Werona Oról-GieraW
UniwerVXWeW PeTagogicYnX im. OomiVji NTukacji NaroTowej w OrakowieAMNOPATNOŚĆ OSRTAŁCNNIA JĘRQOOPNGO P SIŁACH
RŁROJNQCH RRNCRQPOSPOLITNJ POLSOINJ
MO RNALNQCH POTRRNŁ UCRĄCQCH SIĘ
ATequacX of language eTucaWion in WUe PoliVU ArmeT ForceV for WUereal learnerV’ neeTV
TUiV paper preVenWV WUe organiYaWion of language eTucaWion in WUe PoliVU ArÜeT ŃorceVH wUicU WoTaX focuVeV ÜoVWlX on NngliVU inVWrucWion anT iV baVeT on STANAG 6001. IW UigUligUWV WUe iÜporWance of Wwo keX inVWiWu-WionVH naÜelX WUe MiliWarX NTucaWion MeparWÜenW anT TUe PoliVU ArÜeT ŃorceV ScUool of LanguageV. TUe final VecWion TealV wiWU WUe ÜiliWarX WUeÜaWic uniWV VuggeVWeT in WUe language curriculuÜ TeVigneT for Vol-TierV anT evaluaWeV WUe preVence of WUeVe WUeÜeV in cerWificaWion paperV iVVueT bX WUe CenWral NxaÜinaWion ŁoarT for Ńoreign LanguageV of WUe MiniVWrX of NaWional Mefence.
OeX worTVJ language eTucaWionH ÜiliWarX languageH PoliVU ArÜeT ŃorceV Słowa klucYoweJ kVYWałcenie jęYXkoweH jęYXk wojVkowXH SiłX Rbrojne
RYe-cYXpoVpoliWej PolVkiej
0. PVWęp
Jak Tefiniuje AlekVX RoÜaniuk1 (2005) ToVkonalenie jęYXkowe jeVW proceVeÜ akWualiYowania wieTYX i uÜiejęWności jęYXkowXcU w YwiąYku Y graTualnXÜ regreVeÜ Vprawności YTobXWXcU w VXVWeÜie YorganiYowanego naucYania i
1 OoÜenTanW PojVkowego SWuTiuÜ NaucYania JęYXków ObcXcUH PrYewoTnicYącX
ucYenia Vię. P SiłacU RbrojnXcU (SR) owe ToVkonalenie YwiąYane jeVW Y roYwi-janieÜ koÜpeWencji jęYXkowej VWoVownie To poWrYeb wXnikającXcU Y realiYacji akWualnXcU YaTań VłużbowXcU. P YwiąYku Y realiYacją owXcU YaTańH reVorW ObronX NaroTowej (ON) kVYWałci i ToVkonali karTę wojVkową w YakreVie jęYX-ków obcXcU. P okreVie obecności PolVki w UkłaTYie ParVYawVkiÜ głównXÜ narYęTYieÜ koÜunikacji bXł roVXjVkiH więc Wo na naukę Wego jęYXka kłaTło Vię naciVk. R cUwilą prYXVWąpienia To VWrukWur naWowVkicU jego ÜiejVce Yajął an-gielVkiH kWórX wciąż wieTYie prXÜ wśróT poYoVWałXcU jęYXków. NiniejVYX arWX-kułH w Tużej ÜierYe oparWX na ÜaWeriałacU YacYerpnięWXcU Ye VWron inWerne-WowXcU MeparWaÜenWu Nauki i SYkolnicWwa PojVkowego MON oraY PojVko-wego SWuTiuÜ NaucYania JęYXków ObcXcU w ŁoTYiH VWanowi opiV organiYacji kVYWałcenia i ToVkonalenia jęYXkowego kaTrX wojVkowej w ogólnXÜ YarXVieH Ye VYcYególnXÜ uwYglęTnienieÜ probleÜu jakości kurVów jęYXkowXcU i cerWX-fikowania wieTYX w YakreVie jęYXka obcego YTobXWej na owXcU kurVacU. Mo-TaWkowoH w Vekcji 7 na prYXkłaTYie jęYXka angielVkiego preYenWuję fakWXcYne prYełożenie norÜX STANAG 6001 na raÜowX prograÜ naucYania oraY poT-cYaV egYaÜinów reVorWowXcU Ye YnajoÜości jęYXka obcego na poYioÜie 3.
1. JęYXk wojVkowX
TraTXcXjnieH kaWegorXYacja jęYXków VpecjaliVWXcYnXcU prYeprowaTYana jeVW na poTVWawie krXWeriuÜ TYieTYinowegoIYawoTowego. PoVYcYególne jęYXki Vpe-cjaliVWXcYne oTpowiaTają oTpowieTniÜ branżoÜ (GrucYaH 2009). MoVkona-łXÜ prYXkłaTeÜ jeVW WuWaj jęYXk wojVkowX.
PrYeT prYXVWąpienieÜ To opiVu organiYacji kVYWałcenia jęYXkowego Sił RbrojnXcU RPH nie VpoVób nie określić prYeTÜioWu owego kVYWałceniaH jakiÜ jeVW VpecjaliVWXcYnX jęYXk (VubjęYXk) wojVkowX. P celu oTnaleYienia jego ÜiejVca w oTnieVieniu To jęYXka naroTowegoH poVłużę Vię poniżVYXÜ VcUe-ÜaWeÜH gTYie poVYcYególne eleÜenWX oYnacYają kolejnoJ
J – jęYXk naroTowXH AJH ŁJH CJH MJ – VubjęYXki jęYXka J;
1 – eleÜenWX jęYXkowe J nie wXVWępujące w żaTnXÜ Y prYeTVWawionXcU
VubjęYX-kówH ale wXVWępujące w jeTnXÜ lub kilku VpośróT poYoVWałXcU VubjęYXków J;
2 – eleÜenWX wVpólne VubjęYXkoÜ A i Ł;
3 – eleÜenWX jęYXkowe wVpólne wVYXVWkiÜ prYeTVWawionXÜ VubjęYXkoÜ; 4 – eleÜenWX jęYXkowe cUarakWerXVWXcYne wXłącYnie Tla VubjęYXka C.
