NADZIEJA JAKO PREDYKTOR WYMIARÓW
DOBROSTANU PSYCHICZNEGO
Dariusz Krok
Katedra Psychologii i Pedagogiki Rodziny Uniwersytet Opolski
Opole University
HOPE AS A PREDICTOR OF DIMENSIONS OF SUBJECTIVE WELL-BEING Summary. The paper aims at examining the predictive role of hope in hedonis-tic and eudaimonishedonis-tic dimensions of subjective well-being. Five questionnaires were applied: Scale of Hope, BHI-12 Questionnaire, Satisfaction with Life Scale, PANAS-X Scale, Psychological Well-Being Scale. 206 people were subjected to the above methods. The obtained results suggest that hope understood in terms of success and as basic hope is interconnected both with hedonistic and eudaimonis-ȱ ȬǯȱȱȱȱȱȱȱȱĴȱȱȱȱ¢ȱȱ ȱȱ Ȭǰȱȱȱȱěȱȱȱȱ Ȭ-ing in which basic hope has a stronger predictive value. The existȱȱ Ȭǰȱȱȱȱěȱȱȱȱ Ȭ-ing connections between hope and hedonistic and eudaimonistic well-being can result from the ȱȱȱ ȱȱ¢ȱȱȱȱȱȱȱęȱ motivational roles.
Key words: hope, subjective well-being, goals, psychological adjustment
Wprowadzenie
£ȱȱ ȱ£ȱ ȱȱȱ Č¢ȱ£¢ȱ£¢¢ -ȱ ȱ ȱ àČ¢ȱ ȱ Č¢ǯȱ ȱ ¢£¢ȱ -Úȱȱ£ȱȱ¢ȱǻŘŖŖŘǼǰȱ Ùȱàȱȱȱ£¢¢ ¢ȱȱ ¢ ¢¢ǰȱ£¢ȱȱ¢ ¢ȱ£Ùȱ ¢ȱȱȱ £ȱȱ £¢ȱȱ¢ȱà ǯȱȱ¢ȱ¿ȱȱȱ ȱ ¢-¢ȱ£DZȱǻŗǼȱ£ȱȱ¢ǰȱČȱȱ¿ȱȱ£ȱǻŘǼȱ£ǰȱČȱ ȱȱ£Č¢ȱȱ Ù¢ȱǯȱ£ȱȱȱ£ -£Ȭ¢ ¢¢ȱȱ£ïȱ ȱ¿¢ȱ£¢ȱȱ¢ȱ ¢ȱ à ǰȱȱDZȱ¢£ȱ£¢ȱ£ȱ Ùȱ£ïǯȱȱ ȱȱ¢ȱ£ȱȱ£¢ȱÙDZȱǻŗǼȱǰȱǻŘǼȱȱ£ȱȱÙȱ £ȱàȱÙï°ǰȱàȱ ȱ£ȱ£ȱȱ£Ù ȱ ȱ Ù¢ ȱȱ ȱ£Ùǯȱȱ ȱ ¢ȱȱǰȱ ȱ £¢ °ȱ °ȱ àȬȱ ȱ Ù ǯȱ ȱ £ȱ £ȱ££ȱ¿ȱ£ï°ȱȱ ȱ¢ȱ¿ȱ£ °ȱ-à ȱȱà ǯȱ¢ ȱȱ£Ùȱ ¢Čȱ ȱȱȱ ȱ¢ȱà ȱ ¢¢ȱȱ£ȱȱǻ¢ǰȱ£ǰȱ¢ǰȱ ŘŖŖřǼǯȱ £¢ȱ £¢ȱ Ùȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ £ £ǰȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ £¢Ùȱ ȱ¢ïȱȱ ¢ȱ£ȱ£¢ȱ ¢ȱ£Ùǯȱ
Zdaniem Snydera (2002), rozwój nadziei jest wpleciony w procesy rozwoju po- £ £ǰȱȱȱÙ£ȱ£Ù ǯȱ£ £¢ȱȱ £ï-£¢ȱȱ£ȱ¢ ȱǮȱ£Ȅǰȱǯȱ£¢ȱ¿ȱ ȱ °ȱ ȱ£Ùǰȱ°ȱ££ȱȱȱï £°ȱ¢ȱ£ȱȱǯȱ ȱ¢ȱȱ£ ¢ȱ£Ù ȱęȱàČ°ȱĊȱ£ȱ £ȱ£ǰȱ Ù£ȱȱ ȱ¢£ ȱ¢ȱ £¢ȱȱ¿ȱ ¢£¢ȱ ȱ¢ȱ¢ǯȱ¿ȱ££ȱȱȱȱȱ-ǰȱà¢ȱ ȱȱȱ ££ȱ£¢¢ ȱǯȱȱȱ £¿ȱȱ£ȱ £ǰȱȱȱ£ Čȱ£ÚȱǻŘŖŖŞǼǰȱČȱï°ȱȱ£¿ȱ- ȱȱǯ ȱȱïȱȱ£ȱ£ȱ£Úȱȱ¿ȱǻŘŖŖřǼǰȱ࣢ȱ ȱȱȱ£ ǰȱ £ȱ££ȱȱǻŗşşŝǰȱŘŖŖŘǼǰȱ¿ȱ £ȱ ǯȱ ȱ ȱ Ù¿ȱ ££ȱ £ï £ȱ ¢ǰȱ ČDZȱ ǻŗǼȱï ȱȱ£ ¢ȱȱ ¢ȱ£ȱǻŘǼȱï ȱȱ££ȱ£¢¢¢ȱ £ǯȱ£ȱȱȱ£¿ïȱï ȱ£¢ȱǮ¢ ȱȱï Ȅǯȱ ¢ȱȱȱÙȱ £ ǯȱïȱ¿ȱČȱ ǰȱȱÙà ȱ ȱȱ Ù£ȱ ¢ ¢ȱȱȱ£ȱ¢à ȱ £Úǰȱ£ Čȱ-¢ǯȱȱ¿ȱǰȱ£ȱȱȱȱ ¢Ù£ȱ£ £ǰȱ¢Čȱ £ ȱ¿ȱȱ¢ȱ ȱȱ£ ¢ ȱȱ ȱ££Úǰȱ£ȱ Čȱ ȱ £¢£¢ȱȱȱ£ȱ ȱ¢ȱ££Úǯ ¢ȱ ¢Čȱ ¢ ȱ £ȱ ȱ ïȱ ȱ £¢¢ïȱ ï ȱ ȱ£¿ï°ȱï ȱȱȱÙČȱȱȱ ȱ£-£Úȱ ££¢ȱ ȱ ï ǰȱ £ȱ £¢ȱ ¢ȱ ¢ȱ ¢£¢°ȱ ¿ȱ ȱ £¢£Ùïǯȱ ££ȱ ¿ȱ ǰȱ £Úȱ ȱ ¿ȱ ǻŘŖŖřǼǰȱ - ïȱ£¿ȱ ȱȱǮ¢ȱÙȱȱ££ȱ-¿ȱàȱȱ£¢ȱČȱ£ȱ £¢ȱà ȱȎ££¢ ȱ ï ȍȄȱǻǯȱŚǼǯȱȱ¢ȱ£ £¢ȱȱ£ ¢ȱȱ££¢ ¢ȱ ï ǰȱ ȱà¢ȱ££ȱ £¢ȱ££ȱ££Ùǰȱȱȱ£¢£Ùǰȱ£-à ȱ£Ùȱȱ ǰȱȱȱČ ǯȱ£ȱ¿£ȱ¢ȱ ¿£ǰȱȱ £ȱ¢ ȱ¿ȱ£ȱȱȱ ¢ȱȱ£¢¢ ¢ȱ £ȱ££¢ ȱï ǯ ȱ£Úȱȱ¿¢ȱǻŘŖŖŚǼǰȱ£ȱ ȱȱàČȱȱ-£ȱ£ȱ£ ȱ££ȱ¢ǯȱȱȱ £ȱ£ȱȱȱ¿ȱȱ ȱÙ¢ȱ ȱ ȱ£Ù ȱǻǼǰȱȱ¢ȱȱȱČȱï°ȱȱ £¿ȱȱǯȱČȱ£ȱà °ȱȱ àȱ£ȱǻ£ÚǰȱŘŖŖŞǼǯȱ Čȱ¢ ȱïȱȱ¢ȱ¢ȱǰȱȱȱ£ȱ¿ ¢ȱ
ȱ¢ǯȱ¢ȱ¿ǰȱČȱ ȱ£ȱ ȱȱÙČ¢ȱȱȱ ¿£-ne procesy jednostki (ukierunkowanie intrapsychiczȱ¢ǯȱ¢ȱ¿ǰȱČȱ ȱ£ȱ ȱȱÙČ¢ȱȱȱ ¿£-ne), podczas gdy w nadziei na ȱ ȱ ¢ȱ ¢ȱ ȱ Ȯȱ ï ȱ ǻ ȱ -terpsychiczne). ȱȱ£ȱȱȱČȱȱ£ȱ £ȱǻŘŖŖŜǼǰȱ àȱ Čȱ Ùȱ ¿ȱ ȱ £¢ȱ ¢ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ Ùȱ Čȱ £ȱ ¿ȱ £ȱ ȱ £¢ȱ £ȱ ȱ ǯȱ ȱ ¿ȱ £-ǰȱ £ȱ ȱ ¢ ȱ ȱ £ £ǰȱ àȱ ¢ȱ Ùȱȱ£ȱȱČ ïȱ¿ȱ£ȱï¢ȱ -Ú ȱ Č¢ȱ£¢£Ù¢ȱà ǯȱȱ£ȱ àȱ¢à DZȱǻŗǼȱ¢ ï°ȱ Ȯȱ¢ ï°ȱ£ȱǻŘǼȱ¢ï°ȱǻ¢£ï°ǼȱȮȱï°ȱǻàï°Ǽǰȱ -£ȱ ¢àČȱ£¢ȱ£ȱ£DZȱ¢ ȱ£¿ȱ¢ǰȱ¢ ȱ £¿ȱǰȱ¢ ȱ£¿ȱ¢ǰȱ¢ ȱ£¿ȱǯ ȱ £ȱ ¢ȱ £Úǰȱ ȱ ¢£¢ǰȱ Čȱ £°ȱ ȱ £ £ȱȱȱ¿ȱ ÙȱČ¢ȱǻ£ÚǰȱŘŖŖŞDzȱǰȱǰȱ ǰȱŘŖŖŞǼǯȱÙ ȱȱ£ ȱ£à ȱ¢ȱ£ £ȱ¢£ȱ-£ȱ£ ǰȱȱȱȱȱȱ££ȱ££ǯȱȱ ¢£¢ȱ£ȱ£ȱǰȱČȱȱČ¢ȱȱ¢ȱ ȱ££¿ï ǯȱȱ ȱÙà ȱïȱȱÚȱȱȱ¢£-¢DZȱ¢£ȱȱ¢£ǰȱàȱ£ȱȱ¢ȱ£ÙČȱ ¢£¢ȱȱ¢ȱę£ę£¢ȱǻ£ÚǰȱŘŖŖŞDzȱ ǰȱŘŖŖşDzȱ ǰȱ 2009). ïȱ¢£ȱȱȱ ȱȱ£¢ïȱČ¢ǯȱ ȱ¢ ȱȱȱ ȱ¢ ¢ȱ£°ȱ£¢ïȱȮȱ£¢-ïȱ£ȱÙȱȮȱÙǯȱȱȱ¢ ȱ Čȱ¿ǰȱČȱ££¿ïȱ ȱȱï £ȱ£ ȱȱ£¢ïȱ ȱČ¢ǯȱ¢àČȱ¿ȱ£¢ȱ zasadnicze czynniki dobrostanu: (1) wysoki poziom pozytywnych emocji, (2) niski £ȱ ¢ ¢ȱ ȱ £ȱ ǻřǼȱ ¢ȱ £ȱ £ ȱ £ȱ Č¢ȱ ǻ-ǰȱǰȱǰȱŘŖŖŚǼǯȱȱ£ ȱ£ȱČ¢ȱȱï £ȱ££¿ïȱȱ Ùà ȱ Ù¢ ȱÚȱ¢ ¢ȱȱ ȱ ¢£ȱ£ £¢ȱǻȱ¢ï¿ȱ ȱȱ ÙȱČ¢Ǽȱȱ¢ȱǻȱȱȱà ȱï £ȱ ȱȱČ¢Ǽǯ ȱïȱ¢£¢ǰȱȱ¢£¢ȱ£¢ȱȱ ȱ- ȱȱȱČȱȱ ï ¢ȱ¢à ǯȱ ¢ȱ£Ù ȱ- ȱȱ £ȱȱÙȱȱ¢ ȱ ï ¢ȱ-à ȱČ¢ȱǻ¢ěǰȱŗşŞşDzȱǰȱŘŖŖŘDzȱ¢ěǰȱǰȱŘŖŖŞǼǯȱïȱȱ ČǰȱČȱ £Ù ȱ¿£ȱ££¿ï ¢ȱ ¢ǰȱ¢ȱ¿£ȱČ¢Ùȱ£ȱ£ȱ£ ¢ȱ -ïǰȱČ¢Ùȱȱ¢ ȱ Č¢ȱà ȱČ¢ȱ£ȱ£ Ùȱȱ¢ȱ ȱ ïȱȱǯȱ ȱȱ¢ěȱǻŗşŞşǰȱŘŖŖŜǼǰȱ ȱ£ȱȱ¢£ǰȱ ¢- àČ°ȱČȱ£ï°ȱ ¢à DZȱǻŗǼȱȱȮȱ£ï°ȱ£Ùȱ Ùȱ¢ -ȱ¢ȱ£ǰȱǻŘǼȱ ȱȱï ȱȮȱ¿ï°ȱ£ȱ ȱ£ȱ£¢ȱï ǰȱǻřǼȱ£ àȱ¢ȱȮȱČ ï°ȱ£ȱ Ùȱ
ȱ£ȱ¢ȱĊǰȱǻśǼȱȱČ¢ ¢ȱȮȱ£ï°ȱȱȱȱȱ Č¢ȱȱČ¢ ¢ȱ£ÚǰȱǻŜǼȱȱȱȮȱ£¢¢ ¢ȱȱȱ Ùȱ ȱÙ£¢ȱ£ȱÙ¿ȱ£ȱȱǯȱ¢£¢ȱ£ȱï ȱ ¢-à ȱ£ ȱ£°ȱȱȱ ȱ£ȱ£ȱ¿ȱDZȱ¢ȱ ¿£ȱ Ȯȱ¢£ȱ¿ȱ ȱȱ£ àȱȱǻǰȱ£ àȱ¢ǰȱ ȱČ¢ ¢ȱȱȱǼȱ£ȱ¢ȱ£ ¿£ȱȮȱ£ȱȱ£ȱï- ȱ£ ¿£¢ȱǻ ȱȱï ȱȱȱ£ȱ¢Ǽǯȱ £ȱ ȱ £ȱ ¢ ¢¢ȱ Ùȱ Čȱ ¿ȱ ȱ ¢£¢ȱ £¢ ǰȱÙà ȱ£ȱ £¿ȱȱ £ȱ£ȱ¢¢£¢ȱ£-ȱ ȱ £¢£Ùï°ȱ ȱ Č ïȱ £Ù ȱ ¢ȱ £ÙÚǯȱ -ȱ£ £ȱ££ȱȱȱ¢£ȱǻŗşşŞǼȱ£Ù¢ǰȱČȱ ¢¿ȱȱ £ £ȱ£ȱȱȱ£ȱ£¢ ȱ¢£¢ǯȱ¢ȱȱ ¢ȱ-£ȱ£ȱ ȱà ȱ£ȱȱȱȱȱ£ȱÙ¢ȱ££ȱ ¢ȱ ïǰȱȱČȱï £Ù¢ȱ£¢ȱȱ£¢¢ ¢ȱǻï°ǰȱ ££¿ïǼȱ ȱ Ù£¢ȱ ȱ ¢ ¢ȱ ǻǰȱ ¿Ǽǯȱ ȱ £ȱ £ȱ ȱ àȱ Ù¢ȱ £ £¢ȱ ¢Ùȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ïȱ £ ȱ (Snyder, Lopez, Shorey, 2003).
