View of The Ordinary and Extraordinary Form of the Roman Rite as Mutual Enrichment

Pełen tekst

(1)ROCZNIKI TEOLOGICZNE Tom LXI, zeszyt 8 – 2014, s. 153-162. IRENEUSZ SOMA *. ZWYCZAJNA I NADZWYCZAJNA FORMA RYTU RZYMSKIEGO WZAJEMNYM UBOGACENIEM THE ORDINARY AND EXTRAORDINARY FORM OF THE ROMAN RITE AS MUTUAL ENRICHMENT. A b s t r a c t. The liturgy of the Church is a living reality due to its nature. It is first of all manifestation of the salutary Mystery in the sacramental way, and also the including of Christians into this reality by means of the world of gestures and symbols. Over the centuries the form of expression has been changing, however, it remained faithful to the essence of the celebration. The Church community has kept watch over it, especially over the Church’s solemn and ordinary teaching. Also Benedict XVI’s Motu proprio Summorum Pontificum and the connected documents are part of all this heritage. They legally establish two forms of the Roman Rite: the Ordinary form, using Paul VI’s Missal, and the Extraordinary form, celebrated according to the Missal of 1962. They also give detailed regulations. This contributes to mutual enrichment, owing to a better knowledge of one’s own history and Tradition, and also to a certain kind of variety in the way of the expressing of the same faith. Translated by Tadeusz Karowicz. Key words: Summorum Pontificum, Extraordinary Form of the Roman Rite, “Trent” Holy Mass, M. Lefebvre, traditionalism, traditionalists, traditional circle.. Liturgia wyra a i kszta tuje ycie chrzecijaskie, zawieraj c w sobie i aktualizuj c Zbawcze Misteria. Bd c ród em i wyrazem pobo noci, jest ona tak e podstaw dla refleksji teologicznej. Liturgia oparta na Objawieniu Bo ym, maj cym charakter sakramentalny i w taki sposób je uobecniaj ca, w cis ym zwi zku z Pismem witym, prowadzi do refleksji teologicznej i jej si poddaje. Liturgia, rodz c i wyra aj c wiar, a zarazem bd c tak e wyrazem i jednym ze rodków przekazu Tradycji, stoi u podstaw ycia. Mgr IRENEUSZ SOMA – doktorant w Katedrze Duchowoci Liturgicznej na Wydziale Teologii KUL; adres do korespondencji – e-mail: slomairek@wp.pl.

(2) 154. IRENEUSZ SOMA. i nauczania Kocio a 1. Podlega ona tak e pewnemu rozwojowi, nigdy jednak nie trac c swej istoty, lecz wzbogacaj c si o pewne nowe elementy, aby jeszcze wyra niej spe nia

(3) swoje zadanie we wspó czesnym wiecie. Zawsze jest ona wynikiem organicznego rozwoju i ci g oci, przekazuj c cz owiekowi skarby wiary i pobo noci. Do tego zadania przyczynia si te Nadzwyczajna Forma Rytu Rzymskiego 2, szeroko dostpna po Motu proprio Summorum Pontificum Benedykta XVI z 7 lipca 2007 r.. 1. KOCIÓ STRÓEM LITURGII. Koció katolicki, bd c od wieków stró em i aposto em depozytu wiary, przekazuje go Ludowi Bo emu i czuwa nad tym, by by przez niego przyjmowany oraz wprowadzany w ycie. Znacz cym wyrazem tego depozytu, nieustannie obecnym w historii chrzecijastwa, jest liturgia. W przeci gu ca ej historii Kocio a zawsze by a ona dla chrzecijan nieodzownym elementem ycia i wyznawania wiary. Magisterium Kocio a od wieków czuwa o, by ta sfera ycia chrzecijaskiego nie zatraci a swego znaczenia, lecz skutecznie prowadzi a wierz cych do uwicenia. Mimo e ka da epoka w historii Kocio a mia a swoje charakterystyczne cechy i problemy, staraj c si jak najlepiej odpowiedzie