RXV. 1J SubjęYXki a jęYXk naroTowX (PojnickiH 1991).
PowXżVYa proceTura prYeTVWawiona na VcUeÜacie poYwala WeoreWXcY-nie na wXróżWeoreWXcY-nieWeoreWXcY-nie Towolnej licYbX VubjęYXkówH w WXÜ rówWeoreWXcY-nież VubjęYXka wojVkowegoH kWórX jeVW śroTowiVkowo-YawoTową oTÜianą jęYXka naroTo-wego użXwaną w wojVku (RoÜaniukH 2005). UjąwVYX VpecXfikę VłużbX cało-ściowoH VubjęYXk wojVkowX winien bXć ściVłXH precXYXjnX i YwięzłX (MarciniakH 1987). JeVW Weż on w Tużej ÜierYe TefinicXjnX i nieekVpreVXwnX. NajiVWoWniej-VYą jeTnak jego cecUą jeVW poTYiał na oTÜianX VpecjaliVWXcYne oraY wXVWępo-wanie YwiąYków poÜięTYX WXÜi oTÜianaÜi. Jak Talej roYwija RoÜaniuk (2005)H oTÜiana VpecjaliVWXcYna VubjęYXka wojVkowego (inacYej VłownicWwo Vpecjalne lub VpecjaliVWXcYne) Yawiera wXraYX i połącYenia wXraYowe określa-jące prYeTÜioWX i pojęciaH kWóre oTnoVYą Vię To różnoroTnXcU Vfer TYiałalno-ści żołnierYaH ale nie należą To powVYecUnie użXwanXcU. RoÜaniuk (YaJ Ma-YurekH 2003) Ywraca prYX WXÜ uwagę na bogacWwo lekVXkalne poVYcYególnXcU oTÜian VpecjaliVWXcYnXcU oraY VYerokie VpekWruÜ WeÜaWXkiH w Yależności oT roTYaju i VWopnia organiYacji Vił YbrojnXcUH wojVk i Vłużb. SYacunkowoH w po-VYcYególnXcU oTÜianacU funkcjonuje oT kilkuVeW To kilkunaVWu WXVięcX jeTno-VWek lekVXkalnXcU. ObjęWość wojVkowXcU Vłowników YawierającXcU najcYęściej użXwaną lekVXkę Vięga 40 WXVięcX Vłów i wXrażeń oraY ponaT 4 WXViące poT-VWawowXcU Ynaków i VkróWów (MaYurekH 2003). ProbleÜ ToVkonalenia WerÜi-nologii VpecjaliVWXcYnej w arÜii jeVW więc niewąWpliwie probleÜeÜ YłożonXÜ. ToWeż RoÜaniuk (2005) uYnaje uYaVaTnionXÜ wXoTrębnienie w jęYXku Üili-WarnXÜ pojęcia WerÜinologii ogólnowojVkowejH wVpólnej Tla roTYajów wojVk i służb oraY WerÜinologii wojVkowo-VpecjaliVWXcYnejH cUarakWerXVWXcYnej Tla poVYcYególnXcU roTYajów Vił YbrojnXcUH WakWXki i logiVWXki.
2. PoTVWawa prawna kVYWałcenia jęYXkowego w SiłacU RbrojnXcU RP
OVYWałcenie jęYXkowe w SiłacU RbrojnXcU RYecYXpoVpoliWej PolVkiej jeVW jeTnXÜ Y priorXWeWów w VXVWeÜie VYkolnicWwa wojVkowego. Jak poTkreśla MeparWaÜenW Nauki i SYkolnicWwa PojVkowego MiniVWerVWwa ObronX NaroTowejH wXnika Wo Y koniecYnościH bX kaTra PP oViągała oTpowieTni poYioÜ koÜpeWencji koÜuni-kaWXwnejH nieoTYownej To pełnienia obowiąYków VłużbowXcU w kraju i Yagra-nicą. JeVW Wo również konVekwencją YobowiąYań akceVXjnXcU ToWXcYącXcU prYX-jęcia i wTrożenia norÜ jęYXkowXcU SojuVYu PółnocnoaWlanWXckiego.
PoTVWawą prawną norÜującą kVYWałcenie jęYXkowe jeVW MecXYja nr 501IMON MiniVWra ObronX NaroTowej Y Tnia 29 gruTnia 2010 r. w Vprawie kVYWałcenia i egYaminowania Ye Ynajomości jęYXków obcXcU w reVorcie obronX naroTowej. MokuÜenWeÜ VWanTarXYacXjnXÜ jeVW STANAG 6001. STANAG Wo VkróW NATO oYnacYającX SWanTarTiYaWion AgreeÜenWH określającX wVpólne woj-Vkowe proceTurX i wXpoVażenia Tla krajów cYłonkowVkicU YwiąYku. STANAG 6001 Language ProficiencX LevelV opiVuje i norÜaliYuje oTpowieTnie poYioÜX YnajoÜości jęYXka obcego w YakreVie Vprawności jęYXkowXcU uVWnXcU (L – Vłu-cUanie i S – Üówienie) oraY piVeÜnXcU (R – cYXWanie i P – piVanie).
3. SWopnie YaawanVowania weTług poroYumienia VWanTarXYacXjnego
STANAG 6001
Opanowanie Vprawności jęYXkowXcU w STANAG 6001 poTYielono na naVWę-pujące VWopnie YaawanVowaniaJ
0) No proficiencX J Łrak iVWoWnego lub prakWXcYnego opanowania Tanej Vprawności.