£ȱȱ £Ù¢ȱȱ¢£ȱ£¢ïȱÙ¢ȱ£ȱ£ǯȱ- ȱ¢£¢ȱ¿ȱȱ£ȱ¢ȱ£ȱ ȱǰȱ£ȱȱ- ¢ ǯȱ¢ȱ£ȱ£ȱ Ùȱ£ȱǰȱ¢£ȱȱ¿-ciami akademickimi (Snyder, Cheavens, Sympson, 1997; Snyder i in., 1997). Osoby ȱȱ£¿ȱ££Ù¢ȱ¿ȱ£¢ȱ¢ȱ ¢Č£ȱ¢ȱ£ȱČ¢ȱȱČ- £¢ȱ£ȱǯȱȱ£¢ȱȱ£ȱȱ£¢ȱ¢-£ȱ £ȱȱÙ£Č¢ȱ£ȱ£ £ȱǰȱȱȱȱ ǻŘŖŖŜǼǯȱ£¢ȱ ¢£Ù¢ǰȱČȱÙ£ȱ£ȱȱ ¢ȱ£ȱ£ȱ£-£ȱ¿ȱ ¢Č£¢ȱȱàȱ¢ȱ£ȱČ¢ǰȱ£ȱȱ££ȱ ŗȱǯȱǰȱ£ȱ¢Ùȱȱ¿£¢ȱ ¢£ȱ¢ȱ ȱàȱ¢ȱ£ȱČ¢ǯȱȱ¿£¢ȱ£ȱ£ȱȱ ¢£ȱ ȱ £ȱ ¢ȱ ¢Ùȱ ¢¢£ȱ ¢ȱ ¢ȱ £ ȱ Č¢ ǯȱ £ȱ£ȱ£ȱ¢ȱ£ȱČ¢ȱ ïàȱà ȱ £ȱ ¢ȱȱ¢ȱǻŘŖŖŝǼǯȱ£¢¢ȱ ¢ȱȱ¢Ùȱ¢ ȱ ¢ȱǻ = 0,51), ȱ £ǰȱČȱ£ȱ¢£¢ȱ¿ȱ£ȱȱà Čȱ£ ȱ£ȱČ¢ǯȱ ȱ ¢Č£¢ȱȱȱ £¿ȱȱȱȱà ȱ¿¢ǰȱ obok wymiaru poznawczego, drugim istotnym wymiarem dobrostanu psychiczne-go w tradycji hedonistycznej. ȱ £ȱȱȱȱ ȱ¿ȱ£ȱ ȱ ȱ-ïȱČ¢ǰȱ¿ȱ ȱ¢ȱ£ £ȱ£ȱȱ¢£¢ȱǻ¢ȱȱǯǰȱ ŘŖŖŜǼǯȱ£ȱȱ£ȱ£Č¢ ȱȱ ȱ£¢¢ȱ ȱ ȱ£¢£¢ȱ¿ȱȱ¢ £ȱ ȱ ȱǯȱ £¢ȱ £ȱ¿ȱČȱȱ£ȱȱ¢£ȱ ȱ£ȱȱà ȱČ¢- ¢ȱ ȱ ¢ȱČ¢ȱÙ£ȱǻǰȱ¢ȱ Ǽȱ£ȱȱ ǻ£ àȱ¢ ¢ǰȱ£ ȱ£ȱČ¢Ǽǯȱ£ȱ£¢ȱ£ȱ£ ȱ ę£¢£ȱ ȱ ¢£ǰȱ ¢Čȱ ȱ £°ȱ ¿ȱ ȱ ȱ ¿ȱ ȱàȱǻȱȱǯǰȱŗşşŞǼǯȱ¢ȱ£ȱ£ȱ¿ȱȱï ï°ȱ
ȱ¢£ȱ¢ £ȱ£ȱȱ£¢£Ùï°ȱȱ¿ȱ££ ¢-¿Čȱȱ£¢ȱǯȱ ȱȱ¢£ȱ £ȱȱ£ £ȱ£ȱ ȱ£ȱ-ȱ ¢£¢ǯȱ £Úȱ ȱ ¿ȱ ǻŘŖŖřǼȱ £¢ȱ ȱ ȱ £ȱ ¢ȱ£ ȱ£ȱČ¢ȱ£ȱà¢ȱ£¢¢ ¢ȱǯȱ£-£ȱǰȱČȱ¢ȱ¢£ȱ¿ȱ£ǰȱČȱï ȱȱ£ ¢ȱ ȱ ¢ȱ£ȱ£¢¢¢ȱ£ȱ¿ȱ£ȱ£ ȱ£ȱ ȱČ¢ȱ £ȱ¿ȱ£ °ȱ£ȱ£¢¢ ȱǯȱ£ȱ ȱ¢ÙȱČȱ £ £ȱ£ȱ¢ȱ£¢ȱ¢ȱ ȱȱȱǰȱȱ ȱ £ȱ¢£ȱȮȱȱǰȱȱČȱ£ȱ¿ȱȱ¢£¢ȱ Ċȱ £ȱ¿ȱȱȮȱȱǯ ïȱ£ȱȱ £ȱ£ȱ£ȱȱ¢£¢ȱ ȱȱ-¢£ǰȱȱȱȱ£ȱ¿ȱȱ¢ȱȱ£ȱïǰȱ Ùà ȱ ȱȱȱ ȱ¢£¢ǯȱȱ¢£¢ȱ-zumiany w kategoriach eudajmonistycznych sprzyja wzrostowi poczucia nadziei ȱ àȱ £¢¢ȱ ¿ȱ ¢£ȱ £ȱ ȱ ȱ £¢¢ ȱ £ °ȱï £ȱČ¢ ȱǻ ¢ǰȱǰȱ¢ěǰȱŘŖŖŘǼǯȱ£Ùȱ ȱ-ȱ¢£¢ȱȱ¢ȱ£ £Ȭ ¢ȱȱ£ £¢ȱ £ȱ¢ȱ £ȱ ȱ£ȱČȱȱà ǰȱȱ¢£ȱȱ-£ǰȱ àȱ £¢ȱ ¿ȱ ȱ řŖȱ ¢ȱ ȱ £Ú£ȱ ȱ ǻ ǰȱ ǰȱ ǰȱŘŖŖŜǼǯȱČȱ ȱȱ¢ȱȱ£ ȱ£ £à ȱ¿£¢ȱ- ȱȱ£ǰȱȱïȱČȱ °ȱȱ ¢ȱȱ ¢-¢ȱ£ȱ àȱȱȱȱà ǯ ȱ£ ¢ȱÚȱȱïȱ¢¢ȱȱ£ȱȱ-ces oraz nadziei podstawowej dla wymiarów dobrostanu psychicznego w tradycji ¢£ȱ£ȱ¢£ǯȱȱȱ ¢ȱ¿ȱȱ¢ȱ-ȱ£ȱ£ £ȱȱ £ǰȱ¢Čȱȱ ȱ£ȱ £à ȱ£ǰȱȱȱȱ¢£ǯȱ¢àČȱ¢ àȱ£à ȱ £ȱȱȱȮȱȱ ¢Ċȱȱȱ ȱ£ȱ£ȱȮȱ£ ȱ ȱÙ¿ȱȱ¢£¢ȱ£ȱ £Úȱ ¢ȱ£à ȱ¢£ȱ funkcjonowania jednostek. ȱȱȱȱ¿£¢ȱ£ȱȱȱ¢£¢ȱ-Ù ȱ¿ȱ£¢ȱ £DZ ŗǯȱ¢Č£¢ȱ£ȱ£ȱȱȱȱ£ȱ ȱ Čȱ¿ȱ£ȱ ¢Č-szym poziomem dobrostanu hedonistycznego w wymiarze poznawczym i emocjo-nalnym; Řǯȱ ¢Č£¢ȱ £ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ £ £¢ȱ ȱ £ȱ ¢Č£¢ȱ£ȱȱ¢£Dz řǯȱ£ȱȱȱ Čȱ¿ȱȱ£ȱ ¢ȱȱ- ¢£ȱ£¢ȱ¿ȱȱ¢ȱ ¿£ȱȱǻǯȱ ¿£ȱ-ǰȱȱǼȱČȱ£ȱ ǯ
Metoda
Osoby badane i przebieg badaniaȱ ȱ £¿Ù¢ȱ £Ùȱ ŘŖŚȱ ¢ȱ ǻŗŖŞȱ ȱ ȱ şŜȱ ¿Č£¢£Ǽȱ ȱ ȱ ŘŖȬŜŖȱǯȱgȱ ȱ ¢ÙȱM = 39,12 lata przy odchyleniu standardowym
