View of Dziewięćdziesiąte urodziny Dr Ireny Winkler Leszczyńskiej
10
0
0
Pełen tekst
(2) te. Okupacj
(3) sp
(4) dzia w Warszawie, tu kontynuDr hab. HENRYK DUDA – kierownik Katedry J
(5) zyka Polskiego KUL; adres do korespondencji: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawa II, Katedra J
(6) zyka Polskiego, Al. Racawickie 14, 20-950 Lublin; e-mail: henryk.duda@kul.lublin.pl 1 Informacje biograficzne podaj
(7) na podstawie biogramu zamieszczonego w Ksidze pamitkowej na 75-lecie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (red. ks. M. Rusiecki, Lublin 1994, s. 487), akt personalnych w Archiwum KUL (sygn. A-930) oraz informacji uzyskanych od prof. Zenona Leszczyskiego..
(8) 8. HENRYK DUDA. owaa nauk
(9) w II Miejskim Gimnazjum i Liceum im. Jana Kochanowskiego (dziaaj cym pod przykrywk szkoy farbiarskiej)2 i w czerwcu 1944 roku zdaa matur
(10) . Zaraz po wojnie, we wrzeniu 1945 roku rozpocz
(11) a studia w Uniwersytecie ódzkim. Tu Jej mistrzami byli profesorowie Henryk Uaszyn i Zdzisaw Stieber3. Prof. Hanna Popowska-Taborska, modsza kole anka ze studiów w Uniwersytecie ódzkim (rozpocz
(12) a studia w 1948 roku), tak wspomina swoje lata studenckie i swoich ódzkich profesorów: „Jesieni 1948 roku rozpocz
(13) am studia polonistyczne, realizuj c niejako swoje zamiowanie do lektur i pisania. Uniwersytet ódzki dopiero powstawa. Uczylimy si
(14) w ciasnych pomieszczeniach przy ulicy Lindleya, gdzie miecio si
(15) te seminarium j
(16) zyka polskiego. Uczy nas bardzo wówczas mody (jeszcze przed doktoratem) Karol Dejna, bardzo stary profesor Henryk Uaszyn i (a raczej przede wszystkim) profesor Zdzisaw Stieber. To j
(17) zykoznawcze seminarium ró nio si
(18) od wszystkich pozostaych. Panowaa w nim serdeczna a równoczenie prawdziwie naukowa atmosfera, daleka od ideologii, która panowaa na zewn trz”4. Irena Winklerówna suchaa równie wykadów prof. Janusza Chmielewskiego, urodzonego w Moskwie sinologa, do 1955 roku pracuj cego w Uniwersytecie ódzkim, póniej na UW, i uczya si
(19) u niego j
(20) zyka chiskiego. Magisterium obronia w lipcu 1950 roku na podstawie pracy pt. cignite i niecignite formy czasowników typu *bojati s
(21) , *stojati itp. w staropolskich zabytkach i gwarach, przygotowanej pod kierunkiem prof. Stiebera. Praca magisterska staa si
(22) podstaw artykuu pt. cignite i niecignite formy sów sta i ba si
(23) („J
(24) zyk Polski” 31(1951), s. 29-32). 2. O szkole i jej dziaalnoci w warunkach niemieckiej okupacji opowiada m.in. Wanda Maliszewska w Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego. Zob. http://ahm.1944.pl/Wanda_ Maliszewska [dost
(25) p: 7.07.2014]. 3 O roli prof. Stiebera w uksztatowaniu j
(26) zykoznawstwa w odzi pisze m.in. H. PopowskaTaborska w artykule O profesorze Zdzisawie Stieberze – twórcy ódzkiego orodka jzykoznawczego („Rozprawy Komisji J
(27) zykowej TN” 49(2004), s. 25-30). 4 Zob. Pani Profesor Hanna Popowska-Taborska w 2010 roku obchodzi jubileusz 80-lecia urodzin. Wywiad z Pani Prof. dr hab. Hann Taborsk, http://ispan.waw.pl/default/pl/ homepage/91-aktualnosci/74-wywiad-z-pania-prof-dr-hab-hanna-taborska [dost
(28) p: 1.09.2014]. Najmodszy z wymienionych przez prof. H. Popowsk -Taborsk prof. Karol Dejna urodzi si
(29) 10 listopada 1911 w Wielkich Borkach koo Tarnopola, zmar 15 kwietnia 2004 w odzi. Zapisa si
(30) w nauce jako wybitny znawca dialektów polskich i sowiaskich. Zob. S. G a l a, Profesor Karol Dejna (10 XI 1911-16 IV 2004), „Rozprawy Komisji J
(31) zykowej TN” 49(2004), s. 7-12; Henryk Uaszyn – „bardzo stary profesor” – urodzi si
(32) w 19 I (starego stylu) 1874 roku w miejscowoci Lechaczycha niedaleko Kijowa, w studenckich latach dr Winkler-Leszczyskiej by ju po siedemdziesi tce. Prof. Zdzisaw Stieber y i dziaa w latach 1903-1980. O Z. Stieberze zob. m.in. J. S i a t k o w s k i, Droga yciowa Zdzisawa Stiebera, w: Zdzisaw Stieber 1903-1980, red. E. Rzetelska-Feleszko, Wrocaw 1982, s. 9-18..
