Praca oryginalna Original paper
Badania nad dodatkiem dro¿d¿y piwnych (Saccha-romyces cerevisiae) w ¿ywieniu krów mlecznych pro-wadzono wy³¹cznie przy u¿yciu kultur ¿ywych dro¿d¿y (np. Yea Sacc) lub preparatów o wysokiej liczbie ¿y-wych komórek (np. Diamond). Pierwsz¹ grupê trakto-wano jako probiotyki i stosotrakto-wano w iloci ok. 10 g/dz. Druga grupa preparatów mia³a dzia³aæ zarówno pro-, jak i prebiotycznie, a dawkowana by³a w iloci od 50 do 100 g. Mechanizm dzia³ania ¿ywych komórek dro¿d¿y piwnych w ¿waczu (podawanych w iloci 107-108/kg
s.m.) zosta³ opisany przez Newbold i wsp. (15) oraz Gedek (7). Stymuluj¹ one rozwój bakterii celulolitycz-nych i proteolityczcelulolitycz-nych, zwiêkszaj¹ rozk³ad ADF (w³ókno detergentowo kwane), wzrasta iloæ kwasu propionowego, zwiêksza siê liczba bakterii. Powy¿-sze twierdzenia zosta³y potwierdzone w innych bada-niach (5, 16, 23). Souvant i wsp. (24) podsumowali wyniki 40 eksperymentów na krowach mlecznych z ¿ywymi kulturami dro¿d¿y piwnych i stwierdzili nie-du¿y dodatni ich wp³yw na strawnoæ azotu, w³ókna
(ADF) oraz wykorzystanie energii paszy. Wykazano tak¿e, ¿e wp³yw ¿ywych komórek dro¿d¿y na procesy w ¿waczu krów nie ró¿ni³ siê istotnie od dzia³ania dro¿d¿y poddawanych procesowi autoklawowania (17, 18).
Mannanooligosacharydy (MOS) to z³o¿one wêglo-wodany, wyizolowane ze ciany komórkowej dro¿d¿y piwnych. Jedynie ciany komórkowe dro¿d¿y z gatun-ku Sacharomyces cerevisiae posiadaj¹ cenne i wyso-ce skuteczne mannany oraz b-glukany. Mannany po-wi¹zane s¹ w cianie komórkowej z glikoproteinami, lipidami, chityn¹ oraz wieloma innymi substancjami czynnymi biologicznie. U krów mlecznych równie¿ szczególnego znaczenia nabieraj¹ sk³adniki cian ko-mórek dro¿d¿y beta-D-glukany, które adsorbuj¹ mi-kotoksyny grzybów polowych i magazynowych (6, 8). Mechanizm adsorpcji mikotoksyn: aflatoksyny B i zearalenonu przez ³añcuch (helisê) betaglukanów (1-3) i (1-6) wyjaniono w badaniach Jouany i wsp. (10). Sk³ada siê na to komplementarnoæ strukturalna,
Wp³yw preparatów dro¿d¿owych na wybrane
parametry biochemiczne krwi i sk³ad mleka krów
ALEKSANDER DOBICKI, JERZY PRE*, ANDRZEJ ZACHWIEJA, RYSZARD MORDAK**, WIES£AW JAKUS
Instytut Hodowli Zwierz¹t Wydzia³u Biologii i Hodowli Zwierz¹t AR, ul. Che³moñskiego 38 C, 51-630 Wroc³aw
*Katedra ¯ywienia Zwierz¹t i Paszoznawstwa Wydzia³u Biologii i Hodowli Zwierz¹t AR, ul. Che³moñskiego 38 C, 51-630 Wroc³aw **Katedra Chorób Wewnêtrznych i Paso¿ytniczych Wydzia³u Medycyny Weterynaryjnej AR, pl. Grunwaldzki 47, 50-366 Wroc³aw
Dobicki A., Pre J., Zachwieja A., Mordak R., Jakus W.