ȱƽȱŗŗǰśŚǯȱȱȱ£Ùȱȱ £¿ȱČ ȱČȱ£¿ïȱ ǰȱ Ùà ȱ£ȱ £¿ȱȱǰȱČȱ£ȱȱȱ¢£¢ȱȱ£ȱ ȱ££ȱ ȱ ȱ £ȱȱ££ȱČ¢ ǯȱȱÙ¢ȱȱ ¢ǯȱ¢ȱȱÙ¢ȱ ¢£Ùȱ£ ǰȱïǰȱÙȱ ¢Č£ȱȱ ¢Č£ǯȱȱ£ȱ £ȱȱ£ȱȱȱ ¢Ù-ǯȱȱ ȱČ¢ȱ£Úȱ£ ¢ǯ £¿£ȱ £ ȱ¢ȱ£ ȱ¿°ȱ£¿£ȱ £¢ǯȱȱ£ȱ¢ȱÙ-Č¢ȱȱȱ£ȱ£ȱ£ȱȱČȱȱȱǯȱ ȱȱ£ȱ ¢£¢¢ ȱȱÚȱȱ£ȱǻ¢ǰȱŘŖŖŘǼǯȱȱ¢ȱ ÙČȱ¿ȱ ȱ£ ȱ££ȱ £ȱǻŘŖŖŜǼǯȱȱÙȱ¿ȱ £ȱŗŘȱà ǰȱ¢ȱȱȱȱŗȱȱŞǰȱ£ȱŗȱ££ȱ£¢ ȱÙ£¢- ǰȱȱŞȱȮȱ£¢ ȱ £ ǯȱàÙ£¢ȱ£ïȱ΅-Cronbacha wy-ȱŖǰŝşDzȱȱï°ȱ£ȱȱȦȱ ¢ÙȱȱŖǰŝřȱȱŖǰŞŘȱ w okresie 8-10 tygodni. £ȱ£ȱ ȱȬŗŘȱ ¢ȱ£Ùȱ££ȱ£-Úȱȱ¿¿ȱǻŘŖŖřǼǯȱȱ£¿£ȱ ¢ȱÙČ¢ȱȱȱ £ȱ ǯȱÙȱ¿ȱ£ȱŗŘȱ £Úǰȱ¢ȱȱȱśȬ ǰȱ £ȱŗȱȮȱ£¢ ȱȱ££ȱ¿ǰȱȱśȱȮȱ£¢ ȱ¿ȱ££ǯȱȱ ¢Č-£¢ȱ ¢ǰȱ¢ȱ ¿£¢ȱȱ£ȱ£ȱ ǯȱ £ȱȱ ȱ Ċȱ¢¢£DZȱ àÙ£¢ȱ£ïȱ΅-Cronbacha wynosi ŖǰŝŖDzȱï°ȱ ¢Čȱ£ȱȱ àÙ£¢ȱ-Pearsona wynosi 0,62. ȱ ¢ȱ £ȱ Č¢ȱ ǰȱ ȱ ££ȱ ȱ ȱ ȱ àÙ- à ȱǻȱȱǯǰȱŗşŞśǼǰȱČ ȱïȱàȱ Ċȱ£ȱ £ ȱ£ȱČ¢ǯȱȱÙȱ¿ȱ£ȱ¿ȱ £Úȱ¢ȱȱŝȬ- ȱǯȱȱȱȱÙȱ£¢ÚȱǻŘŖŖŗǼǯȱĊȱ£-ïȱ΅Ȭȱ ¢ȱŖǰŞŗǯȱï°ȱ¢£ȱ£ȱ££ȱà ȱ £ȱ£ȱ Ùȱ ïȱ£ȱ¢£¢¢¢ȱ¢£ǯȱ ȱ ¢-Ù¢ȱ DZȱŖǰśŜȱȱŖǰŚśǯ ȱ£°ȱ£¢¢ ¢ȱȱ¢ ¢ȱȬȱ ȱȱȱȱ ǻŗşşŚǼȱÙČ¢ȱȱȱ àȱà¢ȱà DZȱ£¢¢ ȱȱ¢ ȱ £ȱ ȱ ¢ę£¢ȱ ¢à ȱ ǯȱ ȱ ȱ ¿ȱ £ Ùȱ ȱ ǻŘŖŖşǼǯȱ Ùȱ¿ȱ£ȱ ŜŖȱ £¢à ȱ ¢ȱȱ ŝȬ ȱǯȱ àÙ-£¢ȱ £ïȱ ΅Ȭȱ ȱ ££à¢ȱ ȱ ¢£ȱ ȱ ŖǰŜŝȱ ȱ ŖǰşŖǯȱàÙ£¢ȱïǰȱȱȱȱǰȱ ¢£ȱȱŖǰŝŝȱȱŖǰşŘǯ
Skala dobrostanu psychicznego bazuje na koncepcji dobrostanu w tradycji eu- ¢£ȱȱ ȱ£Ùȱ££ȱ¢ěȱǻŗşŞşǼǯȱȱ ¿ȱ£- ȱȱÚȱȱïȱČ¢ȱǻ ǰȱŘŖŖşǼǯȱ£¿£ȱ£ ȱŚŘȱ £ȱ
Ùȱ¿ȱȱ£ï°ȱǰȱà¢ȱDZȱǰȱ ȱȱï ǰȱ £ àȱ¢ǰȱ£¢¢ ȱȱ£ȱ¢ǰȱȱČ¢ ¢ȱȱȱǯȱȱ Ù¢ȱȱ¢ȱȱ ȱ £ï£ȱ£¿ïȱ¢ǯȱ £ȱȱȱ ȱŝȬ ȱǯȱàÙ£¢ȱ£ïȱ΅-Cronbacha dla poszczególnych ȱ ¢£ȱȱŖǰŝŘȱȱŖǰŞŜǯȱï°ȱ£¿£DZȱ àÙ£¢ȱȱȱȱ Ù¢ȱ¿ȱȱŖǰřŗȱȱŖǰŝŚǯ
Wyniki
ȱȱ£ȱ£ £à ȱ¿£¢ȱ£ȱȱȱȱ£ȱ ȱ a dobrostanem hedonistycznym i eudajmonistycznym wykonano analizy korela-cyjne i regresyjne. W pierwszym etapie analiz statystycznych zbadano korelacje
Ȭȱ¿£¢ȱ£ȱȱ ¢ȱȱ¢£ȱǻȱŗǼǯ
ȱŗǯȱȱàÙ£¢ȱ ȱ Ȭȱ ¿£¢ȱ ¢ȱ ȱ ȱ -dziei i dobrostanu psychicznego
Skala Nadziei Kwestionariusz BHI-12 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa SWLS Wynik ogólny 0,32*** 0,23*** ȱ£°ȱ£¢¢ ¢ȱȱ¢ ¢ȱ P ANAS-X
Ogólny pozytywny nastrój 0,43*** 0,29*** Ogólny negatywny nastrój -0,11 -0,25***
Strach -0,16* -0,28*** ï° 0,03 -0,19** Wina -0,15* -0,23*** Smutek -0,13 -0,24*** £ï° 0,31*** 0,28*** ï°ȱ 0,39*** 0,30*** Čï°ȱ 0,36*** 0,26*** ïÙï° -0,13 -0,29*** ¿£ -0,15* -0,12 Spokój 0,23*** 0,20** Zdziwienie 0,02 -0,07
