FOLIA OECONOMICA 297, 2013
[37] Iwona Benek*
AKTYWIZACJA OSÓB STARSZYCH POPRZEZ
MODERNIZACJ
ĉ ICH MIEJSC ZAMIESZKANIA
– NA PRZYK
àADZIE ZABUDOWY WIELORODZINNEJ
Z TERENU KATOWIC
Streszczenie: Budynki mieszkaniowe, wielorodzinne, mające 30, 40 lat, wymagaü bĊdą w najbliĪszej przyszáoĞci kapitalnych remontów. Wraz z remontem konieczna jest równieĪ moder-nizacja mieszkaĔ. Jest to okazja do dostosowania ich dla potrzeb osób starszych. Jako podstawowy kierunek dziaáania przyjĊto koniecznoĞü przeprowadzenia badaĔ istniejącej przestrzeni mieszka-niowej, w celu okreĞlenia uwarunkowaĔ przestrzennych decydujących o integracji ze Ğrodowi-skiem oraz przeanalizowanie technicznych moĪliwoĞci adaptacji.
Sáowa kluczowe: osoby starsze, modernizacja, budownictwo wielorodzinne.
1. Wprowadzenie
Warunki mieszkaniowe osób starszych, na tle ogólnej sytuacji mieszkanio-wej w naszym kraju, moĪna uwaĪaü za trudne. Jedynie bardzo znikoma grupa korzysta z adaptowanych form mieszkalnictwa. Prezentowane badania wáasne są próbą szukania odpowiednich rozwiązaĔ dla mieszkaĔ zajmowanych przez oso-by starsze, które mogáyby zapewniü godziwy poziom egzystencji i usáug, a jed-noczeĞnie pewien stopieĔ samodzielnoĞci i integracjĊ z otoczeniem.
2. PrzyjĊta metoda badawcza
Przeprowadzono analizĊ istniejącej przestrzeni mieszkaniowej wielorodzin-nej, w celu okreĞlenia uwarunkowaĔ przestrzennych decydujących o integracji ze Ğrodowiskiem grupy osób starszych oraz przeanalizowanie technicznych moĪliwoĞci adaptacji.
Zasadniczym problemem byáo pytanie w jakim stopniu mieszkania (ich ukáad przestrzenny, system konstrukcyjny, wielkoĞü) i struktury budynków, decydują o moĪliwoĞci ich przystosowania dla potrzeb osób starszych?
ZaáoĪono, Īe dotyczy to wspóáczesnej, najczĊĞciej spotykanej (przeciĊtnej) struktury mieszkaniowej w Polsce.
W celu ustalenia najbardziej charakterystycznych parametrów przestrzennej adaptacji Ğrodowiska mieszkaniowego wielorodzinnego przyjĊto nastĊpujące uwarunkowania:
1. Obszar badaĔ ograniczono do terenu miasta Katowice.
2. Badane Ğrodowisko mieszkaniowe obejmowaáo typową zabudowĊ wielo-rodzinną (osiedla mieszkaniowe).
3. Adaptowano przykáady mieszkaĔ realizowanych w okresie lat 70-tych do 80-tych, a wiĊc kwalifikujące siĊ w najbliĪszej dekadzie do modernizacji.
W odniesieniu do uĪytkowników przyjĊto nastĊpujące zaáoĪenia:
1. Analizy funkcjonalne oparto na zaáoĪeniu, Īe uĪytkownicy są osobami starszymi, niepeánosprawnymi ruchowo, które poruszają siĊ na wózku inwalidz-kim, poniewaĪ ten rodzaj ograniczenia sprawnoĞci rodzi najwiĊcej wymagaĔ adaptacji przestrzeni w róĪnych jej skalach i najáatwiej je sprecyzowaü.
2. UĪytkownicy mieszkaĔ posiadają Ğrodki umoĪliwiające pokrycie kosz-tów utrzymania, opáat mieszkaniowych oraz ewentualnych usáug dodatkowych.