(4) na oczekiwania swojego czasu, to trzeba zauwa y

(5) , e celebracja witych Tajemnic w ka dym czasie wyra a a wiar i ycie Kocio a. W ten wymiar wpisuje si tak e Sobór Watykaski II. W nauce Soboru na pierwsze miejsce wysuwa si rzeczywisto

(6) liturgii jako ród o i szczyt ycia chrzecijaskiego oraz troska o to, by przez dostosowanie celebracji do wymogów wspó czesnoci umo liwi

(7) wiernym lepsze w niej uczestnictwo. G ównymi punktami Konstytucji o liturgii Sacrosanctum Concilium3 Soboru Watykaskiego II jest ukazanie liturgii jako dokonuj cej si aktualnie historii zbawienia (KL 5-6), rzeczywistej obecnoci Chrystusa oraz dzie a Przenajwitszej Trójcy (KL 7), objawienia Kocio a (KL 9), czynnego uczestnictwa w misterium Chrystusa (KL 10, 14), komunikowania si Boga ze swoim ludem (KL 24, 33), odpowiedzi Bogu przez zgromadzony lud (KL 33), pedagogii Kocio a (KL 33), ród a ycia 1 Por. D.W. F a g e r b e r g. Moje rozumienie teologii liturgicznej. W: Teologia liturgiczna. W poszukiwaniu syntezy w teologii. Red. B. Migut. Lublin: Wyd. KUL 2013 s. 73-74; B. M i g u t. Teologia liturgiczna. Próba systematyzacji. Tam e s. 16-19. 2 Dalej skrót: NFRR. 3 Dalej skrót: KL..

(8) ZWYCZAJNA I NADZWYCZAJNA FORMA RYTU RZYMSKIEGO JAKO UBOGACENIE. 155. chrzecijaskiego (KL 9-12). Takie ujcie zmierza do tego, aby celebracja stawa a si rzeczywistoci yw dla ka dego chrzecijanina i wp ywa a na jego codzienne ycie4. Czerpi c z powy szego ducha oraz zasad wyznaczonych przez wspomnian Konstytucj o liturgii, dokonano odnowy ksi g liturgicznych (KL 5-46), ze szczególnym uwzgldnieniem misterium Eucharystii (KL 47-58). Zasady te zosta y wprowadzone w ycie, przyczyniaj c si niew tpliwie do realizacji g ównego celu reformy. Cel ten mo na uto samia

(9) z nastpuj cymi wskazaniami Konstytucji o liturgii: „aby wszystkich wiernych prowadzi

(10) do pe nego, wiadomego i czynnego udzia u w obrzdach liturgicznych, którego si domaga sama natura liturgii […]. To pe ne i czynne uczestnictwo ca ego ludu trzeba mie

(11) dok adnie na uwadze przy odnowieniu i pielgnowaniu witej liturgii. Liturgia bowiem jest pierwszym i niezast pionym ród em, z którego wierni czerpi ducha prawdziwie chrzecijaskiego” (KL 14). Ju sam Sobór zaznacza jednak, e proces odnowy liturgii jest procesem d ugofalowym i wymagaj cym: „osi gnicia tych rezultatów nie mo na si spodziewa

(12) , je eli najpierw sami duszpasterze nie bd przeniknici duchem i moc liturgii i nie stan si jej nauczycielami” (KL 14). Zadanie to wymaga zatem nieustannej formacji najpierw duchownych, a nastpnie wiernych wieckich, by dostrzegali oni nie tyle zmian w stosunku do tego, co by o wczeniej, ale odkryli g boki sens soborowej reformy. Postawy z tym zwi zane nie zawsze by y jednoznaczne i ju na samym pocz tku planowanej reformy spotyka y si z przeciwnociami.. 2. SOBOROWA ODNOWA. Zadanie realizacji soborowej wizji liturgii powierzono Consilium ad exequendam Constitutionem de Sacra Liturgia, powo anemu do istnienia na mocy Motu proprio Paw a VI Sacram Liturgiam z 25 stycznia 1964 r., które dziki ofiarnej pracy wielu ekspertów wprowadza o wymogi soborowej odnowy w ycie. Uczyniono to przez wprowadzanie pewnych zmian w dotychczasowej formie celebracji, wydaj c odpowiednie instrukcje, m.in.: Inter Oecumenici (z 26 wrzenia 1964 r.), Musicam sacram (z 5 marca 1967 r.), Tres abhinc annos (z 4 maja 1967 r.), Eucharisticum Mysterium (z 25 maja 1967 r.). Jednym z najwikszych osi gni