(33) DZIEWIDZIESITE URODZINY DR IRENY WINKLER-LESZCZYSKIEJ. 9. Póniej budowie i rozwojowi form czasownikowych w j
(34) zyku polskim powi
(35) cia Autorka tak e artyku Czasowniki typu sia , grza w polszczynie („Rozprawy Komisji J
(36) zykowej TN” 8(1962), s. 185-196). Pracy naukowej wybijaj ca si
(37) moda uczennica prof. Stiebera nie moga jednak otrzyma , gdy w tych latach Stieber (jako profesor niezale ny nie by dobrze widziany na uczelni) nie mia adnej mo liwoci zatrudnienia asystenta. „Pod koniec moich studiów – wspomina Irena Winkler-Leszczyska – zamarzyo mu si
(38) zatrudnienie swoich studentów w zakadzie jako asystentów wolontariuszy (bez pacy i bez katalogu staych obowi zków). Chodzio o dwie osoby: Wadysawa Cyrana i Iren
(39) Winklerówn
(40) . Poniewa profesorów j
(41) zykoznawców byo dwóch, ka dy miaby przyj jedn z tych osób do pomocy. W wyniku zaaran owanego losowania Cyran trafiby do Stiebera, Winklerówna – do Uaszyna. Nie byaby to wszak e jakakolwiek forma anga u na etacie asystenta” (zapisa prof. Z. Leszczyski). Ostatecznie adna z tych osób nie otrzymaa pracy w Uniwersytecie ódzkim. Mgr Wadysaw Cyran pracowa w studium nauczycielskim, a na Uniwersytet ódzki wróci po latach, przechodz c w tej uczelni wszystkie szczeble kariery uniwersyteckiej5. Mgr Irena Winkler natomiast otrzymaa nakaz pracy w szkole na Podlasiu. Prof. Stieber wystara si
(42) jednak dla swojej uczennicy o zgod
(43) na prac
(44) w odzi. W 1964 roku obronia w Uniwersytecie Warszawskim prac
(45) doktorsk pt. Sufiksy -ity, -isty, -aty, -asty w jzyku polskim na tle ogólnosowia skim. Promotorem pracy by równie prof. Stieber, natomiast recenzentami w przewodzie doktorskim prof. prof. Witold Taszycki i Antonina Obr
(46) bska-Jaboska6. W tym samym roku praca ukazaa si
(47) drukiem (Wrocaw, Ossolineum). Ksi k
(48) poprzedzi artyku pod tym samym tytuem („J
(49) zyk Polski” 43(1963), s. 65-75). Jest to najwi
(50) ksza osobno opublikowana praca dr Winkler-Leszczyskiej. W Przegldzie polskich prac jzykoznawczych ogoszonych drukiem w 1964 odnotowa j M. Szymczak: „Praca jest oparta na bogatym materiale zarówno historycznym jak i gwarowym. Omawiany problem jest rozpatrywany na porównawczym tle sowiaskim. Warto pracy w du ym stopniu podnosz do czone mapy”7. Ta zdawkowa informacja, co zgodne z konwencj w tego typu zestawieniach, w adnej mierze nie oddaje rzeczywistej wartoci pracy dr Winkler-Leszczyskiej. Ksi ka jest bowiem cz
(51) sto. 5. Autor m.in. ksi ek: Gwary polskie w okolicach Siedlec (1960), Przysówki polskie. Budowa sowotwórcza (1967), Tendencje sowotwórcze w gwarach polskich (1977). 6 Zob. „Roczniki Uniwersytetu Warszawskiego” 5(1964), z. 1, s. 94. 7 „Poradnik J
(52) zykowy” 1965, z. 5, s. 215..
