• Nie Znaleziono Wyników

Różnice w przydatności odmian ziemniaka do uprawy w dwóch systemach produkcji: ekologicznym i integrowanym z uwzględnieniem warunków glebowych.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Różnice w przydatności odmian ziemniaka do uprawy w dwóch systemach produkcji: ekologicznym i integrowanym z uwzględnieniem warunków glebowych."

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

Ziemniak Polski 2009 nr 2

RÓŻNICE W PRZ

RÓŻNICE W PRZ

YDATNOŚCI

DATNOŚCI

ODMIAN ZIEMNI

ODMIAN ZIEMNI

AKA DO UPRAWY

KA DO UPRAWY

W DWÓCH SYSTEMACH PR

W DWÓCH SYSTEMACH PR

ODUKCJI :

DUKCJI :

EKOLOGICZNYM I INT

EKOLOGICZNYM I INT

EGROWANYM

GROWANYM

Z UWZGLĘDNI

Z UWZGLĘDNI

ENI

NI

EM

M

WARUNKÓW GL

WARUNKÓW GL

EBOWYCH

BOWYCH

dr Krystyna Zarzyńska, dr Wojciech Goliszewski IHAR Oddział w Jadwisinie, Zakład Agronomii Ziemniaka

e-mail: k.zarzynska@ihar.edu.pl

alejące zaufanie konsumentów do żywności konwencjonalnej, produ-kowanej z użyciem pełnego zesta-wu środków chemicznych (pestycydów, na-wozów mineralnych, regulatorów wzrostu itp.), jak również głośne w ostatnich czasach skandale żywnościowe (BSE, dioksynowy, pryszczyca), sprawiły, że coraz częściej ku-powane są produkty pochodzące z produkcji bezpieczniejszych i lepiej kontrolowanych, takich jak ekologiczna czy integrowana. Spo-śród wszystkich sektorów żywnościowych ry-nek żywności ekologicznej wykazuje obecnie najszybszy wzrost.

M

Ziemniaki stanowią podstawę diety więk-szości Polaków. Mimo zmniejszenia się jego produkcji w ostatnich latach spożycie utrzy-muje się na poziomie ok. 120 kg na 1 miesz-kańca rocznie. Uzasadnione są więc bada-nia mające na celu wybór takich systemów uprawy, które zapewniłyby uzyskanie surow-ca o wysokich parametrach jakościowych. Nie bez znaczenia jest w tym wypadku wła-ściwy dobór odmian dających w miarę wyso-kie plony dobrej jakości. Celem pracy jest ocena przydatności kilku odmian ziemniaka do uprawy w dwóch przyjaznych środowisku systemach, tj. ekologicznym i integrowanym,

z uwzględnieniem warunków glebowych. Za miernik przydatności uznano wielkość plonu

ogólnego i handlowego poszczególnych od-mian oraz jego jakość.

Metoda badań

Badania przeprowadzono w latach 2005- -2007 w dwóch miejscowościach: Osiny w woj. lubelskim i Jadwisin w woj. mazowiec-kim, w dwóch systemach produkcji, tj. ekolo-gicznym (w obu miejscowościach) i integro-wanym (tylko w Osinach). W Osinach ziem-niaki były uprawiane na glebie kompleksu żytniego dobrego, w Jadwisinie na glebie kompleksu żytniego słabego. W każdym z systemów stosowano różne zmianowania i różne technologie produkcji:

zmianowanie w systemie ekologicznym na glebie cięższej (Osiny): ziemniak → jęczmień jary z wsiewką koniczyny czer-wonej → koniczyna czerwona z trawami → koniczyna czerwona z trawami → pszenica ozima + poplon;

zmianowanie w systemie ekologicznym na glebie lekkiej (Jadwisin): ziemniak → owies + peluszka → żyto z wsiewką sera-deli → łubin na nasiona → facelia na na-siona + gorczyca biała jako poplon;

zmianowanie w systemie integrowanym: ziemniak → jęczmień jary → bobik na na-siona → pszenica + poplon.

W systemie ekologicznym nie stosowano nawozów mineralnych. Wyjątek stanowił do-zwolony w uprawach ekologicznych siarczan

(2)

Ziemniak Polski 2009 nr 2

potasu. Nie stosowano również pestycydów, z wyjątkiem dozwolonych preparatów mie-dziowych przeciwko zarazie ziemniaka i No-vodoru (preparat bakteryjny) przeciwko ston-ce ziemniaczanej. Pod ziemniaki stosowano kompost (Osiny) lub obornik (Jadwisin) w dawce 250 dt/ha. Chwasty zwalczano w spo-sób mechaniczny.

W systemie integrowanym stosowano na-stępujące nawożenie mineralne: N 75 kg/ha, P 60 kg/ha i K 60 kg/ha. Kompost w dawce 250 dt/ha wnoszono tylko pod ziemniaki. Chemiczne zabiegi ochrony roślin

stosowa-no, wykorzystując progi szkodliwości dla ro--ślin.