Skala dobrostanu psychicznego Autonomia 0,41*** 0,30*** ȱȱï 0,33*** 0,30*** Rozwój osobisty 0,41*** 0,31*** Pozytywne relacje z innymi 0,22*** 0,24*** ȱČ¢ ¢ 0,37*** 0,38*** Akceptacja siebie 0,42*** 0,34*** *ȱ< 0,05; **ȱ< 0,01; ***ȱ< 0,001 ȱ £ȱ£ȱ£ȱȱ¢£¢ȱ ȱ¢ȱ- ¢£ǰȱČȱ £°ǰȱČȱ£ȱȱȱȱ Ùȱ£ȱ¢-ȱ£ȱČ¢ǰȱ¿ȱȱ ¢ȱ£ £ǰȱ£ȱ£ȱà¢ȱ£¢¢ ¢ȱ ǰȱ ¢ȱ Ċȱ ¢ȱȱǯȱǰȱ £ȱ ¢£¢ Ùȱ£¢¢ ȱȱ£ȱ¿¢ȱDZȱ£-ïǰȱ ïȱǰȱ Čïȱȱǰȱȱ¢ ȱȮȱ£ȱDZȱ ǰȱ ¢ȱȱ£¿£ǯȱ¿ȱ£Čïȱ¢ȱ¢¢£ȱ£ ȱ ȱ £ȱ ǰȱ àȱ ¢£ Ùȱ ¿ȱ ȱ £¢ǰȱ £ȱ ǰȱ£ £ȱ£ȱǯȱȱȱ ¢Ù¢ȱ¿£¢ȱ£ȱ ȱ¢ȱ£ȱČ¢ǰȱà¢ȱ£¢¢ ¢ȱȱ£ȱ££àÙ ¢ȱ-DZȱ£ïǰȱ ïȱǰȱ Čïȱȱǯȱ¢ ȱ£ £ȱ £ ȱ¿£¢ȱ£ȱȱà¢ȱ¢ ¢ȱȱȱDZȱ ǰȱ ïǰȱ ¢ǰȱȱȱïÙïǯ ¿£¢ȱ £ȱ ȱ ȱ ¢£¢ȱ ȱ ¢ȱ ¢£ȱ £¢ȱȱ¢Ù¢ȱȱ¢¢£ȱ£ȱ£ȱǯȱà ȱ-£ȱȱǰȱȱȱ£ȱ ȱ¢£ Ù¢ȱ¿ȱ£¢¢ ¢ȱ £ £ȱ£ȱ ¢ȱDZȱǰȱ ȱȱï ǰȱ £ ȱ¢ǰȱ£¢¢ ¢ȱȱ£ȱ¢ǰȱȱČ¢ ¢ȱȱ- ȱǯȱ£ȱ£Čïȱ£ȱ£¢ȱ£ȱ ¢ȱǰȱ£- ȱȱȱȱǯȱ£¢ȱ ¢ȱï £ȱȱ¢ ȱ-¢ȱ£ £ȱ¿£¢ȱ£ȱȱȱ¢£¢ǯ ¢ǰȱ£ȱ££àÙ ¢ȱ£ ȱ £Úȱ£ȱȱ-ȱ¢Ùȱ £ǰȱ ȱȱȱ£ȱȱȱȱ£ȱ ȱ £ȱ£ȱ £¿ȱ ȱȱÙȱȱ¢ȱȱ¢£-ȱ£ȱ¢£ǯȱ¢ȱï°ǰȱàȱ£ȱ£¢à ȱȱ££ȱȱ dobrostanu, wykonano hierarchiczne analizy regresji. W kroku pierwszym wpro- £ȱ£ȱ£ǰȱ ȱȱȱ£ȱÙȱȱ ȱȱȱ hedonistycznego (tabela 2).
ȱŘǯȱȱà ȱ àÙ£¢à ȱȱǻ¢£ ¢Ǽȱȱ ¢à ȱ ȱȱȱȱȬȱ £¿ȱ ¢à ȱ ȱȱ£ȱȱ -£ȱ£ȱ ȱȬŗŘȱ£ȱÙȱȱ Zmiana R2 Ά F S¢ȱ£ȱČ¢ Krok 1 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa 0,13 0,28*** 0,16* 14,27*** Krok 2 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa Ù° Wiek 0,16 0,29*** 0,15* -0,06 -0,17** 9,35***
Ogólny pozytywny nastrój Krok 1 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa 0,21 0,38*** 0,17** 25,93*** Krok 2 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa Ù° Wiek 0,22 0,38*** 0,17** 0,01 -0,11 13,78***
Ogólny negatywny nastrój Krok 1 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa 0,07 -0,05 -0,24*** 6,90*** Krok 2 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa Ù° Wiek 0,07 -0,05 -0,24*** -0,02 -0,02 3,47** *ȱ< 0,05; ** < 0,01; ***p < 0,001 ȱàȱ¢ȱ£ȱČ¢ȱ ȱȱ £¢ȱ£ £ȱ£ȱ £ÙǰȱČȱ¢ ȱ£ȱ£ȱ ¢ïȱŗřƖȱ£ïǯȱȱȱ - ¿ȱ£ȱ£ČïǰȱČȱ £°ǰȱČȱ¢ȱ¿ȱ¢ȱȱ£ °ȱ£- ȱȱ¢¿ȱÙ¢ȱ£ȱ ȱČ¢ǰȱȱ ȱ ¿£¢ȱȱ¿ȱ-¢£ °ȱ¿ȱ£ȱȱ¢ȱČ ïȱȱ ȱ£¢£Ùïȱ ǻ£ȱ ȱ Ǽȱ £ȱ £ï £ȱ ȱ £ ¢ȱ ȱ ¢ȱ ï ǰȱà¢ȱȱ£¢¢¢ȱ£ȱǻ£ȱ Ǽǯȱȱȱǰȱ
ȱ £àÙȱȱŗŜƖȱ£ïǯȱȱ£ȱȱȱȱ£ȱ ȱ £ȱ ȱ£Ùȱ¿ȱȱ¢¢£ǯ ȱ£¢ȱàȱ£¢¢ ȱȱČȱ £°ǰȱČȱ ȱ -£¢ȱȱȱȱ ¢ï¢ȱ££ȱ¢ ȱ£ȱ ȱŘŗƖǯȱȱ£Čïȱȱ ǰȱȱ££ǰȱČȱȱ¿ȱ¢ȱȱ£ °ȱ£¢¢ ¢ȱàǰȱ ȱ£ȱ£ȱȱȱȱ£ȱ ȱ¿£ȱȱȱ ¢Č£¢ǯȱ - Č¢°ȱČ¢ǰȱČȱ àÙ£¢ȱΆǰȱàȱ ï°ȱ£ ȱȱà ȱ¢ -ȱ ÙȱČȱ£ȱ£¢ȱ£Č¢ȱȱ¢ȱ£ȱ£Čǰȱ ȱ ¢Č£¢ȱ ȱ£¢ȱ£ȱȱǯȱȱȱǰȱȱ £ȱ £¢ȱÙȱȱ ǰȱÙȱ££ȱ£ȱ ¢ïȱ ȱȱ - ïȱŘŘƖǯȱȱȱȱ £ïǰȱ¢ ȱ£ȱ£ȱ£Ù¢ȱ¿ȱ¢-rami istotnymi statystycznie.