(53) 10. HENRYK DUDA. cytowana a do lat ostatnich, nie tylko w wydawnictwach krajowych8. Bardzo pozytywn ocen
(54) wystawi jej J. Reichan. W artykule Sowotwórstwo gwar Polski zachodniej9 zestawi on list
(55) prac, które „okazay si
(56) szczególnie przydatne” przy jego opracowywaniu i tak ocenia niektóre z nich: „[...] jeli za chodzi o artykuy Krei, Popowskiej-Taborskiej i ksi k
(57) Winkler-Leszczyskiej, to s to z n a k o m i t e s t u d i a [podkr. moje – H. D.], dostarczaj ce autorowi referatu bardzo cennych argumentów popieraj cych jego tezy”10. W ostatnim czasie obficie korzysta z ustale dr Winkler-Leszczyskiej (obok m.in. K. Dejny, A. Obr
(58) bskiej-Jaboskiej, J. Reichana) Natalija Aleksandrowna Snigirowa w swoim studium o rzeczownikach z sufiksami -ista // -ysta i -isty // -ysty pt.
(59)
(60) -
(61)
(62)
(63) -ista / -ysta, -isty / -ysty ! "
(64) #11. Po studiach – jak ju wiemy – mgr Winkler, dzi
(65) ki staraniom prof. Stiebera, zacz
(66) a prac
(67) w odzi. Najpierw krótko pracowaa w szkole (II Szkoa Ogólnoksztac ca TPD), póniej podj
(68) a prac
(69) w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Ludwika Waryskiego. Ju wkrótce poprzez wtedy jeszcze doktora Jerzego Starnawskiego12 i z pozytywn opini swojego ódzkiego mistrza pojawia si
(70) w Lublinie. W Katolickim Uniwersytecie Lubelskim pracowaa w latach 1951-1954 oraz od 1967 do 1997 roku (od przejcia na emerytur
(71) w 1989 roku prowadzia zaj
(72) cia zlecone dla studentów filologii polskiej). W latach 1954-1967 pracowaa w Pracowni Atlasu i Sownika Gwar Polskich 8. Zob. np. K. K l e s z c z o w a, Staropolskie derywaty przymiotnikowe i ich perspektywiczna ewolucja, Katowice 2003, s. 91, 94; S. G a l a, Autonomiczna czy suplementarna rola sowotwórstwa w definiowaniu gwar, „Rozprawy Komisji J
(73) zykowej TN” 50(2005), s. 48; .. , $ !#
(74) % "#
(75) &
(76) -
(77) , w: '
(78)
(79) + + , ! .. "# , $%& 2003, '. 51-58; I. J a r o s, Sowotwórstwo na zajciach z dialektologii polskiej, w: /"
(80)
(81)
(82) :
(83) !
(84) : ;
(85) " XI < = !
(86)
(87) !> ?
(88) !
(89)
(90) @ < = !
(91)
(92) , . +. <. =. > ? QV , \'# 2010, '. 139-140. To samo w „Rozprawach Komisji J
(93) zykowej TN” 54(2009), s. 77-85; H. S y n o w i e c, lska ojczyzna polszczyzna z perspektywy edukacyjnej, Katowice 2013, s. 105, 110; Z. G a e c k i, Studia z leksykologii regionalnej i gwarowej, Lublin 2014, s. 28, 169. 9 Pozna skie Studia Jzykoznawcze I, red. Z. Kr yskia Z. Zagórski, Pozna 1996, s. 53-58. 10 Tam e, s. 54-55. 11 „Yearbook of Eastern European Studies” 2013, nr 2, s. 198-213. 12 Prof. dr hab. Jerzy Starnawski, ur. 27 II. 1922 r. w Guzówce, zm. 9 listopada 2012 r. w odzi, absolwent KUL (1948) i pracownik tej uczelni w latach 1950-1964, póniej profesor Uniwersytetu ódzkiego. Historyk literatury polskiej i polsko-aciskiej zwaszcza epoki Renesansu. Rozpraw
(94) doktorsk Sowacki – epistolograf obroni w grudniu 1949. Zob. M. W i c h o w a, Jerzy Starnawski (27 II 1922-9 XI 2012), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2012, nr 4 (18), s. 223-229..