3. Zamieszkują z rodziną, bądĨ są samotni.
Z badaĔ nie wyáączono moĪliwoĞci wspólnego zamieszkiwania osób star-szych z rodziną, jako sytuacji podyktowanej przymusem zewnĊtrznym (brakiem mieszkaĔ). PrzewaĪaá jednak model samodzielnego mieszkania, który najbar-dziej odpowiada zaáoĪonej zdolnoĞci osób starszych do radzenia sobie w poje-dynkĊ oraz wynika z dokonanej ewolucji w dziedzinie stosunków rodzinnych (zanik rodziny wielopokoleniowej).
Ocena przydatnoĞci wybranych rodzajów zamieszkiwania opieraáa siĊ na przyjĊciu nastĊpujących kryteriów:
1. SamodzielnoĞü – pobyt w oĞrodkach opiekuĔczych jest zaprzeczeniem samodzielnoĞci ze wzglĊdu na brak intymnoĞci i ogólne warunki Īycia w zakáa-dzie, które nie odpowiadają rzeczywistym formom zamieszkiwania. PrzekreĞlają one moĪliwoĞü decydowania o wáasnym Īyciu. NiezaleĪne mieszkanie pozwala na zachowanie wáaĞciwego modelu socjologicznego, umoĪliwia wáaĞciwe ksztaátowanie stosunków z otoczeniem oraz takich warunków, które pomagają w utrzymaniu samodzielnoĞci, zdrowia fizycznego i psychicznego oraz ogólnych zdolnoĞci adaptacyjnych.
2. AktywnoĞü – na stopieĔ aktywnoĞci osoby starszej rzutuje w znacznej czĊĞci rodzaj zamieszkiwanego wnĊtrza i jego bezpoĞrednie otoczenie. Fakt rozproszonej lokalizacji róĪnego rodzaju usáug, charakterystyczny dla mieszkaĔ niezaleĪnych, zmusza ich mieszkaĔców do aktywnego Īycia i pokonywania codziennych trudnoĞci.
Natomiast brak perspektyw, izolacja od spoáeczeĔstwa charakterystyczne dla Ğrodowiska zakáadów opiekuĔczych prowadzą do pasywnego sposobu spĊdzania czasu.
39
NaleĪy jednak pamiĊtaü, Īe nieodpowiednio zaprojektowane mieszkanie moĪe stanowiü dla osoby starszej dodatkową przeszkodĊ utrudniającą Īycie, a niekiedy wrĊcz niebezpieczną puáapkĊ.
3. Usáugi – sfera usáug jest jedyną dziedziną, w której obiekty mieszkalnic-twa zbiorowego przedstawiają siĊ korzystnie. Dla wiĊkszoĞci osób starszych najwáaĞciwsze są usáugi i opieka w ich mieszkaniach ale takĪe moĪliwoĞü korzy-stania z usáug ogólnodostĊpnych, przy zaáoĪeniu, Īe usáugi te są dostĊpne dla osób niepeánosprawnych ruchowo.
4. Kontakty – czáowiek jest istotą spoáeczną i duĪy wpáyw wywierają na niego emocje i dziaáania innych czáonków spoáecznoĞci. Osoby starsze trudniej nawiązują nowe kontakty, ale stopieĔ do jakiego inwalidztwo ogranicza niepeá-nosprawnego w duĪej mierze zaleĪy od jego postawy. Sposób reagowania na otoczenie ma wpáyw na wszystkie aspekty Īycia czáowieka.
Pobyt w zakáadzie opiekuĔczym czĊsto ogranicza kontakty do przebywania w towarzystwie osób niepeánosprawnych lub starszych. W ten sposób utrudnia siĊ spoáeczne moĪliwoĞci adaptacyjne, ogranicza kontakty towarzyskie, co pro-wadzi do odseparowania.
Przebywanie w mieszkaniu indywidualnym zmusza do tworzenia wiĊzi spo-áecznych i sprzyja poprawie mobilnoĞci spoáecznej.
