• Nie Znaleziono Wyników

Krwiodawstwo – ewaluacja edukacji zdrowotnej wśród studentów GWSP w Mysłowicach

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Krwiodawstwo – ewaluacja edukacji zdrowotnej wśród studentów GWSP w Mysłowicach"

Copied!
11
0
0

Pełen tekst

(1)

Henryk Jaskólecki

Krwiodawstwo – ewaluacja edukacji

zdrowotnej wśród studentów GWSP

w Mysłowicach

Nauczyciel i Szkoła 1 (49), 87-96

(2)

Henryk JASKÓLECKI1

Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda w Mysłowicach

Krwiodawstwo - ewaluacja edukacji zdrowotnej

2

wśród studentów G WSP w M ysłowicach

Słowa kluczowe

Pomiar dydaktyczny, krwiodawstwo, ewaluacja.

Strcszczcnic

Krwiodawstwo - ewaluacja edukacji zdrowotnej w śród studentów GWSP w Mysłowicach

Autor zaprezentował wyniki badań dotyczące cwaluacji stanu wiedzy na temat honorowego krwio­ dawstwa i jeg o praktycznego znaczenia wśród studentów GW SP w Mysłowicach Zdefiniowano podstawowe pojęcia artykułu.

Key words

Didactic measurement, blood donation, evaluation.

Sum m ary

Blood donation - health education evolution among students o f the Cardinal August H lond Univer­ sity o f Education in Mysłowice

The author presented the results o f lests for evaluation o f knowledge on blood donation and its practical importance for students GWSP Mysłowice. Describes the basic concept o f the article.

Twoja krew to dar życia, to najcenniejsze, co możesz podarować. Pomyśl tylko, że możesz w ten sposób ocalić życie choremu dziecku, ofierze wypadku lub pacjentowi na stole...

K a zim iera B ie lec -C ic h o c k a (a b so lw e n tk a G W S P , Z P - 20 0 7 ; R C K iK w K a to w ica c h )

1 C zło n ek Z e sp o łu E k sp e rtó w d o o p ra c o w an ia p ro g ram u sp ec ja liz ac ji w d z ie d zin ie »P rom ocja Z d ro w ia i E d u k a c ja Z d ro w o tn a ” („ S to w a rz y s z e n ie W sp ie ra n ia P ro m o cji Z d r o ­ w ia” , a filia c ja G W S P M in. Z dr. 0 6 .0 4 .2 0 0 9 r.).

2 P ro jek t B ad a w c zy n r 3 /2 0 0 8 G W S P W ied za n a te m a t k rw io le c zn ic tw a o ra z ś w ia d o m o ­

ści w a g i h o n o ro w e g o k rw io d a w stw a w śr ó d s tu d e n tó w G W S P w M y sło w ica c h - b a d a n ia an kieto w e p o łą c zo n e z a k c ją h o n o ro w e g o o d d a w a n ia k rw i (w e w sp ó łd zia ła n iu z R e g io n a l­ nym C en tru m K rw io d a w stw a i K rw io le c zn ic tw a w K a to w ica c h ).

(3)

88 N au czyciel i S zkota 1 2011

W stęp

Ewaluacja osiągnięć uczniów jest sprawdzianem i ocenianiem traktowanym jako proces łączny i wielostronnie uwarunkowany. Etapy sprawdzania (upew­

niania się o wynikach kształcenia) i oceniania (wartościowania tych wyników) przeplatają się. Ewaluacja osiągnięć uczniów może być głównym, ale nigdy nie jedynym, składnikiem ewaluacji systemu kształcenia, może też być podejmo­

wana niezależnie3.

Ewaluacja osiągnięć uczniów w sensie poznawania, kontroli, analizy oraz oceny ich wiedzy i umiejętności należy do podstawowych ogniw procesu dy­ daktyczno-wychowawczego współczesnej edukacji szkolnej. Nie jest ona celem samym w sobie tego procesu, lecz jego etapem, a zarazem środkiem prowadzą­ cym do samokontroli i samooceny wiedzy i umiejętności uczniów4.