(13) Consilium by o opracowanie 4. M. S o d i. Teologia liturgiczna sztuk syntezy teologii. W: Teologia liturgiczna s. 109..

(14) 156. IRENEUSZ SOMA. nowego Ordo Missae. 24 pa dziernika 1967 r. zosta o ono przedstawione w Kaplicy Sykstyskiej do oceny biskupom zebranym na pierwszym Synodzie Biskupów, a nastpnie w obecnoci Paw a VI. Po uwzgldnieniu pewnych zastrze e i propozycji zmian Pawe VI Konstytucj apostolsk Missale Romanum z 3 kwietnia 1969 r. wprowadzi Novus Ordo Missae w ycie. 25 maja 1969 r. og oszono nowy lekcjonarz mszalny. 26 marca 1970 r. zosta wydany nowy Msza Rzymski 5. Celem wszystkich tych dzia a by o dostosowanie obrz dku rzymskiego do wymogów wspó czesnoci, aby zachowuj c Tradycj, przybli y

(15) wiernym Zbawcze Misteria obecne w sakramentach Kocio a. Do takiej koncepcji nawi zuje tak e Ogólne Wprowadzenie do Mszau Rzymskiego, stwierdzaj c: „oba Msza y Rzymskie, chocia dziel. je cztery wieki, zawieraj jedn i t sam tradycj. Jeli za rozwa ymy wewntrzne elementy tej tradycji, zrozumiemy, jak wspaniale drugi msza udoskonala pierwszy” (nr 6). 6. 3. OPÓR WOBEC REFORMY. Postanowienia Soboru Watykaskiego II budzi y u niektórych ró nego rodzaju obawy i niezrozumienie. Do najbardziej reprezentatywnych nale y zaliczy

(16) abpa Marcela Lefebvre’a, który aktywnie sprzeciwia si wielu soborowym koncepcjom. Podwa a m.in. nauk o kolegium biskupów (okrelaj c j mianem kolektywizmu w Kociele) oraz Deklaracj o wolnoci religijnej Dignitatis humanae, upomina si tak e o wyra ne i jednoznaczne potpienie komunizmu w soborowych dokumentach (podobnie czyni o wielu biskupów)7. Najbardziej jednak ra c by a dla Konstytucja o liturgii. Mimo ca ej swej negatywnej postawy podpisa wszystkie dokumenty soborowe8, w tym nawet, uwa an przeze za w tpliw teologicznie, Deklaracj o wolnoci religijnej9. Pó niej jednak wszystkie te dokumenty zakwestionowa , uznaj c, e Sobór zerwa z Tradycj i nie jest ju w pe ni wierny Chry5 Por. Cz. K r a k o w i a k. Dlaczego nadzwyczajna forma celebracji Mszy witej? W: Jedna wiara jedna Msza. Red. Cz. Krakowiak, B. Migut. Lublin: Wyd. KUL 2009 s. 163-169. 6 Ogólne wprowadzenie do Mszau Rzymskiego. Pozna: Pallottinum 2004. 7 Por. R.M. W i l t g e n. Ren wpada do Tybru. Dbogóra: Wyd. AA 2010 s. 111-112; 319326; 353-361. 8 Por. http://www.ekumenizm.pl/content/article/20090121105914366.htm (dostp 31 grudnia 2013 r.). 9 Por. http://www.nowyruchliturgiczny.pl/2011/10/od-redakcji-ii-abp-marcel-lefebvre.html (dostp 31 grudnia 2013 r.)..

