Nowy Komitet Redakcyjny Przegl¹du Geologicznego
Komitet Redakcyjny Przegl¹du Geologicznego (organopiniodawczo-doradczy redaktora naczelnego) zebra³ siê w nowym sk³adzie na pierwszym posiedzeniu, które odby³o siê 16.10.2008 r. w Pañstwowym Instytucie Geolo-gicznym w Warszawie. Redaktor naczelny Jacek Grabow-ski zaprosi³ do wspó³pracy osoby reprezentuj¹ce szeroki przekrój œrodowiska geologicznego. Nowy komitet tworz¹:
Janusz Badura (Pañstwowy Instytut Geologiczny, Wroc³aw),
Andrzej Gajewski (Przedsiêbiorstwo Badañ Geofi-zycznych, Warszawa),
Micha³ Gientka (Pañstwowy Instytut Geologiczny, Warszawa),
Marek Graniczny (Pañstwowy Instytut Geologicz-ny, Warszawa),
Piotr Krzywiec (Pañstwowy Instytut Geologiczny, Warszawa),
Wanda Lorenc (Starostwo Powiatowe w Toruniu),
Marcin Machalski (Instytut Paleobiologii PAN, Warszawa),
Jerzy Jan Ma³ecki (Uniwersytet Warszawski),
Ryszard Marcinowski (Uniwersytet Warszawski),
Marek Narkiewicz (Pañstwowy Instytut Geologicz-ny, Warszawa),
Jerzy Nawrocki (Pañstwowy Instytut Geologiczny, Warszawa),
Ilona Eleonora Pa³ucha (Urz¹d Marsza³kowski Województwa Œl¹skiego),
Andrzej Paulo (Akademia Górniczo-Hutnicza, Kra-ków),
Grzegorz Pieñkowski (Pañstwowy Instytut Geolo-giczny, Warszawa),
Les³aw Skrzypczyk (Pañstwowy Instytut Geologicz-ny, Warszawa),
Micha³ Szulczewski (Uniwersytet Warszawski),
Rados³aw Tarkowski (Akademia Pedagogiczna, Kraków),
Ryszard Uberman (Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków),
Ewa Zalewska (Ministerstwo Œrodowiska),
Jerzy ¯aba (Uniwersytet Œl¹ski).
Goœciem specjalnym komitetu by³ Henryk Jacek Jezier-ski — podsekretarz stanu w Ministerstwie Œrodowiska,
g³ówny geolog kraju. Za najwa¿niejsze zadanie Przegl¹du Geologicznego uzna³ otwarcie siê czasopisma na ca³e œro-dowisko, a nie tylko na s³u¿bê geologiczn¹ (Przegl¹d ju¿ zmierza w tê stronê, o czym œwiadczy chocia¿by rezygna-cja z podtytu³u Pismo Informacyjne Pañstwowej S³u¿by Geologicznej). Minister Jezierski zaapelowa³ o wiêcej informacji u¿ytecznych i podejmowanie spraw poru-szaj¹cych opiniê publiczn¹, a tak¿e kreowanie nowych, ciekawych tematów.
G³ówny geolog zapowiedzia³ wydanie kolejnych nu-merów specjalnych, w tym 2 polskojêzycznych. Najwa¿-niejszy dla wszystkich geologów bêdzie z pewnoœci¹ zeszyt, planowany na sierpieñ 2009 r., w ca³oœci poœwiêco-ny nowemu prawu geologicznemu i górniczemu. Ma siê w nim znaleŸæ ustawa i wszystkie rozporz¹dzenia (ok. 30) wraz z fachowym komentarzem pracowników Departa-mentu Geologii i Koncesji Geologicznych Ministerstwa Œrodowiska.
Drugi numer specjalny móg³by dotyczyæ dostêpu do informacji geologicznej. By³by to przewodnik po informa-cji geologicznej i bazach danych, objaœniaj¹cy, jakie dane, gdzie i na jakich zasadach s¹ udostêpniane, czyli jak dotrzeæ do wiedzy gromadzonej przez pañstwow¹ s³u¿bê geologiczn¹ i hydrogeologiczn¹. G³ówny geolog kraju wyrazi³ równie¿ zgodê na wydanie dodatkowego, anglojê-zycznego numeru Przegl¹du Geologicznego z okazji odby-waj¹cego siê za 2 lata w Krakowie kongresu Miêdzy-narodowej Asocjacji Hydrogeologów.
Minister Jezierski zaproponowa³, ¿eby nowe du¿e tematy z dziedziny geologii, zamawiane przez Minister-stwo Œrodowiska, by³y anonsowane w Przegl¹dzie Geolo-gicznym. Dyrektor Departamentu Geologii i Koncesji Geologicznych Ewa Zalewska oznajmi³a, ¿e resort planuje, aby zrealizowane tematy finansowane przez Ministerstwo Œrodowiska i NFOŒiGW by³y obligatoryjnie podsumowy-wane przez wykonawców w naszym miesiêczniku.