1) SurvivalJ SWopień 1 PoTVWawowX.
2) ŃuncWionalJ SWopień 2 MoVWaWecYnX (YTolność wXkonXwania pracX w ogranicYonXÜ YakreVie).
3) ProfeVVionalJ SWopień 3 MobrX (ÜiniÜuÜ profeVjonalne). 4) NxperWJ SWopień 4 ŁarTYo TobrX (YnajoÜość profeVjonalna).
5) HigUlX-arWiculaWe naWiveJ SWopień 5 MoVkonałX (jęYXk ojcYXVWX lub TwujęYXcYność).
P celu YapoYnania Vię Ye VYcYegółowXÜ opiVeÜ powXżVYXcU poYio-Üów YaawanVowania Tla poVYcYególnXcU VprawnościH oTwołuję To UÜowX SWanTarXYacXjnej STANAG 6001.
4. RealiYacja kVYWałcenia jęYXkowego oraY ToVkonalenia YawoTowego
kaTrX PojVka PolVkiego
Jak cYXWaÜX w Planie kVYWałcenia i egYaminowania Ye Ynajomości jęYXków obcXcU w reVorcie ObronX NaroTowej na rok 2012 (TrojanowVkaH 2011)H opie-rającXÜ Vię na MecXYji nr 501IMON MiniVWra ObronX NaroTowej Y Tnia 29 gruTnia 2010 r. w Vprawie kVYWałcenia i egYaminowania Ye Ynajomości jęYX-ków obcXcU w reVorcie obronX naroTowejH poTVWawowXÜi forÜaÜi naucYa-nia jęYXków obcXcU w reVorcie obronX naroTowej VąJ
1) prograÜowe naucYanie kanTXTaWów na żołnierYX YawoTowXcU w VYkołacU wojVkowXcU;
2) kVYWałcenie żołnierYX i pracowników reVorWu obronX naroTowej na VWacjonarnXcU kurVacU jęYXkowXcU;
3) prograÜowe ToVkonalenie YnajoÜości WerÜinologii wojVkowej w raÜacU VXVWeÜu ToVkonalenia YawoTowego żołnierYX na Vpecjali-VWXcYnXcU kurVacU (VWuTiacU) WrwającXcU Tłużej niż 3 ÜieViące; 4) ToVkonalenie żołnierYX YawoTowXcU na kurVacU jęYXkowXcU w
pla-cówkacU eTukacXjnXcU Ya granicą;
5) ToVkonalenie YnajoÜości jęYXków obcXcU żołnierYX YawoTowXcU w raÜacU VYkolenia w jeTnoVWkacU wojVkowXcU;
6) naucYanie na Toraźnie YorganiYowanXcU kurVacUH niewXÜienionXcU w ppkW. 1-5.
OoÜórką właściwą w YakreVie kVYWałWowania VXVWeÜu kVYWałcenia i To-Vkonalenia YawoTowego kaTrX Sił RbrojnXcU RPH w WXÜ proceVu kVYWałcenia i egYaÜinowania Ye YnajoÜości jęYXków obcXcU jeVW wXżej wVpoÜnianX Mepar-WaÜenW Nauki i SYkolnicWwa PojVkowegoH naWoÜiaVW cenWralną inVWXWucją jęYX-kową – głównXÜ ośroTkieÜ naucYania – w reVorcie obronX naroTowej jeVW PojVkowe SWuTiuÜ NaucYania JęYXków ObcXcU w ŁoTYiH uWworYone w 1979 roku. SWuTiuÜ prowaTYi kVYWałcenie na wVYXVWkicU poYioÜacU YaawanVowania w YakreVie jęYXka angielVkiegoH francuVkiegoH nieÜieckiegoH roVXjVkiego i ukra-ińVkiego. P ucYelniacU wojVkowXcU funkcjonują Wakże VWuTia jęYXków obcXcUH prowaTYące naucYanie kanTXTaWów na żołnierYX YawoTowXcU oraY Vkierowa-nej na VYkolenie kaTrX YawoTowej. PonaTWoH PSNJO w Yależności oT poWrYeb reVorWu ONH Wj. uTYiału polVkicU Sił RbrojnXcU w ÜiVjacU pokojowXcU i VWabiliYa-cXjnXcU w różnXcU rejonacU świaWaH naucYa Weż innXcU jęYXków obcXcU. Łędąca w VWrukWurYe SWuTiuÜ CenWralna OoÜiVja NgYaÜinacXjna JęYXków ObcXcU Mini-VWerVWwa ObronX NaroTowej prowaTYi cerWXfikacje jęYXkoweH a wXTane prYeY nią świaTecWwa poWwierTYające YnajoÜość jęYXków Vą Uonorowane prYeY Mi-niVWerVWwo Spraw RagranicYnXcUH MiMi-niVWerVWwo Spraw PewnęWrYnXcU i
ATÜini-VWracji oraY Służbę CXwilną RP. OT 1998 roku w VXVWeÜie egYaÜinowania wXko-rYXVWXwana jeVW norÜa STANAG 6001. PoYa TYiałalnością TXTakWXcYną i egYa-ÜinacXjnąH PojVkowe SWuTiuÜ NJO pełni Wakże funkcje o cUarakWerYe ToraT-cYo-VYkoleniowXÜ i inforÜacXjnXÜ na rYecY innXcU ośroTków kVYWałcenia jęYX-kowego reVorWuH wVpółpracując Y licYnXÜi inVWXWucjaÜi krajowXÜi i YagranicY-nXÜi YajÜującXÜi Vię eTukacją jęYXkową. PrYeTVWawiciele SWuTiuÜ ucYeVWnicYą w organiYacji i realiYacji wielu prYeTVięwYięć VYcYebla cenWralnego Ü.in. konfe-rencji naukowo-ÜeWoTXcYnXcU cYX obVłuTYe WłuÜacYeniowej Telegacji Yagra-nicYnXcU prYXbXwającXcU Y wiYXWą To inVWXWucji reVorWu ObronX NaroTowej.