Influence of yeast preparations on chosen biochemical blood parameters and the composition of cow milk
Summary
The aim of the study was to establish the influence of dried yeast and a preparation isolated from the walls of beer yeast cells (MOS) on the yield and composition of milk of Polish Hf breed cows (red-white strain), fed in the PMR system, during the first 100 days of lactation, and taking physiological-biological as well as morphotic blood factors into consideration. Dried yeasts produced by InterYeast® Krosniewice and Biolex®
MB 40 preparation isolated from the walls of beer yeast cells (MOS) produced by Leiber GmbH were used. The experiment was conducted on 75 cows of Hf (red-white) breed, kept on tethers. The cows were calving from June till August, joining randomly (in turn) the 1st, 2nd or 3rd experimental group. Starting from 7th day
before planned calving, cows of the 1st group were given an additional preparation at the amount of 200 g/
head/day (including 80 g of yeast); cows of 2nd group MOS preparation an amount of 50 g/head//day (including
20 g of mannoligosaccharides), cows of 3rd group were the control and were not given any additives. Eight
cows from each group (24 in total) were randomly chosen for the analysis of biochemical factors and blood morphology. The use of preparations: dried beer yeasts and MOS in high milk cows feeding in first 100 days of lactation caused a statistically significant rise of milk yield, 3 and 2.2 kg of milk/day respectively, in comparison to cows that were not given such additives. A statistically significant increase of erythrocytes and leucocytes number in the blood of experimental cows was observed, and a significant decrease of somatic cells count (SCC) in milk, which proves that the use of yeast preparations had favorably stimulated the immune system.
elektrostatyczna i hydrofobowa z wi¹zaniami wodorowymi i van der Valsa.
Celem badañ by³o okrelenie wp³ywu suszonych dro¿d¿y oraz preparatu wyizolowanego ze cian komórek dro¿d¿y piwnych (MOS) na wydajnoæ i sk³ad mle-ka krów rasy polskiej hf (odmia-na czb), ¿ywionych w systemie PMR (dawka czêciowo wymie-szana), w pierwszych 100 dniach
laktacji, z uwzglêdnieniem wskaników fizjologiczno-biochemicznych i morfo-tycznych krwi.
Materia³ i metody
Badania przeprowadzono w Fermie Byd³a Malerzowice Ma³e, na 90 (75) krowach rasy hf (czb), utrzymywanych na uwiêzi. Zastoso-wano suszone dro¿d¿e produkcji InterYeast® Kroniewice oraz preparat Biolex® MB 40 wyizolowany ze cian komórek dro¿d¿y piw-nych (MOS), produkcji Leiber GmbH. Stado (450 krów) by³o wolne od chorób zwalcza-nych z urzêdu, w tym enzootycznej bia³aczki byd³a, potwierdzone decyzj¹ WIW o spe³nie-niu warunków weterynaryjnych przy pozyski-waniu mleka (21). Krowy kwalifikowane do dowiadczenia cieli³y siê w miesi¹cach od czerwca do sierpnia, wchodz¹c losowo (ko-lejno) do 1, 2 lub 3 grupy dowiadczalnej (tab. 1). Za³o¿ono, ¿e liczebnoæ na pocz¹tku dowiadczenia wynosiæ bêdzie po 30 krów w ka¿dej grupie; notowane by³y schorzenia
(5 jedn. chorobowych), natomiast z ka¿dej grupy wybra-kowano po 5 najs³abszych i leczonych krów tak, aby uzys-kane wyniki nie by³y obarczone b³êdami, wynikaj¹cymi z wp³ywu schorzenia i podawania leków na badany czyn-nik dowiadczenia. Do badañ wskaczyn-ników biochemicznych i morfologii krwi wybrano losowo przy koñcu dowiad-czenia po 8 krów (³¹cznie 24).
Dawka podstawowa, czêciowo wymieszana (PMR), po-dawana paszowozem 2 razy dziennie, normowana by³a na wydajnoæ 15 kg mleka dziennie; zawiera³a pasze objêto-ciowe i treciwe o ³¹cznej wartoci pokarmowej: 68 MJ NEL (energia netto laktacji), 1085 g bia³ka ogólnego, 80 g Ca, 30 g P i 2,5 kg w³ókna detergentowo zasadowego (NDF). Wy¿sza wydajnoæ mleka by³a premiowana dodat-kiem paszy treciwej (1 kg mieszanki na 2 kg mleka) o wartoci pokarmowej w 1 kg: 6,53 MJ NEL, 174 g bia³ka og., 2,15 g Ca i 7,06 g P. Razem z t¹ mieszank¹ treciw¹ podawano krowom preparaty dro¿d¿owe (tab. 2).
¯ywienie krów i wartoæ pokarmow¹ skarmianej dawki oraz kolejnych partii pasz kontrolowano 1 raz w miesi¹cu, przeprowadzaj¹c analizy podstawowe w Laboratorium Katedry ¯ywienia Zwierz¹t (sk³adniki i wartoæ pokarmo-wa).Wapñ oznaczono metod¹ absorpcyjnej spektroskopii atomowej (AAS), fosfor metod¹ kolorymetryczn¹.