(17) ZWYCZAJNA I NADZWYCZAJNA FORMA RYTU RZYMSKIEGO JAKO UBOGACENIE. 157. stusowi10. Taka postawa doprowadzi a go do za o enia Bractwa w. Piusa X (FSSPX) oraz schizmy, któr przypiecztowa a ekskomunika latae sententiae za wywicenie czterech biskupów bez zgody Stolicy Apostolskiej 30 czerwca 1988 r., zniesiona przez Benedykta XVI 21 stycznia 2009 r.11 Konieczne s dalsze rozmowy i dyscyplinarne uporz dkowania, gdy „dopóki nie bdzie wyjanienia kwestii dotycz cych doktryny, Bractwo nie bdzie mia o jakiegokolwiek statusu kanonicznego w Kociele, a nale cy do niego duchowni, jeli nawet zostali uwolnieni z kary kocielnej – nie pe ni. godziwie jakiejkolwiek pos ugi w kociele”12. Obecnie nast pi impas, gdy kluczem do rozwi zania sytuacji jest akceptacja nauczania Soboru oraz zrozumienie, e Tradycja jest ywym przekazem wiary, zachowuj cym istot i ci g o

(18) , czsto przyjmuj cym pewnego rodzaju nowe formy wyrazu. Innym wyrazem sprzeciwu wobec soborowej odnowy, zw aszcza w jej wymiarze liturgicznym, jest – czsto przywo ywanym przez pewne rodowiska – Krótka analiza krytyczna „Novus Ordo Missae”. W pierwszych s owach wyra one zostaje w niej przekonanie, e nowy ryt Mszy jest ca kowitym zerwaniem z dotychczasow Tradycj i stanowi protestantyzacj obrzdów w przeciwiestwie do obowi zuj cego przed reform Msza u Piusa V. Jako uzasadnienie podaje si nastpuj ce fakty: zniesienie takich modlitw jak Aufer a nobis, Oramus te, Suscipe, Sancta Trinitas, Placeat tibi, Sancta Trinitas; zmiana w formie spowiedzi powszechnej; zmiana modlitw przy offertorium; ograniczenie u ywania prefacji o Trójcy witej ze wzgldu na wprowadzenie wielu nowych prefacji; wprowadzenie nowych Modlitw Eucharystycznych; wprowadzenie aklamacji po konsekracji oraz pominicie wielu gestów obecnych w poprzednim Mszale; podkrelenie roli o tarza; podkrelenie znaczenia wiernych zgromadzonych na sprawowanie Eucharystii. Wszystko to zostaje uznane za porzucenie dotychczasowej wiary Kocio a przez wprowadzenie celowego zamtu i wieloznacznoci. Podkrelona tutaj zostaje rola Msza u u ywanego przed reform soborow (a tak e przez Ojców Soboru w trakcie jego trwania) jako nieomylnego i niezmiennego13.. 10. Por. M. L e f e b v r e. Oskaram Sobór! Warszawa: Wyd. Te Deum 2003. Dekret o zniesieniu ekskomuniki „latae sententiae” biskupom bractwa kapaskiego w. Piusa X. „Anamnesis” 14 : 2009 nr 58 s. 24. 12 List Benedykta XVI do biskupów Kocioa Katolickiego z 10 marca 2009 r. „Niedziela” 15 : 2009 s. 4-5. 13 Por. A. O t t a v i a n i, A. B a c c i. Krótka analiza krytyczna Novus Ordo Missae. W: G. n i a d o c h. Msza wita Trydencka mity i prawda. Z bki: Instytut Summorum Pontificum 2011 s. 185-213. 11.