MoTaWkowoH MeparWaÜenW Nauki i SYkolnicWwa PojVkowego koorTXnuje Ü.in. kurVX ToVkonalące Y jęYXka angielVkiego Tla żołnierYX YawoTowXcU urYę-Tu MON prowaTYone prYeY firÜX cXwilne. CeleÜ WakicU kurVów jeVW uWrwalenie i ToVWarcYenie nowXcU wiaToÜości oraY uÜiejęWności jęYXkowXcU Ye wVYXVWkicU Vprawności jęYXkowXcU Y naciVkieÜ na eleÜenWX WerÜinologii wojVkowej i pro-ceTurX STANAG 6001. P raÜacU MNiSP organiYowane Vą również inWenVXwne kurVX angielVkiego obejÜujące YagaTnienia negocjacjiH preYenWacji i wXVWąpień publicYnXcU oraY WeÜaWXki NATOH UN i beYpiecYeńVWwa ÜięTYXnaroTowego.
5. Profil oVobowX żołnierYa-ucYnia
UcYeVWnikaÜi kurVów jęYXkowXcU w SiłacU RbrojnXcU Vą w więkVYości Üęż-cYXźniH TwuTYieVWokilkuleWni i VWarVi. Górna granica wieku jeVW WruTna To okre-śleniaH lecY Üożna prYXjąć YałożenieH że iÜ VWarViH WXÜ barTYiej Yłożona jeVW icU cUarakWerXVWXka jako ucYniówH a prYecież w gloWWoTXTakWXce iVWoWną kwe-VWią jeVW poYnanie grupX w celu jak najaTekwaWniejVYego TopaVowania jeTno-VWek lekcXjnXcU To jej poWrYeb i Üożliwości. Siekierka2 (2008) WłuÜacYXJ „Mo-rośli ucYniowie prYXcUoTYą To Val wXkłaTowXcU Y ogroÜnXÜ bagażeÜ To-świaTcYeńH nie WXlko YwiąYanXcU Y kVYWałcenieÜH ale Weż Y różnoroTnXÜi VXWu-acjaÜi żXciowXÜi. ŻołnierYe Vą grupą VpecXficYnąH kWórej ToświaTcYenia Vą jeVYcYe bogaWVYe. MoWXcYą nie WXlko Vpraw coTYiennXcUH ale Wakże wXnikają Y ToświaTcYenia YawoTowegoH nierYaTko Vą naVWępVWweÜ VWawiania cYoła pro-bleÜoÜ Y konWakWeÜ i koÜunikacją Y prYeTVWawicielaÜi innXcU kulWur i obX-cYajów. Ponieważ jęYXk jeVW nieroYerwalnie YwiąYanX Y kulWurą Tanego kraju oraY Y jego obXcYajaÜiH wieTYa na icU WeÜaW jeVW nieYbęTna To YroYuÜienia wielu VprawH o kWórXcU Vię roYÜawia w cYaVie Yajęć Y jęYXka obcego”. Jak Üożna VkonVWaWować Y arWXkułu Siekierki (2008)H żołnierYe YawoTowiH
2 PXkłaTowca jęYXka angielVkiego w PojVkowXÜ SWuTiuÜ NaucYania JęYXków
gólnie ci wXVXłani To pełnienia VłużbX YagranicYnejH oTcYuwają poWrYebę na-bXcia pragÜaWXcYnej koÜpeWencji ÜięTYXkulWurowej.
SWworYenie wiYerunku oVobowego żołnierYa-ucYnia jeVW YaTanieÜ wX-ÜagającXÜ oT prowaTYącego Yajęcia Togłębnej analiYX wielu cYXnnikówH kWóre Siekierka (2008) ujÜuje graficYnie w naVWępującX VpoVóbJ
RXV. 2J CYXnniki kVYWałWujące wiYerunek żołnierYa-VWuTenWa (SiekierkaH 2008). Mając na uwaTYe cYXWelników TocelowXcU niniejVYej publikacjiH nie bę-dę oÜawiać wXżej wXÜienionXcU cYXnnikówH gTXż ujawniają Vię one – cUoć w różnXÜ naVileniu – u ucYniów w każTXÜ wieku i na wVYelkiego roTYaju kur-VacU jęYXkowXcU. RaVXgnaliYuję wXłącYnie pewne prawiTłowościH a YainWere-VowanXcU prYejawaÜi owXcU cYXnników u VłucUacYX-żołnierYX oTwołuję To arWXkułu pW. Profil oVobowX w naucYaniu jęYXka obcego auWorVWwa Siekierki (2008)H w kWórXÜ eleÜenWX powXżVYX VcUeÜaWu YoVWałX VYcYegółowo prYeło-żone na grunW kVYWałcenie jęYXkowego w SłużbacU RbrojnXcU.
