Zapewnienie ciągłości działania systemów transportowych Business continuity management of transport systems

Pełen tekst

(1)PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 111. Transport. 2016.

(2) Instytut Transportu Samochodowego. !"# . ( B { G ^ . 3(&6)6)8)<9=28)3)96) SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH \

(3) : marzec 2016. Streszczenie: B ! & "

(4) '

(5) ! G

(6)

(7) " !

(8)

(9) zachowaniu wymaganych standar! "G

(10) warunków do nieprzerwanej realizacji procesów transportowych. W artykule scharakteryzowane %

(11) &

(12)

(13) ! % % $

(14)

(15) ! " "

(16) "' '#

(17) Q G

(18) G % . 1. &'?(

(19) ! "G " "

(20) !

(21) " !

(22) ! " !

(23)

(24) ! G

(25) !%

(26) % $ !G !

(27) "

(28) ' ^ !

(29) -

(30) G

(31)

(32) !

(33) " " "

(34) G .

(35) $

(36) "

(37) [

(38)

(39)

(40) "' &

(41) "G !

(42) " [

(43) G kwestia zagwarantowania warunków do nieprzery " $

(44) "

(45) ' {

(46) G

(47) " % $ "

(48) "

(49)

(50) ' .

(51) !

(52) !

(53)

(54) !

(55)

(56) olejne elementy procesu

(57)

(58) % $G .

(59) 36. + ^ G Y .

(60) "

(61)

(62)

(63) )' Business Continuity Management - BCM). & " % $

(64) &

(65)

(66) ! % % $

(67) Q#

(68) '. 2. SYSTEM TRANSPORTOWY – ISTOTA, OTOCZENIE " ! &

(69) !

(70)

(71) G który zarówno w teorii, jak i praktyce posiada wiele wymiarów. ! &

(72) [ G !

(73) eszczanie

(74) ! !

(75) %

(76) " !

(77) 1. W

(78) " G . " G

(79) " ! ! 2'

(80)

(81)

(82) G

(83)

(84) G !" &

(85) ! = !G %.

(86) " " F

(87) G ! &""G G " 3. _ !%

(88)

(89)

(90)

(91)

(92) "

(93) G %

(94)

(95) !% " !G ! system transportowy.

(96)

(97) F

(98) G &

(99) G

(100)

(101) " G " G %

(102) ) /-' _

(103)

(104)

(105) cia transport, analogicznie w literaturze przedmiotu & &

(106) G % " " % ' & " G % zbiór prze ! ) [ G G .

(107) G

(108)

(109) "

(110) -G e

(111)

(112) G

(113) " G !.

(114)

(115)

(116)

(117) [

(118)

(119)

(120)

(121) 4.. 1. (' |G Ekonomika transportu. Teoria i praktyka gospodarczaG *XG X$ >::<G ' />' Y% G ' //' 3 W. Rydzykowski, K. Wojewódzka-Król (red.), Transport, PWN, Warszawa 2002, s. 11. 4 F. Tomala, System transportowy a ogólna teoria systemów, „Zeszyty Naukowe” nr 33, Sopot 1966, s. 73. 2.

(122) Z

(123) !

(124) ". 37. Rys. 1. Zasadnicze elementy systemu transportowego B

(125) .

(126)

(127)

(128) " %$ & &

(129) G ! % !% [

(130) F techniczny, organizacyjny, ekonomiczno-prawny oraz informacyjny. Podsystem techniczny tworzony

(131) F &

(132) G

(133) G

(134)

(135) G "

(136)

(137) G

(138) % . punktów transportowych, porty, terminale transportu kombinowanego, dworce, lotniska, centra logistyczne. Podsystem organizacyjny to natomiast formalne i nieformalne

(139)

(140) % ' Na podsystem ekonomiczno-prawny F &G finansowy, fiskalny, prawny podmiotów sfery realnej transportu. Podsystem informacyjny

(141)

(142)

(143) G !

(144)

(145) " & " planowania, realizacji i kontroli procesu transportowego na wszystkich jego etapach.

(146)

(147)

(148) & !

(149) !

(150) & " !G ! G %

(151) % G

(152)

(153)

(154) [ .

