~KeHHe H BeJIH'łHHY rep~HHCKHX H -ł<aJieAOHCKHX opore-HH'leCKHX nporu6oa H anaAHH. O'leHb aamHoe aHa'le-HHe AJIH reonoruu aceił ceaepHoił H ~eHTpaJibHoił Ea-poribi HMeeT BbiHCHeHHe BOnpaca - AeiłCTBHTeJibHO JIH cy~ecTayeT TaK Ha3biBaeMaH ~HPKYM·!}>eHnocapMaT cKa.R aeTBb KaneAOHHAOB. OT peweHHH 3Toił npo6neMhl
aaaHclłT npoaeAeHHe 3anaAHOH rpaHH~bi. AOKeM6puił cKoił nnaT!}>opMbi.
Ann peweHHH nepe'lHCJieHHbiX npo6neM aannaH»P07 ·
aaHbi 12 rny6oKHX CKBamHH, o6~ee pacnonomeHue KOTOpbiX yKa3aHO Ha CXeMaTH'leCKOił TeKTOHH'leCKOił KapTe OCHOBaH!f.R (6e3 OCaAOqHoro llOKpOBa).
JAN. WY2YKOWSKI Instytut Geologiczny
POLNOCNO~ZACHODNl ZASIĘG KRYSTALINIK.UM BLOKU PRZEDSUDECKIEGO
I MOZLIWOSCI POSZUKIWA'R CECHSZTY:filSKICH RUD MIEDZI W TYM REJONIE . f'rzebieg . zachodniej części bloku
przedsu-deckiego, a ·.zwłaszCZa jego . północno-zachodni zasięg; stanowiły do niedawna problem całko Wi~ie otwarty. Stosunkowo gruba, paręsetme
trów · licząca pokrywa utworów czwartorzędo
wych i trzeciorzędowych oraz bardzo nieliezne wiercenia sięgające do podłoża krystalicznego, stw·arzały możliwość dość rozmaitej interpre-tacji budowy geologiCznej . tej części regionu sudeckiego.
Pewne sugestie · dotyczące tego problemu
wysuwał już w 1939 r. o~ Eisentraut, kreśląc
hipotetyczne wychodnie cechsztynu na W od Zar. Podobnie Brockamp (l) wyznaczył za-chodnie granice zasięgu plokti przedsudeckiego. W 1951 r. J. Zwierzy-cki (7) przesunął tę grapi-cę daleko ku NW aż na terytorium: NRD. Ten sam pogląd wyrazili W. Pożaryski i E. Riihle na mapie geologiczriej Polski. w skali l: l 000 000 wydanej w 1955 r. W dwa lata
później W. Pożaryski (5) rewiduje swój pier-wotny pogląd i prowadzi granice bloku rui E od
granicy państwowej. ·
· . Wiele nowego światła na budowę geologiczną
przedsudecia rzuciły prace wiertni-cze (6) a nad-to od 1953 r. geofizyczne -prowadzone przez IG w ramach poszlikiwań cechsztyńskich rud
miedzi. .
Pozytywne wyniki badań w rejonie Siero-szowi-ce-Lubin skłaniały do kontynuowania
poszukiwań na bard?:iej rozległych obszarach przedsudecia. Podtrzeciorzędowe · wychodnie dolnego cechsztynu były śledzone wierceniami
zakładanymi na podstawie analizy zdjęcia gra-wimetrycznego. Zaobserwowana · wyraźna
zgodność obrazu grawimetrycznego niecki pół
nocnosudeckiej z jej-. budową geologiczną,
a zwłaszcza z jej półnoeno-wschodnim
skrzy-dłem, sugerowała oparcie dalszych· badań na danych grawimetrycznych również w NW
części bloku przedsudeckie go. W t~n . sposób wyinterpretowany przypuszczalny bieg wy-chodni cechsztynu dał podstawę do założenia
wiercenia
w
Lubanicach, które w zupełności pptwierdziło pr7:ewidywania._ W · projekcie wiercenia przewidywano strop i spąg ce-chsztynu na głębokości 450 m i 650 m, w rzeczywistości zaś granice te stwierdzono na głęl)9kości 48~.2 m i 680,7 m, Wyniki wierce-nia. :Luba,nice postawiły je w rzędzie czołowych wierceń tego rejonu i łącznie z jego obrazem
~7 ~el+++la ~to
Mapa geologiczna odkryta 2laChodniej części Dolnego
Slqska wg J. Wyżykowskiego
1 - kreda, 2 - jura, 3 - k&jper, 4 - wapień muszlowy,
5 - pstry piaskoWiec (3, 4, 5 - trias), 6 - cechsztyn. 7
-czerwony spągowiec (utwory klastyczne + wulkanitY). 11 -starsze podlło:te (skały krystalt.czne), 9 - graruty, lO
-przypuszczalne uskoki.