Co iVWoWne Y punkWu wiTYenia obranej prYeYe Ünie WeÜaWXkiH w raÜo-wXÜ prograÜie naucYania jęYXka w placówkacU WakicU jak PojVkowe SWu-TiuÜ NaucYania JęYXków ObcXcU YakłaTa VięH że każTX kolejnX poYioÜ Yna-joÜości jęYXka oViąga Vię w ciągu pięciu ÜieVięcX. R obVerwacji i prakWXki
TXTakWXcYnej Siekierki (2008) wXnikaH że żołnierY ÜuVi prYeYnacYXć Vporo cYaVu i energii na opanowanie np. nieregularnXcU forÜ prYeVYłXcU cYaVowni-ków cYX iTioÜów na paÜięć. R racji Vwojego wiekuH VpecXfiki VłużbX oraY VWreVu (ÜoWXwacja negaWXwna)H nie prYXVwaja on jak TYieckoH lecY wkłaTa świaToÜX wXViłek w ucYenie Vię i YalicYanie WeVWów. PioTącą rolę w naucYa-niu jęYXków obcXcU żołnierYX YawoTowXcU oTgrXwa prYX WXÜ ÜoWXwacja inVWruÜenWalnaH będąca pocUoTną ewenWualnXcU korYXści Y ukońcYenia kurVu – awanV YawoTowXH Vłużba poYa granicaÜi krajuH preVWiż. P prYXpaTku poYX-WXwnego Yłożenia całości egYaÜinu w WrXbie ekVWerniVWXcYnXÜ i uYXVkanie świaTecWwa YnajoÜości jęYXka obcego na poYioÜie 3 i 4 MiniVWerVWwo Obro-nX NaroTowe prYXYnaje nagroTX pieniężne w wXVokości 4 WXV. Ył.
6. Oręgi WemaWXcYne Tla poYiomu 3 wg STANAG 6001 w Ramowym
programie nauczania języka angielskiego w Siłach Rbrojnych oraY
icU werXfikacja egYaminacXjna
NiniejVYa Vekcja arWXkułu Üa na celu prYXjrYenie Vię WreścioÜ WeÜaWXcYnXÜ realiYowanXÜ poTcYaV kurVów oraY egYaÜinów jęYXkowXcU na prYXkłaTYie poYioÜu 3 weTług klaVXfikacji STANAG 6001. Oręgi WeÜaWXcYne ujęWe w Ra-mowXm programie naucYania jęYXka angielVkiego w SiłacU RbrojnXcU (2009)H wprowaTYonXÜ MecXYją Nr 28 MXrekWora MeparWaÜenWu Nauki i SYkolnicWwa PojVkowego MON Y Tn. 5 liVWopaTa 2009 r.H obejÜują Twie cYęściJ WeÜaWXkę ogólną oraY VpecjaliVWXcYną.
TeÜaWXka ogólna obejÜuje naVWępujące WreściJ a) InforÜacje perVonalne.
b) MoÜH ÜieVYkanie. c) ŻXcie w ToÜu. T) SYkołaH naukaH YawóT. e) CYaV wolnX. f) PoTróżowanie. g) Relacje ÜięTYXluTYkie. U) RTrowie. i) RakupX. j) JeTYenieH napoje. k) UVługi.
l) MiejVceH kierunki i VWronX świaWa. Ü) JęYXk obcX.
n) PogoTa.
p) OulWura i VYWuka. q) MeTia.
r) TecUnika i nauka (koÜpuWerX). V) SWoVunki ÜięTYXnaroTowe. W) OonflikWX ÜięTYXnaroTowe. u) OcUrona śroTowiVka naWuralnego. v) RTrowie.
w) PoTobieńVWwa i różnice kulWurowe. x) PrYeVWępcYość.
X) TerrorXYÜ.
TeÜaWX VpecjaliVWXcYne Vą Wak TobraneH abX Yapewnić abVolwenWoÜ kurVu YTolność To wXkonXwania obowiąYków VłużbowXcUH jeTnak WXlko w ogranicYonXÜ YakreVieJ
a) SWopnie wojVkowe i poTVWawowe VXVWeÜX broni wVYXVWkicU roTYajów Vił YbrojnXcU.
b) RoTYaje Vił YbrojnXcU i VłużbJ
– organiYacja wXbranego roTYaju Vił YbrojnXcU;
– wXpoVażenie i uYbrojenie żołnierYX wXbranego roTYaju wojVk i Vłużb; – VXVWeÜX uYbrojenia wXbranego roTYaju wojVk i Vłużb.
c) Służba wojVkowaJ
– kVYWałcenie i VYkolenie w ViłacU YbrojnXcU; – kariera YawoTowa w wojVku;
– poTVWawowe inVWrukcje i TokuÜenWX. T) ĆwicYenia wojVkoweJ
– poTVWawowe TYiałania bojowe i VYkolno-bojowe; – ćwicYenia ÜięTYXnaroTowe;
– poTVWawowe eleÜenWX roYkaYu. e) MięTYXnaroTowa wVpółpraca wojVkowaJ
– NATO i praca poYa granicaÜi pańVWwa; – ÜięTYXnaroTowe jeTnoVWki wojVkowe; – ÜiVje pokojowe i UuÜaniWarne.
f) PoTVWawowe VkróWX w TokuÜenWacU wojVkowXcU.
g) OoreVponTencja Vłużbowa – w forÜie piVanej i prYeY WecUnicYne śroTki łącYności.
CeleÜ cYWerocYęściowego egYaÜinuH Y kWórego YoVWałX YacYerpnięWe wXbrane prYXkłaTX YaTańH jeVW VprawTYenie cYX YTającX oViągnęli poYioÜ 3 YnajoÜości jęYXka angielVkiego YgoTnie Y opiVeÜ YawarWXÜ w PoroYuÜieniu SWanTarXYacXjnXÜ STANAG 6001. CeleÜ niniejVYej Vekcji arWXkułu jeVW iluVWra-cja VpoVobu Yawarcia i werXfikacji Wreści WeÜaWXcYnXcU ogólnXcU i VpeiluVWra-cjali- Vpecjali-VWXcYnXcU w arkuVYacU egYaÜinacXjnXcU. MoTel egYaminu Y jęYXka
angiel-Vkiego Tla poYiomu 3 (ĆwierYonaH PawelecH MajcUrYak i OaźÜiercYakH 2013) VpecXfikuje VXWuacje koÜunikacXjneH w jakicU oVobaH kWóra oViągnęła „level 3” powinna uÜieć Vię oTnaleźćJ „JęYXk wXkorYXVWXwanX jeVW w VXWuacjacU YawoTowXcU i WowarYXVkicU w śroTowiVku wojVkowXÜ (np. w VYWabie o Vkła-TYie wielonaroTowXÜH poTcYaV operacji wVparcia pokojuH wielonaroTowXcU ćwicYeń wojVkowXcU lub poTcYaV VYkoleń YagranicYnXcU)”.