Liczba komórek somatycznych (LKS) badana by³a co 2 tygodnie na aparacie firmy Bentley: Somacant-120 (La-boratorium Oceny i Analiz Mleka). Wydajnoæ dzienn¹ (milkometr) i sk³ad mleka (MilcoScan 133B, Foss Elec-tric), zawartoæ mocznika (Bran Lübbe) kontrolowano 1 raz w miesi¹cu (kontrola urzêdowa, Laboratorium Ana-liz Mleka w Opolu).
Wskaniki biochemiczne i morfologiê krwi oznaczono w Laboratorium Kliniki Chorób Wewnêtrznych: mocznik (metoda BUN Pointe Scientific B 7550); cholesterol ca³-kowity (Epoll-2); bia³ko ca³kowite oraz globuliny wyliczono z wzoru (reakcja biuretowa; Pointe Scientific T 7528); albuminy (aparat Kodak Ektachem DT 60) i glukoza (me-toda enzymatyczna, paski testowe ONE TOUCH). Bada-nia morfologiczne krwi (leukocyty, erytrocyty, HGB, HCT) wykonano na aparacie ADC Vet 16p.
Dane liczbowe opracowano przy zastosowaniu proce-dury GLM (22), wykorzystuj¹c metodê najmniejszych kwadratów, wed³ug modelu:
Yijk = µ + ai + bj + eijk
gdzie: µ rednia ogólna, ai wp³yw kolejnej laktacji (1, 2, 3 + dalsze), bj wp³yw wydajnoci pierwszego udoju kontrolnego (kg mleka), eijk b³¹d dowiadczenia;
istot-a p u r G pocz¹ntkowa Masacia³a,kg Leczoneschorzenia* koñcnowa x s R1 R2 R3 M E B . 1 Suszonedro¿d¿e 30 577,8 65,5 5 5 0 4 5 25 . 2 MOS 30 580,1 66,5 7 5 3 101 5 25 . 3 Konrtolna 30 582,8 79,1 5 4 6 2 6 5 25 m e z a R 90 580,2 70,4 5 16 16 5 20 15 75
Tab. 1. Charakterystyka materia³u dowiadczalnego
*Objanienia: R1 choroba bia³ej linii; R2 zapalenie skóry; R3 erozja uszkodzenie piêtki; M mastitis; E endometritis; B krowy wybrakowane z dowiadczenia
a p u r G gDsodtza/.tdezk.*, Pa(sazdailpbotidusmta)wdoow1a5PkMgR . z d / a k e l m i k n a z s e i m g k 1 : A I M E R P ê j c k u d o r p a n j e w i c e rt a k e l m g k 2 h c y n j e l o k . 1 dSruos¿zdo¿nee 200** ilkciisezobnuera(k3ówkgc;)ukrowych a n r e c u l + w a rt z a k n o z s i k ;) 5 , 0 1 ( e ³ a c y z d y r u k u k z a k n o z s i k ;) 5 , 3 2 ( y n il o r * * * * ) 2 ( a w i c e rt a k n a z s e i m ;) % 5 2 ( a n a iz d y r u k u k a t u r a w o k a p e z r a t u r ;) 5 2 ( a n j y c k a rt s k e o p ;) 5 2 ( e n n e z s p y b ê rt o ;) 5 2 ( a n n e i m z c ê j a t u r R -N I a n l a r e n i m a k n a z s e i m * * * * * ). z d /. tz s g 0 5 1 ( S U L P 8 1 . 2 MOS 50*** . 3 Konrtolna dodbaetzków
Tab. 2. Pasze podstawowe (PMR), w przeliczeniu na 1 krowê/dz.