5. Realizacja – prezentowane przykáady adaptacji mieszkaĔ przeprowadzone byáy w typowej dla naszego otoczenia strukturze i technologii mieszkaniowej. Ich realizacja bĊdzie moĪliwa jedynie przy przeprowadzeniu modernizacji, nie tylko wnĊtrza, ale otoczenia budynku, tak aby je udostĊpniü. AdaptowalnoĞü obliguje do takiej koncepcji, która gwarantuje przystosowanie mieszkaĔ do specyficznych, zmiennych potrzeb w czasie (ich staáą dyspozycyjnoĞü).
6. EkonomicznoĞü – staroĞü – a wiĊc choroby i niepeánosprawnoĞü oznacza-ją zwiĊkszone koszty utrzymania (nabycie wózka inwalidzkiego, zakup niezbĊd-nych leków, czĊstsze odnawianie garderoby). Przystosowanie mieszkania nieza-leĪnego do potrzeb osoby niepeánosprawnej moĪe staü siĊ wiĊc niemoĪliwe do realizacji ze wzglĊdu na niemoĪnoĞü sfinansowania takich dziaáaĔ. Natomiast przystosowanie przestrzeni dla osoby poruszającej siĊ na wózku inwalidzkim jest bardzo trudne ze wzglĊdów technicznych i ekonomicznych (przy zaáoĪeniu wysokiego stopnia adaptacji mieszkania – dla osób na wózkach inwalidzkich i budynków – wprowadzenie dĨwigów). Dlatego tak istotne jest zwrócenie uwa-gi na szukanie prostych i tanich zabiegów adaptacyjnych.
Jednak z drugiej strony przestrzeĔ dostĊpna to takĪe korzyĞci dla spoáeczno-Ğci lokalnej. Umieszczenie osoby starszej w zakáadzie opiekuĔczym zapewnia jej szeroką opiekĊ, ale wiąĪe siĊ równieĪ z dotacjami, które czĊĞciowo lub w caáoĞci są pokrywane z funduszów spoáecznych.
Przeanalizowano równolegle nastĊpujące elementy poszczególnych obiek-tów: otoczenie budynku, budynek oraz mieszkanie. W aspekcie integracji osób
starszych ze Ğrodowiskiem jedynie spójne rozwiązanie tych trzech elementów daje gwarancje uzyskania pewnych efektów adaptacyjnych.
Badania otoczenia dotyczyáy analizy najbliĪszego sąsiedztwa budynku i dą-Īono w nich do eliminacji przeszkód zewnĊtrznych. DostĊpne otoczenie oznacza przede wszystkim wáaĞciwy teren, moĪliwoĞü korzystania z odpowiedniej ko-munikacji oraz istnienie miejsc umoĪliwiających kontakty i podtrzymujących aktywnoĞü Īyciową osób starszych.
Badania dotyczące budynku oparto na analizie porównawczej stanu istnieją-cego i propozycji adaptacji poszczególnych czĊĞci budynku (ze szczególnym uwzglĊdnieniem wejĞcia). Przy ocenie poszczególnych rozwiązaĔ brano pod uwagĊ aspekt funkcjonalny, estetyczny i bezpieczeĔstwa.
Badania mieszkaĔ opieraáy siĊ na analizie porównawczej mieszkaĔ wystĊpu-jących w budynkach wielorodzinnych. Podczas prób adaptacji przyjĊto nastĊpu-jące zasady:
– nie naruszano konstrukcji badanych budynków – czyli nie wyburzano Ğcian konstrukcyjnych;
– wyburzenia dotyczyáy przede wszystkim Ğcian dziaáowych;
– nie zmieniano miejsca usytuowania kominów i gáównych instalacji.
3. Przykáad badaĔ
Nazwa i adres spóádzielni: SM „Silesia”, ul. Gáuszców 9, Katowice – Pio-trowice.
Adresy badanych budynków: ul. Radockiego, ul. àĊtowskiego, Katowice. IloĞü budynków mieszkalnych naleĪących do spóádzielni: 132.
