Badowska, Stanisława
Bibilioteka Ośrodka Badań
Naukowych im. Wojciecha
Kętrzyńskiego (1976-1979)
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3, 493-495
K
R
O
N
I
K A
N
A
U
K
O
W
A
S t a n i s ł a w a B a d o w sk a
BIBLIOTEKA OŚRODKA BADAŃ NAUKOWYCH
IM. WOJCIECHA KĘTRZYŃSKIEGO
(1976— 1979)
In fo rm ac ja niniejsza stanow i ciąg dalszy poświęconego bibliotece OBN a rty k u łu , opublikow anego w ro k u 1976 P rz e d s ta w ia m y w niej podstaw ow e dane, będące k o n ty n u ac ją pod an y ch uprzednio. Specjalizacja zbiorów, dzia łalność i zad an ia biblioteki pozostały bez zmian.
Rozwój i w y k o rz y stan ie księgozbioru p rz ed sta w iały się w om aw ianym okresie następująco: L a t a L i c z b a w o l. w d z i a l e d r u k ó w n o w y c h ( z w a r t y c h i c ią g ły c h } L i c z b a w o l . u d o s t ę p n i o n y c h w c z y t e l n i J w y p o ż y c z o n y c h n a z e w n ą t r z L i c z b a o d w i e d z i n w c z y t e l n i 1975 32 565 10 345 2410 1976 34 138 16 624 3858 1977 35 410 17 937 • 4319 1978 36 589 20 211 4302 1979 37 628 19 744 4085
Liczby odw iedzin w czytelni i w ypożyczeń w y k a zu ją w ty m okresie g w ałto w n y skok, nie noto w an y poprzednio. O ile do ro k u 1975 p o trze b a było dziesięciolecia, aby w y k o rz y stan ie księgozbioru w zrosło czterokrotnie, o tyle obecnie wzrosło ono p ra w ie d w u k ro tn ie w ciągu trzech lat (w ro k u 1978 — 195,4% liczby w ypożyczeń z ro k u 1975). Liczba odw iedzin w czytelni wzrosła w lata ch 1975— 1977 o 80%.
Możliwości usługow e biblioteki OBN w obecnych w a ru n k a c h lokalo w ych osiągnęły w ten sposób pułap. N a n iew ielki spade k liczby odwiedzin w ro k u 1979 w p ły n ę ły . zam knięcie biblioteki od 11 do 30 czerwca tego roku z pow odu s k o n tru m oraz k ró tk ie j p rz e rw y w czasie ostrych mrozów , k ied y to zdarzyło się rów nież zalanie części zbiorów w m agazynie bibliotecznym.
N a b y tk i biblioteczne u trz y m y w a ły się w o m aw ia n y m okresie na w y rów nanym , aczkolw iek niskim poziomie. C zynnikiem h a m u ją c y m rozwój zbio rów jest z byt niski budżet, przew id zian y na zakup, a p onadto k a ta stro faln y już b ra k m iejsca w m agazynie. Zakupiono jed n a k w iele cen n y ch w y d aw n ictw źródłow ych i czasopism na au k cjach a n ty k w ary c zn y c h (np. siedem roczników „P rzew o d n ik a N aukow ego i L iterack ieg o ” z la t 1876—1903), uzyskano z w y m iany sporo egzem plarzy „B iblioteki W arszaw sk iej” z lat 1845— 1913, a z rąk p ry w a tn y c h n a b y to m.in. kopię m aszynow ą pam iętn ik ó w K a ro la Malika
1 S. B a d o w s k a , B i b l i o t e k a O ś r o d k a B a d a ń N a u k o t o y e h im . W o j c i e c h a K ę t r z y ń s k i e g o , K o m u n i k a t y M a z u r s k o - W a r m i ń s k i e , 1976, n r 4. ss. 585—596.