(95) DZIEWIDZIESITE URODZINY DR IRENY WINKLER-LESZCZYSKIEJ. 11. Zakadu J
(96) zykoznawstwa PAN w Krakowie (obecnie Instytut J
(97) zyka Polskiego PAN) u prof. Kazimierza Nitscha. Tam zajmowaa si
(98) opracowywaniem materiaów i przygotowywaniem map do Maego atlasu gwar polskich (dalej MAGP). Dzieo w XIII tomach ukazao si
(99) w latach 1957-197013, a zespó, który je przygotowa, otrzyma w lipcu 1972 roku Nagrod
(100) Pastwow I Stopnia w dziedzinie nauk spoecznych14. Udzia dr Winkler-Leszczyskiej w powstaniu MAGP najprociej ustali , przegl daj c indeksy do poszczególnych tomów tego dziea. Na przykad w tomie pierwszym (Wrocaw 1957) Jej autorstwa s mapy odnosz ce si
(101) do sownictwa zwi zanego z budow wozu drewnianego, które sam jeszcze dobrze znam z gospodarstwa moich rodziców (Zendek k. Siewierza na pograniczu Maopolski i ^laska), cho dzi w mojej rodzinnej wsi takich wozów ju prawie nie ma, a modsze pokolenie tego sownictwa z pewnoci nie zna: nr 25 (próg), 26 (nasad), 27 (kierownik), 28 (rozwora), 29 (podejma), 30 (nice przednie), 31 (nice tylne), komentarze do map znajduj si
(102) na s. 30-96 cz
(103) ci drugiej tego tomu. W tym miejscu trzeba szczególnie podkreli , e zebrane razem z wszystkich tomów MAGP mapy i komentarze autorstwa dr Ireny Winkler-Leszczyskiej zo yyby si
(104) na sporych rozmiarów i na wysokim poziomie merytorycznym ksi k
(105) . May atlas gwar polskich umo liwi badania geografii i historii ró nych zjawisk j
(106) zykowych wykraczaj cych poza granice jednego j
(107) zyka oraz okaza si
(108) , przynajmniej do czasu reformy studiów polonistycznych, z których znikn
(109) a albo zostaa bardzo ograniczona dialektologia, gramatyka historyczna i historia j
(110) zyka, bardzo przydatny dydaktycznie, co podkrela Zenon Leszczyski, niegdysiejszy uczestnik lubelskich wypraw dialektologicznych (b
(111) dzie o nich mowa w dalszej cz
(112) ci tego artykuu), a póniej czonek Zespou opracowuj cego MAGP15. Ogromny wkad badawczy czonków zespou, cho. doceniony wspomnian ju wy ej Nagrod Pastwow , pozytywnymi recenzjami dziea i opini rodowiska – zawsze dobr – o autorach i ich dziele, nie da jednak czonkom zespou stopni naukowych. Tak równie nale y spojrze na spraw
(113) dr Winkler-Leszczyskiej. Ceniona w rodowisku nie tylko za sam Atlas, nagradzana i odznaczana (w 1978 roku otrzymaa Zoty Krzy Zasugi za 13 O tym i innych opracowaniach z zakresu geografii lingwistycznej zob.: J. R e i c h a n, K. W o n i a k, Polskie atlasy dialektologiczne i etnograficzne, Kraków 2004. O MAGP na stronach 16-20. 14 Przyznanie nagrody odnotowaa ówczesna prasa. Zob. np. „Miesi
(114) cznik Literacki” 7(1972), nr 9 (73), s. 141. 15 Zob. Z. Leszczyski, Cu privire la «micul» atlas al graiurilor Polone, „Romanoslavica” 17(1972), s. 369..