IloĞü budynków mieszkalnych objĊtych badaniem: 18. Tabela 1. Charakterystyka ogólna budynku
Rodzaj budynku niski, klatkowiec
IloĞü kondygnacji 4
STAN/PROJEKT Stan istnieją- Projekt I Projekt II
IloĞü wejĞü do budynku 1 1 1
IloĞü klatek schodowych 1 1 1
IloĞü dĨwigów osobowych 0 0 1
IloĞü pochylni zewnĊtrznych 0 1 0
IloĞü mieszkaĔ w budynku 12 12 12
IloĞü mieszkaĔ dostĊpnych 0 3 12
IloĞü dostĊpnych kondygna- 0 1 4
41 Tabela 2. Charakterystyka techniczna budynku
Technologia wykonania W-70
ĝciana zewnĊtrzna pá.Īelb.(12 cm) weána min.(6 cm) pá.Īelb.(6 cm) razem 24 cm24 cm ĝciana wewnĊtrzna noĞna páyta Īelbetowa=15 cm ĝciana dziaáowa cegáa dziurawka=6 cm
Stropy páyta Īelbetowa=12 cm
ħródáo: opracowanie wáasne.
3.1. Otoczenie
Tabela 3. Otoczenie budynku – STAN ISTNIEJĄCY. Schemat
Nazwa elementu Opis
Miejsce na odpadki Na zewnątrz. Trudny dostĊp dla osoby starszej ze wzglĊdu na záą nawierzchniĊ i progi.
Parking Brak miejsc parkingowych dla osób niepeánosprawnych. KrawĊĪniki, progi Przy przejĞciu z parkingu na chodnik brak obniĪenia.
Schody terenowe Na schodach terenowych umieszczono zjazdy (szyny). Brak innych rozwiązaĔ.
Wiadukty,
Przystanki komunik. miejskiej
Autobusowy – dostĊpny.
Usáugi Przychodnia, sklepy, usáugi drobne w parterze. Ocena
Projekt zagospodarowania osiedla nie uwzglĊdniaá potrzeb osób starszych i niepeánosprawnych ruchowo.
Przypadkowa likwidacja trwaáych przeszkód zewnĊtrznych (np. brak miejsc parkingowych dla osób niepeánosprawnych, strome schody terenowe).
Brak oznaczeĔ pionowych dla osób niepeánosprawnych. ħródáo: opracowanie wáasne.
3.2.WejĞcie do budynku
Opracowano dwie propozycje adaptacji strefy wejĞcia dla osób niepeáno-sprawnych ruchowo. Pierwsza polega na dostosowaniu parteru budynku przez dostawienie pochylni zewnĊtrznej, druga na uzupeánieniu komunikacji pionowej dĨwigiem zewnĊtrznym.
Tabela 4. WejĞcie do budynku – STAN ISTNIEJĄCY Schemat
43
Nazwa elementu Opis IloĞü
WejĞcie do budynku Analizowany budynek posiada jedno wejĞcie poáączone z klatką schodową.
1
DĨwig osobowy Brak. 0
Rampa zewnĊtrzna Brak. 0
Klatka schodowa Dwubiegowa. 1
IloĞü dostĊpnych kondygnacji 0
IloĞü dostĊpnych mieszkaĔ 0
Ocena
Budynek caákowicie niedostĊpny dla osoby poruszającej siĊ na wózku inwalidzkim. ħródáo: opracowanie wáasne.
Tabela 5. WejĞcie – PROJEKT I – POCHYLNIA ZEWNĉTRZNA Schemat
Nazwa elementu Opis IloĞü
WejĞcie do budynku Na poziom (+0,00) dostajemy siĊ schodami lub pochylnią ze-wnĊtrzną, która prowadzi do wejĞcia obok wejĞcia gáównego.
1
DĨwig osobowy Brak. 0
Rampa zewnĊtrzna Pochylnia o spadku 8%, zadaszona, dostawiona obok wejĞcia gáównego. ZajĊto czĊĞü jednego z mieszkaĔ na hall wejĞcio-wy. Znaczna dáugoĞü rampy – 23m. Problem wykonania zadaszenia trudny do rozwiązania ze wzglĊdu na sąsiedztwo okien z mieszkania nr 3.