494 Kronika n au kow a
i zbiory J a n a K aw eckiego ze S ta ry ch J u c h (kronika wsi S ta re Ju c h y , akta niem ieckie z lat 1918—1941, m a te ria ły do historii szkolnictw a powojennego w pow. ełckim, 17 teczek pieśni ludow ych z różnych części woj. białostoc kiego oraz n a g ran ia pieśni i obrzędów i inne).
W e w łasnej pracow ni m ikrofilm ow ej w ykonano do zbiorów biblioteki ok. 34 tys. klatek m ikrofilm ów . S ta ran o się uzupełniać w ten sposób przede w szystkim zasób czasopism, w ychodzących na tere n ie b. P r u s Wschodnich, zapełniać lu k i w w ażnych w y d aw n ictw ach źródłow ych oraz m ikrofilm ow ać i zatrzym yw ać do celów arch iw a ln y c h cenne czasopisma ze zbiorów w łas nych, nie n ad ające się już do u ż y tk u ze względu na stopień zniszczenia (np. „G azeta L u d o w a ”, „M azu r”).
W o m aw ianym okresie biblioteka praco w ała w ty m sam ym lokalu, uzy skano jedynie dw a pokoje dla bibliotekarzy. Dzięki tem u m ożna było po większyć liczbę regałów w m agazynie i oddać do u ż y tk u w łasnych p ra c o w ników n a u k o w y ch część czytelni, dotąd stanow iącą biblioteczne miejsce pracy. Pokoje bib lio tek arzy w y k o rzy stu je się równocześnie jako m ag azy n zbiorów specjalnych. W końcu ro k u 1976 w pomieszczeniach bibliotecznych p rz e p ro wadzono rem ont, w czytelni położono w ykładzinę. Mimo to w a ru n k i k o rz y stan ia ze zbiorów biblioteki były bardzo uciążliwe. Do końca ro k u 1978 m agazyn biblioteczny zapełnił się całkowicie, a now e n a b y tk i u staw ia się na podłodze, zmniejszając i tak w ąskie przejścia między regałam i. Nie z re zygnow ano jed n a k z bieżących zakupów, n a b y tk i o p racow yw ano i kierow ano do norm alnego użytkow ania.
W tych w a ru n k a c h biblioteka OBN — w sierp n iu 1980 ro k u — kończy działalność w sta ry m lokalu. Siedziba Ośrodka — Dom Polski — jes t już odbudow ana, w e w rześniu nastąp iła przep ro w a d zk a i przeorganizow anie całej działalności biblioteki. W n ow ym lokalu przew idziano dla biblioteki trzy czytelnie, oddzielną wypożyczalnię i salę katalogow ą, a zbiory będą rozmieszczone na trzech kondygnacjach. W ym aga to z upełnie innej organi zacji p ra c y i zapew nia d o b re w a ru n k i czytelnikom. Konieczna jest oczy wiście w ty m celu rów nież odpow iednia obsługa biblioteczna. S ytuacja kad ro w a biblioteki w tej chwili jeszcze nie umożliwia podjęcia tak ich zadań. W o m aw ianym okresie biblioteka o trzy m ała now y — p ią ty — e ta t od 1 stycznia 1978 roku. Pozwoliło to na utw o rzen ie od k w ie tn ia 1978 roku jednoosobowego re fe ra tu bibliograficznego, zgodnie z istnie jącym i od daw na p lan am i i postu latam i środow iska. W zw iązku z ty m podjęto w spółpracę z W ojew ódzką i M iejską B iblioteką Publiczną przy o p raco w y w an iu biblio grafii bieżącej W arm ii i M azur 2, rozpoczęto pracę n ad b ibliografią czasopism polskich Mazur, W arm ii i Pow iśla do ro k u 1945, sporządzono w ykaz k a ta lo gów i bibliografii w zbiorach OBN, bibliografię zaw artości „K om unikatów M azu rsk o -W arm iń sk ich ” s, k ilk a różnych bibliografii załącznikow ych do d ru k u , udzielano p o rad bibliograficznych i odpow iadano na k w e ren d y .
