JERzy WROBLICKI
w
·
Oikresie goo!Padam
:ka.tdal:.StYtznej, kierującej się automatyzmem podaży i 'POpytu, r~zw9j. przemysłu·ma-· teriałów wiążących 'pOS'I!ępowal zgodnie z naczelnym hasłem ówczesnego ustroju społeczno-gospodarczego-osiągnięcia maksymalnych zysków przy minimalnym wkładzie. Dlatego też lokalizacja przemysłu materia-łów wiążących nastąpiła przede wszystkim w tych
okręga·ch Polski, gdzie znaczny rozwój pq:emyąłu za-bezpieczał szeroki rynek zbytu. Taki najbardziej ekcr-nomicznie 'atrakcyjny teren stanowiła baza surowcowa il~ ~apienf· ti.iaśó\vych '·Górnego· Sląska, zabezpieczona·
~.:·pQda~u w surowiec· energetyczny. ·
· ···.Nal~ży dodiu~, że ·na zaniedbanych gospodarczo
tere-rtach·:Polski centralne} i wschodniej w tym samym
czasie
-lokalne budownictwo wiejskie kortystało wdu-żym sto.pniu z prod~cji Wa(pna palonego w .prymityw"
riych
j nieekonomicznych piecach polowych ....:
:ze~ta'wienie tych fakt<,)w
świadczy,
.ze niebyło dąż-
:
oo§Ci
d<i wykorzystania bardzo dużych możliwości su.: riiwc9wych · Folski ·w tym zakresi.e. Przemysł ·zaintere-9Qwan:Y
uzyskaniem możliwie wysokiego zysku nie · liiUli ·na
·celu ożywienia gospodarczo· zaniedbanychte-~eii"ów Polski ani też podniesienia stopy życi~wej sp o-~fuiiwa:·
·
.. ,
·
· ·
·
. ·.
· · ·
·
·
.
·
·
6" "," . .
11.Gb.eenie realizacja tych postulatów stała się faktem
dokonanym, a wyrazem tego są między innymi tezy I-X· !Plenum KC PZPR. Wytknięte zadania nakładają. na-:~ materiałów IWiąiących, a tym samym na
$i)llę_ · ge_o1Ctgic2lllą poważne zadania. Realizacja ich w ~ żąkresie . jes~
w
.
ipełru ... możliwa wóbec olbrz~miej{:(~Y. surowci>WeJ przemysłu budowlanych matenałów
wfiiZących, jaką kraj nasz PoSiada. . .
-:i
.
ici~
·
a
· ·
z
k~ad
niczy
ch
:
surowców przemystumateriałów
~~ch. -r. wapi~nie, marg~e, kreda, marmury, dol~ rąj,1;y, · gjpsy · j . anhydryty - są rozmieszczone głównie· w południowej części Polski, część pólnocna natomiast
jt!st·-poo· t:Ym wzgiędem. ZJnaczme uboższa. . . .. .
~·wojew6dztwo lubelskie posiada .poważne złoża
wap:e-. g wap:e-.wap:e-.
~kieiiowych, . prźewiiżnie marglistych, kt6re nie sąźfijt :at"r~k~yjne pod względem surowcowym. Pewne ich ~§<j. oraz .. występujące tam złoża kredy piszącej mo~
dą·
Jedna!c
stanowić bazę przemysłu cementowego i wa-9i~o-]·:.·.· ..
tł
Olb~Y!ńie bogactwa skał węglanowych ·posiadanif
w reJorne Gór $więtokrzyskfch .Są to wapien'ie de:..l wońskie
o·
cechach techri:icznych manntirow;' ekgploa:towane miejscami również dla przemysłu wapiennicze-go. W ~brzeżeniu Gór Swiętookrzyskich od strony
aól::nej, :półn.oeno~:zachód.nieJ ·i ·.Póludriiowo-zachodtliej'
występują wapienie jurajskie, których pewne poziomy
st«n~ią "Wysókiej jakości suroWieC przemysłu wapien.:
niczego.