65-ÜinuWowa cYęść WeVWu VprawTYająca uÜiejęWność cYXWania VkłaTa Vię Y TwócU YaTań i Yawiera 20 pXWań wielokroWnego wXboru. PXkorYXVWane Vą au-WenWXcYne WekVWX Y praVX lub InWerneWu o cUarakWerYe inforÜacXjnXÜ i opinio-TawcYXÜ (arWXkułXH noWaWki praVoweH liVWX To wXTawcXH fragÜenWX liWeraWurX popularno-naukowej i liWeraWurX fakWuH recenYjeH ogłoVYeniaH reklaÜX)H obejÜu-jące pełen YakreV WeÜaWXcYnX ToWXcYącX YagaTnień wojVkowXcU i ogólnXcU.
RXV. 3J PrYXkłaTowe pXWanie egYaÜinacXjne YaTania 1 – cYXWanie (ĆwierYonaH Pawe-lecH MajcUrYak i OaźÜiercYakH 2013).
40-ÜinuWowa cYęść WeVWu VprawTYająca uÜiejęWność VłucUania VkłaTa Vię Y 3 YaTań i Yawiera 20 pXWań (wielokroWnego wXboru oraY VporYąTYanie noWaWek). PXkorYXVWane Vą Wu auWenWXcYne nagrania raTiowe (wiaToÜościH wXwiaTXH reporWaże Y TialogaÜi) oraY nagrania VWuTXjne (oTprawa wojVko-wa)H obejÜujące VwXÜ YakreVeÜ pełen YakreV WeÜaWXcYnX ToWXcYącX YagaT-nień wojVkowXcU i ogólnXcU.
RXV. 4. PrYXkłaTowe pXWania egYaÜinacXjne YaTania 3 – VłucUanie (ĆwierYonaH PawelecH MajcUrYak i OaźÜiercYakH 2013).
90-ÜinuWowa cYęść WeVWu VprawTYająca uÜiejęWność piVania VkłaTa Vię Y TwócU YaTań. RaTanie 1 polega na napiVaniu TwócU roTYajów WekVWów (A. liVWu forÜalnego Y wXkorYXVWanieÜ poTanXcU inforÜacji oraY Ł. forÜalnej noWaWki VłużbowejH kWóra Üoże bXć YwiąYania Y liVWeÜ Y cYęści A). RaTanie Trugie polega na napiVaniu VprawoYTania.
RXV. 5J PrYXkłaTowe YaTanie egYaÜinacXjne 1H cYęść A – piVanie (ĆwierYonaH PawelecH MajcUrYak i OaźÜiercYakH 2013).
Około 25-ÜinuWowa cYęść WeVWu VprawTYająca uÜiejęWność Üówienia VkłaTa Vię Y TwócU YaTań i obejÜuje WeÜaWX Wak ogólne jak YawoToweJ brie-fing (3-4 ÜinuWowX Üonolog Y wXkorYXVWanieÜ poTanXcU inforÜacji) oraY
koÜenWowanie; roYÜowa na WeÜaW YagaTnienia poTanego na bilecie egYa-ÜinacXjnXÜ oraY oTpowiaTanie na pXWania egYaÜinaWoraH kWóre Vą WeÜa-WXcYnXÜ roYwinięcieÜ bileWu.
RXV. 6J PrYXkłaTowX YaTanie egYaÜinacXjne Y briefingu – Üówienie (ĆwierYonaH PawelecH MajcUrYak i OaźÜiercYakH 2013).
UYnać należXH że arkuVYe CenWralnej OoÜiVji NgYaÜinacXjnej JęYXków ObcXcU MON Vą YgoTne Y norÜaÜi STANAG 6001H jeTnak gTX VpojrYeć na ÜaWeriałX cerWXfikacXjne barTYiej krXWXcYnXÜ okieÜ okaYuje VięH że Vą one VWoVunkowo oVWrożne w VWoVowaniu WerÜinologii wojVkowej. RTanieÜ RoÜa-niuka (2005)H egYaÜinX CONJO MON egYekwują lekVXkę ÜiliWarną jeTXnie w barTYo ogólnie roYuÜianXcU VXWuacjacU wojVkowXcU wXVWępującXcU w Wek-VWacU źróTłowXcU prYeYnacYonXcU Tla wXkVYWałconego użXWkownika jęYXkaH niekoniecYnie Y prYeVYkolenieÜ żołnierVkiÜ.
7. Uwagi końcowe oraY implikacje TXTakWXcYne
OVYWałcenie jęYXkowe w SiłacU RbrojnXcU RYecYXpoVpoliWej PolVkiej jeVW Yorgani-Yowane i YinVWXWucjonaliYorgani-YowaneH jeTnak wXÜagałobX głębVYego prYeÜXślenia. Pciąż poYoVWaje pXWanieH kWo w prakWXce jeVW preTXVponowanX To prowaTYenia Yajęć Y WerÜinologii wojVkowo-VpecjaliVWXcYnej? LekWorYX cXwilniH cYęVWo niero-YuÜiejącX precXYXjnej WerÜinologii ÜiliWarnej w jęYXku ojcYXVWXÜH nie Vą To Wakiej pracX wXVWarcYająco prYXgoWowaniH a Wo oni w Tużej ÜierYe VWanowią ciało peTagogicYne kVYWałcące polVkie VYeregi. RoÜaniuk (2005) uważaH że na-ucYXcieli jęYXka wojVkowo-VpecjaliVWXcYnego należX poVYukiwać wXłącYnie wśróT kaTrX YawoTowej lub bXłej kaTrX YawoTowej poViaTającej biegłą Ynajo-Üość jęYXka. IVWoWą ToVkonalenia ArÜii nie jeVW bowieÜ kVYWałcenie jęYXkowe polegające na Yagłębianiu Vię w coraY barTYiej VkoÜplikowane VWrukWurX jęYXkaH ale na wYbogacaniu YaVobu pojęć i YwroWów funkcjonującXcU w WXpowXcU VX-WuacjacU icU użXcia VWoVownie To poWrYeb VłużbowXcU kurVanWów.