Badano 8 odmian ziemniaka należących do różnych grup wczesności: Orlik, Drop – bar-dzo wczesne; Gracja, Korona – wczesne; Bartek, Triada – średnio wczesne; Syrena, Zeus – średnio późne. Po zbiorze określano wielkość plonu ogólnego i frakcji handlowej oraz jakość bulw, tj. ●wady zewnętrzne: parch zwykły, deformacje, uszkodzenia przez szkodniki, zazielenienie; ●wady we-wnętrzne: rdzawa plamistość miąższu, pu-stowatość.

Wyniki badań

1. Plonowanie odmian w zależności od systemu pro-dukcji i kompleksu glebowego. Plon bulw zależał w

spo-sób istotny od wszystkich badanych czynników, tj. systemu produkcji, kompleksu glebowego i odmiany. Średnio dla od-mian plon całkowity kształtował się na następującym pozio-mie:

system ekologiczny, gleba lekka, Jadwisin – 133 dt/ha ● system ekologiczny, gleba cięższa, Osiny – 188 dt/ha

system integrowany, gleba cięższa, Osiny – 268 dt/ha

Rys 1. Plon ogólny bulw w zależności od odmiany i systemu produkcji (Jadwisin, Osiny 2005-2007)

Rys 2. Plon frakcji handlowej bulw w zależności od odmiany i systemu produkcji (Jadwisin, Osiny 2005-2007)

Najwyżej plonowały odmia-ny średnio wczesne i później-sze, odmiany bardzo wczesne natomiast – istotnie niżej. Szczególnie duże różnice w plonie bulw odmian bardzo wczesnych i późniejszych za-obserwowano na glebie cięż-szej w Osinach w obu syste-mach produkcji. W Jadwisinie różnice nie były aż tak wyso-kie (rys. 1). Odmianą wyróż-niającą się pod względem plo-nowania, szczególnie na gle-bie cięższej w Osinach, była odmiana Bartek. Największe różnice w plonie między sys-temem ekologicznym a inte-growanym stwierdzono u od-miany Zeus.

2. Plon frakcji handlowej badanych odmian. Jako

frak-cję handlową przyjęto bulwy o średnicy powyżej 35 mm. Po-dobnie jak w wypadku plonu ogólnego najwyższy plon han-dlowy uzyskano w systemie integrowanym w Osinach, naj-niższy zaś w systemie ekolo-gicznym w Jadwisinie. Stwier-dzono różnice odmianowe do-tyczące tej cechy. Najniższy plon handlowy dawały odmia-ny bardzo wczesne. Reakcja poszczególnych odmian na warunki uprawy była zróżnico-wana. Dla przykładu odmiana Drop wydała najwyższy plon handlowy w systemie integro-2

(3)

Ziemniak Polski 2009 nr 2

wanym, a najniższy (w przeciwieństwie do pozostałych) w systemie ekologicznym na glebie cięższej (rys. 2). Odmia-ną wyróżniającą się pod względem wielkości plonu frakcji handlowej niezależnie od systemu produkcji i miejsca upra-wy była odmiana Bartek.

3. Jakość plonu bulw w zależności od odmiany i sys-temu produkcji. Jakość polowa bulw poszczególnych

od-mian, tj. ich wygląd zewnętrz-ny i występowanie wad we-wnętrznych, zależały od wszystkich badanych czynni-ków, tzn. systemu produkcji, kompleksu glebowego i od-miany (tab. 1).

Tabela 1

Występowanie wad zewnętrznych i wewnętrznych bulw

w zależności od odmiany ziemniaka, systemu produkcji i kompleksu glebowego (Jadwisin, Osiny 2005-2007)

System

produkcji Odmiana

Rodzaj wad bulw parch zwykły (%) uszkodze-nia przez szkodniki (%) bulwy zielone (%) rdzawa plamistość (szt./20 bulw dużych) pustowatość (szt./20 bulw dużych) Ekologiczny gleba lekka Orlik 1,2 2,7 0 0 0 Drop 2,2 3,1 1,1 2,0 0 Gracja 19,1 2,7 0,9 0,7 0 Korona 6,1 2,4 0,7 3,0 0 Bartek 0 4,2 2,5 2,0 3,5 Triada 0 2,1 2,3 0 2,7 Syrena 4,0 1,1 0,7 0,3 0 Zeus 10,8 2,2 2,1 0,3 0,7 Średnio 5,4 2,6 1,3 1,0 0,9 Ekologiczny gleba cięższa Orlik 23,1 2,7 0,8 1,0 0 Drop 16,4 6,0 0,3 0,3 0 Gracja 50,3 2,8 0,9 0,7 0 Korona 3,6 5,2 7,7 3,3 0 Bartek 16,8 4,2 5,0 7,7 0,3 Triada 33,3 2,3 5,8 2,7 0 Syrena 26,5 7,5 4,2 0,7 0 Zeus 38,1 3,6 2,8 0 0 Średnio 26,0 4,3 3,4 2,1 0 Integrowany gleba cięższa Orlik 76,9 1,0 1,0 0 0 Drop 13,1 3,8 0,8 0,3 0 Gracja 15,4 0,4 0,1 0,7 0 Korona 8,1 2,4 4,4 0,3 0 Bartek 26,4 3,1 3,4 1,0 0 Triada 12,1 2,3 6,9 0 0 Syrena 24,2 6,1 5,9 0 0 Zeus 52,9 4,5 4,4 0 0 Średnio 28,6 3,0 3,4 0,3 0