(155) | G &

(156) =

(157) ' ^%

(158) . % " ! G !"

(159) " [ '

(160)

(161) [ ! % G transportowego. = :

(162)

(163) [ !

(164) przede wszystkim 5: wszystkie

(165) "

(166)

(167) . !

(168) "

(169) G [ " " ! y systemu; wszystkie podmioty, !

(170)

(171)

(172) ! G ! [ [

(173)

(174)

(175) ! . !

(176) ! [

(177) ncze organizacje lub

(178) G !

(179) !

(180) ' { otoczenie dalsze !G !" % ' ' 6 wymiar 5 6. M. Lisiecki, Metody i techniki organizatorskie i kierownicze, WSZiM, Warszawa 1998, s. 15. Y% G ' /–15..

(181) 38. + ^ G Y . ekonomiczny – system gospodarczy, w którym funkcjonuje dany element; wymiar technologiczny – "

(182) %

(183) . ! wymiar socjokulturowy – G oraz nawyki i obyczaje; wymiar prawno-polityczny – zbiór norm i przepisów prawnych; wy! ! – [

(184) !

(185) ' [G %

(186)

(187) % " G

(188) & % wzajem

(189) !'. 3. 9`&63=6)4(&)9=&= FUNKCJONOWANIA SYSTEMU TRANSPORTOWEGO

(190) ! & " !G

(191) ! ! !

(192) " % '

(193) % ) %

(194)

(195)

(196)

(197) - ) %

(198)

(199)

(200)

(201) -

(202)

(203) $ "

(204) " &

(205) $' % G !

(206) " ' _

(207) %

(208) G

(209)

(210) "G !

(211)

(212) nie 7. Na tej

(213) % [G % %

(214) &

(215)

(216) " " %"G !

(217) )

(218) zy

(219) -

(220) [

(221) " ! $' %

(222) !%" "

(223) " ) % - " ) "-'

(224) [G %. n ! %

(225) " " " [G [

(226) ' { %

(227) ' B &

(228) ! % $ "

(229) & "

(230) "' _ % G

(231) G

(232) " )

(233)

(234) banków), phishing (pozyskiwanie has

(235) "-' X % %

(236) [

(237) ! F % G % ) -' _

(238)

(239) % $

(240) %

(241) [

(242) '

(243) ( % $

(244) % G % % G G 7. R. G ;% %*%

(245) <

(246) $ %= *

(247) % # * $

(248) > q

(249) ! " $ % $G { @BV(\G >:/: s. 335-361..

(250) Z

(251) !

(252) ". 39. a %.

(253) !G G G G % % G

(254) %

(255)

(256)

(257)

(258) !" " & "' _ %

(259) ! ekstre! "

(260) [G

(261)

(262) $

(263) $ " 8. @ ! [

(264)

(265) G % [

(266) systemów transportowych, dla prawi !" % $ % [ G ' % G ! &

(267) ' ( % [F

(268) )

(269) [

(270)

(271)

(272) ?-G

(273) )

(274)

(275) ?-G

(276) ) & ?-G ) % [

(277) " !G

(278) ?-G n )

(279)

(280) ! !?-G )

(281) !

(282) ?-G

(283) )

(284) systemowe ?), posiadane zasoby (cz

(285)

(286) !?-G

(287)

(288) )

(289) ! pracownikami?), )

(290) przetargowej nabywców lub dostawców?). Przeprowad '

(291) "

(292) . !" )

(293)

(294) "- % $' Q

(295)

(296) ! G

(297) " % [G %

(298) % $ " "

(299) [F

(300)

(301) "G

(302)

(303) G " G

(304) !

(305) 'G ! "G " " & "

(306) kierowców zawodowych, wypadki komunikacyjne, choroby cywilizacyjne, G

(307)

(308) &

(309) G czynniki demograficzne, kryzys G

(310) " |! & )

(311) !| " programu ramowego Horyzont 2020),

(312)

(313) [G wywiad gospodarczy, 8. J. G ' Kundzewicz, K. Juda-Rezler, @ < >„NAUKA” 4/2010, s. 19-22..