Klatka schodowa Analogicznie do stanu istniejącego. 1
IloĞü dostĊpnych kondygnacji 1
IloĞü dostĊpnych mieszkaĔ 3
Ocena
Przy wysokich nakáadach finansowych budynek w niewielkim stopniu zostaje adaptowany (25% mieszkaĔ dostĊpnych). Znaczna zmiana wyglądu elewacji zewnĊtrznych na niekorzyĞü. Pochylnia jest zadaszona i bardzo dáuga – 23 m, co zniechĊca do korzystania z niej.
Budynek nie jest caákowicie przystosowany dla osób starszych. ħródáo: opracowanie wáasne.
Tabela 6. WejĞcie – PROJEKT II – DħWIG OSOBOWY Schemat
Nazwa elementu Opis IloĞü
WejĞcie do budynku Na poziom parteru dostajemy siĊ wejĞciem gáównym (ana-logicznie do stanu istniejącego) lub dĨwigiem osobowym zewnĊtrznym.
1
DĨwig osobowy Obok wejĞcia gáównego zaproponowano dĨwig osobowy zewnĊtrzny, który obsáuguje wszystkie kondygnacje. Wy-miary kabiny 110x140 cm.
1
45 Klatka schodowa Analogicznie do stanu istniejącego. 1
IloĞü dostĊpnych kondygnacji 4
IloĞü dostĊpnych mieszkaĔ 12
Ocena
Wysokie nakáady finansowe. Poprawienie bezpieczeĔstwa ewakuacji pionowej. Zmiana wyglądu elewacji zewnĊtrznych. ZajĊto czĊĞü mieszkaĔ na hall obsáugujący poszczególne kondygnacje i przejĞcie z kabiny dĨwigu do mieszkaĔ.
Budynek caákowicie dostĊpny dla osób niepeánosprawnych ruchowo. ħródáo: opracowanie wáasne.
3.3.Mieszkania
Dla kaĪdego mieszkania opracowano jedną propozycjĊ adaptacji. Dwa mieszkania nie zmieniają swojej powierzchni caákowitej, natomiast trzecie zo-staáo pomniejszone o jedno pomieszczenie w związku z wykorzystaniem jego czĊĞci na hall wejĞciowy prowadzący z pochylni zewnĊtrznej, bądĨ z dĨwigu do mieszkaĔ. Analizie poddano wszystkie mieszkania znajdujące siĊ na kondygna-cji powtarzalnej i propozycjĊ adaptacji dla danego mieszkania wraz ze stanem istniejącym umieszczono na jednym arkuszu.
Tabela 7. Mieszkanie I
Tabela 7 (cd.) Ocena
IloĞü drzwi wewnątrz: 4 Projekt
Ocena 1. Wyburzono wszystkie Ğcianki dziaáowe (poza áazienką) 2. Kuchnia otwarta na pokój dzienny
3. Powierzchnia áazienki nie zmieniáa siĊ, jedynie sposób aranĪacji i wyposaĪenia wnĊtrza 4. Dotychczasowy pokój dzienny zostaá zaaranĪowany jako sypialnia i miejsce pracy 5. Podziaá mieszkania na strefy prawidáowy.
IloĞü drzwi wewnątrz: 2
47 Tabela 8. Mieszkanie II
Stan istniejący
Ocena
Bardzo niewygodny korytarz áączący wszystkie pomieszczenia.
Tabela 8 (cd.)
Projekt
1. Pokój 2 zamieniony na garderobĊ – istnieje jednak moĪliwoĞü pozostawienia go, w zaleĪnoĞci od potrzeb i iloĞci uĪytkowników
2. Kuchnia otwarta na pokój dzienny, jednak jej powierzchnia nie zmienia siĊ 3. àazienka poáączona z WC
4. Dotychczasowy pokój dzienny staá siĊ sypialnią.
W mieszkaniu dokonano zmian aranĪacyjnych i funkcjonalnych – bez wyburzeĔ. IloĞü drzwi wewnątrz: 3
49 Tabela 9. Mieszkanie III
Stan istniejący
Ocena
Bardzo niewygodny korytarz áączący wszystkie pomieszczenia.
Tabela 9 (cd.)