(19) 158. IRENEUSZ SOMA. Powy szy dokument zdaje si przyjmowa

(20) pozycj zachowawcz wobec wszelkich nowoci i rozumienie takowych jako niedopuszczalnych i niszcz cych wszystko, w co dotychczas wierzono. Tymczasem jednak pewne zmiany czy opuszczenia nie oznaczaj odrzucenia doktryny Kocio a, a maj na celu przys u y

(21) si lepszemu jej poznaniu i przyswojeniu przez wierz cych. Ka da ze wspomnianych zmian nie dokona a si nagle i pochopnie z powodu kaprysu jednostki, ale by a realizacj zalece Soboru (por. KL 50), zyska a akceptacj odpowiednich w adz kocielnych, zosta a poprzedzona wnikliwym studium historii i Tradycji. „Tradycja ta, wywodz ca si od Aposto ów, rozwija si w Kociele pod opiek Ducha witego. Wzrasta bowiem zrozumienie tak rzeczy, jak s ów przekazywanych, ju to dziki kontemplacji oraz dociekaniu wiernych, którzy je rozwa aj w sercu swoim (por. k 2,19 i 51), ju te dziki g bokiemu, dowiadczalnemu pojmowaniu spraw duchowych, ju znowu dziki nauczaniu tych, którzy wraz z sukcesj biskupi. otrzymali niezawodny charyzmat prawdy” (KO 814).. 4. RODOWISKA TRADYCJI. Wspomniane wy ej wydarzenia i publikacje przyczyni y si do powstawania grup wiernych przywi zanych do wczeniejszej liturgii. Konstytucja apostolska Missale Romanum, wprowadzaj c nowy ryt Mszy, zdaje si jasno stwierdza

(22) , e jest on obowi zuj cy „bez wzgldu na przeciwne postanowienia Konstytucji i zarz dze apostolskich naszych poprzedników i bez wzgldu na inne przepisy godne wspomnienia i uniewa nienia”. Takie sformu owanie wskazywa oby, e poprzedni Msza ju nie obowi zuje. Tymczasem istnia y grupy wiernych, które trwa y przy poprzedniej formie sprawowania Mszy. W zwi zku z tym wydawane by y pewne pozwolenia na sprawowanie liturgii w starszej formie, np. dokument Unicuique suum czy indult Quattuor abhinc annos z 8 grudnia 1970 r.15 Spora cz

(23) osób przywi zanych do poprzedniej formy celebracji sympatyzowa a z abpem Lefebvrem. Koció prowadzi z nim dialog i stara si doj

(24) do porozumienia. Niestety rozmowy zosta y przerwane po schizmatyckim akcie abpa Marcela, o czym wczeniej wspomniano. Ten akt niepos uszestwa wp yn na wydanie przez Jana Paw a II Listu apostolskiego w formie Motu proprio Ecclesia Dei (z 2 lipca 1988 r.), 14. Konstytucja o Objawieniu Bo ym Dei Verbum Soboru Watykaskiego II z 18 listopada 1965 r. 15 Por. K r a k o w i a k. Dlaczego nadzwyczajna forma celebracji Mszy witej? s. 182-184..

(25) ZWYCZAJNA I NADZWYCZAJNA FORMA RYTU RZYMSKIEGO JAKO UBOGACENIE. 159. w którym ustanawia on komisj maj c sprawowa

(26) piecz nad kap anami, seminarzystami, wspólnotami zakonnymi i ich cz onkami przywi zanymi do liturgii sprzed reformy liturgicznej. Mieli oni zachowywa

(27) swoje tradycje zwi zane z duchowoci i liturgi na podstawie Protokou podpisanego 5 maja 1988 r. przez kard. Ratzingera i abpa Lefebvre’a16. Dokument ten wymaga przede wszystkim wiernoci papie owi i uznania jego prymatu, przyjcia doktryny zawartej w Konstytucji dogmatycznej o Kociele Lumen gentium nr 25, pozytywnego nastawienia wobec nauki ca ego Soboru i wydanych po nim dokumentów bez podejmowania polemiki z nimi, uznania wa noci Mszy w. i sakramentów sprawowanych wed ug nowych ksi g liturgicznych, respektowania Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. z uwzgldnieniem jednak szczegó owych przepisów dyscyplinarnych nadanych Bractwu. Z prawa tego skorzysta y np. Bractwo Kap askie w. Piotra (FSSP), Instytut Dobrego Pasterza (IBP), benedyktyni w Fontgombault oraz inne. Celem powy szych dzia a by a pasterska troska o dobro wiernych oraz zachowanie jednoci w onie Kocio a, aby zapobiec dalszym podzia om. Dzia alno