Obecnie żołnierYe ucYą Vię w YaVaTYie jęYXka ogólnegoH Y uwYglęTnie-nieÜ VpecjaliVWXcYnego VłownicWwa i akWów koÜunikacXjnXcU właściwXcU Tla inWereVującXcU icU konWekVWów użXcia jęYXka obcego w barTYo wąVkiÜ YakreVie.
Treści WeÜaWXcYneIprograÜowe uważaÜ Ya nieToVWaWecYnie prYXVWoVowane To realnXcU poWrYeb ucYącXcU Vię. PYiąwVYX poT uwagę Ünogość roTYajów Vił YbrojnXcUH WakWXki i logiVWXkiH celowXÜ wXTaje Vię wXoTrębnienie w jęYXku wojVkowXÜ pojęcia WerÜinologii ogólnowojVkowejH wVpólnej Tla roTYajów wojVk i Vłużb oraY WerÜinologii wojVkowo-VpecjaliVWXcYnej (RoÜaniukH 2005). TeÜaWX VpecjaliVWXcYne Yaproponowane w STANAG 6001 ÜogłXbX VWanowić krąg ogólnowojVkowX3H naWoÜiaVW poVYcYególne roTYaje Vił YbrojnXcU4 wXÜa-gają opracowania precXYXjnXcU WreściH oTpowieTnio VkierowanXcU ToJ
· PojVk LąTowXcUJ
o PojVk PancernXcU i RÜecUaniYowanXcUH o PojVk AeroÜobilnXcU.
o PojVk RakieWowXcU i ArWXleriiH o PojVk ŁącYności i InforÜaWXkiH o PojVk ObronX PrYeciwloWnicYejH o PojVk CUeÜicYnXcUH
o PojVk InżXnierXjnXcUH
o PojVk RoYpoYnania i Palki NlekWroWecUnicYnej; · Sił PowieWrYnXcUJ
o PojVk LoWnicYXcUH
o PojVk ObronX PrYeciwloWnicYejH o PojVk RaTioWecUnicYnXcU; · MarXnarki PojennejH Y wXróżnienieÜJ
o ŁrXgaTX LoWnicWwa MarXnarki PojennejH
o Łiura HXTrograficYnego MarXnarki Pojennej wraY Y MXwiYjo-neÜ RabeYpiecYenia HXTrograficYnego MarXnarki Pojennej; · PojVk SpecjalnXcUJ
o JeTnoVWki PojVkowej OoÜanToVówH o JeTnoVWki PojVkowej GROMH o JeTnoVWki PojVkowej ŃORMORAH o JeTnoVWki PojVkowej NILH o JeTnoVWki PojVkowej AGAT; · ŻanTarÜerii PojVkowej.
PXżej YaproponowanX poTYiał wXÜaga YorganiYowania wieloeWapo-wego VXVWeÜu ToVkonalenia jęYXkowieloeWapo-wego w SiłacU RbrojnXcU RP. OażTX
3 R uwagi na VpecXfikę NaroTowXcU Sił ReYerwowXcUH pocYąWkowX eWap kVYWałcenia
jęYXkowego ÜógłbX ogranicYXć Vię To naucYania jęYXka obcego ogólnego oraY Wer-Üinologii ogólnowojVkowej.
4 LogiVWXka oraY WakWXka i VYWuka operacXjna powinnX bXć ujęWe oTrębnie i VWanowić
nierY powinien prYejść kurV jęYXka obcego ogólnego Y eleÜenWaÜi WerÜino-logii ogólnowojVkowejH a naVWępnie YapoYnać Vię Y WerÜinologią wojVkową-VpecjaliVWXcYną Tla oTpowieTniej VWrukWurX PPH pogłębiając jej YnajoÜość na kolejnXcU VWopniacU kurVów ToVkonalącXcU. MoVkonalenie jęYXka obcego w SRRP ÜogłobX YaWeÜ prYXjąć cecUX kVYWałcenia uVWawicYnegoH Y uwYglęTnie-nieÜ e-learningu poTcYaV pełnienia VłużbX Yagranicą.
OoniecYność wVWępnego kurVX jęYXka obcego ogólnego ÜoWXwuję prYeko-nanieÜH że VpecjaliVWXcYnX jęYXk wojVkowX nie jeVW koÜpleWnX VaÜ w VobieH jeVW ściśle YwiąYanX Y jęYXkieÜ ogólnXÜH będąc jakobX jego roYVYerYenieÜ – głównie w VferYe lekVXkalnej. CUarakWerXVWXcYne Tla jęYXków VpecjaliVWXcYnXcU jeVW WoH że icU foneÜikiH grafeÜikiH ÜorfeÜiki i graÜaWXki pokrXwają Vię jęYXkieÜ ogólnXÜH naWoÜiaVW icU VkłaTX lekVXkalne pokrXwają Vię WXlko cYęściowo (GrucYaH 2013).