Uncovered geologie' map of western part of Lower Silesia, after J. Wyżykowski
1 - Cretaceous, 2 - Jurasslc. 3 - Keuper, 4 - M'uschel-kalik, ' - New Ręd Slmdstone (3, 4 and 5 , - Tr!.asslc); 6 -zechsteln, 7 - ręd beds (clastlc deposlts and volcanltes), 8 - older subs~atum (orystalllne rocks), 9 - gramtes,
10 - su,pposed faults
grawimetrycznym dały · podstawę do stwier-dzenia, że: . · . · ·· · . · ·
1. · Północnó-zachodnia granica bioku przed-sudeckiego przebiega blisko Zagania.
2. Wychodnie cechsztynu przebiegają w
re-jonie Żagania łukiem łączącym wychodnie tych
utworów w północno-wschodnim skrzydle
niec-ki północnosudeck~ej z ich wychodniami na
monoklinie przedsudeckiej.
części bloku przedsudeckiego, a
w Kunicach Zarskich i Klępince.
mianowicie:
. :
Hipotezę tę potwierdziły w zupełności dalsze
wiercenia wykonane w północno-zachodniej
Skrócone profile zarówno wspomnianych
wierceń jak i dwu innych otworów
wykona-nych piV.ez IG ·w Stypułowie i Kożuchawie
przedstawiają się następująco.
0,00 - 60,00 m 60,00 - 316,00 m 316,00 - 486,20 m 486,20 - 518,80 m 518,80 - 528,40 m 528,40 - 534,20 m 534,20 - 543,00 m 543,00 - 569,70 m 569,70 - 679;27 in 679,27 - 680,70 m 680,70 - 800,90 m 0,00 - 113,00 m 113,00 -:- 336,00 m 336,00 - 392,80 m 392,80 .,... 424,60
ni
0,00- 27,50 m 27 ;50 - 328,50 m 328,50 - 621,90 m 621,90 - 628,70 m 628,70 - 673,40 m 673,40 - . 690,60 m 690,60 - 746,10 m 746,10 - 813,15 m 813,15 - 824;69 m 824,69 - 868,20 m 868,20 - 921,60 m 0,00 - 55,00 m · 55,00 - 278,40 m 278,40 - 330,00 m 330,00 - 410,80 m 410,80 - 418,80 m 418,80 - 425,10 m 425,10 - 432,90 m. 432,90 :..:.._ 455,70 m 455,70 - 457,40 m 457,40 :..._ 523,00 m Otwór Lubanice (1958/1959) glina, piasekił, piasek, mułowiec, mUłowiec węglisty,
ił węglisty, węgiel brunatny, mułek
łupki ilaste i piaskowcowe z wkładkami
piaskowców
iłołupki czerwone
gips
wapień dolomityczny przepojony gipsem
margiel
wapień dolomityczny z wkładkami marglu
anhydryt
wapień dolomityczny
skała wylewna (melafir?)
Otwór Stypułów (1957/1958)
glina; piasek, żwirek
ił, piasek, ił węglowy
wapień dolomityczny z wkładkami mal'lglu
piaskowiec d.robnożiarnisty i średnioziar
nisty, zlepieńce ·
Otwór Kożuchów (1958/1959)
glina, żwir, żwirek
ił, mułek, żwirek, węgiel brunatny, ił
węglisty, mułowiec, piasek
łupek piaskowcowy, piaskowiec
iłołupek
iłowiec z wkładkami gipsu z warstwą
piaskowca (2,8 m) w stropie gips, anhydrytogips, anihydryt
wapień dolomityczny z wkładkami marglu
i dolomitu anhydryt
wapień dolomityczny z wkładkami łupku
ilasto-marglistego
piaskowiec brunatnoczerwony, zlepieniec skała wylewna (melafir?)