Objanienia: * dodatki podawano krowom dowiadczalnym pocz¹wszy od 7 dni przed spodziewanym ocieleniem; ** Leiber® BT zawiera 40% dro¿d¿y, sk³ad chemiczny (%): bia³ko surowe 25,0; t³uszcz surowy 3,0; w³ókno surowe 0,5 i popió³ surowy 4,0; aminokwasy (%): lizyna 1,8, metionina 0,6, cystyna 0,6, tryptofan 1,60, treonina 1,15; sk³adniki mineralne (mg/100 g): Ca 230,8, P 1038,4, Mg 153,5, Fe 7,95, Mn 0,45, Zn 44,5, Cu 0,9, Na 25,0; *** Biolex® MB 40 zawiera 40% MOS (mannano oligosacharydy); sk³ad chemiczny (%): mannany 13, (1,3)-(1,6)-b-D-Glucany 12,5, bia³ko surowe 25, t³uszcz surowy 3, w³ókno surowe 0,5 i popió³ surowy 4,0; aminokwasy (%): lizyna 2,00, metionina 0,55, cystyna 1,00, tryptofan 0,20, treonina 1,60; sk³adniki mineralne (mg/100 g): Ca 15, P 45, Na 0,25; **** Wartoæ pokarmowa PMR (1 kg): 7,8 MJ NEL, 190 g bia³ka ogólnego, 2,3 g Ca i 5,3 g P; ***** Wartoæ pokarmowa PREMIA (1 kg): 6,53 MJ NEL, 174 g bia³ka ogólnego, 2,15 g Ca i 7,06 g P
noæ ró¿nic miêdzy grupami krów okrelono za pomoc¹ testu Scheffego (22).
Wyniki i omówienie
Wydajnoæ i sk³ad mleka (tab. 3). Dodatek suszo-nych dro¿d¿y piwsuszo-nych lub preparatu cian komórek dro¿d¿y (MOS) spowodowa³ statystycznie wysoko istotny wzrost wydajnoci mlecznej krów (odp. o oko-³o: 3 i 2,2 kg dziennie/szt.) w stosunku do grupy kon-trolnej nie otrzymuj¹cej dodatków dro¿d¿owych. Po-dobnie jak dzienna wydajnoæ mleka, wydajnoæ t³usz-czu okaza³a siê statystycznie istotnie wy¿sza (o 119 g/ dz.) w mleku krów grupy 1 (dodatek suszonych dro¿d¿y) w stosunku do grupy kontrolnej; dodatek MOS nie wywo³a³ takiego efektu, mimo zwiêkszonej dziennej wydajnoci mleka.
Procentowy udzia³ pozosta³ych badanych sk³adni-ków mleka: t³uszczu, bia³ka, laktozy i suchej masy by³ zbli¿ony w badanych grupach krów. Równie¿ zawar-toæ mocznika w mleku kszta³towa³a siê na rednim fizjologicznym poziomie dla krów wysoko wydajnych, nie stwierdzono istotnych statystycznie ró¿nic miêdzy grupami, co stanowi potwierdzenie w³aciwego sto-sunku energii do bia³ka w dawce pokarmowej.
Wyrany wzrost wydajnoci mlecznej krów uzyskali Korniewicz i wsp. (11) przy stosowaniu preparatu z dro¿d¿ami piwnymi (Diamond V). Wang i wsp. (25) istotny wzrost wydajnoci notowali dla tego samego preparatu w 2-3 mies. laktacji przy wy¿szej iloci NDF w dawce (21% w s.m., z pasz objêtociowych). Skór-ko-Sajko i wsp. (23) zanotowali przy dodatku kultur dro¿d¿y wiêcej mleka oraz wy¿szy procent t³uszczu i bia³ka, co równie¿ potwierdzaj¹ inni autorzy (1, 19, 25).
Wykazano (tab. 3), ¿e dodatek suszonych dro¿d¿y obni¿y³ statystycznie wysoko istotnie poziom LKS w mleku (o oko³o 87 tys.), natomiast mleko krów otrzy-muj¹cych dodatek preparatu cian komórek dro¿d¿y (MOS) zwiera³o podobny poziom komórek somatycz-nych jak w grupie kontrolnej. Stwierdzony poziom LKS w mleku u wszystkich krów bior¹cych udzia³
w dowiadczeniu mieci³ siê w dolnym przedziale war-toci dla mleka klasy ekstra w skupie (< 400 tys.) (20). Mleko z wysok¹ zawartoci¹ komórek somatycz-nych (LKS) zawiera mniej kazeiny, bia³ka s¹ ni¿szej jakoci serowarskiej, a mleko nie mo¿e byæ d³ugo prze-chowywane. Podstawow¹ przyczyn¹ podwy¿szonej zawartoci komórek somatycznych w mleku jest in-fekcja wymienia (13). Stwierdzono istotn¹ (p £ 0,01) ujemn¹ zale¿noæ miêdzy zawartoci¹ mocznika a LKS w mleku (3). Szerokie badania prowadzili Bar-kema i wsp. (2), stwierdzaj¹c ujemn¹ korelacjê z wy-dajnoci¹ mleka (ma³o LKS < 150 tys.; najwy¿sza ja-koæ). Natomiast wysoka zawartoæ LKS (250-400 tys.) zwi¹zana by³a z technologi¹ chowu krów (okres zasuszania, technika dojenia, leczenia antybiotykami). Krowy o ma³ej liczbie LKS w mleku dostawa³y wiê-cej mieszanek mineralno-witaminowych.