(314) 40. + ^ G Y . zorganizowany terroryzm, konflikty zbrojne, wojny,

(315) -kulturalne, patologie w sto" | G

(316) ! ) | -' {

(317) % $ " %

(318)

(319) [F G "G & !

(320) !G

(321) . i susze, zjawiska sejsmiczne, zanieczyszczenie powietrza, G promieniowanie elektromagnetyczne,

(322)

(323) %G epidemie. {

(324)

(325) % $ !

(326) "

(327) >'. Rys. 2. {

(328)

(329) % $ !

(330) " B

(331) . ^ !

(332) " % %

(333)

(334) [

(335)

(336) ! ' @

(337) % "

(338)

(339) * ' \ ! $

(340) %

(341) ! rolno-

(342) %" "

(343) $' B

(344)

(345) >:/ ' marca 2:/ '

(346)

(347) ' >> 9. _ %

(348) " % [

(349)

(350)

(351) " !

(352) %%"

(353) kraj, która zdan

(354) "

(355)

(356) "G

(357) [' _ % % $ [ %

(358)

(359) [

(360) ! G

(361) " " !' Im boga

(362) $ [ 9 www.polskieradio.pl/42/3168/Artykul/1395829,Rosyjskie-embargo-polski-sektor-transportowy-stracil-22mln-euro. – z dnia 10.03.2015..

(363) Z

(364) !

(365) ". 41.

(366) " % $ [G [ ! % $

(367)

(368)

(369) % " !' Ta sa & "

(370) G !

(371) [

(372) !

(373) " % $'

(374) % $

(375)

(376) !

(377)

(378) ' G !.

(379)

(380) % $

(381) " "

(382) "

(383) ' . 4^)>)%=4)&=28)&>*=3>'6) 39=*=68(8")33<36)8)<9=28)< 3)96)&'>'%8q6'(==&>8q _

(384) :-tych XX @" " ( _! G

(385) ". &

(386) [

(387) ! informatycznych 10' ! !

(388) i. I tak w latach 80. i 90. ¢¢ " & & ! "'

(389) opracowania dokumentów normatywnych serii ISO 22000 tematycznie przypisanych ' { @B >>:/F>:/>G Societal security – Business continuity management systems – Requirements

(390) !

(391)

(392) ' @

(393) G ustanowieni G % G & G G

(394) G G ! "

(395) % G ! %

(396) [ ! $G straty, sytuacji awaryjnej lub kr' _

(397)

(398) [

(399) G

(400) "

(401) %

(402) &

(403)

(404) "

(405) ' " !

(406) astosowania we wszystkich organizacjach % G " ' "

(407) G &

(408) % G % [ [

(409)

(410) "

(411) G !

(412)

(413) % " ! " G

(414) G " [ 11'

(415)

(416) & "

(417) "

(418) "G !

(419) ! 10 +' ^ G Y' G

(420) ! G X

(421) 5/2015, Warszawa 2015, s. 67-79. 11 Norma PN-EN ISO 22301:2014-11 F $ %% $

(422) J&*

(423) $ +$

(424) J Wymagania..

(425) 42. + ^ G Y . " [ % [ " ' B G %

(426)

(427) m.in. zestawienie wydanych certyfikatów w 2014 roku przygotowane przez ISO (ang. International Organization for @ -' £ >:/ /;; & ! [ @B >>:/' { <: certyfikatów, co stanowi prawie 30% ogólnej liczby wydanych certyfikatów. Dalej jest Wielka Brytania – 345 certyfikatów i Japonia - >:: & !' _ >: % $ $ & 12.

(428)

(429)

(430) . $

(431)

(432) G

(433)

(434) ! $' "

(435) " to wymag )

(436) 'F [ G "

(437) G

(438) $

(439)

(440) " "-' %

(441)

(442) [

(443) F [

(444) G !

(445) %. & [

(446)

(447) " % $G [

(448) G ! !

(449) ! G %. zidentyfikowanie procesów, dla których %

(450) [

(451) G

(452)

(453) [

(454) & G ryzyka, [

(455) G ! udokumentowanych procedur, które

(456)

(457) G

(458) . &

(459)

(460)

(461) ! ' ! " $ % [ " % ! & "

(462)

(463) %' G %

(464) " ! .

