npa-Be~eH PB~ CTaTHCTK'leCKHX BHBnH30B. AHa.JIHSY IIO~­

sepraJlHC& TpeH~&l B sePTHltB.1I&HO:ft H3IrleH'lHBOCT'H

lrlecTOPOE~eaHII OT EpoB.1IH ,llHlI.1IOIIOPOBI>IX ~onOIlHTOB lIP no,zpmB&l roro.1IHB&ClOfX C.1IoeB,.Ha OCHOBaBHH cr.1Ia-lKeHHloIX BPeIleBB&1X ~B, IIPH IIOIrlO~ ~eBB'.rIA.1Ie­

HOB&IX ,D;BHl'KHIU:dX cpe~HX. AHanH3 KOppe.JIB~ ~&In IIPOBeAeH Ha HCX~. ;o;aHBl>IX, crnBlKeHH&IX ~1lH­

HDIX H BB OCTa'l'KaX, nony''leHH&IX H3 pa3pe30B py~o­