(115) 12. HENRYK DUDA. 20 lat nienagannej pracy pedagogicznej) nie zaja wysokiej pozycji w oficjalnej, urzdowej hierarchii naukowej, nie miaa okazji wypromowa „swoich” doktorów ani kierowa zespoami badawczymi i instytucjami naukowymi. Odnotowa trzeba w tym kontekcie udzia dr Winkler-Leszczyskiej w jeszcze jednym wanym zbiorowym przedsiwziciu naukowym – pracach nad Sownikiem gwar polskich PAN16. Podug spisu róde rkopimiennych do tego dziea17 zebraa ona materiay gwarowe z kilku miejscowoci: Biaka radz-podl, Chomciska Due zam (wspólnie z W. Górnym), Jezierna tom-lub, Lubatowa kro, Nadwitnie-Radzy Podlaski, Nowe Brusno lubacz, Obsza bi (wspólnie z Z. Leszczyskim), Pazów lubacz, Suchowola zam (wspólnie z Z. Leszczyskim), uki bial-podl gm Tuczna. Jest to przewanie materia gwarowy zebrany podczas wspomnianych wczeniej wypraw dialektologicznych w latach 1952-1954, uzupeniany póniej w latach szedziesi tych. Zbieranie materiaów gwarowych nie jest proste, wymaga bowiem duej wiedzy teoretycznej z zakresu lingwistyki, wiedzy o zasadach zbierania danych jzykowych i ich opracowywania, a wreszcie umiejtnoci praktycznych (rozpoznawanie gwarowych gosek, dostrzegania cech gwarowych na kadym poziomie jzyka). Z informacji podawanych w przywoanym powyej spisie róde rkopimiennych trudno sobie wyrobi zdanie, o wkadzie dr Winkler-Leszczyskiej w to dzieo. Procentowo jest on nieznaczny – materiay zbierao kilkadziesi t osób w kilkuset miejscowociach w Polsce. Ci, którzy mieli okazj pozna osobicie dr Winkler-Leszczysk , sucha jej wykadów, pozna prace drukowane, nie bd mie w tpliwoci, e jest to jednak wkad merytorycznie bardzo istotny. W drugiej poowie lat siedemdziesi tych natomiast – jak wynika z dosy ogólnej informacji w aktach personalnych dr Winkler-Leszczyskiej w Archiwum KUL – braa ona udzia w przygotowaniu materiau jzykowego kaszubskiego (z dzie Friedricha Lorentza) do potrzeb powstaj cego sownika. 16 Ukazuje si od 1977 r., jednak prace nad powstaniem sownika zaczy si o wiele wczeniej. K. Nitsch nie tylko by autorem krytycznej recenzji wydanego w latach 1901-1907 Sownika gwar polskich Jana Karowicza („Rocznik Slawistyczny” 4(1911), s. 199-243, przedruk w: K. N i t s c h, Wybór pism polonistycznych, t. IV: Pisma dialektologiczne, Wrocaw–Kraków 1958, s. 195-225), lecz take faktycznie na pocz tku XX w. zainicjowa prace nad tym jeszcze niedokoczonym dzieem leksykografii gwarowej i w znacznej mierze wpyn na jego ksztat. Pierwszym redaktorem opublikowanych tomów sownika by natomiast M. Kara. Zob. H. K a r a , Polska leksykologia gwarowa, Warszawa 2011, s. 111-116. 17 Sownik gwar polskich, oprac. przez Zakad Dialektologii Polskiej Instytutu Jzyka Polskiego PAN w Krakowie pod kierunkiem M. Karasia. róda, Wrocaw 1977, s. 110-150. Lokalizacja miejscowoci i skróty wedug tego spisu..
(116) DZIEWIDZIESITE URODZINY DR IRENY WINKLER-LESZCZYSKIEJ. 13. Tu zwró my jeszcze uwag
(117) na niewielki, ale metodycznie i programowo wa ny artyku pt. W sprawie mapowania faktów jzykowych („J
(118) zyk Polski” 36(1956), s. 173-178). W „J
(119) zyku Polskim” opublikowaa I. Winkler-Leszczyska jeszcze teksty gwarowe z Suchowoli k. Zamocia (t. 40(1960), s. 305306, wspólnie z Z. Leszczyskim). Materiay gwarowe Irena Winkler-Leszczyska zbieraa od bardzo dawna. W pocz tku lat pi
(120) dziesi tych prof. Kazimierz Nitsch – jak wspomina prof. Z. Leszczyski – powierzy opiek
(121) nad gromadzeniem materiaów gwarowych do Maego atlasu gwar polskich z terenu z Lubelszczyzny prof. Tadeuszowi Brajerskiemu. Sporód pracowników Katedry J
(122) zyka Polskiego KUL eksploratorami miay zosta trzy osoby: prof. Tadeusz Brajerski, dr Bronisawa Lindert i mgr Irena Winkler. Dr Lindert wycofaa si
(123) z tego przedsi
(124) wzi
(125) cia. Póniej zebraa materiay tylko ze Spiczyna, poo onego w s siedztwie Kijan, w których mieszkaa. Prof. Brajerski i mgr Winklerówna rozdzielili mi