Otwór Klępinka (1960 r. - w wierceniu).
piasek
ił, ił węglowy, węgiel brunatny, piasek,
mułek wapień· dolomityczny anhydryt wapień piaskowiec białoszary .· zlepieniec ·
. skała wylewna (melafir?)
depieniec · .
skała piaskowcowo-ilasta, w· stropowej
partii z wkładkami o charakterze
łupko-.. ··• Wym:, słabą zmetamorfizowana
(wierce-. .. nie.w toku).· czwartorzęd trzeciorzęd pstry piaskowiec cechsztyn czerwony spągowiec czwartorzęd trzeciorzęd cechsztyn czerwony spągowiec · czwartorzęd trzeciorzęd pstry piaskowiec cechsztyn czerwony spągowiec czwartorzęd trzeciorzęd cech9ztyn czerwony spągowiec starsze podłoże?
0,00- 1,50 m 1,50 - 299,20 m
Otwór Kunice Zatskie (1960 r. w wierceniu)
glina, czwartorzęd
trzeciorzęd 29lł,20 ·- 576,70m
ił węglisty, mułek, węgiel brunatny, pia-sek, żwir, ił, mułowiec
576,70 - 586,90 m 586,90 - 628,70 m 628,70 - 698,00 m
piaskowiec z wkładkami łupku
ilasto-piaszczystego · pstry piaskowiec
iłołupek z wkładkami wapienia gipsoanhydryt, anhydryt
mułek, piasek, mułowiec, ił, łupek ilasty z wkładkami wapienia
piaskowce, zlepieńce (wiercenie w toku)
698,00 - 741,00 m czerwony cechsztyn spągowiec
+ZOO
KuniCfl
iar~lde Luóantce I(Jt;p/nlra Stypułów kotuchów
Schematyczne . 21eS~.'Wienie · poziomów
stratygra-ficznych
1 - c:llWa.rtorzęd, 2 - trzeciorzęd, 3 - pstry piaskowiec, 4 - cechsztyn, 5a - sl!;ały wylewne, 5o - skały
kla-styczne (Sa l Sb - czerwonY. spągowiec). 6 - ?
' . . .
Schematic su~ . aj stratigraphdc ~.cnizons
1 Quatr:rnuy, 2 .- Terbary, 3 - old Red San:istone, 4 - Zechstein, 5a - effuslve rocks, 5b - clastle rocks,
.... (sa.l: . .Sb:·- red. beds), 8 _. ?
Oprócz wiercenia Lubanice, którego wyniki
pozwoliły poprowadzić zachodnią granicę bloku przedsudecklego, na szczególną uwagę zasłu gują również wyniki wiercenia
w
Klępince. Za-miast spodziewanych pod trzeciorzędem utwo-rów pstrego piaskowca nawiercono w nim osa-dy cechsztyńskie, spoczywające .. ~ utworach czerwonego spągowca, wykształconych w po-staci zlepieńców i skał wylewnych. Wydaje sięto wskazywać na tendencję wyginania się blo-ku przedsudeckiego blo-ku N od Zagania w
stro-nę N owogrodu Bobrzańskiego, co tworzy w tym miejscu wypiętrzenie zwrócone bardziej ku N w stosunku do ogólnego kierunku bloku przed-sudeckiego.
Skałę wylewną (melafir?) podściela tu ok. 2 m wkładka czerwonego zlepieńca. Poniżej
występuje skała piaskowcowo-ilasta, w stropo-wej partii z wkładkami' o charakterze łupko wym, z nieznacznym stopniem metamorfozy termiciriej.'?NoSi oria piętno intensywnej
dzia-łalności tektonicznej, przejawia~ącej się siln~ różnokierunkowym potrzaskamero oraz dosc znacznym kątem zapadania w partiach .złupko
wanych.
W obecnym stadium prac trudno 'jeszcze
wy-. powiadać si~ 2,d'ecydowanie o jej
zaszeregowa-niu stratygraficznym, może ona należeć
zarów-. no do piętra. pl'Żiedwylewnego czerwonego spą
gowca, jak też do utworów starszych.