Wy¿szy poziom odpornoci lokalnej gruczo³u mle-kowego skutkowaæ mo¿e zatem istotnym obni¿eniem stale istniej¹cego nara¿enia na podkliniczne i klinicz-ne mastitis, a zatem i obni¿enie LKS. Dzieje siê to zgodnie z dobrze poznanymi zasadami wywo³ania zaka¿enia jako sta³ego elementu dzia³ania na linii mikro- i makroorganizm, w którym sprawnoæ uk³adu odpornociowego tak ogólnego, jak miejscowego w gruczole mlekowym ma istotne znaczenie (9).
Zastosowane preparaty dro¿d¿owe wp³ynê³y na sta-tystycznie istotny wzrost iloci leukocytów (tab. 4) w stosunku do grupy kontrolnej (7,25 tys.). Poziom leukocytów u krów dowiadczalnych mieci³ siê jed-nak bezpiecznie w granicach normy fizjologicznej dla byd³a, osi¹gaj¹c 9,66 tys. (grupa 1 suszone dro¿d¿e) i 9,40 tys. (grupa 2 MOS). wiadczyæ to mo¿e, miê-dzy innymi, o wzrocie aktywnoci uk³adu immuno-logicznego badanych krów, który w tym przypadku nie wykaza³ cech patologii.
Statystycznie udowodniony, wy¿szy poziom erytro-cytów (tab. 4) wykazano w krwi krów otrzymuj¹cych suszone dro¿d¿e piwne, w porównaniu do krów otrzy-muj¹cych preparat MOS i grupy kontrolnej, w których poziomy czerwonych cia³ek krwi by³y podobne.
Pozosta³e wskaniki morfo-tyczne: hemoglobina, hemato-kryt, PLT, MCV, MVH oraz MCHC mieci³y siê w granicach okrelonych w wartociach refe-rencyjnych i nie ró¿ni³y siê sta-tystycznie miêdzy grupami.
U krów z grup otrzymuj¹cych suszone dro¿d¿e piwne oraz pre-parat cian komórek dro¿d¿y wyst¹pi³ w krwi istotny wzrost liczby leukocytów. Natomiast udzia³ poszczególnych form bia-³ych krwinek nie ró¿ni³ siê istot-nie, co wiadczy o braku zjawi-ska immunomodulacji potwier-dzonej statystycznie. a p u r G Wmyldeakajn,okgæ a k e l m w ó k i n d a ³ k s æ o tr a w a z i æ o n j a d y W z c z s u ³t bia³ko LKS . s y t Lak%toza mSauscah,a% Momcgznl/ik g k % kg % e n o z s u S e ¿ d ¿ o r d 0 8 7 , 6 2 a 1,126a 4,196 0,841 3,142 129,80a 4,872 12,936 187,51 9 5 4 , 4 0,281a 0,740 0,147 0,239 142,38a 0,192 10,740 191,73 S O M 25,993 a 1,063 4,048 0,810 3,136 244,02b 4,794 12,955 175,33 7 0 7 , 5 0,340 0,755 0,167 0,271 219,37b 0,234 10,503 177,54 a n l o rt n o K 23,810b 1,009b 4,224 0,753 3,171 216,44b 4,846 12,906 189,13 5 6 7 , 4 0,262b 0,709 0,162 0,369 251,05b 0,223 10,736 190,21 m e z a R o i n d e r 8 2 5 , 5 2 1,066 4,156 0,801 3,149 196,75 4,837 12,599 183,99 24,977 0,294 0,735 0,159 0,293 204,26 0,216 10,659 186,49
Tab. 3. Wydajnoæ i sk³ad mleka (n = 25; x ± s)
Dodatek suszonych dro¿d¿y, a zw³aszcza preparatu MOS, sta-tystycznie istotnie wp³yn¹³ na obni¿enie aktywnoci GOT (AspAT) w stosunku do grupy kontrolnej (tab. 5), natomiast aktywnoæ GTP (ALAT) by³a najni¿-sza w surowicy krów otrzymuj¹cych doda-tek dro¿d¿owych MOS, istotnie statys-tycznie ni¿sza ani¿eli u krów grupy kontrol-nej i otrzymuj¹cej su-szone dro¿d¿e. Mo¿e to wiadczyæ o pozy-tywnym wp³ywie za-stosowanych dodat-ków na poprawê funkcji fizjologicz-nych i powiêkszenie rezerwy trawiennej
w¹troby. Nale¿y zaznaczyæ, ¿e uzyskane wartoci kszta³tuj¹ siê na poziomie poni¿ej wartoci referen-cyjnych, jednak mieszcz¹ siê w przedziale norm ame-rykañskich (14). Poziomy pozosta³ych wskaników biochemicznych krwi: mocznika, cholesterolu, bia³ka i glukozy by³y podobne we wszystkich grupach i mie-ci³y siê w przedziale okrelonym przez wartoci refe-rencyjne.