Ocena
1. Pokój 3 zostaá przeznaczony na czĊĞü hallu wejĞciowego prowadzącego z pochylni zewnĊtrznej lub dĨwigu osobowego zewnĊtrznego do mieszkaĔ
2. Kuchnia otwarta na pokój dzienny, ale powierzchnia bez zmian
3. àazienka poáączona z WC
4. Dotychczasowy pokój dzienny przearanĪowany na sypialniĊ. IloĞü drzwi wewnątrz: 4
51
4. Podsumowanie
Zasadniczym zaáoĪeniem systemowego ujĊcia modernizacji starej substancji mieszkaniowej jest równolegáe i spójne rozwiązanie trzech jego elementów:
x otoczenie budynku (otoczenie osiedla). x budynek (zespóá budynków),
x mieszkanie (zespóá mieszkaĔ).
Tylko spójne rozwiązanie tych trzech elementów daje gwarancje uzyskania wáaĞciwych efektów. Np. modernizacja wybranego mieszkania, nawet przepro-wadzona w sposób niezwykle wáaĞciwy nie przynosi poĪądanych efektów. Nie-wáaĞciwe otoczenie, wpáywy nadmiernego ruchu ulicznego, a nawet Ğrodowiska spoáecznego czĊsto uniemoĪliwiają odpoczynek, negatywnie wpáywają na sa-mopoczucie, warunki Īycia. Z drugiej strony modernizacja jednego mieszkania, czy nawet kilku jest maáo efektywna, ekonomicznie nieuzasadniona, a organiza-cyjnie bardzo trudna do przeprowadzenia. Jest takĪe bardzo uciąĪliwa dla loka-torów sąsiednich mieszkaĔ.
O moĪliwoĞci samodzielnego uĪytkowania mieszkania przez osoby starsze decyduje nietylko mieszkanie, ale jego bezpoĞrednie, jak równieĪ dalsze oto-czenie: klatka schodowa, brama, ulica, zieleĔ, ruch uliczny czy bĊdące w są-siedztwie podstawowe usáugi. Dlatego w badaniach nie sposób byáo pominąü elementów towarzyszących najbliĪszemu otoczeniu czáowieka, takich jak budy-nek i teren wokóá niego. Zmiany adaptacyjne w otoczeniu powinny byü prze-prowadzone w oparciu o nastĊpujące zaáoĪenia:
1. Swoboda poruszania siĊ jest niezbĊdnym warunkiem normalnej egzystencji, a równoczeĞnie wymogiem mającym uzasadnienie spoáeczne i ekonomicznie.
2. Pozostawienie czáowieka starszego w dotychczasowych warunkach do-mowych i Ğrodowiskowych uznaü naleĪy za podstawowy kierunek dziaáania. NaleĪy przy tym zapewniü odpowiednią lokalizacjĊ (blisko usáug, w przyswojo-nym Ğrodowisku), w mieszkaniu bezpiecznym i dostosowanym do indywidual-nych (zmienindywidual-nych w czasie) potrzeb.
3. ĝrodki ksztaátowania przestrzeni powinny byü klarowne i wyraziste, tak aby przekaz architektoniczny dotará do kaĪdego z uĪytkowników i by urzeczy-wistniü moĪliwoĞü samodzielnego korzystania z otoczenia. O klasie i jakoĞci obiektu, a takĪe o poprawie jego dostĊpnoĞci decydują podstawowe zasady pro-jektowania architektonicznego, takie jak:
x jasnoĞü i logika ukáadu przestrzennego, x wyrazista identyfikacja stref w budynkach,
x czytelnoĞü znaczących dla danej funkcji elementów budynku. Sformuáowano nastĊpujące wnioski dotyczące budynku:
1. Schody są podstawowym i niezbĊdnym elementem komunikacji pionowej i nieodzowną czĊĞcią drogi ewakuacyjnej, dlatego powinny byü zaprojektowane
w odpowiedni i poprawny sposób. Jednak korzystanie ze schodów jest dla wielu osób starszych niebezpieczne, a takĪe niemoĪliwe. NaleĪy wiĊc przewidzieü dodatkowe dĨwigi lub pochylnie, które uáatwią pokonanie róĪnic wysokoĞci.