Skały ·wylewne nawiercone dotychczas w trzech spośród· pięciu przytoczonych otwo-rów, tj. w Klępince, Lubanicach i Kożuchowie,
Grupa wiertnicza Wrocławskiego Przedsiębiorstwa.
Geologicznego w Kunicach Zarskich.
świadczą niewątpliwie o intensywnej na tym obszarze działalności wulkanicznej w okresie czerwonego spągowca. Wulkanity tego okresu, znane autorowi również z kilku wcześniejszych wierceń tak po północno-wschodniej, jak i po
południowo-zachodniej stronie bloku przedsu-deckiego, wskazują na szeroki rozwój wulka-nizmu w sąsiedztwie całej tej jednostki geolo-gicznej.
Działalność wulkaniczna na tym -obszarze jest zapewne wynikiem ·ruchów tektonicznych
orogęneży wacyscyjskiej,' ż którą wiążą się nie-wątpliWie intruzje granitowe, stwierdzone w
północno-zachodniej · części bloku przedsudec-kiego (w jego· północno-wschodniej krawędzi
wierceniem w Gaściszowicach na .NE od . S~:t:o.: hiwy oraz wierceriiem
w
Nowinach na E od Prochowic), znajdujące odpowiedniki w południowo-wschodniej części bloku na obszame
między Jaworem a NySą.
U twory cechsztyńskie, stwierdzone we wszystkich przytoczonych otworach, a zwłasz
cza ich spągowe, znane z roiedzionośności serie,
zasługują na szczególną· uwagę. Interesująca
mineralizacja stwierdzona w 1959 r .. w rej.
Kożuchowa przemawia za słusznością wiąza
nych z tym rejonem nadziei.
Warunki · występowania cechsztynu w Klę
pince w stosunku do pozostałych czterech otworów wskazują na przebieg jego wychodni w formie dość ostrego łuku o przegięciu sięga jącym znacznie dalej ku północy, niż to można było sądzić początkowo. Wychodnie te mają po
północno-wschodniej . stronie bloku przebieg o kierunku SE-NW. W · rejonie Nowogrodu
Bobrzańskiego tworzą one dość · ostro
zaryso-wujące się zakole, po. czym biegną ku połud
niowi.
Osady pstrego piaskowca, obserwowane w Kożuchowie, Lubanicach i Kunicach Zar-skich, nie występują już w -Klępince. Wychod-nie ich powinny zatem przebiegać okalająco na północ od Klępinki, kierując się (podobnie jak utwory cechsztyńskie) po zachodniej stro-nie wystro-niesienia - ku południowi, po wschod-' niei zaś - ku południo-wschodowi.
Omawiany obszar jest przykryty grubym
płaszczem utworów czwartorzędowych i ·
trze-ciorzędowych o łącznei miąższości w::thającej się w granicach od ok. 280 m do ok. 340 m.
N a ogół widoczne jest stopniowe obniżanie się skał bloku przedsudeckiego od. Z,agaJlia ku
północy. Intensywniejsze -jego żapadanie obser-wuje się ku NE. W kierunku zachodnim nato'" miast należy się spodziewać dość szybkiego za-nurZania:.· się~ masy podłoża krystalicznego pod wyżej ległe młodsze utwory.
Za podobną ·sytuacją przemawiałby również
obraz. grawimetryczny rozpatrywanego rejonu. Izolinie grawimetryczne biegnące od SE ku NW równolegle do osi bloku przedsudeckiego
wzdłuż jego południowo;..zachodniej krawędzi,
po zachodniej stronie Zagania skręcają dość
migle ku północy, zachowując ten kierunek aż
po 04rę w rejonie Krosna ·Odrzańskiego, gdżie następitie załamują si(: ku· zS:chqdówi.. Maksy-mame•• icll ··wartośCi. P:i.ZYI>adaj(
przy
.
tym ·na obszar. Szprotawa;;.:.Za:gań~Zielona Góra~ Ko-żuchów. Obserwlij~_"Się tu·w kieruliku za:~hOd' nim od wyniesienia • grawimetryCznego·depre-sję o dość znacznym spadku. Natomiast bardzo nieznaczne obniżenie. graWimetryczne zaznacza
się na SE od Zielonej- Góry.·
Choć przeprowadZone ·porównanie może mieć
wiele luk, to jedJtak nie można tu pominąć
faktu wyjątkowej zgodności obrazu grawime-trycznego z ·zarysowującą się budową.