(126) dzy siebie planowane punkty terenowe do eksploracji. W wyprawach dialektologicznych uczestniczyli tak e studenci z Sekcji J
(127) zykoznawczej Koa Polonistów Studentów KUL. Z Iren Winkler wyje d ali w teren dwaj studenci: Bogusaw Kreja i (cz
(128) ciej, bo tak e w trakcie sprawdzania) Zenon Leszczyski, przyszy badacz j
(129) zyka polskiego i jego dialektów, prof. i kierownik Katedry J
(130) zyka Polskiego KUL, w ostatnich latach przed emerytur prof. Uniwersytetu w Biaymstoku18, który póniej sta si
(131) towarzyszem ycia mgr Ireny Winkler i po którym przyj
(132) a nazwisko. „Niebawem zacz
(133) y si
(134) – pisze o czasie swoich studiów w KUL prof. Zenon Leszczyski, w tym czasie ju po drugim roku polonistyki – wyprawy dialektologiczne, za które odpowiadali w Lublinie profesor Tadeusz Brajerski i magister Irena Winklerówna, zabieraj cy ze sob na zapisywanie gwar grup
(135) kilkorga studentów. Celem tych wypraw byo gromadzenie materiau do atlasu gwar polskich, a jego opracowaniem kierowa daleki Kazimierz Nitsch”19. Wszyscy, którym dane byo uczestniczy w tych wyprawach, a tak e póniej a prawie do koca XX wieku sucha wykadów dr Ireny Winkler-Leszczyskiej, podkrelaj Jej zdolnoci pedagogiczne i talent dydaktyczny. Wród Jej wychowanków byo wielu póniejszych profesorów, z naj18 Sylwetk
(136) prof. Leszczyskiego przedstawia Agnieszka Karolczuk w artykule pt. Sowo o Jubilacie („Roczniki Humanistyczne” 49-50(2001-2002), s. 5-7). Bibliografi
(137) jego prac do roku 2002 zestawili Agnieszka Karolczuk i Zygmunt Gaecki (tam e, s. 9-22). 19 Kazimierz Nitsch z daleka i z bliska, w: Studia dialektologiczne IV, red. H. Kurek, A. Tyrpa i J. Wronicz, Kraków 2010, s. 36. O tych wyprawach Z. Leszczyski pisze te we wspomnieniowym artykule pt. Prof. Tadeusz Brajerski („Gazeta Stoeczna” [dodatek do „Gazety Wyborczej”], 5-6 IV 2014, s. 12). Tekst powsta we wspópracy z Iren Winkler-Leszczysk ..
(138) 14. HENRYK DUDA. starszych wymieni tu trzeba prof. Michaa esiowa, slawist, znawc jzyka ukraiskiego i jego gwar, prof. UMCS w Lublinie, póniej take na slawistyce KUL20, który – jak wspominaj Pastwo Leszczyscy odbitk pierwszego artykuu – zadedykowa „Pani Irenie, Przewodniczce w Krainie Jerów”. Z modszych uczniem dr Winkler-Leszczyskiej by m.in. prof. Ireneusz Bobrowski, byy dyrektor Instytutu Jzyka Polskiego PAN w Krakowie, tego samego w którym wcze niej, w latach 1954-1967 dr Winkler-Leszczyska pracowaa, obecnie prof. UJ, nastpca Baudouina de Courtenay na katedrze uniwersyteckiej, który przecie jest zaoycielem kulowskiej lingwistyki21, dr Zygmunt Gaecki, w ród innych prac m.in. autor wieej ksi ki Studia z leksykologii regionalnej i gwarowej (Lublin 2014), który zapowiada wydanie wyboru prac dr Winkler-Leszczyskiej w postaci osobnej ksi ki, dr Agnieszka Karolczuk, znawca polszczyzny wspóczesnej oraz teoretyk i praktyk nauczania jzyka polskiego jako obcego, wreszcie najmodsze niemode ju pokolenie kulowskich jzykoznawców (dr Natalia Sosnowska, dr Magdalena Smole-Wawrzusiszyn, dr Magorzata Nowak-Barciska). Dr Irena Winkler-Leszczyska w ród swoich uczniów wspomina take prof. Stefana Nieznanowskiego, badacza literatury staropolskiej, oraz Juliusza Burskiego (1933-1990), reysera radiowego, telewizyjnego i filmowego oraz scenarzyst i pedagoga. W czasie studiów, na pierwszym roku obaj wyróniali si, bior c czynny udzia w wiczeniach scs: zadawali bardzo sensowne pytania, ale poszli inn drog . Uczniem dr Ireny Winkler-Leszczyskiej jest take wieloletni i zasuony redaktor Towarzystwa Naukowego KUL, opracowuj cy zeszyt jzykoznawczy „Roczników Humanistycznych” i wiele innych publikacji, mgr Andrzej Podgórski. Wielki wpyw „Pani Irena”22 miaa take na czonków Sekcji Jzykoznawczej Koa Polonistów Studentów KUL. Naleeli do tego krgu m.in. przed20. O prof. esiowie zob. m.in.: M. B o r c i u c h, M. J a s t r z b s k i, Prof. dr hab. Micha esiów – Jubileusz 80-lecia urodzin, „Biuletyn Informacyjny – Polska Akademia Nauk. Oddzia w Lublinie” 15(2010), s. 17-20. Internet: http://www.pan-ol.lublin.pl/wydawnictwa /Biul15/prezentacje_4.pdf [dostp 8.08.2014]. Biogram m.in. w: Ukrajinka mowa. Enciklopedija, kom. red. V.M. Rusaniw kyj i in., wyd. 2, Kijów 2004, s. 311. 