(28) wspomnianych konfraterni, a tak e rozwój grup wiernych pielgnuj cych ryt stosowany przed reform liturgiczn wci pozostaje procesem ywym i zyskuj cym nowych cz onków. Taka sytuacja sk oni a Benedykta XVI, znanego z umi owania liturgii oraz krytycznego spojrzenia na recepcj soborowych wymaga, do wydania Motu proprio Summorum Pontificum. Dokument ten poszerza dotychczasowe zezwolenia na korzystanie z liturgii sprzed reformy soborowej. Ju w pierwszym artykule stwierdza, e „godziwe jest celebrowanie Ofiary mszalnej zgodnie z wydaniem wzorcowym Msza u Rzymskiego promulgowanego przez b . Jana XXIII i nigdy nie zniesionego, jako nadzwyczajna forma liturgii Kocio a”. Ponadto dopuszcza mo liwo

(29) stosowania wspomnianego rytu ka dego dnia (oprócz Triduum Sacrum) przez ka dego kap ana i bez osobnego zezwolenia w Mszach bez udzia u ludu, w takiej celebracji mog te wzi

(30) udzia wierni, którzy o to prosz (art. 4); umo liwia tak e korzystanie z rytua u wydanego przed Soborem Watykaskim II przy udzielaniu sakramentów chrztu, bierzmowania, ma estwa, pokuty i namaszczenia chorych, a nadto umo liwia kap anom odmawianie Brewiarza Rzymskiego promulgowanego przez b . Jana XXIII (art. 9). Dokument ten zachca tak e biskupów do pasterskiej troski o wspomniane grupy wiernych oraz zapewnienie im mo liwoci celebracji i odpowiedniej formacji. W tym duchu do Motu proprio. 16. http://www.piusx.org.pl/fsspx/abp-Marceli-Lefebvre (dostp 31 grudnia 2013 r.).

(31) 160. IRENEUSZ SOMA. zosta do czony tak e list papie a do biskupów. Papie wskazuje w nim, e „zaraz po Soborze zak adano, e zapotrzebowanie na Msza z roku 1962 ograniczy si do starszego pokolenia, które w tej formie liturgii wyros o. W midzyczasie jednak okaza o si z ca oczywistoci , e m odsze pokolenie te mo e odkry

(32) t Form liturgiczn , poczu

(33) jej pikno i odnale

(34) w niej ten sposób spotkania z Tajemnic Najwitszej Eucharystii, który by by najlepiej do niego dopasowany”17. Jako jeden z celów Summorum Pontificum wskazuje on tak e, e „celebracja Mszy zgodnie z Msza em Paw a VI bdzie mog a mocniej ni kiedykolwiek wczeniej ukaza

(35) wiernym sfer sacrum, która tak ich przyci ga do wczeniejszej Formy Rytu Rzymskiego. Najmocniejsza gwarancja tego, e Msza Paw a VI mo e jednoczy

(36) parafialne wspólnoty i mo e by

(37) przez nie kochany, tkwi w tym, e Forma ta jest odprawiana z wielk czci i z dba oci o przepisy liturgiczne. Ukazane w ten sposób bd duchowe bogactwo i teologiczna g bia tego Msza u”18. Ju tutaj jednak zaznacza, e konieczne jest wzajemne ubogacenie przez wprowadzenie do Msza u z 1962 r. nowych wspomnie witych oraz nowych prefacji. W nastpstwie Summorum Pontificum Papieska Komisja Ecclesia Dei wyda a Instrukcj Universae Ecclesiae (30 kwietnia 2011 r.), dotycz c. stosowania zasad zawartych we wspomnianym Motu proprio. W dokumencie tym przypomniano szczegó owo tre

(38) Summorum Pontificum z odpowiednimi wskazaniami prawnymi, podkrelaj c m.in., e przy celebracji nale y stosowa