geolo-giczną, co zresztą było hipotetyczrue . przyjęte
jako jedno z założeń wyjśCiowych· w pięrwSzy-m etapie prac badawczych w tym. rejonie. Kon-tynuując te rozważania, ,.mOżna by ~tern z przebiegu izolinii grawimetrycznych· analizO-wanego obszaru wnioskować o· raptownej· zmia-nie budowy geologicznej w rejozmia-nie Odry,
wy-ra~ającej się bądź w głębOkości wys~p~wania skał podłOża krystalicznego, . bądź też w ich charakterze . petrograficznym.
Profil sejsmiczny wykonany w 1960 ··r. przez P.P.P.N. wydaje .się potwierdzać słi.ISZI!-bść po~ stawionych wniosków. Wskazuje .. on ·.bowiem w rejonie Odry na· nagłą zmianę ·głębokości
występówania . skał starszego podłoża·;
zazna-czającą się tu w formie wyraźriego · przegięcia
w północnej części ku dołowi. Wpływ tego
przegięcia zaznacza się na profilu sejsmicznym
również i
w
nadległych osadach.Zarysowujący się w ten sposqb · w śWietle
przeprowadzonych rozważań obraż ·geologiciriy północno-zachodniej części krystalieznego blo-ku przedsudeckiego i jego permsko--mezozoicz-nej ·osłony narzuca pewne sugestie co do kie-runków dalszych prac ·badawczych i
posZuki-wań geologiczny<'h.
Na obszarze od Zagania ku N po Nowollród
Bobrzański należałoby się spodziewać · dość
łaRodnego zale~ania osadów. Jest także moż_;
liwe, że zaznaczające się w peryferycznej czę ści bloku przedsudeckiego odchylenie ku N od
dotychezasowego (SE-NW) przebiegu ' może być wynikiem istnienia tam pokrywy · wulka-. nieznej, spoczywającej na · starszych skałach
podłoża. Przewidywania te zakreślają wyraźnie
obszar perspektywiczny dla dalszych póSzuki:.:
wań rud miedzi w tvm rejon-ie, rozszerzając go
znacznie dalej ku północy niż dotychczas przy-puszczano.
Ogółem biorąc przeprowad~one rozważania daią podstawę do· postawienia następuiącej prognozy dla poszukiwań dolnocechsztyńskich
rud miedzi. Jako obszar niewątpliwie perspek-tywiczny dla poszukiwań nowych złóż rud mie-dzi należy uważać pasmo .. wychodl)i utworów
dolne~o cechsztynu szerokości do ok. 15 km,
'6Italaiace __ półnoen.:9:·~ch~ią c:z:ęś~ ~ystaUni..;:_
'Ku:ńl61oku prźedsudeckiego 1 biegnące od rejO-nu Nowe~o Miasteczka przez Kożuchów i skrę-.
ca·iące poniżej Krosria Odrzańskie~o ku · Lub-Slf'u·i· przebie~aiace dalej n:a południe" p()l)tzez
Zary aż do -reionu obecnie · eksploatowanvch
złóż w niecce. północnosudecki et N a leży.
rów_-nież jako perc:pektywiczne uznać ciąf!Je jeszcze
pasmo wvchodni ·utworów dolnego cechSztV:n.u na nołudniowvm skrzydle niecki oółnocn'Mu
deckiej Jl::t przestrzeni między Lwówkiem-,Slą- •
skim a Z~orzelcem. ·
"Uwa'gii;:· Przebieit 'utwar.Ów jurajskich. w rejonie· na N .'od
. Zielonej Góry nakreślono na mapie na ··podstawie· prófltlu stratygraficznego, otworu Sulerhów ·IG; opracowanego .. w.·
1960 r. p.rzez·:R. Dadlerta,· . .r. Gąjewską. M;' .Jasko:Wiak ·i o:·· KUhn. Razwatania grawimetryczne· ·przep~owadzU cautor .. ·na podStawie mapy grawimetrycznej zachodnlęj cz~!:ł . D<!lnego Sląska A. Dilbrowskiego z 1955 r. · · · · · · ·
LITERATURA
· .1. B r o c k a m p B. - Zum Ba u des tieferen Un-tergrundes in Nordostdeutschlarid. "Jb. Reich-samt. f. Bodenforsch." 61. Berlin 1941.
