• Nie Znaleziono Wyników

View of Dominique Le Tourneau, L'Eglise et l'Etat en France

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "View of Dominique Le Tourneau, L'Eglise et l'Etat en France"

Copied!
2
0
0

Pełen tekst

(1)

206 RECENZJE

obraz doskonałego senatora. Jes´li tych wskazówek posłuchaj ˛a, to w przyszłos´ci, juz˙ maj ˛ac dos´wiadczenie, z pewnos´ci ˛a powiedz ˛a, z˙e były one całkowicie słuszne i nie-zbe˛dne dla uszcze˛s´liwienia obywateli oraz dla roztropnego i sprawiedliwego rz ˛adze-nia pan´stwem” (s. 541). Fenomen traktatu Wawrzyn´ca Gos´lickiego polega na tym, z˙e mimo iz˙ od jego napisania mine˛ło juz˙ ponad 400 lat, jego słowa s ˛a w wie˛kszos´ci nadal aktualne. Publikacja z pewnos´ci ˛a be˛dzie dobrym materiałem z´ródłowym dla historyków, prawników, politologów – a przede wszystkim interesuj ˛ac ˛a lektur ˛a dla wszystkich tych, którzy w jakikolwiek sposób s ˛a odpowiedzialni za sprawowanie władzy.

Ks. Mirosław Sitarz

Dominique Le T o u r n e a u, L’Eglise et l’Etat en France, Paris 2000, ss. 128. Presses Universitaires de France

W dziejach relacji mie˛dzy Kos´ciołem i pan´stwem we Francji wyst ˛apiły całkowicie przeciwstawne systemy: cezaropapizm frankon´ski w wersji gallikan´skiej, w którym cesarz przypisywał sobie władze˛ stanowienia prawa w materii kos´cielnej, reguluj ˛ac nie tylko sprawy dyscyplinarne, ale takz˙e liturgiczne, oraz pan´stwo s´wieckie powstałe na załoz˙eniach ideologii skrajnie liberalnej.

Omawiana publikacja wyszła spod pióra znakomitego znawcy problematyki relacji mie˛dzy Kos´ciołem i pan´stwem we Francji profesora prawa kanonicznego Uniwersyte-tu w Nawarra. Składa sie˛ ze wste˛pu, dziewie˛ciu rozdziałów i bibliografii. We wste˛pie Autor zaznaczył z˙e dla niego „historia Francji zaczyna sie˛ od Klodwiga, wybranego przez plemie˛ Franków na króla pan´stwa, któremu nadał imie˛ Francja”. Mój kraj – pisze dalej Autor − jest krajem chrzes´cijan´skim i ja zaczynam liczyc´ historie˛ Francji od przyje˛cia chrzes´cijan´stwa przez króla i nadania imienia Frankom. Jest prawd ˛a, z˙e historia chrzes´cijan´ska Francji została takz˙e naznaczona krwi ˛a me˛czenników. Prosta rzeczywistos´c´ geografii narodowej pozwala stwierdzic´ przenikanie kultu s´wie˛tego Marcina „Apostoła Gallów” wiek przed Klodwigiem. Jednak chrzest Klodwiga bez-spornie wyznaczył zwrot w historii Francji, uczynił z niej naród chrzes´cijan´ski, pierwszy naród katolicki na Zachodzie, i połoz˙ył podwaliny pod relacje mie˛dzy wspólnot ˛a polityczn ˛a i Kos´ciołem. Jest to historia tych relacji, które trwaj ˛a od ponad 15 wieków, do których chcemy sie˛ odwołac´, gdy ludzkos´c´ wchodzi w trzecie mile-nium chrzes´cijan´stwa.

Jest to historia relacji mie˛dzy Kos´ciołem i pan´stwem rozpocze˛ta przez chrzest Klodwiga (rozdział I), która w pierwszej fazie zakładała współprace˛ mie˛dzy Kos´cio-łem i królem. Relacje te bardzo wczes´nie dos´wiadcz ˛a pierwszych manifestacji galli-kanizmu (rozdział II). Poł ˛aczenie władzy duchowej i doczesnej w re˛ku cesarza

(2)