21 O pocz tkach lingwistyki w KUL zob. m.in.: Z. L e s z c z y s k i, Okruchy z dziejów jzykoznawstwa w KUL, „Przegl d Uniwersytecki KUL” 7(1995), nr 3, s. 14-17; W. M a k a r s k i, Jzykoznawstwo na filologii polskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawa II, w: Nasi Mistrzowie. Z dziejów jzykoznawstwa polonistycznego w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, red. Z. Gaecki, Lublin 2012, s. 15-28. 22 Takiej, w tamtych latach poufaej formy adresatywnej, uywaj autorzy tekstów opublikowanych w „Pracach Sekcji Jzykoznawczej”. Zob. Z. L e s z c z y s k i, Wspomnienia z wypadów dialektologicznych. Zamiast kroniki, „Prace Sekcji Jzykoznawczej” 1(1954), s. 9-13;.
(139) DZIEWIDZIESITE URODZINY DR IRENY WINKLER-LESZCZYSKIEJ. 15. wczenie zmary p. Wojciech Górny, p. prof. Bogusaw Kreja (po latach zakoczy uniwersytecka karier
(140) w Gdasku)23, prof. Micha esiów oraz prof. Zenon Leszczyski. Dr Irenie Winkler-Leszczyskiej lubelscy uczniowie i wspópracownicy – gor co dzi
(141) kuj „za prac
(142) na naszej polonistyce, za trud dydaktyczny, za serdeczne, ciepe kontakty ze wspópracownikami Katedry i caej polonistyki oraz za niezrównane pod wzgl
(143) dem kulinarnym i towarzyskim imieninowe przyj
(144) cia”24. Zanim przejdziemy do podsumowania, odnotujmy jeszcze jeden rodzaj aktywnoci naukowej dr Ireny Winkler-Leszczyskiej – wspóprac
(145) z „Rocznikiem Slawistycznym”. Czasopismo od pocz tku w 1908 roku do roku 1992 (t. XLVIII)25 drukowao adnotowan bibliografi
(146) j
(147) zykoznawstwa sowiaskiego. Dr Winkler-Leszczyska wspópracowaa z tym dziaem pisma od roku 1965 (t. XXV) przez kilka dziesi
(148) cioleci, co redakcja ka dorazowo skrupulatnie odnotowywaa w wykazie wspópracowników. W 1996 roku ukazaa si
(149) ksi ka K. Handke, H. Popowskiej-Taborskiej i I. Galsterowej Nie dajmy zginQ sowom. Rzecz o odchodzcym sownictwie. Praca powstaa na podstawie ankiet. Wród osób, które odpowiedziay na ankiet
(150) znalaza si
(151) tak e dr Winkler-Leszczyska. Jej ujawnione na pocz tku tego wspomnieniowego artykuu dane osobowe pozwalaj zidentyfikowa j jako osob
(152) nr 43 (zob. s. 28). Dr Winkler-Leszczyska wskazaa m.in. takie gin ce sowa adamaszek, akuszerka, alpaga, angielka26, aptekarz, by poprzesta na przykadach na liter
(153) a. M. e s i ó w, Moja pierwsza wyprawa dialektologiczna, tam e, s. 13-16. O okolicznociach powstania tego studenckiego czasopisma zob.: L e s z c z y s k i, Kazimierz Nitsch z daleka i z bliska, s. 38-39. 23 O swoich studiach w KUL prof. Kreja bardzo ciepo i serdecznie opowiada we wspomnieniowym tekcie pt. Kuryku mojego ycia (w: W wiecie sów i znacze . Ksiga pamitkowa dedykowana Profesorowi Bogusawowi Krei, red. J. Ma kiewicz i E. Rogowska, Gdask 2001, s. 9-52). 24 M a k a r s k i, Jzykoznawstwo na filologii polskiej, s. 22. 25 „Przegld bibliograficzny szybko zdoby mi
(154) dzynarodowe uznanie, staj c si
(155) najobszerniejszym ródem informacji o dokumentach z zakresu j
(156) zykoznawstwa slawistycznego. Powoli rozrasta si
(157) obj
(158) tociowo, ewoluuj c od dziau bibliograficznego w „Roczniku Slawistycznym” (w 1. tomie obejmowa 271 pozycji) do oddzielnego woluminu, jako cz
(159) druga „Rocznika Slawistycznego” (ostatni, wydany w 1992 r. Przegld za rok 1981 zawiera 5766 pozycji)”. Zob. Historia bibliografii [Bibliograficzna baza danych wiatowego jzykoznawstwa slawistycznego ISybislaw] http://www.isybislaw.ispan.waw.pl/start/historia.html [dost
(160) p: 7.07.2014]. 26 Angielka w znaczeniu {buka’, na które wskazuje dr Winkler-Leszczyska, to chyba regionalizm ódzki. Bardzo mnie ta nazwa dziwia, gdy zaczynaem moje studia w odzi, bo w moich stronach rodzinnych (okolice Siewierza) tak buk
(161) nazywao si
(162) francuzem. Gdy po.