Nie zanotowano potwierdzonych sta-tystycznie (tab. 5) ró¿-nic w poziomie albu-min i globulin w su-rowicy krwi badanych grup (1, 2) i grupy kontrolnej krów, cho-cia¿ wykazano ten-dencjê spadkow¹. Mo¿e mieæ to zwi¹-zek z tolerancj¹ po-karmow¹, której sen-sem jest brak zdecy-dowanej ogólnej od-powiedzi immunolo-gicznej na antygeny pokarmowe, jakimi mog¹ byæ dro¿d¿e pa-szowe i ich metabo-lity, które przedostaj¹ siê do krwioobiegu poprzez b³ony luzo-we (4). Lasek (12),
w swoim opracowaniu wyjania, ¿e uwolnione t³usz-cze, oligosacharydy, polisacharydy lub niektóre bia³-ka, które nie ulegaj¹ trawieniu i w formie niezmienio-nej docieraj¹ do jelit, stymuluj¹ florê jelitow¹ zgodnie z regu³¹ dzia³ania prebiotyków, przez co uruchamiaj¹ procesy immunologiczne. Szczególnie istotne znacze-nie ma tu koncepcja wspólnego uk³adu
odpornocio-a p u r G y t y c o k u e L ) C B W ( Er(yRrtBocCy)ty Hem(HogGlBo)bina He(mHaCtoT)kryt PLT MCV MCH MCHC × 01 9/L × 01 12/L mmo/lL L/L × 01 9/L fL pg g/L . 1 dSruos¿zdo¿nee 9,663 a 6,844a 5,950 0,295 401,750 43,250 14,080 325,429 7 3 3 , 2 b 0,702b 0,504 0,023 126,181 32,712 10,805 233,896 . 2 MOS 9,400a 5,963b 5,375 0,267 402,000 45,000 14,660 325,622 9 5 3 , 2 b 0,814b 0,443 0,024 154,463 24,175 41,482 236,601 . 3 Konrtolna 7,250b 6,138b 5,538 0,273 400,375 44,625 14,644 327,233 6 5 0 , 1 b 0,834b 0,635 0,033 138,613 33,543 41,305 234,186 m e z a R 8,771 6,315 5,621 0,278 0,278 44,292 14,467 326,089 7 1 2 , 2 0,845 0,566 0,029 0,029 33,458 41,208 234,894 a k s l o p a m r o N 4-12 5-7 5-8,7 240-460 150-650 37-60 0,68-1,05 18,6-22,3 e n z c i g o l o t a m e H i c o tr a w a l d e n j y c n e r e f e r * t ¹ z r e i w z h c y ³ s o r o d 2 1 -4 × 01 3/µL × 051-160/µL g8-/d15L 24%-46 × 021-75,/3µL 37fL-51 13p-g18 3g3/-d3L7 e n z c i g o l o t a m e H i c o tr a w a l d e n j y c n e r e f e r t ¹ z r e i w z h c y ³ s o r o d * I S e iz d a ³ k u w 2 1 -4 × 01 9/L × 051-1102/L 4m,9m6-o8,/lL69 0,2L4/-L0,46 2× 0001-793/L0 37fL-51 13p-g18 330g-/3L70
Tab. 4. Morfologia krwi (n = 8; x ± s)
Objanienia: * Meyer D. J., Harvey J. W. (14); a, b ró¿nice statystycznie istotnie p £ 0,01
Objanienia: jak w tab. 4.