W najbli¿szym czasie nie jest przewidywane zwiêksze-nie nak³adu pisma, gdy¿ ka¿dy artyku³ jest w ca³oœci dostêpny w Internecie, ostatnio równie¿ ze strony Mini-sterstwa Œrodowiska.
Uczestnicy posiedzenia Komitetu Redakcyjnego wspólnie pracowali nad now¹ koncepcj¹ pisma. Doszli do wniosku, ¿e w Przegl¹dzie Geologicznym powinno siê
1047 Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 12, 2008
Ryc. 1. E. Zalewska, H.J. Jezierski, J. Grabowski, J. Nawrocki i M. Graniczny podczas dyskusji o przysz³ym kszta³cie Przegl¹du
znajdowaæ wiêcej informacji praktycznych. Powinien nast¹piæ zwrot w stronê geologii stosowanej i geologii œrodowiskowej. Redaktor naczelny zaapelowa³ do osób zajmuj¹cych siê administracj¹ geologiczn¹ i geologi¹ gospodarcz¹, ¿eby zaanga¿owa³y siê w upowszechnianie tej tematyki. Przedstawiciele Ministerstwa Œrodowiska oczekuj¹ wiêkszej liczby artyku³ów o tematyce gospodar-czej: bezpieczeñstwie energetycznym, surowcach energe-tycznych, CCS (Carbon Capture and Storage; wy-chwytywanie i sk³adowanie dwutlenku wêgla), ale równie¿ ochronie z³ó¿ (zw³aszcza wêgla brunatnego) i merytorycz-nej dyskusji (np. o tym, które z³o¿a maj¹ byæ chronione, a które eksploatowane). Koniecznoœæ dostarczania rzetel-nej informacji na te tematy pokaza³a nie do koñca rzeczo-wa dyskusja, która przetoczy³a siê niedawno przez media, dotycz¹ca przysz³oœci z³o¿a wêgla brunatnego w Legnicy. Problem niew³aœciwego przeznaczenia czy braku ochrony z³ó¿ rodzi pytania o wystarczalnoœæ surowców, i to nie tyl-ko dla energetyki, ale i niedocenianych dotychczas surow-ców budowlanych. W kontekœcie rz¹dowych planów rozbudowy infrastruktury drogowej budzi to obawy, czy starczy nam kruszyw do budowy autostrad. Nasze czasopi-smo jest równie¿ stosownym miejscem do publikowania artyku³ów na temat zasobów wód geotermalnych w Polsce czy raportów z dzia³alnoœci pañstwowych s³u¿b geologicz-nej i hydrogeologiczgeologicz-nej.
Czytelnicy Przegl¹du Geologicznego mog¹ siê spo-dziewaæ artyku³ów odnosz¹cych siê do kontrowersyjnych tematów pojawiaj¹cych siê w mediach (np. energetyki, w tym energetyki atomowej, geotermii, konfliktu inwesty-cji i ochrony œrodowiska) wraz z fachowym, rzeczowym, a przy tym ciekawym komentarzem, zw³aszcza dotycz¹-cych niezwykle aktualnych dylematów, jak rozwijaæ infra-strukturê, ale nie kosztem przyrody.
Tematami, które w opinii cz³onków komitetu szczegól-nie zas³uguj¹ na uwagê czasopisma, s¹ zagro¿enia œrodo-wiska wynikaj¹ce z eksploatacji i rekultywacji oraz zapobieganie tym zagro¿eniom, zagro¿enia osuwiskami, zw³aszcza w Karpatach, ochrona zasobów z³ó¿. Niestety, wiele informacji nie jest dostêpnych, z uwagi na ochronê danych przemys³owych, ale publikacje z pogranicza geolo-gii, górnictwa i ochrony œrodowiska z pewnoœci¹ bêd¹ goœciæ na naszych ³amach.
Geologów zajmuj¹cych siê poszukiwaniem i dokumen-towaniem kopalin, hydrogeologi¹, geologi¹ in¿yniersk¹ czy wreszcie administracj¹ geologiczn¹, którzy czekaj¹ na poradniki, prace metodyczne, artyku³y na temat proce-dur administracyjnych i prawa, zainteresuje wiadomoœæ, ¿e Przegl¹d Geologiczny zamierza rozwijaæ tê tematykê. Geolodzy pracuj¹cy w administracji skar¿¹ siê na brak konkretnych informacji na temat postêpowania konce-syjnego, nielegalnej eksploatacji, op³at eksploatacyjnych, wyceny z³ó¿ i sk³adowisk odpadów oraz zagospodarowa-nia ha³d. Z radoœci¹ przyjêliby te¿ komentarze dotycz¹ce rozwi¹zywania konkretnych problemów zwi¹zanych ze sto-sowaniem prawa geologicznego, ochrony œrodowiska itp. Przydatne by³yby równie¿ publikacje dotycz¹ce interpreta-cji przepisów wraz z omówieniem rozstrzygniêæ admini-stracyjnych i s¹dowych. Z tego wzglêdu elementy prawa geologicznego maj¹ siê pojawiaæ na ³amach naszego pisma.