207 RECENZJE

la Wielkiego powoduje domaganie sie˛ niezalez˙nos´ci przez papiez˙a. Konflikt ten osi ˛agnie swoje apogeum w okresie panowania Filipa Pie˛knego. Idee gallikan´skie zaczynaj ˛a przybierac´ na sile (rozdział III) i s ˛a kierowane b ˛adz´ to przeciwko papies-twu, b ˛adz´ w zgodzie z nim, jak to pokazuje konkordat bolon´ski. Pojawienie sie˛ pan´stw protestanckich stawia nowe wyzwania pan´stwom katolickim, ulegaj ˛acym szybkiemu podziałowi. Stopniowo gallikanizm instytucjonalizuje sie˛ (rozdział IV), przed osi ˛agnie˛ciem swojego apogeum (rozdział V), przygotowany przez teoretyków podczas panowania „chrzes´cijan´skiego” Ludwika XIV. Rewolucja francuska (rozdział VI) wprowadza po raz pierwszy system rozdziału Kos´cioła od pan´stwa. Relacje mie˛dzy Kos´ciołem i pan´stwem zostaj ˛a odbudowane przez konkordat z 1801 r. (roz-dział VII), nawet jes´li artykuły organiczne redukuj ˛a niektóre jego przepisy. Nie udaje sie˛ z˙adna próba podpisania nowego konkordatu. Umowa z 1801 r. obowi ˛azuje mimo róz˙nych kryzysów politycznych i róz˙nych systemów politycznych az˙ do proklamacji s´wieckos´ci pan´stwa i rozdziału Kos´ciołów od pan´stwa w 1905 r. (rozdział VIII), reguluj ˛ac relacje mie˛dzy władz ˛a polityczn ˛a i władz ˛a duchow ˛a. Szybkie przemiany przyniosły zmiany w relacjach mie˛dzy Kos´ciołem i pan´stwem w postaci modus

viven-di z lat 1921-1924 ze Stolic ˛a Apostolsk ˛a.

Takz˙e poje˛cie s´wieckos´ci pan´stwa pod wpływem zmian, jakie zaszły we Francji i w prawie europejskim, zostało poddane pewnej ewolucji (rozdział IX), chociaz˙ obecnie jeszcze trudno jest powiedziec´, w jakim kierunku zmierza wspomniana ewo-lucja i czy poje˛cie to jest specyficznie francuskie.

Publikacje˛ zamyka bibliografia przedmiotu. Nalez˙y zauwaz˙yc´, iz˙ omawiana publi-kacja prezentuje w sposób merytorycznie poprawny trudne i złoz˙one zagadnienie relacji mie˛dzy Kos´ciołem i pan´stwem. Recenzowana pozycja zasługuje na uznanie ze wzgle˛du na duz˙e walory naukowe. Jest ona tym bardziej godna polecenia, iz˙ wbrew powszechnym przekonaniom wyraz˙anym w literaturze francuskiej dotycz ˛acej tego zagadnienia przedstawia równiez˙ pozytywny wkład Kos´cioła w dzieje Francji. Szkoda, z˙e Autor ograniczył swoj ˛a publikacje˛ tylko do jednego systemu obowi ˛azuj ˛a-cego współczes´nie we Francji, pomijaj ˛ac zupełnie departamenty wschodnie. Praca jest godna polecenia wszystkim zainteresowanym problematyk ˛a relacji mie˛dzy Kos´ciołem i pan´stwem we Francji.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Antyk jest dlań nie tylko artystyczną normą, lecz również, i mo że przede wszystkim, pewną wysoko wartościowaną wizją człowieka i jego świata.. Ta szersza, całościowa

Otrzymujesz od nas 104 punkty – tyle ile masz decyzji do podjęcia. Za każdą poprawną odpowiedź dopisujemy Ci jeszcze 1 punkt, za błędną zabieramy dany punkt. Gdy nie

Otrzymujesz od nas 104 punkty – tyle ile masz decyzji do podjęcia. Za każdą poprawną odpowiedź dopisujemy Ci jeszcze 1 punkt, za błędną zabieramy dany punkt. Gdy nie

Otrzymujesz od nas 104 punkty – tyle ile masz decyzji do podjęcia. Za każdą poprawną odpowiedź dopisujemy Ci jeszcze 1 punkt, za błędną zabieramy dany punkt. Gdy nie

Za każdą poprawną odpowiedź dopisujemy Ci jeszcze 1 punkt, za błędną zabieramy dany punkt. Gdy nie odpowiadasz, zachowujesz podarowany punkt. W czasie konkursu

Bez sztucznego światła nie mogliby sobie również poradzić pracujący pod ziemią górnicy, którzy wydobywali niezbędny na narzędzia krzemień. W jednej z największych

Dyskusja ta w ostatnich latach znacznie sie˛ nasiliła – mie˛dzy innymi w zwia˛zku z polityka˛ regionalna˛ Unii Europejskiej – i jest na tyle istotna, z˙e wpisuje sie˛ nie tylko

Już śnieg topnieje, Samorząd nam się śmieje, W powszedni dzień i w święta Komisja nim