à¢ȱ ¢ ¢ȱ àȱ ȱ ȱ £¢ȱ ȱ ¢ï¢ȱ ¢ȱ ȱ ŝƖȱ £ïȱ££ȱ£ȱ£ǯȱȱ£ Ú ȱȱ£ȱ£Čïǰȱ ¢ȱ£ȱ ȱ¢Ùȱ¢ǯȱȱ¢ȱ£¢ȱ£ȱà ȱ ȱȱ¢ǰȱȱ £ǰȱČȱ¢ȱ¿ȱ¢£ °ȱ¿ȱ¢ȱ£ȱ ¢ ¢ȱǰȱȱȱ£ȱ ȱȱȱȱ£Úȱȱï ȱ ¿£ȱÙ£ǯȱ¢ȱ£ȱȱȱ¢Ùȱ¢ȱ¢¢£ǯȱȱȱ- ȱȱ£ ȱ£ȱ ȱ£ȱ ¢ïȱ ǯȱ¢ȱ£ȱ- ȱ¢Ùȱȱ¢¢£¢ȱ¢ǯ ȱ¢ȱȱ£ȱ¢¢ȱȱ¿ȱȱȱ¢£- ¢ȱ ȱ¢ȱ¢£ȱȱ£ȱ£Čǯȱȱ£Čȱ-£Ù¢ȱ£ȱ£ǯȱ¢ȱ£ ȱȱřǯ ȱřǯȱȱà ȱ àÙ£¢à ȱȱǻ¢£ ¢Ǽȱȱ ¢à ȱ ȱȱȱ¢£ȱ £¿ȱ ¢à ȱ ȱȱ£ȱ ȱ £ȱ£ȱ ȱȬŗŘȱ£ȱÙȱȱ Zmiana R2 Ά F Autonomia Krok 1 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa 0,22 0,36*** 0,22*** 27,57*** Krok 2 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa Ù° Wiek 0,22 0,36*** 0,22*** 0,03 0,07 14,51*** ȱȱï Krok 1 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa 0,16 0,27*** 0,24*** 19,43***
Krok 2 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa Ù° Wiek 0,16 0,27*** 0,24*** 0,02 -0,03 9,70*** Rozwój osobisty Krok 1 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa 0,22 0,35*** 0,23*** 27,53*** Krok 2 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa Ù° Wiek 0,22 0,35*** 0,23*** -0,03 -0,03 13,82***
Pozytywne relacje z innymi Krok 1 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa 0,09 0,17* 0,20** 9,73*** Krok 2 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa Ù° Wiek 0,10 0,18** 0,20** -0,08 -0,01 5,25*** ȱČ¢ ¢ Krok 1 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa 0,23 0,29*** 0,31*** 29,60*** Krok 2 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa Ù° Wiek 0,24 0,29*** 0,32*** -0,01 0,13* 15,75*** Akceptacja siebie Krok 1 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa 0,24 0,36*** 0,26*** 31,23*** Krok 2 Nadzieja na sukces Nadzieja podstawowa Ù° Wiek 0,24 0,36*** 0,25*** -0,05 -0,06 15,73*** ȱ£¢ȱȱř
ȱȱ £¢ȱ£¢ȱ £¢ȱà Úȱȱ ȱ£- Ù¢ȱ¿ȱȱ¢¢£ǯȱ££ȱǰȱČȱ£ȱȱȱȱ£ȱ - ȱȱ¢ȱ¢ȱȱ ¢à ȱȱ¢£ǯȱ ¿£¢ȱ ȱ ȱ ¢ïȱ££ȱ£¿ȱ£ ȱȱ ¢à DZȱ-ȱȱǻŘŚƖǼǰȱȱČ¢ ȱǻŘřƖǼǰȱȱǻŘŘƖǼȱȱ£ ȱȱǻŘŘƖǼǰȱ ȱ£¢ȱȱȮȱȱ ȱȱï ȱǻŗŜƖǼȱȱ£¢¢ -¢ȱȱ£ȱ¢ȱǻşƖǼǯȱ ȱ £¢ȱ£¢ȱ£ȱà ȱ¢Ùȱǰȱȱ £ǰȱČȱ¢ȱ ¿ȱÙ¢ȱ£ȱ£¢¢ ȱ ¿ȱ ȱȱǰȱ ¿£ȱ£-ï°ȱ¢ ȱȱȱȱ ȱČ¢ǰȱ£Čïȱȱǰȱ ¿£ȱ ¿ï°ȱ£ ȱ ÙȱÙȱȱ£ȱȱ£ȱ£¢ȱï -ȱ£ȱ£ȱ£¢¢ ȱȱ£ȱ¢ǰȱȱ ¢Č£¢ȱ¿£ȱ£ȱ£ȱ ȱ£ȱČȱȱȱ£ȱ£ï £ȱȱ ïȱȱ£¢¢ïȱ ï ǯȱïȱ àÙ£¢à ȱΆȱȱ ȱ£ȱ ¢ȱȱǻ-ǰȱȱ£ ȱȱȱǼȱ££ȱ ¢Č£ȱȱ£ȱȱǰȱ ȱ ȱ£ȱ¢ȱȮȱà ¢ ǯ ȱȱǰȱȱ £ȱ£¢ȱÙȱȱ ǰȱȱ£ ȱ ¢ȱ£ȱ ȱ£ȱ ¢ïȱ ȱȱȱ¢£- ǰȱ£ȱ ¢ȱ ¢ȱȮȱȱČ¢ ¢ǯȱȱ¢ȱ£¢ȱȱ¢¢£¢-ȱ¢ȱ¢Ù¢ȱ£ȱȱǰȱ£ȱ ȱ£ȱ ǯ
Dyskusja
¢ȱ £ £¢ȱ Úȱ £ǰȱ Čȱ £ȱ Čȱ ¿ȱ £ȱ -ȱ¢£¢ǯȱȱ £Úȱȱǰȱȱ££ǰȱČȱ £ȱ£ȱ £ȱ Čȱ¿ȱ£ȱ ¢Č£¢ȱȱ¢£¢ȱǯȱȱȱ£ȱ £ȱ £ï£¢ȱȱï¢ȱ £ȱ£ȱ£ȱ£¢¢ ¢ȱ przystosowaniem psychicznym i optymizmem (Snyder, Cheavens, Sympson, 1997; ǰȱ¢£ǰȱŗşşŞǼǯȱ£ȱȱ ¢Ċȱȱ£Ù¢ǰȱČȱȱ ȱÙȱ¢ȱ £Úȱȱ£àČ ȱȱ£Čȱ£à ȱȱ£ȱ£ǰȱ jak i dobrostanu.£¢ȱÚȱ Ù¢ǰȱČȱ£ȱȱȱ£¢¢ ȱ Čȱ¿ȱ£ȱ-znawczym i emocjonalnym wymiarem dobrostanu psychicznego w tradycji hedoni-¢£ǯȱ£¿ȱČȱ£°ȱȱȱ¢ ¢¢ǰȱà¢ȱÙ ȱȱ à ǰȱ ȱ ¢ȱ£ÙÚȱ£ȱ ȱ¢£ȱ ȱ£¢ȱ¢ǯȱ£ȱ£ȱ£ȱ£ £¢ȱȱ£ȱ ¿£ȱ-¢ȱ£ȱČ¢ǰȱȱ££ǰȱČȱ¢ȱ¢£ȱ¿ȱ¢ȱ£ȱ ȱČ ïȱȱȱ ȱ ȱČ¢ȱȱ¿ȱ££¢ȱ à ȱ ¿ȱ ££¿ï £ȱ ȱ £ȱ £ ǯȱ ȱ ¢ȱ à £ïȱ ¿ȱ ȱ£ °ȱ£¢¢ ¢ȱàȱȱǯȱČȱ£ȱ £°ǰȱČȱ£ȱ na sukces jest dobrym predyktorem dobrostanu psychicznego w tradycji hedoni-stycznej.