Czytelnikami Przegl¹du Geologicznego wci¹¿ s¹ przede wszystkim pracownicy uczelni i palcówek badawczych, dlatego pismo nie zrezygnuje z naukowego charakteru, zw³aszcza ¿e jest pomocne studentom i wyk³adowcom.
Planowana jest jednak stopniowa zmiana rodzaju publikowanych artyku³ów. Pierwszeñstwo bêd¹ mia³y pra-ce syntetyczne, przegl¹dowe. Redakcja bêdzie siê staraæ ograniczaæ liczbê przyczynkowych, hermetycznych i bar-dzo specjalistycznych publikacji na rzecz artyku³ów przegl¹dowych, syntetycznych i krytycznych. W ramach takich przekrojowych artyku³ów móg³by siê ukazaæ np. przegl¹d geologii regionów. Czasopismo w naturalny spo-sób mog³oby te¿ staæ siê miejscem wprowadzania nomen-klatury polskiej do nauki.
Nasz miesiêcznik jest w bazie cytowañ (np. SCOPUS), daje punkty za publikacje i jest czasopismem polskojê-zycznym, dlatego wydaje siê byæ szczególnie atrakcyjny dla m³odych naukowców. Atutem pisma jest tak¿e szybkie tempo publikowania materia³ów.
Miêdzy nauk¹ a s³u¿b¹ nie ma sprzecznoœci (jak zauwa-¿y³ dyrektor Pañstwowego Instytutu Geologicznego Jerzy Nawrocki), dlatego Komitet Redakcyjny zaleci³ wp³ywa-nie na autorów artyku³ów naukowych, ¿eby nawi¹zywali do aspektów praktycznych swoich badañ. Preferowane bêd¹ wiêc krótkie komunikaty naukowe, ale z odniesienia-mi aplikacyjnyodniesienia-mi — np. do geoturystyki traktowanej jako dziedzina geologii stosowanej.
Kreowanie nowych tematów bêdzie wymaga³o od redak-cji poszukiwania autorów i namawiania ich do wspó³pracy. Dlatego w prawie ka¿dym numerze Przegl¹du Geologicz-nego mia³by siê znaleŸæ jeden du¿y, interesuj¹cy artyku³ naukowy napisany specjalnie na zamówienie redakcji. Pla-nowane jest równie¿ zamawianie artyku³ów popularyza-torskich. Jest na to zgoda ca³ego Komitetu Redakcyjnego i Ministerstwa Œrodowiska.
Numer poœwiêcony geoturystyce zebra³ wiele pochleb-nych recenzji, dlatego uznano, ¿e koncepcja numerów spe-cjalnych siê sprawdza. Nie musz¹ byæ przygotowywane na specjalne okazje, ale konieczne jest, ¿eby by³y poœwiêcone wa¿nym, budz¹cym powszechne zainteresowanie tematom i przygotowywane przez zespó³ specjalistów. Artyku³y w anglojêzycznych numerach specjalnych maj¹ byæ weryfi-kowane przez native speakera.
Konkretne zmiany, i to ju¿ od najbli¿szych numerów, zapowiedzia³ redaktor naczelny. Przede wszystkim zamie-rza wprowadziæ nowy dzia³ Co w geologii?, zawieraj¹cy omówienie i krótkie streszczenie kilku najczêœciej czyta-nych i najlepiej oceniaczyta-nych artyku³ów z najwa¿niejszych zagranicznych czasopism geologicznych (najciekawsze nawet ze zdjêciami i rysunkami). Zmieniona zostanie tak¿e forma recenzji — ma to byæ informacja o nowych ksi¹¿-kach z dziedziny nauk o Ziemi, i to nie tylko polskich, ale i zagranicznych. Szykowane s¹ równie¿ 2 nowe dzia³y poœwiêcone geologii miejskiej i geoturystyce, a Przegl¹d Geologiczny staje siê otwarty na publikacjê listów od czy-telników.
W miesiêczniku obok ciekawych, modnych tematów (takich jak sekwestracja CO2 czy geoturystyka) ma siê
pojawiaæ równie¿ publicystyka i dyskusje. W planach jest te¿ wiêcej wiadomoœci dotycz¹cych œrodowiska geologicz-nego oraz praktycznych informacji (np. o wolnych stano-wiskach na uczelniach).
Miejmy nadziejê, ¿e dziêki wprowadzonym zmianom, a zw³aszcza zamawianiu artyku³ów, Przegl¹d Geologiczny pozostanie naukowy, ale te¿ stanie siê bardziej utylitarny i aktualny.
Anna Fujak 1048