(39) normy dyscyplinarne zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego z 1983 r. oraz e w przypadku sakramentu bierzmowania stosowanym wed ug ksi g przedsoborowych nie zachodzi konieczno

(40) u ywania nowszej formu y z Ordo Confirmationis Paw a VI (nr 29). W instrukcji zachca si ordynariuszy, aby zadbali o odpowiedni formacj kap anów w dziedzinie NFRR. Bardzo wa nym punktem dokumentu jest jednoznaczne stwierdzenie, e „wierni, którzy prosz o Msze w. w formie nadzwyczajnej, nie mog. w aden sposób popiera

(41) albo nale e

(42) do grup, które okazuj si by

(43) przeciwko wa noci b d prawomocnoci Mszy w. i Sakramentów celebrowanych w formie zwyczajnej albo przeciwko Biskupowi Rzymu jako Najwy szemu Pasterzowi Kocio a Powszechnego” (nr 19).. 17. List papiea Benedykta XVI do biskupów z okazji publikacji Motu proprio „Summorum Pontificum”. „Liturgia Sacra” 14 : 2008 nr 2 s. 234-235. 18 Tam e..

(44) ZWYCZAJNA I NADZWYCZAJNA FORMA RYTU RZYMSKIEGO JAKO UBOGACENIE. 161. 5. WYZWANIA WSPÓCZESNOCI. Wspomniane dokumenty kszta tuj istniej ce grupy wiernych zwi zanych z NFRR, które same czsto okrelaj siebie mianem „rodowiska tradycji aciskiej” albo „tradycjonalistów”. Celem istnienia tych grup jest przede wszystkim uwicenie siebie i ycia codziennego przez celebrowanie obrzdów sprzed reformy soborowej. Koniecznym wymogiem jest tak e, aby „je na przysz o

(45) zachowa

(46) i zapewni

(47) im wszelki rozwój […], aby tam, gdzie zachodzi potrzeba, zosta y one roztropnie i gruntownie rozpatrzone w duchu zdrowej tradycji, oraz aby im nadano now ywotno

(48) , stosownie do wspó czesnych warunków i potrzeb” (KL 4). W zwi zku z tym pojawiaj si ró ne g osy zwi zane z t form celebracji. Jedni pragn j zachowa

(49) , uznaj c, e jest nieomylna i nie dopuszcza najmniejszej zmiany. Inni natomiast wskazuj , e ryt ten musi by

(50) zreformowany wed ug zalece Soboru m.in. przez uproszczenie i opuszczenie pewnych czci jako niepotrzebnych dodatków (KL 50), zwikszenie perykop biblijnych (KL 51), integralno

(51) homilii (KL 52), wprowadzenie modlitwy wiernych (KL 53), gdy bez tego wydaje si by

(52) niewierny uroczystemu nauczaniu Kocio a. Pierwsze ze stanowisk zdaje si cechowa

(53) pewne niedostrzeganie Tradycji jako rzeczywistoci ywej i uwzgldniaj cej wymogi czasów, w których si yje, czego przyk adem mog by

(54) reformy przeprowadzone przez poszczególnych papie y, poczynaj c od Klemensa VIII a do w. Jana XXIII, odnonie do Msza u Rzymskiego. Ich celem by o zapewnienie ci g ej ywotnoci liturgii, by nie sta a si ona jedynie „ yw skamielin ”. Do takiego celu pragnie te zmierza

(55) wspomniane drugie stanowisko. Zastanawiaj cym w tym kontekcie wydaje si fakt, e Summorum Pontificum nie nakazuje stosowania wydanych po Soborze instrukcji odnosz cych si do Msza u z 1962 r. Ponadto wspominane wczeniej dokumenty wskazuj na potrzeb wprowadzenia do formy nadzwyczajnej nowych wspomnie witych oraz nowych prefacji oraz zlecaj szczegó owe rozpatrzenie koniecznych dzia a komisji Ecclesia Dei. Wydaje si to sytuowa

(56) omawian form celebracji w soborowym rozumieniu omnes Ritus legitime agnitos (KL 4), pozostaj c wiernym jego nauczaniu. Wspomniane wy ej zasady odnowy zosta y ju zastosowane w odnowionym Ordo Missae, w jego formie zwyczajnej, forma nadzwyczajna za, jak wskazuje samo jej okrelenie, nie ma na celu natychmiastowego upodobnienia si do Novus Ordo, bo przeczy oby to celowoci jej istnienia. Ich wspólnym zadaniem jest uwicanie ycia chrzecijaskiego przez znajomo

(57) w asnej tradycji oraz otwarto

(58) na wymogi wspó czesnoci..