a p u r G GOT GPT Mocznik Cholesterol Bia³ko Albuminy Globuilny Glukoza L / U U/L mmo/lL mmo/lL g/L g/L g/L mmo/lL . 1 dSruos¿zdo¿nee 57,625 a 23,125a 4,480 3,925 57,625 30,000 27,250 2,738 5 8 5 , 8 6,854 0,872 1,488 57,652 03,381 25,600 0,151 . 2 MOS 49,750 b 20,750ab 4,276 3,581 55,500 28,500 25,750 2,750 2 9 6 , 6 05,651ab 1,347 0,806 56,866 23,024 25,548 0,417 . 3 Konrtolna 64,625 c 22,375b 4,785 3,975 60,375 30,250 30,125 2,963 3 0 6 , 2 1 c 1,996 1,563 0,812 29,826 04,559 05,866 0,277 m e z a R 57,333 22,083 4,513 3,827 57,833 29,584 27,708 2,817 7 8 0 , 1 1 25,124 1,254 1,051 28,106 23,635 25,729 0,307 a m r o N a k s l o P 58-100 25-74 1,66-7,47 1,8-5,2 51-71 32-49 2,2-4,5 e n z c i g o l o t a m e H i c o tr a w a l d e n j y c n e r e f e r * t ¹ z r e i w z h c y ³ s o r o d T S A ) T A p s A ( L / U 0 0 1 -8 4 T L A ) T A L A ( L / U 7 3 -7 1 6 2 -0 1 L d / g m 8m7g-2/d5L4 5,g9/-d7L,7 2,g7/-d4L,3 2,g5/d-4L,1 m37g-/7d1L e n z c i g o l o t a m e H i c o tr a w a l d e n j y c n e r e f e r t ¹ z r e i w z h c y ³ s o r o d * I S e iz d a ³ k u w T S A ) T A p s A ( L / U 0 0 1 -8 4 T L A ) T A L A ( L / U 7 3 -7 1 3 , 9 -6 , 3 L /l o m m m2,m3-o6,/lL6 5g9/-L77 2g7-/L43 25g-/4L1 2m,m1-o3,/l9L
wego b³on luzowych, polegaj¹ca na pobudzaniu ich tkanki limfatycznej Mucosal Associated Lymphatic Tissue (MALT), obejmuj¹ca oprócz luzówki przewo-du pokarmowego, dróg oddechowych, moczowych i p³ciowych tak¿e gruczo³u mlekowego (12). Pobudze-nie uk³adu limfatycznego przewodu pokarmowego przek³ada siê zatem czêciowo na odpornoæ ogólno-ustrojow¹, ale i na wystêpowanie efektorowych ko-mórek plazmatycznych w ró¿nych innych b³onach lu-zowych, w tym i gruczo³ach.
Podsumowanie
Zastosowanie w ¿ywieniu krów wysokomlecznych, w pierwszych 100 dniach laktacji preparatów suszo-nych dro¿d¿y piwsuszo-nych (suszone dro¿d¿e 80 g/szt./ dz.) oraz spowodowa³o istotny statystycznie wzrost wydajnoci mlecznej krów o 3 kg, a podanie wyci¹gu cian komórek dro¿d¿y (20 g w czystym sk³adniku MOS) o 2,2 kg mleka dziennie, w stosunku do krów, które takich dodatków nie otrzymywa³y. Potwierdzo-ny statystycznie wzrost liczby erytrocytów i leukocy-tów we krwi krów otrzymuj¹cych preparaty dro¿d¿o-we, przy jednoczesnym istotnym spadku liczby komó-rek somatycznych w mleku wskazuje, ¿e zastosowane preparaty korzystnie stymulowa³y uk³ad odpornocio-wy krów.
Pimiennictwo
1.Adams A. L., Harris B., Van Horn Jr. H. H., Wilcox C. J.: Effects of varying forage types on milk production responses to whole cottonseed, tallow and yeast. J. Dairy Sci. 1995, 78, 573-581.
2.Barkema H. W., Schukken Y. H., Lam T. J. G. M., Beiboer M. L., Bene-dictus G., Brand A.: Management practices associated with low, medium and high somatic cell counts in bulk milk. J. Dairy Sci. 1998, 81, 1917-1927. 3.Borkowska D., Janu E.: Zwi¹zek miêdzy koncentracj¹ mocznika a dzienn¹ wydajnoci¹ mleka, zawartoci¹ w nim t³uszczu, bia³ka i komórek somatycz-nych. Prz. Hod. 2003, 12, 10-12.
4.Brandtzaeg P.: Development of the intestinal immune system and coelic disease. Scand. J. Nutrition 1996, 40, 50-56.
