Leszek Wojda,L. Wiewióra
Rozdrażew, woj. kaliskie
Informator Archeologiczny : badania 22, 134
134
PÓŹNE ŚREDNIOWIECZEwowsiln m g r ix ab cla S ik o rsk a -U Ulk. F in an so w a! WKZ w O lsztynie. D rugi se z o n b a d a ń . Ś red n io w ieczn e S ta r e M iasto (2 pol. XIV XV w.).
C elem b a d a ń było o d k ry cie 1 u ch w y cen ie s i a n u z a c h o w a n ia śred n io w ieczn eg o d re w n ia n e g o k a n a łu o d p ro w ad zająceg o w odę z części S ta re g o M iasta w O lszty n ie częściow o odk ry teg o w w ykopie w 1987 r. W zw iązku z p ro w ad zo n ą in w e n ta ry z a c ją śre d n io w ie c z n y c h m u ró w o b ro n n y c h w w ykopie ly m Istn ia ła m ożliw ość o d k ry cia części m iejskiego m u r u o b ro n n e g o .
W ykop 2 u sy tu o w a n o w północnej części m ia sta za średniow iecznym m iejskim m u re m o b ro n n y m . Krawędź północnego w yk o p u łączyła się ze zeszłorocznym . O dkryto d alszy o d cin ek d rew n ian eg o k a n a łu prostopadłego do m u r u obronnego. W ykop p rzed łu żan o I poszerzano zgodnie z przebiegiem k a n a łu . C ałkow ita dłu g o ść odkrytego k a n a łu w yniosła 11,5 m, k tó ry przechodził przez m u r. Koryto k a n a łu m iało przekrój p ro sto k ątn y . S am o koryto było z d re w n a dębowego, n a to m ia s t przykrycie z d re w n a św ierkowego. S k ład ały się n a niego n a s tę p u ją c e elem enty; boki w zm ocnione d ra n ic a m i n a całej d ługości k a n a łu dostaw ione do Jego d n a 1 sp o d u . Przykryty był d e sk a m i w liczbie 32 n a zb ad an y m o d cin k u . K anał był w dobrym sta n ic . Z o stał zabezpieczony 1 będzie n a d a l sp e łn ia ł sw oją funkcję. W zachodniej części w ykopu rów nolegle do k a n a łu w odległości 1,3 m odsłonięto frag m en ty drew nianego ko ry ta-ry n szto k u , położonego wyżej o 1 m w s to s u n k u do niego. Był o n n a poziom ie ulicy. O dkryto go n a długości 3 ,1 0 m . P o zo stała część ry n sz to k u w chodziła w profil w ykopu. W w ykopie odkryto Inny w ażn y elem ent: średniow ieczny Tundam e n t m iejskiego m u r u obronnego szerokości 2 m. F u n d a m e n t m u ru zb u d o w an y byl z k am ien i I posadow iony n a głębokości 2,8 5 m. M ur ten Je s t z k o ń ca XIV w. Uległ o n zniszczeniu p o d czas p o żaru w 1806 r. 1 na p o czątk u X X w., w trak cie z a k ła d a n ia now ożytnej kanalizacji.
Na p o d sta w ie d o ty ch cz aso w y ch b a d a ń m o żn a d ato w ać o d k ry ty k a n a ł n a k o n ie c XVIII w. p rzy czym J e s t o n d o k ła d n ie położony n a m iejscu średniow iecznego.
E k sp lo ro w a n e w a rstw y p rz e m ie s z a n e d u ż ą Ilością g ru z u ceglanego, k am ien i, zap raw y 1 d o s ta rc z y ły zab y tk i z k o ń c a XVIII 1 połow y XX w.
D a lsz e b a d a n ia u z a le ż n io n e s ą o d p r z e b ie g u p r a c r e w a lo r y z a c y jn y c h n a S ta r y m M ie ic ie . R ozdrażew , | U n iw e rsy te t Łódzki
K a te d ra A rcheologii_________________ Bad a n i π prow adził d r L eszek W ojda p rzy w sp ó łu d z ia le m gr L. Wic w tóry. F in a n so w a ł WKZ w K aliszu. P ierw szy sezo n b a d a ń . D wór n a k o p c u [XV - XVII w.).