Pomiar i ocena odnoszą się nie tylko do końcowych efektów procesu kształ­ cenia (w tym edukacji zdrowotnej). Odgrywają też istotną rolę we wszystkich jego etapach. Umożliwiają rozpoznanie warunków osobniczych, dostarczają przesłanek do przewidywania osiągnięć jednostkowych i grupowych, pozwalają lepiej dostosować program do możliwości, potrzeb i zainteresowań. Jako źródło niezwłocznej informacji mogą sprzyjać podnoszeniu motywacji do samokształ­ cenia i zwiększenia efektów ich nauczania. Oprócz zadań doraźnych, pomiar i ocena spełniają również ważne funkcje w zakresie prospekcji. Sprzyjają roz­ wijaniu kreatywnej postawy wobec własnego zdrowia i własnej sprawności fizycznej, wdrażają do systematycznej samokontroli i samooceny zachowań prozdrowotnych i prosomatycznych.

B. Niemierko stwierdził5, że najważniejszą różnicą między pomiarem stoso­ wanym w naukach przyrodniczych i technicznych a pomiarem stosowanym w naukach społecznych jest brak określonej jednostki miary i znajomości zera bezwzględnego mierzonej wielkości. Może więc powstać pytanie, czy tak ubo­ gą matematycznie procedurę, jaką jest porządkowanie wielkości według wy­ branych punktów skali, warto nazywać pomiarem? Większość współczesnych metodologów nauki uważa, że korzyści w postaci uściślenia kontroli oszaco­ wań dokonywanych w naukach społecznych przeważają nad stratą, jaką są pewne rozmycia pojęcia pomiaru i częste nadinterpretacje pomiaru niższych szczebli.

Cel pracy

Badanie nic miało na celu wyłącznic ewaluacji stanu wiedzy na temat hono­ rowego krwiodawstwa i jego praktycznego znaczenia wśród studentów GWSP w Mysłowicach, ale przede wszystkim, poprzez konstrukcję pytań, przybliżenie

3 B . N i e m i e r k o , P o m ia r w yn ik ó w k szta łc e n ia , W S iP , W a rsz a w a 1999.

4 K . D e n e k , D . H y ż a k , E w a lu a c ja o s ią g n ię ć u c zn ió w w p r o c e s ie w y c h o w a n ia f i z y c z ­

n e g o . [W :] K o n tro la i o c e n a w w yc h o w a n iu fiz y c z n y m , red. R. B arto sz e w ic z, T . K o szczy c,

A. N o w a k , W ro c ła w sk ie T o w a rz y s tw o N a u k o w e , W ro c ła w 200 3 . 5 B. N ie m ie rk o , P o m ia r ..., &/.. cyt.

(4)

K rw io d aw stw o - e w a lu a cja e du ka cji zd row o tn e j w śród s tu d e n tó w G W S P . 8 9

problemu tym wszystkim, którzy do tej pory nie byli nim zbytnio zaintereso­ wani. Ze względu na wynikającą z tego faktu „łatwość” pytań, w niektórych z nich zastosowano konstrukcję pojedynczej bądź podwójnej negacji wymaga­ jącą „czytania ze zrozumieniem” .

Materiał i metody

Badanie ankietowe na kierunkach Zdrowie Publiczne oraz Pedagogika prze­ prowadzono ze względów organizacyjnych niejednoczasowo, od grudnia 2008 do stycznia 2009 roku w trakcie planowych zjazdów. Studenci zostali szczegó­ łowo poinformowani o celu badania, dobrowolności i anonimowości (wykorzy­ stanie wyników wyłącznie w zbiorczej analizie statystycznej). Nie odnotowano przypadku odmowy udziału, aczkolwiek dało się zauważyć pewne „znużenie” tego typu badaniami wynikające niewątpliwie z niezbyt fortunnie dobranego terminu i nakładania się różnych form ankietyzacji.

W badaniu wzięło udział 160 studentów, w tym: Zdrowie Publiczne — 110 (Dietetyka - 55; Ratownictwo Medyczne - 55); Pedagogika - 50 (Resocjaliza­ cja - 23; Pedagogika Wczesnoszkolna i Wychowanie Przedszkolne - 27).

Wszyscy studenci rozwiązywali w ramach badania ankietowego zapropono­ wany przez autorów standardowy zestaw składający się z 10 pytań zamkniętych z możliwością jednokrotnego wyboru - będący podstawą do zastosowania me­ tody pomiaru dydaktycznego.

