Historia nauki w "Przeglądzie Informacji o Naukoznawstwie"

R e c e n z je '• • .

645

iPrasa krakow ska, Oprócz inform acji o posiedzeniach sek cyjn ych i sy m p p zja l- n ych oraz o w yb orach W ładz do M iędzyn arod ow ej A k ad em ii H istorii N a u k i6 oraz Sekcji H istorii N auki M iędzyn arod ow ej U nii H istorii i F ilozofii N auki, donosiła rów nież o niezw yk łym bankiecie zam ykającym K o n gres, który odbył się w je d n e j z najw iększych „k om n at” kopalni soli w W ieliczce.

Jest uderzające, iż K ongresem interesow ała się bardziej prasa codzienna niż. tygodniow a. Tygodniki społeczno-literackie, jak zw yk le pogrążone w środow isko­ w ych dyskusjach i sporach, nie d o strze g ły ,'ja k istotnym w ydarzeniem b y ł iCongres grom adzący ponad 700 uczonych z 40 k ra jó w św iata — w ydarzeniem nie ty lk o w życiu nauki polsk iej, ale i samego kraju , który coraz w yraźniej staje się k r a je m w ielkiego historycznego dialogu i pokojow ego porozum ienia.

W zbud ził natom iast K o n gres — choć z opóźnieniem — zainteresow anie p ra sy studenckiej. Tygodn ik „Itd ” (nr 41/1965) dał rozm ow ę z jednym z uczestników K o n ­ gresu oraz fragm en ty referatów sym pozjum P rzeszłość a p rzyszło ść nauki, a tyg od ­ nik „P olitechnik” zam ieścił (1965, nr 4) obszerny w y w ia d S. Szczepańskiego na tem at Kon gresu (Od łu czyw a do nieskończoności) z kierow nikiem K a te d ry H istorii T ech ­ niki Politechniki W arszaw skiej, prof. E. O lszew skim .

D o K ongresu , a szczególnie do sym pozjum P rzeszłość a p rzyszło ść nauki, ja k o w ydarzenia w ażnego z punktu widzenia organizowania nauki i kształcenia je j p ra­ cow ników , aby m ogła sprostać coraz w ięk szy m staw ianym przed n im zadan iom , jeszcze w nrze 48/1965 pow rócił popularny tygodnik „K u lisy ” w w yw iadzie J. R a - dom ińskiej z prof. E. O lszew skim pod tytułem N a jp ierw b ył ł u k 7.

A lek sa n d er C ella

H IS T O R IA N A U K I W „ P R Z E G L Ą D Z IE IN F O R M A C J I O N A U K O Z N A W S T W I E ” W nrze 3— 4/1:964 „K w artalnik a ” (s. 41'1) odnotow aliśm y ukazanie się pierw szego zeszytu w ydaw anego przez O środek D ok um en tacji i In form acji N au k o w e j P A N „P rzeglądu In form acji o N au kozn aw stw ie” .

W 1965 r. ten pow ielany biuletyn in fo rm a c y jn o -b ib lio g ra fic zn i przeistoczył się w regularnie w ydaw an y kw artaln ik i pow ażnie rozrósł się objętościow o, tak że np. Bibiografia w yb ra n ej literatury zaw iera w nrach 1 i 2/1965 po ok, 450 pozycji, a w ię c dw ukrotnie w ięcej niż w n um erze poprzednim . Treść „P rzegląd u ” rozszerzyła się o przeglądow e opracow ania literatury na w ybran e tem aty (w nrze 1/1965 — P ro b le ­ m a tyk a szkolnictw a w yż sz e g o , w nrze 2/1965 — Organizacja i planowanie badań n auk ow ych ), dublując w ten sposób odpowiedni dział now ego w ydaw n ictw a K o m isji N aukoznaw stw a P A N „Zagadnienia N aukozn aw stw a” 8.

Zam ieszczona w „P rzeglądzie” w ybrana bibliografia o bejm u je rów nież n ieco 6 Por. przypis 3.

7 Tygodniki społeczno-literackie jednak przyniosły w ypow iedzi na tem at K o n ­ gresu i jego problem atyki, lecz niestety już po przygotow aniu niniejszego spraw o­ zdania. N iew ątp liw ie osłabia to zarzut, który im w y że j postaw iłem , choć n ad al są’- dzę, iż publicystyka polska nie w ykorzystała szansy dysku sji nad law in ow o w zra ­ sta ją c ą rolą nauki w świecie w spółczesnym , szansy stw orzonej przez X I K o n ­ gres. In form acje o odgłosach K ongresu w m iesięcznikach i kw artalnikach k ra jo ­ w ych oraz w prasie zagranicznej znajdą się w następnych num erach „K w artaln ik a ” . 8 Por. om ów ienie pierw szego zeszytu tego w ydaw n ictw a w nrże 3/1965 „K w a r ­ taln ika” , ss. 4 3 5 - 4 3 6 .

po zy cji z zakresu historii nauki, choć istniejący w dw u num erach z 1864 r. dział H istoria nauki został zastąpiony przez dział Historia naukoznaw stw a.