O b ie k t z n a jd u je się ok. 6 0 m n a w sch ó d od s tr u g i llozdrażcw sklcj w p o b liżu m o s tu kolejki w ą sk o to ro w ej n a d w y m ienionym ciekiem . S ła b o w idoczne w te re n ie w y n iesien ie o k ształcie o w aln y m Uczy ok. 4 0 m po o si N-S 1 ok. 3 9 m po osi E-W. O tacza Je d o o k o ln a, c z y te ln a Jeszcze w te re n ie fosa o sz ero k o ści od 5 do 8 m.
W y k o n an o łącz n ic 21 odw iertów w (ym 15 n a o si N-S 1 6 n a osi E-W, o ra z przecięto o b ie k t n a osi N-S w ykopem o w y m ia ra c h 2 0 x 2 m p odzielonym n a 4 o d cin k i, od fosy w części p o łu d n io w ej do p a rtii środkow ej kopca. D zięki w y m ienionym d z ia ła n io m u z y sk a n o 'c ałk o w ity " profil o b ie k tu n a łlnll N-S.
W tra k c ie p ra c p o zy sk an o 4 48 frag m en tó w c e ra m ik i, 93 fra g m e n ty kafli plecow ych, 2 8 frag m en tó w k ości zw ierzęcych, w lym p ó łfa b ry k a t łyżwy k o śc ia n e j, 4 fra g m e n ty p rzedm iotów m e ta lo w y c h o ra z n ieliczn e frag m en ty ceram ik i b u d o w lan ej w p o sta c i u łam k ó w p ły tek p o s a d z kow ych I cegły zendrów kl.
C h a r a k te r znalezionego m a te ria łu ceram iczn eg o o ra z kalli plecow ych w sk a z u je n a re z y d e n cjo n a In o -o b ro n n y fu n k c ję o b ie k tu (c e ra m ik a re d u k c y jn a - k u c h e n n a , sto ło w a , c e ra m ik a ullc- n la ją c a , c e ra m ik a z polew ą, a n g o b o w a n a I biała z glinki kaolinow ej). W śród k alli d o m in u ją fra g m e n ty kafli g arn k o w y c h . Kafle płytow e n o szą w w iększości w yp ad k ó w ś la d y polew y zielonej I brązow e] o ra z w ielobarw nej.
B a d a n ia w ykazały, że m a m y do czy n ie n ia z o b iek tem dw ufazow ym , położonym w śró d łąk n a s z tu c z n ie u sy p a n y m k o p cu , do którego przez fosę od s tro n y po łu d n io w ej p ro w ad ził d re w n ia n y p o m o s t o sz ero k o ści ok. 4 m. P o m o st w s p a rto n a pionow o b ity c h p a la c h o g ru b o ś c i ok. 3 0 c m . Do w yłożenia p o m o stu użyto belek o sz ero k o ści ok. 10-20 cm .
P ierw szą fazę u ż y tk o w a n ia dw o ru m o żn a d a to w a ć w stę p n ie n a XV w. Byłlo o b ie k t d re w n ia ny, k tó ry u leg ł z n is z c z e n iu przez pożar.
W XVI w . n a m ie jsc u d rew n ian eg o p o w stał o b ie k t m u ro w a n y w z n ie sio n y z cegły i e ra tyków, k tó ry Is tn ia ł za p e w n e po XVII/XV1II w. W la ta c h 3 0 -ty c h o b ecnego s tu le c ia kopiec p o d d a n o niw elacji a k a m ie n n e fu n d a m e n ty d w o ru m u ro w an eg o częściow o ro zeb ran o .
B a d a n y o b ie k t n a le ż y w iązać z ro d z in ą R o zd rażew sk lch h e rb u Dollwa (w XV w. P a sk o sę d z ia p o z n a ń sk i, w XVI - S ta n is ła w k a s z te la n ro g o zlń sk l 1 J a n p o d k o m o rzy I k a s z te la n p o zn ań sk i).
M a te ria ły do c z a s u o p ra c o w a n ia z n a jd u ją się w K ated rze A rcheologii UŁ. B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