ReaVuÜującH kVYWałcenie jęYXkowe Sił RbrojnXcU RYecYXpoVpoliWej PolVkiej powinno VWanowić nieoTłącYnX eleÜenW perÜanenWnego ToVkonalenia YawoTo-wego kaTrX PojVka PolVkiego. MoiÜ YTanieÜH uVYcYegółowienie VpecjaliVWXcY-nXcU kręgów WeÜaWXcYVpecjaliVWXcY-nXcU oraY eWapowość Wo klucYe To VukceVu w naucYaniu jęYXka obcego Tla celów wojVkowXcU. PoTYielaÜ prYX WXÜ pogląT GrucYX (2013)H że VYeroko roYuÜiana lingwiVWXka jęYXków VpecjaliVWXcYnXcU ÜuVi włącYXć w obręb VwoicU YainWereVowań oTpowieTnie YagaTnienia gloWWoTXTakWXcYne.
ŁIŁLIOGRAFIA
ĆwierYonaH M.H PawelecH N.H MajcUrYakH A.H i M. OaźÜiercYak. 2013. MoTel egYaÜinu Y jęYXka angielVkiego PoYioÜ 3 wg STANAG 6001. SpecXfikacje i egYaÜin prYX-kłaTowX. ŁóTźJ CenWralna OoÜiVja NgYaÜinacXjna JęYXków ObcXcU MiniVWer-VWwa ObronX NaroTowej UWWpJIIwww.wVnjo.wp.Üil.plIplikIfileIMoŚpobraniaŚ-ŚMaW.ŚNgYaÜinacXjneIMoTeleIL3ŚMoTelŚNxaÜŚ2013.pTf MP 28.08.2013. MecXYja nr 501IMON MiniVWra ObronX NaroTowej Y Tnia 29 gruTnia 2010 r. w Vprawie
kVYWałcenia i egYaÜinowania Ye YnajoÜości jęYXków obcXcU w reVorcie obronX na-roTowej UWWpJIIwww.wVnjo.wp.Üil.plIplikIfileIMoŚpobraniaŚ-ŚMokuÜenWXŚiŚPro graÜXITecXYjaŚ501ŚYŚ29-12-2010.pTf MP 25.08.2013.
MeparWaÜenW Nauki i SYkolnicWwa PXżVYego UWWpJIIwww.TniVw.Üon.gov.pl MP 26.08.2013
GrucYaH S. 2009. „OaWegorXYacja jęYXków (VpecjaliVWXcYnXcU) w świeWle anWropocen-WrXcYnej Weorii jęYXków luTYkicU” (w) OoÜunikacja VpecjaliVWXcYna. ToÜ II. SpecX-fika jęYXków VpecjaliVWXcYnXcU. ParVYawaJ UniwerVXWeW ParVYawVkiJ 15-30. GrucYaH S. 2013. OT lingwiVWXki WekVWu To lingwiVWXki WekVWu VpecjaliVWXcYnego.
Par-VYawaJ PXTawnicWwo Naukowe InVWXWuWu OulWurologii i LingwiVWXki AnWropo-cenWrXcYnej UniwerVXWeWu ParVYawVkiego.
MaYurekH R. 2003. „PVpółcYeVne YjawiVka YacUoTYące w WerÜinologii wojVkowej” (w) TerÜinologia wojVkowa. SWan akWualnX i kierunki roYwoju (p.k. TerÜinologia 1). ParVYawaJ AONJ 43-51.
PoroYuÜienie VWanTarXYacXjne STANAG 6001 – NTXcja 3 – WekVW angielVki UWWpJII www.wVnjo.wp.Üil.plIplikIfileIMoŚpobraniaŚ-ŚMokuÜenWXŚiŚPrograÜXIPoroY uÜienieŚVWanTarXYacXjneŚSTANAGŚ6001ŚeTXcjaŚ3ŚangielVki.pTf MP 26.08.2013. PoroYuÜienie VWanTarXYacXjne STANAG 6001 – WekVW polVki UWWpJIIwww.wVnjo.wp.Üil
.plIplikIfileIMoŚpobraniaŚ-ŚMokuÜenWXŚiŚPrograÜXIPoroYuÜienieŚVWanTarX YacXjneŚSTANAGŚ6001ŚeTXcja1.pTf MP 26.08.2013.
RaÜowX prograÜ naucYania jęYXka angielVkiego w SiłacU RbrojnXcU NTXcja III IpoYioÜX 1-3 wg STANAG 6001I w opracowaniu YeVpołu auWorVkiego PSNJO obowiąYują-cX oT 5 liVWo pana 2009 r. UWWpJIIwww.wVnjo.wp.Üil.plIplikIfileIMoŚpobraniaŚ-ŚMokuÜenWXŚiŚPrograÜXIraÜowXŚprograÜŚnaucYaniaŚjeYXkaŚangielVkiegoŚ2 009.pTf MP 28.8.2013.
RoÜaniukH A. 2005. „MoVkonalenie YnajoÜości obcojęYXcYnej WerÜinologii wojVko-wej” (w) PrYegląT PojVk LąTowXcU 11I2005J UWWpJIIwww.wVnjo.wp.Üil.plIplI 94.UWÜl MP 25.08.2013.
SiekierkaH S. M. 2008. „Profil oVobowX w naucYaniu jęYXka obcego” (w) OwarWalnik Łellona 4I2008. MiniVWerVWwo ObronX NaroTowejJ 122-127.
TrojanowVkaH N. 2011. PlanX kVYWałcenia i egYaÜinowania Ye YnajoÜości jęYXków obcXcU w reVorcie ObronX NaroTowej na rok 2012. ParVYawaJ MeparWaÜenW Nauki i SYkolnicWwa PojVkowego MiniVWerVWwa ObronX NaroTowej UWWpJIIwww.TniVw. Üon.gov.plIplikIfileIOurVXŚjeYXkoweIplanŚ2012ŚkoÜpleW.pTf MP 28.08.2013. PojnickiH S. 1991. NaucYanie jęYXków obcXcU To celów YawoTowXcU. ParVYawaJ PP. PojVkowe SWuTiuÜ NaucYania JęYXków ObcXcU UWWpJIIwww.wVnjo.wp.Üil.pl MP 26.08.2013.