(465)

(466)

(467) %

(468) ' Y " % $ ) G

(469) G

(470) ! " +

(471) G

(472)

(473) [- %

(474) !

(475)

(476) [ " G .

(477) "

(478) !' _ ' 'F ! "

(479) "

(480) !G zyskanie przewagi konkurencyjnej, & ! !

(481) ! "G

(482) $

(483) "G normatywnych i biznesowych w zakresie

(484) "

(485) !G

(486) G

(487) % G

(488) " % $G ! $

(489) ! &

(490) !

(491) ' 12. www.iso.org The ISO Survey of Management System Standard Certifications -2014. Executive summary..

(492) Z

(493) !

(494) ". 43. % [ G

(495) ' _ % ' G %

(496) & [ podstawo

(497) ' ^

(498) "

(499) " %

(500) [F

(501) " [

(502) % G &

(503) & cji,

(504) ! " G

(505) $ "G [ $ " G brak specjalistów w tym obszarze, & " $G brak publikacji specjalistycznych, [ G

(506) !

(507) !

(508) % " !G liczba procesów w systemie transportowym,

(509) "

(510) ! & "

(511) owym 13. _ " G %

(512)

(513) "

(514) " %

(515)

(516) |[ nie w praktyce.. 5. PODSUMOWANIE V %

(517) "

(518) !

(519)

(520)

(521) % $

(522) %

(523) " $G !

(524)

(525) !

(526) % $' X jest standard ISO 22301, który uznawany jest we wszystkich krajach i budzi wzajemne & !

(527) !' {

(528)

(529) transportowym. Wydaje G % &

(530) $ " "

(531) ! [ !

(532) ! !

(533) ' ^ wynikaj %

(534) "

(535) "

(536) ' \ F 1.

(537) ! "

(538) " % G 2. % G 3. %

(539) !

(540)

(541)

(542) ' '

(543)

(544) " G. 13. K. $G Analiza identyfikacyjna logistycznych makrosystemów transportowych, „Zeszyty Naukowe AMW” nr 2 (181) 2010, s. 51-80..

(545) 44. + ^ G Y . 4.

(546) " G ! [

(547)

(548) temie transportowym, jest koncepcja '. Bibliografia 1.. ^ +'G Y'F

(549) ! G X

(550) =>:/G >:/G ' ;-79. 2. $ 'F Analiza identyfikacyjna logistycznych makrosystemów transportowych, „Zeszyty Naukowe AMW” nr 2 (181) 2010, s. 51-80. 3. | ('F +

(551) ' Y

(552)

(553) G *XG X$ >::<G ' />' 4. 'G Kundzewicz Z., Juda-Rezler K.: Aks % $G „NAUKA” 4/2010, s. 19-22. 5. Lisiecki M.: Metody i techniki organizatorskie i kierownicze, WSZiM, Warszawa 1998, s. 15. 6. Norma PN-EN ISO 22301:2014-// Q

(554) $

(555) " ' @ ' G >:/' 7. Rydzykowski W., Wojewódzka-Król K. (red.), Transport, PWN, Warszawa 2002, s. 11. 8. Tomala F.: System transportowy a ogólna teoria systemów, „Zeszyty Naukowe” nr 33, Sopot 1966, s. 73. 9. www.iso.org The ISO Survey of Management System Standard Certifications -2014. Executive summary. 10. www.polskieradio.pl/42/3168/Artykul/1395829,Rosyjskie-embargo-polski-sektor-transportowy-stracil22-mln-euro. – z dnia 10.03.2015. 11. \'F { %

(556) $ F

(557) metodologiczne, q

(558) ! " $ % $G { @BV(\G 2010 s. 335-361.. ENSURING CONTINUITY OF TRANSPORT SYSTEMS Summary: Customer expectations towards companies providing transport services continues to grow. Today, besides common tendency to minimize the costs of its operations while maintaining the required quality standards, the key role played by the issue of ensuring conditions for the continued implementation of the transport processes. The article characterized have been the key threats to the orderly functioning of the transport system and an attempt was made to identify opportunities for the use of assumptions concept of business continuity management in modern transport systems. Keywords: Business Continuity Management, transport systems, threats.

(559)