W szczególności nr 2/1965 biuletynu zawiera krótkie om ówienie charakteru rocznika „O rganon” i treści jego pierw szego tom u (poz. 825), a ponadto zawarte w tym ło m ie referaty na sym pozjum w Jabłonnie w 1963 r. zostały uwzględnione odrębnie w poszczególnych działach. M ożna jednak w ysun ąć pewne zastrzeżenia w stosunku do .¿Przeglądu” : choć t. 1 „O rgan onu ” ukazał się w listopadzie 1964 r., nie został on uw zględniony w nrze 1/1965 zaw ierającym w yselekcjonow aną bibliogra­ fię za drugie półrocze 1964 r., lecz dopiero w zeszycie następnym , wśród pozycji w ydan ych w I kw artale 1965 r.; w bibliografii zam ieszczono z „O rganonu” , poza referatam i, także jeden kom unikat (D. J. de Solla P rice’a), pom ijając jednak w szystkie inne, w tym tak podstaw ow y, jak B . M . K ied row a o periodyzacji historii przyrodoznaw stw a.

Z opóźnieniem kw artaln ym odnotowano też m ateriały z nru 3— 4/1964 „K w ar­ talnika H istorii N au ki i Techniki” . M n iej rażące, być m oże, stało się w ten sposób zam ieszczenie w nrze 1/1965 „P rzeglądu” recenzji J. D . Bernala i(w „N atu rę” ) z ostatniej książki D . J. de Solla Price’a, a pom inięcie recenzji z tej książki zam iesz­ czonej w nrze 3— 4/1964 „K w artalnik a” .

N ie zb yt starannie w nrze 2/1965 opracowano W y k a z ty tu łó w w yk o rzysta n ych czasopism . „K w artalnik H istorii N auki i Techniki” potraktow ano tu jako pu bli­ k ację w łasn ą P aństw ow ego W ydaw n ictw a N aukow ego, a „O rganon” figuru je jako w ydaw n ictw o Pracow ni Badań N aukozn aw czych Z a kładu H istorii N au ki i Tech­ niki PAiN oraz P racow n i O gólnych P rob lem ów Organizacji P racy P A N , choć w poz. 825 'tegoż num eru „P rzeglądu” podano in form ację w pełni poprawną.

Eugeniusz O lszew ski

Z P O W O J E N N Y C H D Z IE J Ó W P O L S K IE J P R A S Y N A U K O W E J I N A U K O W O -T E C H N I C Z N E J

W zw iązku z l(5-leciem istnienia dw um iesięcznika Polskiego Tow arzystw a F izjo ­ logicznego „A cta P hysiologica P o lonica” ukazał się w nrze 6/1964 tego czasopism a okolicznościow y artykuł W . H ołobuta.

D łu ższą historię m a czasopismo „B ibliotekarz” . W nrze 3/1964 kw artalnika „P rzegląd Biblioteczny” pisze o niej R. P rzełaskow ski w artykule R y s d ziejów cza­ sopism a „ B ibliotekarz” i(1919— ill963).

N r 111/1.964 „P rzeglądu Papierniczego” n iem al w całości <6 artykułów ) pośw ię­ cony jest 20-leciu istnienia pisma.

W 1964 r. m inęło 15 lat od pow stania W yd a w n ictw N aczelnej O rganizacji T ech ­ nicznej. O pracy W yd a w n ictw w tym okresie piszą różni autorzy w num erach grud­ n iow ych z 1964 r. m iesięczników : „B udow nictw o O krętow e” , „Przegląd G eodezyjn y”, „P rzegląd O dlew nictw a, „P rzegląd Elektrotechniczny” , „Inżynieria i B udow nictw o” , „P rzegląd W łók ien n iczy” , „G azeta C ukrow nicza” , „P rzem ysł F erm en tacyjn y” , a -nrze 1/1965 — „S zkło i C eram ika” . P isze o tym rów nież dw um iesięcznik „O chrona przed K o r o z ją ” (nr 6/1964) 9.

9 Odrębną publikację 15 lat W y d a w n ictw C zasopism Tech nicznych N O T w y ­ d a ły sam e W ydaw n ictw a (W arszaw a 1964). N iem al stustronicowa pow ielana bro­ szura zawiera om ówienie różnych aspektów działalności W ydaw n ictw , w y k a zy w y ­ daw anych czasopism i ich redaktorów oraz bibliografię publikacji dotyczących piśm iennictw a technicznego w Polsce oraz poszczególnych czasopism W C T -N O T . (Przypis redakcji).