Model oceniania

W pytaniach 1-10 przyjęto i zastosowano własny „klucz” odpowiedzi (skala 0 -

10):

- w pytaniach 1-3 oceniano według kryteriów wiedzy ogólnej, umiejętności czytania ze zrozumieniem oraz prawidłowego wnioskowania:

• pyt. 1 - (skala 0-1 ) - historia krwiodawstwa;

• pyt. 2 - (skala 0-1 ) - rys honorowego krwiodawstwa w Polsce; • pyt. 3 - (skala 0-1 ) - patron polskich honorowych krwiodawców; - w pytaniach 4—10 oceniano zarówno według kryteriów wiedzy „medycz­

nej”, jak i znajomości uregulowań statutowych honorowego krwiodawstwa i służby krwi:

• pyt. 4 - (skala 0-1 ) - wykorzystanie pojedynczej donacji krwi; • pyt. 5 - (skala 0-1) - częstość występowania głównych grup krwi; • pyt. 6 - (skala 0 - 1 ) - odznaczenia krwiodawców;

• pyl. 7 - (skala 0-1) - widok RCKiK w Katowicach;

• pyt. 8 - (skala 0-1 ) - „zapotrzebowanie” na krew według grup; • pyt. 9 - (skala 0-1) - przeciwwskazania do krwiodawstwa; • pyt. 10 - (skala 0-1 ) - rekompensata za oddaną krew.

(5)

90 N au czyciel i S zkota 1 2011

Metodyka obliczeń i ich interpretacja

1. Wskaźnik łatwości pytania suma uzyskanych punktów . p =

---liczebność /Ы/ Interpretacja 0,00-0,19 bardzo trudne 0,20-0,49 trudne 0,50-0,69 umiarkowanie trudne 0,70-0,89 łatwe 0,90-1,00 bardzo łatwe.

2. Frakcja opuszczeń w pytaniu „puste” komórki • f.o. =

---liczebność /N/

3. Moc różnicująca zadanie

Σ X w „lepszej” połowie - Σ X w „gorszej” połowic

• D50= ---N/2 Interpretacja L ic z b a z a d a ń M i n i m a ln a m o c Z a d a w a l a j ą c a m o t 100 0,1 0,22 25 0,22 0 ,4 2 10 0,3 2 0,6 5 0,45 0 ,7 5 4. Modalna

• najczęściej pojawiająca się wartość w szeregu X.

5. Mediana

(6)

K rw io d aw stw o - e w a lu a cja e d u ka cji z d ro w o tn e j w śród stu d e n tó w G W S P .. 91

6. Średnia arytmetyczna uzyskanych punktów

Σ(Χ ) • Xśr N 7. Wariancja testu Я (X -X śr)2 • s2 = ---N 8. Odchylenie standardowe • s = Vs2

Wyniki

Wyliczone parametry pomiaru dydaktycznego dla wszystkich studentów bio­ rących udział w badaniu przedstawia Tab. 1.

Tab. 1. Ogółem

L icz e b n o ść 160

Ś red n ia p u n k tó w 5,13

O d ch y len ie stan d ard o w e 1,977

% z m o żliw y ch do u z y sk a n ia p u n k tó w 51,25

W arto ść m in im aln a 0

W arto ść m ak sy m aln a 10

M o d aln a 5

M ed ian a 5 ,00

Wyliczone parametry charakteryzujące stopień łatwości, frakcję opuszczeń

i moc różnicującą poszczególne pytania dla wszystkich studentów biorących

udział w badaniu, przedstawia Tab. 1.1.

Tab. 1.1. Ogółem

N r p y ta n ia Ł a tw o ś ć F r a k c j a o p u s z c z e ń M o c ró ż n ic u ją c a

1 0,68 0,0 9 0,28

(7)

9 2 N a u czycie l i S zkota 1 2011 3 0,41 0,0 9 .0 ,3 3 4 0 ,6 0 0,0 7 0,35 5 0,3 9 0,0 2 0,41 6 0,21 0,05 0,2 8 7 0,2 7 0,08 0,2 6 8 0,68 0,01 0,1 8 9 0,6 9 0,01 0,33 10 0,63 0,01 0,2 8

Wyliczone parametry pomiaru dydaktycznego dla studentów specjalności die­ tetyka kierunku zdrowie publiczne, biorących udział w badaniu, przedstawia Tab. 2.