W dalszym ciągu jed n ak b ra k postulow anej od d a w n a obsługi technicz nej i m agazynow ej, a działy m ery to ry czn e rów nież nie są dostatecznie obsa dzone. Dla właściw ego zorganizow ania p ra cy w Dom u P olskim potrzeba 2 W o m a w i a n y m o k r e s i e W iM B P w y d a ł a : B i b l i o g r a f i ą W a r m i i i M a z u r 1971—1973, O l s z ty n 1976 (p rz y p i s 14 n a s. 598 „ K o m u n i k a t ó w M a z u r s k o - W a r m i ń s k i c h ” , i976, n r 4, J e st w i ę c n ie ś c is ły ) o r a z B t b l i o g r a f i ą W a r m i i i М а г и г z a r o k 1674, O l s z ty n 1977.
3 J . M in a k o w s k l , „ K o m u n i k a t y M a z u r s k o - W a r m i ń s k i e ” . B i b l i o g r a f i a z a w a r t o ś c i z a l a t a 1957—1977, O l s z ty n 1979.
Kr onika n au kow a 495 p rzy n a jm n ie j sześciu osób, z ajm u ją cy ch się w yłącznie grom adzeniem , oprą- cow yw aniem i u d ostępnianiem zbiorów.
Ju ż przed o tw arciem biblioteki w n ow ym lokalu konieczne będzie u tw o rzenie księgozbiorów podręcznych czytelni (ogólnej, czasopism i zbiorów spe cjalnych) i opracow anie ich katalogów . Wobec znacznego w zrostu ilościo wego księgozbioru od czasu zakończenia p ra c n a d katalo g iem rzeczowym (1968 r.), jak rów nież jego p o laryzacji tem atycznej, potrzeb n y jest n ow y taki katalog. O pracow ano bardziej szczegółowy sc h em at i p rzep ro w ad za się obec nie od now a klasyfikację i przeszeregow anie k a r t w katalogu. P ra c e te n a leżałoby przyspieszyć. P ro b le m e m stan ie się rów nież obsługa w łasnej P r a cowni R eprograficznej (p rogram ow anie p ra cy i d ostarczanie m ateriałów , p rz y jm o w a n ie zam ów ień z zew nątrz, o pracow yw anie m ikrofilmów ). P r a cownia ta znacznie zin ten sy fik u je sw oją działalność, gdyż jej obsługa zm ie nia się już obecnie z ryczałtow ej na etatow ą.
W reszcie now e obowiązki n a k ła d a n a bibliotekę OBN pow ołanie jej do Narodowego Zasobu Bibliotecznego. N arodow y Zasób Biblioteczny pow stał w 1978 ro k u z in ic ja ty w y Biblioteki N arodow ej, Biblioteki Jagiellońskiej i Ossolineum dla prow adzenia p ra c n ad stw orzeniem możliwie jak n a jle p szych i jedn o lity ch w a ru n k ó w opracow ania, k o n serw acji i u dostę pniania n ajcenniejszych d o k um entów k u l tu r y n aro d o w ej n a p rzestrzen i dziejów. Biblioteka OBN została doń pow ołana ze względu na u n ik aln e zbiory, do tyczące regionu. U czestnictwo w ty m w ielkim przedsięwzięciu jest dla biblio tek i OBN w y róż nieniem i równocześnie zobowiązuje do now ych p ra c oraz n a k ła d ó w finansow ych, ja k np. na ta k przecież kosztowmą k o nserw ację zbiorów.
S ytu acja obecna sta w ia więc p rzed biblioteką OBN tru d n e i am b itn e zadania. Realizacja ich zależy od w ielu czynników, nale ży jed n a k za w szelką cenę dążyć do tego, aby książnica w Dom u Po lsk im zorganizow ana została fu n k cjo n aln ie jako w s zechstronny w a rs z ta t p racy n aukow ej, o tw a rty k u p r z y szłości, zdolny zaspokajać p o trzeb y sw oich użytkow ników , a tak ż e w y c h o dzić im naprzeciw .