;
·
'W
rejonie Nidy występują złoża krE!dowych wapieniI'riarglistych · eks(ploatowańych lok:ąlnie.
dla
przemy: luwapiermiczego. Nie są one jednak dobrym surowcem
dlll ·.przemys~· materiałów wiążących. Występują nat~
miast w tym rej'onie na terenie powiatów pińczowskie
go i stopnfckiego bardzo zasobne złoża gipsów.
tftiM żmkzenie, gospodarcze mają wapienie jurajskie
p8Sma krakowsko-Wieluńskiego, zwłaszcza ich górny
poziom ..:_ :wa:pienie skaliste. Stanowią one dobry
su-rowiec, eksploatowany obecnie lokalnie do wypalania
wapna. · , ' · · · . · · · ' · . . ·.
' Wielkie znaczenie . gospodarcze mają Złoża wapieni
ti·iasowy'ch
obszaru
górno:..śląsiko-~kra!kowskiego, naktó-i;ych się O!Piera s~lnie rozb4dowany przemysł
wapien-njczy i cementoWy. · · - ·
. Powatną . pazę _ ~urowcową. przemysłu c~entowego
śtanc;lwią margfe rejonu Opola. ' - . ' .
1
:r-fa
Dolilym Sląsku skały węglanowe (wapienie,mar-ń\tiry, dolomity) występują . w wielu · miejscach. Nie
.;i>osób'ich tu omówić w całości. Stwierdzić można
ogól-nte, .~e zlożS.. te pod względem ,ilości, jakości oraz roz~
miesźczenia. stanowią znaczną bazę 'surowcową. Od-'
dZielnie wymienić jednek należy cechsztyńskie złoża
gipsów i .anpydrytów. · . , .
. W
.tym zestawieniu ·nie został wymieniony szereg~ói:skał tak węglanowych, .. jak i s~arczano~ch, m·mo
LÓ daje on dostateczny Qbraz · bogactwa surowcowego
a·:tym samym ·możliwości realiza<:ji tez IX Plenum KC
p~PR.-: · . . ·.•. ·: . ·'· ··
• · Z~lnie·: inaczej .przedstawia ·się to zagadnienie· . na
te1•enach północnej Polski, gdzie jako najważniejsze
V.'tn)ienie -można· złoża wapieni jurajskich· i margli·
kre-do;wY~Q .JN • . r~jonie Szc:zecina,: l'l4~rgl~ ·te występują
przeważnie w postad kier przyniesionych ;przez
lodo-wiec. Waa>ienie jurajskie występują nadto na
Kuja-wach, gdzie są eksploatowane w kilku punktach. ·
Na Pojezierzu :wyStęyują 1icżne'"zlóża:,kredy 'j'eiinrnej.
na ogół o mazych ·'miąższośćiach a· inacz"nynf żasięgti
powierzchniowym.
Wychodnie jurajskie złói wapieni (fot. S Mucha)
Wciilż rosJ1ące zapotrzebowanie na budowlane
rna-
'
Łerialy wią2ące spowodowane silnym rozwojem budo:..
wnictwa przemysłowego i mieszkaniowego staw!a'_przećl
państwową służbą geologiczną zadanie zabezpieczenia
bazy surowcowej dla przemysłu materiałów wiążących
na terenie Polski centralnej, wschodniej i północnej;
Ma to· na celu ożywienie .gos.podarcze zaniedbanych
poq
tym wz~lędem obszarów Polski, bardziej racjonalne
rozm:ie~zcżenie zakładów przetw(lrczych na terenie ca-.
tej Polski, wreszeie· dostarczenie przemysławi odP<r
wi.ednich surowców, rozszerzenie asortymentu produ-:
kowanyc,h tworzyw oraz podniesienie ich jakości. Pla
prżykładti podać .należy, żę produkcja cementu. anhy-;:
di-Ytowego czy glinowego zależy od dostarczenia przet
geolagów· złóż anhydcytów czy.
boksytów.-Dalszym zadaniem państwowej służby geologicznej .
jest obsługa eksploatacji złóż. Wykonanie tych
wszyst-kich zadań iest 'możliwe dzięki nadaniu państwowej
służbie· geoi~!ds:zne'j ·'iiowe~
•
.
·iepsie3 'formyorganizacyj-nej a zwłaszcza dzięki. istnieniu centralnego ośrodka