Tab. 2. Zdrowie publiczne - dietetyka

L icz e b n o ść 55 Ś red n ia p u n k tó w 5 ,18 O d c h y len ie s ta n d a rd o w e 2 ,3 6 7 % z m o ż liw y c h d o u z y sk a n ia p u n k tó w 51 ,8 2 W arto ść m in im a ln a 0 W a rto ść m a k sy m a ln a 10 M o d aln a 5 M ed ia n a 5 ,0 0

Wyliczone parametry pomiaru dydaktycznego dla studentów specjalności ra­ townictwo medyczne kierunku zdrowie publiczne, biorących udział w badaniu, przedstawia Tab. 3.

Tab. 3. Zdrowie publiczne - ratownictwo medyczne

L iczeb n o ść 55 Ś red n ia p u n k tó w 5,31 O d c h y le n ie sta n d a rd o w e 1,725 % z m o ż liw y c h do u z y sk a n ia p u n k tó w 53 ,0 9 W a rto ść m in im a ln a 1 W arto ść m a k sy m aln a 9

(8)

K rw io d a w stw o - e w a lu a cja e d u ka cji z d ro w o tn e j w śród s tu d e n tó w G W S P . 93

M o d aln a 5

M ed ia n a 5,00

Wyliczone parametry pomiaru dydaktycznego dla studentów specjalności re­ socjalizacja kierunku pedagogika, biorących udział w badaniu, przedstawia Tab. 4. Tab. 4. Resocjalizacja L iczeb n o ść 23 Ś red n ia p u n k tó w 4,2 2 O d c h y len ie stan d a rd o w e 1,693 % z m o ż liw y c h d o u z y sk a n ia p u n k tó w 4 2 ,1 7 W a rto ść m in im a ln a 1 W a rto ść m a k sy m aln a 7 M o d aln a 5 M ed ian a 5,0 0

Wyliczone parametry pomiaru dydaktycznego dla studentów specjalności pe­ dagogika wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne kierunku pedagogika, biorących udział w badaniu, przedstawia Tab. 5.

Tab. 5. Pedagogika wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne

L icz e b n o ść 27 Ś red n ia p u n k tó w 5,41 O d c h y len ie stan d a rd o w e 1,546 % z m o żliw y ch d o u z y sk a n ia p u n k tó w 54,07 W arto ść m in im a ln a 3 W arto ść m a k sy m aln a 8 M o d aln a 7 M ed ian a 6,00

Omówienie wyników

Studenci biorący udział w badaniu ankietowym uzyskali w pomiarze dydak­ tycznym ogółem średnią 5,13 ± 1,977 punktów (mediana 5,00) co stanowi 51,25% z możliwych do uzyskania (Tab. 1.). Dwie studentki (ZP/IlI/Dict.)

(9)

9 4 N a u czyciel i S zkota 1 2011

zdobyły maksymalną liczbę 10 punktów; pięcioro (również wszyscy z kierun­ ku zdrowie publiczne) 9 punktów; dziesięcioro studentów (w tym 2 studentki PED/III/PWiWP) 8 punktów; inni odpowiednio mniej, a najsłabszy wynik (ZP/III/Diet.) wynosił 0 punktów (!).

Najczęstszym powtarzającym się wynikiem wśród wszystkich respondentów

(modalna) jest 5 punktów (35 ankietowanych).

Ankietowani nie podjęli próby odpowiedzi na niektóre pytania. Największą

fra kcję opuszczeń odnotowano w pytaniach 2 (0,11) oraz 1 i 3 (0,09).

Generalnie dla uczestników badania najłatwiejsze okazały się pytania nr 9 (;łatwość 0,69) oraz 1 i 8 (łatwość 0,68), najtrudniejsze zaś - pyt. 6 (łatwość

0,21).

Największą moc różnicującą (0,43) zaobserwowano w odpowiedzi na pyt. 2, najmniejszą (0,18) - na pyt. 6 (Tab. 1.1.).

Analiza udzielanych (poprawnych lub nie) odpowiedzi wykazuje istotne róż­ nice pomiędzy reprezentowanymi przez respondentów kierunkami (zdrowie

publiczne: Xśr- 5,25 ± 2,072, Mo - 5; pedagogika: Xir - 4,86 ± 1,721, Mo - 6)

oraz specjalnościami studiów (dietetyka: Xir - 5,18 ± 2,367, Mo - 5; ratow­

nictwo medyczne: Xir - 5,31 ± 1,725, Mo - 5; resocjalizacja: Xśr - 4,22 ±

1,693, Mo - 5; pedagogika wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne: Xjr - 5 ,4 1 ± 1,546, M o - 7 ) .