2. Znaczenie przestrzenne pochylni powinno zbliĪaü siĊ do przestrzennego sensu schodów, przy czym jedną z gáównych wad pochylni jest jej przestrzenio-cháonnoĞü, zaĞ gáówną zaletą moĪliwoĞü korzystania nie tylko przez osoby star-sze, ale i inne osoby mające káopoty z pokonywaniem róĪnic poziomów (osoby na wózkach inwalidzkich, o kulach, niewidome, matki z wózkiem itp.).
3. Przeprowadzona analiza potwierdziáa peáną skutecznoĞü adaptacyjną dĨwigów osobowych, przy czym ten sposób adaptacji wymaga wysokich nakáa-dów finansowych. Do wad zaliczyü trzeba fakt, Īe dĨwigi nie mogą byü samo-dzielnym elementem pionowej drogi ewakuacyjnej (są bardziej zawodne niĪ schody, po których w ostatecznoĞci osobĊ na wózku moĪna znieĞü) oraz wyma-gają staáego nadzoru technicznego.
Po przeprowadzeniu badaĔ okazaáo siĊ, Īe nastĊpowaáy zmiany powierzch-niowe w mieszkaniach, które powinny byü realizowane, gdy wpáywa to na caá-kowite udostĊpnienie budynku dla osób niepeánosprawnych ruchowo. MoĪliwa jest równieĪ adaptacja mieszkania poprzez zmianĊ sposobu wejĞcia do budynku, a zarazem do mieszkania (np. przez balkon poáączony z pochylnią).
Zmiany sposobu wejĞcia do mieszkania nie przynoszą jednak wiĊkszych ko-rzyĞci z punktu widzenia adaptacji caáego obiektu. W związku z tym rozwiąza-nie takie moĪe byü brane pod uwagĊ podczas adaptacji indywidualnej mieszka-nia lub parteru budynku.
Przeprowadzona próba adaptacji mieszkaĔ wykazaáa, Īe priorytetowe zna-czenie w ksztaátowaniu przestrzeni mieszkalnej dla osób starszych ma czĊĞü higieniczno – sanitarna i kuchenna. Na ksztaátowanie pomieszczeĔ wpáyw ma równieĪ powierzchnia manewrowa i komunikacyjna, zmiany wyposaĪenia czĊ-Ğci sanitarnej oraz przyjĊta zasada jednoprzestrzennoczĊ-Ğci w czĊczĊ-Ğci dziennej, a takĪe stosowanie mobilnego wyposaĪenia.
Literatura
Benek I,2001, Modernizacja architektury mieszkaniowej w aspekcie potrzeb osób niepe ánospraw-nych. Praca doktorska obroniona na WA Politechniki ĝląskiej, Gliwice.
Kuryáowicz E, 1996, Projektowanie uniwersalne. UdostĊpnianie otoczenia osobom Niepeánosprawnym, Wyd. CBRRON, Warszawa: CBRRON.
Ostrowska A. (red), 1994, Badania nad niepeánosprawnoĞcią w Polsce, 1993, Wyd. IF iS PAN, Warszawa.
Strabel W.,Wáodarczyk J, 1991, Specjalne formy budownictwa mieszkaniowego. Wyd. ARCH & URBS, Katowice.
Wáodarczyk J., 1991, Czynnik czasu w ksztaátowaniu nowych zespoáów mieszkaniowych. Wyd. Zeszyty Naukowe Politechniki ĝląskiej z.16, Gliwice.
53
Iwona Benek
ACTIVATION FOR THE ELDERLY THROUGH THE MODERNIZATION OF THEIR HOMES – FOR EXAMPLE, MULTIFAMILY HOUSING FROM KATOWICE
Abstract
Multi-family housing from 30, 40 years ago will need a general overhaul in the immediate fu-ture. Along with the overhaul a modernization of such flats is needed creating the perfect opportu-nity to adapt them to the needs of the older.
It has been assumed that the main course of action is to examine the existing housing space in order to specify the spatial conditions crucial for the integration of the older people and to analyze the technical possibility of adaptation.