ȱȱȱ£¢ȱ£ȱ £ï£¢ȱȱǰȱȱȱȱ ǻŘŖŖŜǼǰȱàȱ Ù¢ȱ¢¢ȱ ï°ȱ£ȱȱàȱ¢ȱČ¢ ȱ Ù£Č¢ǯȱ £ïȱ ¢ȱ £ȱ ¢ȱ ££ȱ £ï£ȱ
- ȱ¢£ȱàÙȱǰȱ¢Čȱȱ¿ȱ¢ȱ ȱ ȱŘŖȬŜŖȱǯȱ ǰȱ¢ȱȱ£ £¢ȱÚȱȱ£ȱ£ £-à ȱ¿£¢ȱ£ȱȱ¢ȱ ¢ȱǯȱȱ £ï£¢ȱ ȱ£ȱïȱȱ¢ ¢ȱǰȱ Čȱȱ£ȱȱ£ȱ £ÙČ¢ȱȱ ¢ȱǻ ǰȱǰȱŗşşŝǼȱȱȱ- ¢ȱȱ£¢£Ùï°ȱǻ¢ǰȱǰȱǰȱŗşŞŞǼǯȱȱȱ¿ȱ£ - £Ȭ¢ ¢¢ȱ ¢ȱ£ǰȱȱȱȮȱȱ £¢ȱȱ ȱ£- £¢ȱÚȱȮȱȱ ¢£ȱȱ £Úȱ£ȱ£¢¢ ¢ȱǯ ȱ£Čïȱ£¢ȱȱ£ȱ ǰȱàȱ ¢£¢ Ùȱ-ȱ£ £ȱ£ȱ¢ȱ£ȱČ¢ȱȱ£¢¢ ¢ȱǰȱȱȱȮȱ £ȱȱ¢ ¢ǯȱ£ ȱȱ£¢¢ ȱ£ ¢ę °ȱ £ȱ£¿ȱ £ȱ£Ùȱȱȱ¢ȱ£Čïǯȱ£¢ȱ£¢ȱȱ£ȱ £ȱ £ï£¢ȱȱ£Úȱȱ¿¢ȱǻŘŖŖřǼǰȱ £¢ȱȱ-£¢¢ ȱȱ¿£¢ȱ£ȱ ȱȱǯȱàČȱ¿£¢ȱ £ȱ£ȱ ¢Ùȱȱȱȱ¢ ǰȱȱ£ȱ £Ù¢ȱ£¢ȱ¢ǯȱȱȱ ȱ£¢ȱ£ȱȱȱȱ£ ȱ ¢ȱ £Úǰȱ ȱ £¢ȱ £ȱ ȱ £Ù¢ȱ ¿ȱ ȱ ǯȱ Čȱ ȱï £¢°ǰȱČȱ£ȱ ȱ ¢Čȱàȱ£ȱȱ£- ïȱȱ£¢¢ïȱï ȱȱ Čȱ¿ȱ£ȱȱ¢ ¢ȱČȱ £ȱȱȱȱ¿ȱȱȱȱȱȱǯȱ Čȱ£¿ïȱ¢ȱ¢Ùȱ £ȱ£¢¢ ¢ȱ£ £à ȱ¿£¢ȱ¢-dwoma rodzajami nadziei a dobrostanem psychicznym w tradycji eudajmonistycz-nej, co stanowi potwierdzenie drugiej hipotezy badawczej. Przekonania o sensow-ïȱȱ£¢¢ïȱï ȱ£ȱ ȱ ȱČ ïȱȱȱ Čȱ ¿ȱ£ȱ£ȱ£¢¢ ȱ ȱ ȱ Ùȱ¢ǰȱČ ïȱ££- ȱȱČ¢ȱȱ ¢£Ùȱ¢ ȱ£Čïǰȱ¢ ¢ȱ£- ȱ ÙȱÙȱ ȱï ȱ£ȱ£¢ȱȱ£ȱ¢ǯȱ-£ȱȱȱ£¢¢ ȱ¿ȱ£ȱ ȱ ȱ£ ȱ£ȱČ¢ȱ ȱȱ ȱȱȱ ïǯ £ȱÙ¢ȱ£ £à ǰȱČȱČȱ°ǰȱČȱ£ȱȱȱ ȱà -ȱ£ȱ£ȱ ȱ Čȱ¿ȱȱ£ȱ ¿£ȱǰȱ¢ȱ £ ȱȱȱǰȱȱ ¿ȱ ¢ȱȱ£¢ȱ¿ȱȱ ¢ȱ ¿£ǯȱ£ ȱȱ£¢¢ ȱ£ ¢ę °ȱ£ȱ£¿ȱ - £ǯȱ£ï£ȱ ȱȱ£¢¢ ȱȱȱ ȱȱ-¢£¢ȱ ȱ£Ù ȱ£ǰȱÙ ȱ££ȱ ¢ǰȱȱȱ¢ěȱ ǻŘŖŖŘǼǰȱ£ȱ £ȱȱ£££ǯȱ £ȱ £ȱȱ£¢ȱ£ £ȱ£ȱȱȱ£ȱ ¿£-¢ȱ ¢ȱǰȱČȱ°ȱ ȱ ȱ£ǯȱ ȱ £ǰȱ£ȱȱȱ ¢Čȱ£ǰȱČȱ¿ȱȱ£Č¢ȱ ȱ Ù¢ȱǰȱ£¢ȱ£¢à ȱ¢ȱǻȱȱǯǰȱŘŖŗŗǼǯȱȱ-ȱ£ȱ ȱȱȱȱǰȱ¢Čȱȱ¿ȱȱÙà ȱ ȱ£ȱȱ ïȱȱ£¢¢ïȱï ǰȱ£ȱ£ £ȱ£ȱȱ
ȱ£ȱ ¿£¢ȱ ¢ȱȱ¿£ȱ£¢ȱČȱ£ȱ- ȱ¢£ȱ£ȱ¿ȱȱȱà ǯȱȱ£¢ȱ¢- ¢ȱȱÙȱȱ¿ȱ ȱ ȱȱ£ ¿£ȱ£ȱ£ȱ ȱǰȱȱČȱȮȱ££ȱ ¢Čȱȱȱï £ȱà ȱȮȱ -ȱȱ¢£¢ȱǻ ǰȱŘŖŖŞǼǯȱȱ ȱ¢ȱ¢£ȱ ¿ȱ¢ȱ£ȱ£ȱ¿ȱ ȱǰȱȱ ȱȱÙ ¢ȱ à ȱȱ££Úǰȱ£ȱ£°ȱ£ ǰȱ ï°ȱȱ£¿ȱ£ȱČ¢-cia. ȱȱ ¿ȱ ïȱ àÙ£¢à ȱΆǰȱČ ¢ȱà ȱ ¢ ȱ ÙȱČȱ£ȱ£¢ȱ£Č¢ȱȱ¢ȱ£ȱ£- ČǰȱČ¢ȱ£ Č¢°ǰȱČȱȱȱ ¢Č£ȱȱ£ȱȱȱ ȱ ¿£ïȱ ¢-miarów dobrostanu psychicznego w tradycjach hedonistycznych i eudajmonistycz-¢ǯȱ ȱ ȱ Čïȱ Čȱ £°ǰȱ Čȱ ȱ £ȱ £ȱ ¢£ȱ £ȱ£ £ȱ£ȱȱČȱ£ȱ ǯȱ ȱ ȱČ¢ȱ£££¢°ǰȱČȱ£Čïȱ¿£¢ȱ£ȱȱ-ȱ¢£¢ȱȱȱ ¢ǰȱǯȱ£à ȱ£ȱČȱ £¢¢ ȱ Ù¢ °ȱȱ£ȱǰȱȱȱ¢ȱȱ ¢ȱȱ ¿ȱ££°ȱ¿ȱȱ£ǯȱȱ£¢£Ù¢ȱȱ ȱ£ à°ȱ£- £ȱ ¿ȱȱ £¿ȱȱȱà ȱ ȱ£ £ȱ£ȱȱ-ȱ¢£ǰȱǯȱ££ȱ£ȱ¢ȱȱà ȱ£¢ȱïȱ £ÙȱÙȬȱȱà ¢ȱà ȱ ȱ ¢ȱǯ Literatura cytowana
Bailey, T.C., Snyder, C.R. (2007). Satisfaction with life and hope: A look at age and marital status. ¢ȱǰȱ57, 233-240.
ǰȱǯǯǰȱ¢ǰȱǯǯǰȱěǰȱǯǯǰȱǰȱǯǯǰȱǰȱǯȱǻŗşşŞǼǯȱȱ and social support in the psychological adjustment of pediatric burn survivors and matched controls. Ȃȱȱǰȱ27, 15-30.