Rye. 1. Odsetek prawidłowych odpowiedzi.

Szczegółowa analiza stopnia łatwości (trudności) poszczególnych pytań dla studentów różnych specjalności wykazuje również bardzo istotne różnice. Godny podkreślenia jest wysoki odsetek prawidłowych odpowiedzi na pyt. 1-3 (w pyt. 3 o „patrona polskich krwiodawców” - ponad dwukrotnie większy) wśród studentów PWiWP.

(10)

K rw iodaw stw o - e w a lu a cja e d u ka cji zd ro w o tn e j w ś ró d s tu d e n tó w G W S P .. 95

Ryc. 2. Współczynnik łatwości poszczególnych pytań w grupach

Wynika to niewątpliwie z wyższego poziomu ich ogólnej wiedzy humani­ stycznej oraz (prawdopodobnie) z większej umiejętności „czytania ze zrozu­ mieniem” kwestionariusza (pośrednio potwierdza to najmniejsza frakcja opusz­ czeń we wszystkich pytaniach).

Ryc. 3. Frakcja opuszczeń poszczególnych pytań w grupach

Zatrważająco niski natomiast, jest poziom wiedzy (i to zarówno humani­ stycznej jak i „medyczncj”) wśród studentów resocjalizacji!

Wnioski

- Zaobserwowano istotne różnice w stanie wiedzy na temat krwiodawstwa i roli krwi wśród studentów obu kierunków.

- Zaobserwowano istotne różnice w stanic wiedzy na temat krwiodawstwa i roli krwi wśród studentów różnych specjalności tego samego kierunku (szczególnie jest to widoczne wśród studentów pedagogiki).

(11)

9 6 N au czyciel i S zkota 1 2011

- Ogólny poziom wiedzy humanistycznej oraz umiejętność „czytania ze zro­ zumieniem” są najwyższe wśród studentów PWiWP.

- Stan wiedzy na temat krwiodawstwa jest zatrważająco niski u studentów resocjalizacji.

- Stan wiedzy na temat krwiodawstwa wśród studentów ratownictwa medycz­ nego nie odbiega znacząco od stanu wiedzy studentów dietetyki kierunku zdrowie Publiczne.

Bibliografia

Niemierko B., Pomiar wyników kształcenia, WSiP, Warszawa 1999.

Denek Κ., Hyżak D., Ewaluacja osiągnięć uczniów w procesie wychowania

fizycznego. [W:] Kontrola i ocena w wychowaniu fizycznym , red. R. Barto­

szewicz, T. Koszczyc, A. Nowak, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 2003.

Jaczewski A., Komosińska K.., Wybrane zagadnienia edukacji zdrowotnej, Płock 2004.

Cytaty

Powiązane dokumenty

elektrycznej umożliwia odbiorcy zakup energii od dowolnie wybranego sprzedawcy, a świadczenie usługi dystrybucji pozostaje w gestii obecnego.. operatora

W  celu zapobiegania zakażeniu miejsca operowanego oraz zarządzania jego czynnikami ryzyka – oprócz przygo- towania pacjenta do  zabiegu operacyjnego –  bardzo waż- ne

Possible growth of buckling-driven fully embedded delaminations depend on the delamina- tion resistance of the interface between the delamination separated layers as well as on

L’esperienza di qua- lità si basa sulla percezione di un oggetto possedente una certa caratteristica distinta dalle altre nel momento di percezione dell’oggetto stesso, come

Przykłady Oławy i Krynki pokazują, że doliny rzek przedsudeckich są przeobrażone antropoge- nicznie w różnym stopniu.Pomimo wielowiekowej działalności człowieka na tych

Przyczyną obniżenia plonu rolniczego roślin ziemniaka poddanych stresowi wysokiej temperatury od wczesnych etapów rozwojowych może być słabsza inicjacja tuberyzacji,

W latach 2005–2007 w doświadczeniach polowych prowadzonych w IHAR, Zakładzie Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie oceniano wpływ warunków klimatycznych

Typem idealnym, czyli całkowicie konsekwentnym, byłby ten, który posiada równy poziom wszystkich trzech mierników. W praktyce jednak typy takie nie w eryfiku ją