Porażenie bulw parchem zwykłym zależa-ło głównie od kompleksu glebowego, na któ-rym rosły ziemniaki. Większe odnotowano u ziemniaków uprawianych w systemie

inte-growanym i ekologicznym na glebie cięższej w Osinach, istotnie mniejsze – w systemie ekologicznym na glebie lżejszej. Najbardziej poraziły się odmiany Orlik i Zeus w systemie 3

(4)

Ziemniak Polski 2009 nr 2

integrowanym oraz Gracja w systemie ekolo-gicznym na glebie cięższej. Ziemniaki upra-wiane systemie ekologicznym, szczególnie na glebie cięższej, były bardziej uszkodzone przez szkodniki glebowe. Najwięcej tego typu uszkodzeń odnotowano na bulwach od-mian Syrena i Korona. Większy udział bulw zielonych stwierdzano w plonie pochodzą-cym z Osin, wynikało to głównie z wielkości bulw (większy plon i większy udział bulw du-żych).

Występowanie wad wewnętrznych było skorelowane głównie z systemem produkcji i odmianą. Rdzawa plamistość miąższu poja-wiała się szczególnie na bulwach odmian Bartek i Korona uprawianych w systemie ekologicznym w obu miejscowościach. Pu-stowatość zaś wystąpiła w większym nasile-niu u odmian Bartek i Triada uprawianych w Jadwisinie.

Oceniając odmiany pod kątem ich przy-datności do uprawy w dwóch systemach pro-dukcji, z uwzględnieniem kompleksu glebo-wego, wzięto pod uwagę 3 czynniki, tj. po-ziom plonowania, stabilność plonowania i ja-kość bulw, a głównie porażenie parchem zwykłym (wada najbardziej obniżająca ja-kość wizualną bulw). Spośród 8 badanych odmian za najbardziej przydatne uznano:

system ekologiczny, gleba lżejsza: Triada, Zeus, Bartek, Korona

system ekologiczny, gleba cięższa: Bar-tek, Zeus, Triada, Gracja

system integrowany, gleba cięższa: Bar-tek, Triada, Korona, Drop

Literatura uzupełniająca

1. Kuś J., Stalenga J. 1998. Plonowanie kilku odmian

ziemniaka uprawianych w systemach integrowanym i ekologicznym. – Rocz. AR Pozn. CCCVII: 126-131;

2. Sawicka B., Kuś J. 2000. Plon i jakość ziemniaka w

zależności od systemu produkcji. – Pam. Puł. 120: 379-389; 3. Zarzyńska K., Goliszewski W. 2005. Ja-kość plonu i problemy ekologicznej uprawy ziemnia-ków na różnych typach gleb. – Ziemn. Pol. 1: 25-27;

4. Zarzyńska K. 2006. Cechy odmian ziemniaka

przy-datne w uprawie ekologicznej. – Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 511, Cz. I: 73-81; 5. Zarzyńska K.,

Goli-szewski W. 2007. Plonowanie kilkunastu odmian

ziemniaka uprawianych w systemie ekologicznym i in-tegrowanym w zróżnicowanych warunkach klimatycz-no-glebowych. [W:] Przyrodnicze, produkcyjne i ekono-miczne skutki różnej intensywności produkcji roślinnej w aspekcie polityki rolnej UE. Konf. Poznań-

-Sielin-ko, 18-19 października 2007. AR Pozn. WODR

Pozn.2007: 23-34

Cytaty

Powiązane dokumenty

Identification of a major gene and RAPD markers for yellow seed coat colour in Brassica napus. Molecular markers for the seed coat in Brassica

The assessment of nutritional quality in middle-scho- ol pupils has demonstrated numerous shortcomings, that include having irregular meals, low consumption of wholegrain

Zatem, zastosowano 40 postępowań (procedur) przy tworzeniu kolekcji podstawowych, powstałych jako kombinacje 5 wymienionych wielkości kolekcji podstawowych, dwóch metod

Deficits in dietary calcium result in its being mobilised from bones, thus leading to osteoporosis (of which women are especially prone to), whereby the risk of bone

Dzięki szczególnym cechom charakteru, ogromnej życzliwości dla wszystkich ludzi, łagodności i pogody usposobienia Pani Wiesia spełniała nieocenioną rolę w życiu

Niekontrolowane, zbyt wysokie spożycie witamin w postaci suplementów diety może być przyczyną zwiększonej umieralności ogólnej zarówno wśród zdrowych, jak i chorych ludzi

Antraknoza ziemniaka jest chorobą skórki bulw i liści ziemniaka wywoływaną przez grzyba Colletotrichum coccodes (Wallr.) S. Jest chorobą powszechnie występującą w

W przeprowadzonych badaniach własnych wykazano, iż prawie ogół studentek (94% o złej SES, 83% o przeciętnej i dobrej SES) produkty typu fast food spożywał rzadziej niż raz