5.Carro M. D., Lebzien P., Rohr K.: Effect of yeast culture on rumen fermenta-tiondigestibility (Rusitec) of diets containing variable portion of concentra-tes. Anim. Feed Sci., Technol. 1992, 37, 209-220.
6.Dobicki A., Pre J., £uczak W., Szyrner A.: Wp³yw dodatku suszonych dro¿d¿y piwnych na przyrosty masy cia³a, wskaniki fizjologiczno-biochemiczne krwi i rozwój drobnoustrojów ¿wacza ciel¹t. Medycyna Wet. 2005, 61, 946-949. 7.Gedek B.: Probiotika. Übersicht Z. Tierernähr. 1994, 1, 134-140.
8.Gedek B.: Erhöhter Mykotoxinbelastung mit Hefen begegnen. Kraftfutter 2001, 4, 1-2.
9.Gliñski Z., Gr¹dzki Z., Chmielewski M., Kostro K., Andrychiewicz J.: Cho-roby zakane zwierz¹t i epizootiologia ogólna. Wyd. AR Lublin 2002, 44-45. 10.Jouany J. P., Yiannikouris A., Bertin G.: How yeast cell wall components can alleviate mycotoxicasis in animal production and improve the safety of edible animal products. J. Anim. Feed Sci. 2005, 14 supl. 1, 171-190. 11.Korniewicz A., Kinal S., Karniewicz D., Bia³oñ K.: Wp³yw dodatku
paszo-wego Diamond VXP yeast culture na produkcjê i sk³ad mleka krów. Acta Sci. Pol. Zoot. 2005, 4, 81-94.
12.Lasek W.: Rozdz. 20. Uk³ad odpornociowy zwi¹zany z b³onami luzowymi, [w:] Go³¹b J., Jakóbisiak M., Lasek W.: Immunologia, PWN, Warszawa 2005. 13.Ma Y., Ryan C., Barbano D. M., Galton D. M., Rudan M. A., Boor K. J.: Effects of somatic cell count on quality and shelf life of pasteurized fluid milk. J. Dairy Sci. 2000, 264-274.
14.Meyer D. J., Harvey J. W.: Veterinary Laboratory Medicine (Interpreta-tion&Diagnosis) Second Edition. Saunders W. B. Company 1998. 15.Newbold C. J., Wallace R. J., McIntosh F. M.: Mode of action of the yeast
Saccharomyces cerevisiae as a feed additive for ruminants. Brit. J. Nutr. 1996, 76, 249-261.
16.Nocek J. E., Kautz W. P., Leedle J. A. Z., Allman J. G.: Ruminal supplemen-tation of direct-fed microbials on diurnal pH variation and in situ digestion in dairy cattle. J. Dairy Sci. 2002, 85, 429-433.
17.Öztûrk H., Breves G.: Influence of living and autoclaved yeasts from Saccha-romyces boulardi on in vitro ruminal fermentation. Proc. Soc. Nutr. Physiol. 2003, 12, 68.
18.Öztûrk H., Werner A., Breves G.: Influence of living and autoclaved (Yea--Sacc®) on in vitro ruminal microbial metabolism. Proc. Soc. Nutr. Physiol.
2004, 13, 142.
19.Piva G., Belladonna S., Fusconi G., Siebaldi F.: Effects of yeast on dairy cow performance, ruminal fermentation, blood components, and milk manu-facturing properties. J. Dairy Sci. 1993, 76, 2717-2722.
20.Polska Norma: PN-68/A-86122.
21.Rozporz¹dzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 wrzenia, Dz. U. Nr 168 poz. 1643.
22.SAS Users Guide 2: Ver. 8.01, 1999. SAS Inst. Inc. Cary NC.
23.Skórko-Sajko H., Sajko J., Zalewski W.: The effect of Yea-Sacc in the ration for dairy cows on production and composition of milk. J. Anim. Feed. Sci. 1993, 2, 159-167.
24.Souvant D., Giger-Reverdin S., Schmidely P.: Rumen acidiosis: modeling ruminants response to yeast culture. Proceedings of Altechs Twentieth Annual. Nothingam University Press 2004, 221-230.
25.Wang Z., Eastridge M. L., Qin X.: Effects on forage neutral detergent fiber and yeast culture on performance of cows during early lactation. J. Dairy Sci. 2001, 84, 204-212.
Adres autora: prof. dr hab. Aleksander Dobicki, ul. Che³moñskiego 8, 51-630 Wroc³aw; e-mail: adobicki@ozi.ar.wroc.pl