(163) 16. HENRYK DUDA. Dorobek dr Winkler-Leszczyskiej ukryty jest w Maym atlasie gwar polskich, tego opus magnum dialektologii polskiej XX wieku27. Poza mapami i komentarzami do nich napisaa i opublikowaa niewiele innych prac. Wszystkie one, tak jak i sam Atlas, zachowuj swoj odkrywczo po dzi dzie, o czym wiadcz odwoania w najnowszej literaturze lingwistycznej. Najwi
(164) kszym jej osi gni
(165) ciem s jednak – a pisz
(166) to z perspektywy naszego kulowskiego podwórka – Jej uczniowie, w których zaszczepia mio i do j
(167) zyka polskiego, i do lingwistyki. Obecni i byli P.T. Pracownicy Katedry J
(168) zyka Polskiego KUL, uczniowie i wspópracownicy dzi
(169) kuj Drogiej Jubilatce za wszystko, co od niej otrzymali, i ycz jeszcze wielu lat ycia w zdrowiu i pogodzie ducha. Ad multos annnos!. trzech semestrach w roku akad. 1983/84 przeniosem si
(170) z odzi na polonistyk
(171) na KUL, musiaem si
(172) nauczy , e ani to angielka, ani francuz, bo w Lublinie jest to parówka. Internet podpowiada, e ten rodzaj pieczywa ma jeszcze inne nazwy, m.in. weka (w Krakowie), kawiorka lub kawiarka (w Poznaniu) itp. 27 Zdawano sobie z tego spraw
(173) ju w momencie ukoczenia dziea. „MAGP '?#} ? '~ ?& '' # # # &' }%. >&' ? '% # '# # ? ? ? +, V ? # "" Q? . MAGP # ? # %? + '? '#'? # .” – pisa w recenzji Maego atlasu gwar polskich I.O. Dzendzeliwkyj („= ' %%}” 22(1973), s. 138)..
(174)
Powiązane dokumenty
Anka Górska, Marek Ryćko, Marcin Opasiński, Pamela Palma Zapata, Młoda Zaraza, Ewa Graczyk.. J EDNAK K SIĄŻKI 2020,
Ava DuVernay realizuje filmy o doświadczeniu czarnych społeczności i jako artystka, która wie, że nie jest prekursorką, ma świadomość, że powszechna obecność,
Streszczenie: Prezentowany artykuł jest uzupełnieniem pracy [17] w której przedstawiono metodę oceny trwałości zmęczeniowej elementu konstrukcji dla zmiennego widma
Czujniki mechaniczne to czujniki, w których powiązanie przemieszczenia końcówki pomiarowej z odpowiadającym mu przemieszczeniem elementu wskazującego, odbywa się na drodze
Na strukturę oferty wydawnictw periodycznych w obiegu antykwarycznym, podaż i popyt, ich dynamikę wpłynęły w sposób znaczący zmiany technologiczne ostatnich
Warto podkreślić, że najważniejszym ośrodkiem propa- gującym postać Jana Pawła II wśród dzieci i młodzieży jest mocno zwią- zany z jego biografią Kraków, w którym
N ajczęściej obecnymi reklamami na łamach „Rodziny Polskiej”, a za- razem najbardziej rozbudowanymi pod względem zawartości, były ogłoszenia rodzimego Wydawnictwa
Najpiękniejsze Książki Roku (idea konkursu zrodziła się w latach 50., a pierwsza edycja odbyła się w 1957 r. – konkurs na najlepiej wydaną książkę roku; organizatorem jest