2. D a d l e z R. - Niektóre nowe wiercenia w Nie-mieckiej Republice Demokratycznej. IG "Geolo-gia za granicą" 1960, nr 3-4.
_3. E l s e n t r a u t O. Der niederschlesische Zechsteln und setne Kupferlagerstatte. "Arch. f. Lagerstattenforschung" Heft 71. Berlin 1939.
4. K i:i l b e l F. - Das Pratertliir der Struktur vcn Mulkwi~ bei Spremberg nordostlich des Lausi-tzer Hauptabbruches. "Gęologie" 1958, nr 3-6. 5. P o ż a r y s k i W. - Podłoże północno-zachod
niej Polskl na tle strukttir otaczających. "Kwa'l:"t. Geol." 1957, nr l.
.6. Wyż y k o w s k l J. - Poszukiwania rud mie-dzi na obszarze strefy przedsudeckiej. "Przegl. Geol." 1958, nr l.
7. Z w ter z y ck i J. - Sole potasowe na północ &d Wrocławia. Księga Pamiątkowa ku czci prof. K. Bohdanowlcza. PIG Prace VII, Warszawa 1951.
SUMMARY
The J)aper deals with the results of investigation worka carried out in the north-western part of the Fore-sudetic Block and with the appearing form of geologiclll structure of .this region as well as wlth possibilities of the copper ore prospections.
In· 1957 the area of supposed occurrence of
Permo-Mesozole deposits was selected by the autbor for reconnaissance at the narth-western front of the Fore-sudetic Block. The results of drillings attested . t~ę reasonableness of the foresights and threw a new Ught on the structure of the block and of the sur-rounded · deposlts. The border of the north-western extension of block can be exactly localized in the Zagań region. Thc · crystalllne rock complex of t he o_lder substraturn building up the elevated massif of the Fore-sudetic Block in the north-western portlon .shows a:· tendency to deviation from the previous SE-NW direction to the north.
The surroundlng outcroppings of the red beds, Zechstein and New Red Sandstane deposits show a greater extension of these sedinients in the · nort-hem direction.
The Zechsteln deposits were ascertained in all bore-hol es situated at the front · of the block. The occurrence of an lnteresting copper mineralization in the L9wer Zechstein deposits, predestinates this region to intensive investigation and prospection worlts. ·
Autbor discusses also the other perspective areas of Zechstein deposit occurrences existlng around the Fore-sudetic Block as well as witbln the NE and SW flanks of the Northern Sudetic Basin
insuffi-ciently recognized up to now with the regard to the
deposit problems. ·
PE310ME
B CTaTbe npe,t~CTaBJieHbi pe3yJibTaTbi HCCJie,ltOBaHHłi, npoBe,~teHHbiX B ceBepo-3ana,t~Holl: 'łaCTH npe,~tcy,t~eTcKo ro 6JIOKa H BbiSI'BJIHIO~eecH Ha HX OCHOBaHHH reOJIOrH-'łeCKOe cTpoeHHe sToro paA:oiła, a TaiOKe · nepcneKTRBbi ITOHC·KOB MeAH.
B 1957. TOAY 6biJI aBTopoM H36paH AJIH H3y'łeHHH paltoR npeAITOJiaraeMoro 3aJieraHHH nepMo-Me303oA:cKHX OTJiomeHHA: B npe,t~eJiax ceBepo-3ana.I{Horo Kpan npe,n'-cy,~teTcKoro 6JioKa. Pe3yJibTaTaMH 6ypeHHH 6biJia no,t~ TBepmAeHa npaBHJibHOCTb npe,I{JIO>KeHHil: H, KpOM·e TOI'O, BbiHCHeHO CTpoeHHe CaMOrO 6JIOKa H o6paMJIHIO~HX ero · o6pa3oBaHHA:. CeBepo-3ana,t~Hyro rpaH~Y ónoKa MO>KHO Tenepb npoBeCTH AOCTOBepHO B6JIH3H if\araH.R.
