Ryszard Turko
Informacja o pracy środowiska
naukowego AWF w Gorzowie w
dziedzinie historii
Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny nr 1, 79-81
Inform acja o pracy środowiska naukowego..._________79
Ry s z a r d Tu r k o
A W F G o r zó w
INFORMACJA O PRACY ŚRODOWISKA NAUKOWEGO AW F W GORZOW IE
W DZIEDZINIE HISTORII
Środow isko historyczne w Instytucie W ychow ania Fizycznego poznańskiej AW F w Gorzowie prezentuje znaczny potencjał nau kowy. Skupia dwóch profesorów tytularnych, jednego profesora kontraktow ego i dwóch adiunktów. Problematyka badawcza, z racji profilu uczelni, ukierunkowana została przede wszystkim, choć nie wyłącznie, na tematy związane z kulturą fizyczną i sportem.
W śród innych tematów badaw czych zw rócić uwagę należy na tem aty regionalne dotyczące spraw gospodarczych i społecznych oraz dziejów harcerstw a na obczyźnie. H istorycy Instytutu W y chow ania Fizycznego w G orzow ie W lkp. skupieni są w dwóch jednostkach organizacyjnych: Katedrze Historii Kultury Fizycznej
i Zakładzie Badań Polonijnej K ultury Fizycznej.
Katedra H istorii Kultury Fizycznej (kierow nik prof. dr hab. Jerzy Gaj i dr Leonard Nowak) zajm uje się problem atyką naj nowszej historii kultury fizycznej Polski, w tym: wychowaniem fizycznym i sportem w szkolnictw ie 20-lecia międzywojennego oraz historią kultury fizycznej ziem północno-zachodnich, ze szczególnym uw zględnieniem regionów oddziaływ ania m iejsco wego Instytutu Kultury Fizycznej tj. Ziem i Lubuskiej oraz w o jew ództw ? gorzowskiego, pilskiego, słupskiego i koszalińskiego.
W trakcie opracow ania są następujące pozycje:
- Dzieje Kultury Fizycznej w Polsce w XIX i XX wieku - J. G aja, K. Hądzelka;
80
Ryszard Turko
- D zieje A ka dem ii W ychowania F izycznego w Poznaniu wl. 1919-1994, praca zbiorow a pod redakcją i przy współautorstwie
J. Gaja;
- Sport w w ojew ództw ie gorzowskim 1976-1992, praca zbiorowa pod red. J. G aja i w spółpracy prof. dr. hab. B. W oltm anna i dr. L. Nowaka;
- Wychowanie fizyczn e i sport w szkolnictw ie ogólnokształcą
cym, pow szechnym i średnim w Polsce 1919-1939, praca habili
tacyjna dr. L. Nowaka;
- D zieje K ultury Fizycznej Polski (od czasów najnowszych) autorstwa J. G aja i K. Hądzelka.
Dwie w ym ienione wyżej placów ki naukow e pełnią wiodącą rolę w zakresie badań nad historią kultury fizycznej na terenach polskich ziem północnych i zachodnich. W ram ach prowadzonej pod patronatem prof. dr. hab. Jerzego Topolskiego Letniej Szkoły Historyków, placów ki te organizują system atycznie - od 1986 r. w okresach dw uletnich - ogólnopolskie konferencje naukowe pośw ięcone tym zagadnieniom .
Poza tym przy K atedrze Historii Kultury Fizycznej funkcjonu je sem inarium dokto rskie, w którym aktualn ie bierze udział 5 doktorów oraz przygotow uje się dwie habilitacje.
Zakład Badań Polonijnej Kultury Fizycznej, którego inicjato rem, organizatorem i kierow nikiem je st prof. dr hab. Bernard W oltm ann, pro w adzi badania nad dziejam i kultury fizycznej w zbiorow ościach polonijnych, a także utrzym uje kontakty z ró ż nymi instytucjam i specjalistycznym i w kraju i za granicą, groma dzi dokumentację, materiały i wydawnictwa, organizuje konferencje naukowe. W pracy Zakładu Badań Polonijnej KF w kraju bierze udział zespół badaczy złożony z historyków, socjologów i spec jalistów nauk o kulturze fizycznej z różnych ośrodków w Polsce. W m inionym okresie Zakład zorganizow ał kilka sesji i sem i nariów, wśród nich 5 krajow ych konferencji „Polonijna Kultura Fizyczna”, publikując zaprezentow ane m ateriały w serii M onog rafie AWF Poznań (nr 132/80, nr 210/86, nr 239 i nr 264/90 oraz dwutomowym w ydaw nictw ie ZW W F), Gorzów 1990.
Syntezę dotychczasow ych wyników badań zawarto w pracy zbiorowej pod redakcją naukow ą prof. dr. hab. B. W oltm anna
Inform acja o pracy środowiska naukowego...
81
pt. „Z dziejów kultury fizyczn ej w organizacjach p o lon ijnych”, która ukazała się w 1989 roku w serii: Z w arsztatów badawczych AWF W arszaw a. Zakład uczestniczy w badaniach centralnych, realizu jąc tem aty: „Funkcje w ychow ania fizycznego i sportu w ośrodkach polonijnych” (problem węzłowy 10.7.1.6 koordyno wany przez AW F w W arszawie) oraz „Tradycje i współczesność polonijnej kultury fizycznej” (CPBP 11.09.6.10 koordynowany przez Instytut Badań Polonijnej UJ w Krakowie).O bejm ują one także zagadnienia szczegółowe, jak: wychowanie fizyczne dzieci i m łodzieży (w szkolnictw ie i harcerstw ie), re kreacja ruchow a w różnych organizacjach polonijnych i „turystyka do m acierzy, sport polonijny (w klubach: „Sokole”, „Strzelcu” , bractw ach kurkow ych, tow arzystw ach m łodzieżow ych i innych), w spółczesny obraz kultury fizycznej.
U zyskane wyniki stały się podstaw ą przyjęcia kolejnych tem a tów, spośród których najw ażniejszym i są:
- polonijna kultura fizyczna w N iem czech (1889-1939), - polonijna kultura fizyczna we Francji (1901-1940),
- dzieje Tow arzystw a G im nastycznego „Sokół” na obczyźnie (1887-1939),
- dzieje harcerstw a na obczyźnie (1912-1992).
W ram ach Zakładu Badań Polonijnej Kultury Fizycznej działa Społeczny O środek D okum entacji i Badań Dziejów Harcerstwa na O bczyźnie, który powstał 30 V 1992 roku z inicjatywy prof. dr. hab. M arka Szczerbińskiego. D orobkiem tego O środka Badań Dziejów H arcerstw a była konferencja naukow a nt. „Dzieje har cerstwa na obczyźnie w latach 1912-1992”, z której materiały pod red. M. Szczerbińskiego już ukazały się w druku.*
Z O środkiem Badań Dziejów H arcerstw a w spółpracuje dr Ry szard Turko, który rów nież brał udział w badaniach regionalnych (problem atyka gospodarcza i społeczna) w ram ach zaw ieszonego obecnie G orzow skiego Towarzystwa Naukowego, jak i popula ryzacji wiedzy o regionie, prowadzonej przez Oddział Gorzowski Polskiego Tow arzystw a Historycznego.
* Omówienie tej publikacji pióra O. Fietkiewicza zamieszczamy w dziale recenzji, (red.)