(59) 162. IRENEUSZ SOMA. BIBLIOGRAFIA B e n e d y k t XVI: List do biskupów Kocio a Katolickiego z 10 marca 2009 r. „Niedziela” 15 : 2009 s. 4-5. B e n e d y k t XVI: List do biskupów z okazji publikacji Motu proprio Summorum Pontificum. „Liturgia Sacra” 14 : 2008 nr 2 s. 234-235. B e n e d y k t XVI: Motu proprio Summorum Pontificum z 7 lipca 2007 r. Dekret o zniesieniu ekskomuniki latae sententiae biskupom bractwa kap askiego w. Piusa X. „Anamnesis” 14 : 2009 nr 58 s. 24. K r a k o w i a k Cz.: Dlaczego nadzwyczajna forma celebracji Mszy witej? W: Jedna wiara jedna Msza. Red. Cz. Krakowiak, B. Migut. Lublin: Wyd. KUL 2009. L e f e b v r e M.: Oskar am Sobór! Warszawa: Wyd. Te Deum 2003. Ogólne wprowadzenie do Msza u Rzymskiego. Pozna: Pallottinum 2004. O t t a v i a n i A., B a c c i A.: Krótka analiza krytyczna Novus Ordo Missae. W: G. n i a d o c h. Msza wita trydencka mity i prawda. Z bki: Instytut Summorum Pontificum 2011 s. 185213. Teologia liturgiczna. W poszukiwaniu syntezy w teologii. Red. B. Migut. Lublin: Wyd. KUL 2013. W i l t g e n R. M.: Ren wpada do Tybru. Dbogóra: Wyd. AA 2010. http://www.ekumenizm.pl/content/article/20090121105914366.htm http://www.nowyruchliturgiczny.pl/2011/10/od-redakcji-ii-abp-marcel-lefebvre.html http://www.piusx.org.pl/fsspx/abp-Marceli-Lefebvre. ZWYCZAJNA I NADZWYCZAJNA FORMA RYTU RZYMSKIEGO WZAJEMNYM UBOGACENIEM Streszczenie Liturgia Kocio a jest rzeczywistoci yw ze wzgldu na jej natur. Jest ni przede wszystkim uobecnianie zbawczego Misterium na sposób sakramentalny, a tak e w czanie w t. rzeczywisto

(60) chrzecijan przez wiat gestów i symboli. W ci gu wieków sposób wyrazu zmienia si, pozostaj c wierny istocie celebracji. Nad tym czuwa a wspólnota Kocio a, zw aszcza w jego uroczystym i zwyczajnym nauczaniu. W ca e to dziedzictwo wpisuje si tak e Motu proprio Summorum Pontificum Benedykta XVI oraz zwi zane z nim dokumenty. Prawnie ustanawiaj one dwie formy rytu rzymskiego: form zwyczajn , pos uguj c si Msza em Paw a VI, oraz form nadzwyczajn , sprawowan wed ug Msza u z 1962 r. Podaj przy tym szczegó owe przepisy. Przyczynia si to wzajemnego ubogacenia dziki lepszemu poznaniu w asnej historii i Tradycji, a tak e przez pewnego rodzaju ró norodno

(61) w sposobie wyra ania tej samej wiary.. Sowa kluczowe: Summorum Pontificum, Nadzwyczajna Forma Rytu Rzymskiego, Msza „trydencka”, M. Lefebvre, tradycjonalizm, tradycjonalici, rodowisko Tradycji..

(62)