. KOM'IIJieKC KpHCTaJIJIH'łeCKHX nopo,I{ ,t~peBHero OCHOB8· HH.R, CJiaraiO~Il: npHITOAH.RTbrll:. M8CCKB npe,t~cy,t~eTCKO ro 6JIOK8, B CeBep0-3ana,t~HOil: 'łaCTH npo.fiBJIHeT CKJTOH-IIOCTb K OTKJIOHeHHIO Ha CeBep OT ITOCTOHHHOrO HanpaB
-JieHH.R npocTHpaHH.Il (IOB-C3). B o6paMJJHJO~eM pacno· nomeHHH o6HameHHA: KpacHoro Jie>KH.Il, 1\eXIIITefiHa H necrporo necąaHHKa OT'łeTJIHBO 3aMeTHO npeo6na.r~a
HHe OTJIO>KeHHil: K CeBepy. 1\eXIIITelłH BCTpeąeH BO Bcex CKBa>KHHax y <t>poHTa 6noKa. MeAHOe opy,t~eHe HHe, BCTpeąaro~eec.ll B o6pa3oBaHHHX HH>KHero ~ex IIITelłHa, YKa3biBaeT Ha He06XOAHMOCTb . npoBe,t~ełłHH B !3TOM palto He HHTeHCHBHbiX. reOJIOrO-ITOHCKOObiX pa
-60T.
ABTop yKa3biBaeT TaKme H ,t~pyrHe nepcneKTHBJJbie pall:OHbi C paC'IlpocTpaHeHHeM o6pa30BaHHil: 1\eXIIITeltHa.
HaK BOKpyr npeACYAeTcKoro 6noKa, raK H B CB H 103 KpbiJib.IIX CeBepHo-Cy.I{eTCKOlł MYJib,ltbl, He pa3Be,~taHHbie AO CHX ITOp B H8,tiJie>Ka~ell: CTeiTeHH B CBH3H C HX py
-JIOHOCHOCTbiO.
JERZY MILEWICZ Instytut Geologiczny
.UW
AGI O PIASKOWCACH BUDOWLANYCH
REJONU.
BOLESŁA
WCA-LWÓWKA
ŚLĄSKffiGO
Rejon Bolesławca - · Lwówka śląskiego jest iasopny w różnego rodzaj~ kopaliny użytecz ne~ ~ajwię~e znaczenie wśród surowców
skal-ny~h tego rejonu·. mają. kamienie budowlane a · ściślej mówiąc piaskowce .. Piaskowce bu-dowlane ~jonu Bolesławca - Lwówka Śl. są
od daWna Znane i cenione w budownictwie dla swoich właściwości. Występują one w zwa~
obszarze
.
międcy. J{otliskami i Lwówkiem Śl.rui za~llodzie a Kondratowem na wschodzie oraz ~o wyłąniają się· spod grubiejących
ku zachodowi ~dów trzeciorzędowych i czwar..:
torzędowy~. międży · .Gościszowem a Ołdrzy
chowein ·i Zeliszowem a Osieczowem.
Piaskowce budowlane tegó rejonu znane są .
z dwóch fonnacji geologicznych: pstrego pias-kowca i górnej kredy, wypełniających viiraz z innymi osadami nieckę północnosudecką.
Fiaskowce budowlane z;1znaczają się
wyraź-nie w rzeźbie terenu, tworząc grzbiety wzgórz
ciągnące się mniej więcej równoleżnikowo.
Amplituda tych wzniesień jest największa na wschodzie terenu, gdzie przewyższa 100 m, zmniejsm się w części środkowej do 8~60 m,
zaś na półn,oc i zachód od Zerkowic wynosi już
tylko 10-20 m. Zaznacza się też asymetria zboczy wzgórz związana z tektoniką skał. Mia-nowicie zbocza południowe, utworzone z czół ławic są . krótkie i strome, a zbocza północne założone częściowo na powierzchniach ławic są łagodne i długie. Piaskowce te bowiem w oko-licy pomiędzy Nowogrodźcem a Kondratowem zapadają . ku północy, tworząc połudriiowe skrzydło niecki północnosudeckiej.
Potoki płyną także. mniej więcej równoleż
nikowo wzdłuż wychodni piaskowców
prze-ważnie po ' ich połudriiowej stronie, tworząc płaskodenne doliny dość głęboko wcięte w