Cramer, K.M., Dyrkacz, L. (1998). ěȱȱȱȱȱ with the Snyder hope subscales. ¢ȱ,ȱ83, 1035-1041.
£Úǰȱ ǯȱ ǻŘŖŖŞǼǯȱ ȱ àȱ ¢DZȱ £ȱ ȱ £ǯȱ DZȱ ǯȱ £Úȱ ǻǯǼǰȱ ¢ȱ £¢¢ .ȱ ȱ ȱ ££¿ï,ȱ £ ,ȱ ȱ
ȱȱ£Ù (s. 13-17). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
ǰȱǯǰȱǰȱǯǯǰȱǰȱǯǰȱȱ ĜǰȱǯȱǻŗşŞśǼǯȱȱȱ ȱȱ scale.ȱȱ¢ȱ,ȱ49, 71-75.
Diener, E., Lucas, R.E., Oishi, S. (2008a). ȱ¢£¢ǯȱȱȱ££¿ïȱ ȱ £ ȱ £ȱ Č¢ǯȱ DZȱ ǯȱ £Úȱ ǻǯǼǰȱ ¢ȱ £¢¢ .ȱ ȱ
ȱ££¿ï,ȱ£ ,ȱȱȱȱ£Ù (s. 35-50). Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe PWN.
Diener, E., Scollon, Ch., Lucas, R.E. (2004). The evolving concept of subjective well-being: the multifaceted nature of happiness. W: P.T. Costa, I.C. Siegler (red.),ȱȱȱ¢¢ȱȱ (s. 187-220). Amsterdam: Elsvier. Erikson, E.H. (1997). £Ú ȱȱÙ£Ú ǯȱ£ÚDZȱȱ¢ £¢ȱǯ Erikson, E.H. (2002). Ù¢ȱ¢ȱČ¢ǯȱ£ÚDZȱȱ¢ £¢ȱǯ
Green, L.S., Oades, L.G., Grant, A.M. (2006). Cognitive-behavioral, solution-focused life coaching: Enhancing goal striving, well-being, and hope. ȱȱȱȬ
ȱ¢¢ǰȱ1, 3, 142-149.
£¢ÚǰȱǯȱǻŘŖŖŗǼǯȱ£¿£ȱȱ ȱȱȱ¢ȱ£ . Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
¢ǰȱǯǯǯǰȱǰȱǯǰȱ¢ěǰȱǯǯȱǻŘŖŖŘǼǯȱ£ȱ ȬDZȱȱ-ical encounter of two traditions. ȱȱ¢ȱȱȱ¢¢,ȱ82, 6, 1007-1022.
Kozielecki, J. (2006). ¢ȱ £. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Ǯ Ȅǯ
ǰȱ ǯȱ ǻŘŖŖŞǼǯȱ £ȱ £¢ȱ ££ï°ǵȱ ¢£ȱ ȱ £ȱ ȱȱ£ ȱę£¢£ȱȱ£¢ ȱ¢£ǯȱDZȱǯȱȱ (red.),£ȱ£ (s. 37-52). Opole: Redakcja Wydawnictw WT UO.
Krok, D. (2009). ï°ȱȱï°ȱČ¢ȱ ȱ¢ ȱà ȱ¢Ù£¢. Opole: Redakcja Wydawnictw WT UO.
McDowell, I. (2009). Measures of self-perceived well-being. ȱȱ¢ȱ
ǰȱ69, 1, 69-79.
Ortony, A., Clore, G.L., Collins, A. (1988). ȱȱȱȱ. New York: Cambridge University Press.
Power, M.J., Dalgleish, T. (1997). ȱȱDZȱȱȱȱ. Hove, England: Psychology Press.
¢ěǰȱǯǯȱǻŗşŞşǼǯȱȱȱ¢ǰȱȱȱǵȱ¡ȱȱȱȱȱ psychological well-being. ȱȱ¢ȱȱȱ¢¢,ȱ57, 1069--1081. ¢ěǰȱǯǯȱǻŘŖŖŜǼǯȱȱ ȱ¢ȱȱȱ¡Ȭȱȱȱ Ȭǯȱȱȱ ǰȱ35, 4, 1103-1119. ¢ěǰȱǯǯǰȱǰȱǯǯȱǻŘŖŖŞǼǯȱ ȱ¢ȱȱȱ ȱ¢ȱDZȱȱ-ic approach to psycholog¢ěǰȱǯǯǰȱǰȱǯǯȱǻŘŖŖŞǼǯȱ ȱ¢ȱȱȱ ȱ¢ȱDZȱȱ-ical well-being. ȱȱȱ,ȱ9, 13-39. Seligman, M. (2002). ȱDZȱȱȱ ȱȱ¢¢ȱȱ£ȱ
¢ȱȱȱȱę. New York: Free Press.
Snyder, C.R. (2000). The past and future of hope. ȱȱȱȱȱ¢Ȭ
¢ǰȱ19, 11-28.
Snyder, C.R. (2002). Hope theory: Rainbows in the mind. ¢ȱ¢ǰȱ13, 4, 249-275.
Snyder, C.R., Cheavens, J., Sympson, S.C. (1997). Hope: An individual motive for social commerce. ȱ¢DZȱ¢ǰȱǰȱȱǰȱ1, 107-118. ¢ǰȱǯǯǰȱ£ǰȱǯǰȱǰȱǯǯǰȱěǰȱǯǰȱǰȱǯǰȱ¢ǰȱǯȱǻŗşşŝǼǯȱ
The development and validation of the children’s hope scale. ȱȱȱ
¢¢, 22, 399-421.
Snyder, C.R., Lehman, K.A., Kluck, B., Monsson, Y. (2006). Hope for rehabilitation and vice versa. ȱ¢¢ǰȱ51, 2, 89-112.
Snyder, C.R., Lopez, S.J., Shorey, H.S. (2003). Hope theory, measurements, and ap-plications to school psychology. ȱ¢¢ȱ¢, 18, 122-139.
Snyder, C.R., Rand, K.L., Sigmon, D.R. (2002). Hope theory: A member of the pos-itive psychology family. W: C.R. Snyder, S. Lopez (red.), ȱȱȱ
¢¢ (s. 257-266). New York: Oxford University Press.
£ÚǰȱǯȱǻŘŖŖŞǼǯȱ¢ȱ£¢¢ . Warszawa: Wydawnictwa Akademic-kie i Profesjonalne.
£Úȱ ǯȱ ǻŘŖŖŞǼǯȱ ȱ £ǯȱ DZȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ ÙČȱ ǻǯǼǰȱ àÙ£Ȭ
¢ȱ £Ù ȱ ȱ ï ȱ ¢à ȱ ȱ ¢£ ÚDZȱ ¢ ȱ ¢£ (s.
19-ȬŘŝǼǯȱ à DZȱę¢ȱ¢ £ȱǯ
£Úǰȱǯǰȱ¿ǰȱǯȱǻŘŖŖřǼǯȱ £ȱ£ȱ ȱȮȱȬŗŘ. War-szawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
£Úǰȱǯǰȱ¿ǰȱǯȱǻŘŖŖřǼǯȱ£DZȱȱȱ£ àǯȱ¢ȱïȱ ¢ǰȱ 2, 1, 5-35.
£Úȱǯǰȱ¿ȱǯȱǻŘŖŖŚǼǯȱȱȱȱȱ Ȭ DZȱȱȱȱȱǯȱ
ȱ¢ȱǰȱřśǰȱř, 173-182.
Valle, M.F., Huebner, E.S., Suldo, S.M. (2006). An analysis of hope as a psychological strength.ȱȱȱ¢¢ǰȱ44, 393-406.
ǰȱǯǰȱ ĴǰȱǯǰȱǰȱǯǰȱǰȱǯǰȱĴǰȱǯȱǻŘŖŗŗǼǯȱȱȱȱȱȱ a stronger predictor of mental health? ȱȱȱȱȱȱ
ǰȱ13, 2, 32-39.
Watson, D., Clark, L.A. (1994). ȱȬ.ȱȱȱȱȱȱȱ