Mogilno

Jadwiga Chudziakowa,Olga

Romanowska-Grabowska,Wiesława

Matuszewska-Kola,Gerard Wilke

Mogilno

Informator Archeologiczny : badania 7, 194-195

P i e r w s z ą f a z ę o s a d n ic z ą p r z e r y w a k a ta k liz m z w ią z a n y z p o ż a r e m . P o n ie d łu g ie j p r z e r w i e o b s e r w u je m y n a p r a w ę w a łu .k tó r y z o s t a ł z a ło ż o n y c z ę ś c io w o n a w a le s t a r s z y m 1 je g o r o z s y p is k u . U le g a on n ie z n a c z n e m u p o d w y ż s z e n iu i p o s z e r z e n iu . W ie r z c h n ie je g o p a r t i e n o s z ą ś la d y r ó w n ie ż d o d a tk o w y ch k o n s t r u k c ji d re w n ia n y c h z w ię k s z a ją c y c h o b r o n n o ś ć o b ie k tu .O d k r y te w a rs tw y o r a z p o z o s ta łe s t a ł e e le m e n ty o s a d n ic z e z te j fa z y p o z w a la ją s t w i e r d ź i ć ^ ż z ab u d o w a w n ę tr z a g ro d u n ie u le g ła ju ż z a s a d n ic z y m z m ia n o m . U p ad ek g ro d u w ią z a ć m o ż n a «ponownie z p o ż a r e m o c zy m św ia d c z y d u ż a ilo ś ć s p a le n iz n y o d k r y te j z a ró w n o w w a le j a k i w w a r s tw ie o s a d n ic z e j. P o z a tr a d y c y jn y m i p r a c a m i a r c h e o lo g ic z n y m i w b ie ż ą c y m u r o k u p ro w a d z o n o p e n e t r a c j ę p o d w o d n ą w r e jo n i e p ó łw y s p u . D o k o n a li j e j c z ło n k o w ie K lu b u A r c h e o lo g ii P o d w o d n ej " T r y to n " z B y d g o s z c z y .R e z u lta te m b y ło s t w i e r d z e n ie z a le g a n ia w o d le ­ g ło ś c i o k o ło 6 - 8 m n a p ó łn o c o d o m a w ia n e g o s ta n o w is k a b r u k u k a m ie n n e g o u tw o ­ rz o n e g o z o to c z a k ó w , o b e jm u ją c e g o p r z e s t r z e ń o p o w ie r z c h n i o k o ło 3 x 1 m .B y ć m o ż e s ą to p o z o s ta ło ś c i p a r t i i b u d u lc a n ie w y k o r z y s ta n e g o do b u dow y g r o d u . B a d a n ia n a s ta n o w is k u p ie r w s z y m z o s ta ły z a k o ń c z o n e . 194 -M IONÓW , p o w . P r u d n ik S ta n o w isk o 1 p a t r z o k r e s w pływ ów r z y m s k ic h M OGILNO K a te d r a A r c h e o l o g u U n iw e r s y te tu i m . M ik o ła ja K o p e r n ik a w T o r u n iu B a d a n ia p r o w a d z ili d r J a d w ig a C h u d z ia k o w a / a u to r k a s p r a w o z d a n i a /, m g r O lg a R o m an o w ­ s k a , m g r W ie s ła w a M a tu s z e w s k a - K o la i m g r G e r a r d W ilk e .F in a n s o w a ł W K Z w B y d g o s z c z y . C z w a rty s e z o n b a d a ń . Z e s p ó ł k l a s z t o r n y p o b e n e - d y k ty ń a k i.O s a d a w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n a - V H I - X w . , g r ó d w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n y - X -X H w . , o b i e k t k l a s z t o r n y - X3-X VH w . G łów ny n a c i s k p o ło żo n o n a k o n ty n u a c ję p r a c w e w n ą tr z o b ie k tu s a k r a l n e g o . B a d a n ia m i o b ję to p r z e d s io n e k z a k r y s t i i , z a k r y s t i ę o r a z n a w ę p o łu d n io w ą k o ś c i o ła . W p r z e d s io n k u z a k r y s t i i 1 w z a k r y s t i i , o d k ry to fu n d a m e n t p o łu d n io w ej a b s y d y r o m a ń s k ie j o r a z d r u g ie o k ie n k o r o m a ń s k ie p r o w a d z ą c e p ie r w o tn ie do k r y p ty w s c h o d ­ n i e j , a n a lo g ic z n e , do w c z e ś n ie j o d k ry te g o po s t r o n i e p ó łn o c n e j k o ś c i o ła . W z a k r y s t i i o d s ło n ię to f r a g m e n t c m e n t a r z y s k a .S z k i e l e ty z a le g a ją c e w t r z e c h p o z io m a c h , m o ż n a d a to w ać n a o k r e s o d XI - X III w . O d k ry to tu r ó w n ie ż f r a g m e n ty a r c h i te k t u r y g o ty c ­ k i e j . B a d a n ia w z a k r y s t i i w y k a z a ły , ż e o b e c n e p o m ie s z c z e n ie j e s t b a r d z o p ó ź n e i n ie m o ż e b y ć w c z e ś n ie j d a to w a n e n iż n a w .X V I lu b n a w e t X V II. P o tw ie r d z a to w c z e ś ­ n i e j s z e ju ż o b s e r w a c je d o k o n a n e w t r a k c i e p r a c od s tr o n y z e w n ę tr z n e j o b ie k tu .

S z c z e g ó ln ie c ie k a w e w y n ik i, u z y s k a n o w o b r ę b ie naw y p o łu d n io w ej k o ś c i o ła . O d k ry to tu l ic z n e e le m e n ty a r c h i t e k t u r y r o m a ń s k ie j o r a z g o ty c k ie j, ja k i - ś l a d y p ó ź ­ n ie js z y c h p r z e o b r a ż e ń a r c h ite k to n ic z n y c h o b ie k tu . U s ta lo n o b e z s p o r n ie d łu g o ś ć p i e r ­ w o tn e g o k o ś c io ła r o m a ń s k ie g o , o d k ry to dw a r o m a ń s k ie p r z e j ś c i a ,o d s ł o n i ę t o fu n d a ­ m e n ty i b a z ę f ila r ó w r o m a ń s k ic h . B a d a n ia w o b r ę b ie n aw y u ja w n iły i s t n ie n i e g r o ­ bów z a le g a ją c y c h w t r z e c h p o z io m a c h . P o z io m n a j s t a r s z y p o c h o d z i z w ie k u X I-X III, n a s tę p n e m o ż n a d a to w a ć m ię d z y w ie k ie m X IV - X V II w ł ą c z n ie .B a r d z o c ie k a w y c h o b s e r w a c j i d o k o n an o p r z y n ie k tó r y c h z o d k ry ty c h s z k ie le tó w d a to w a n y c h n a X IV - XV w ie k .O tó ż g łow y t r z e c h o s o b n ik ó w p łc i m ę s k ie j z n a jd o w a ły s i ę w o b r a m o w a n iu z c e g i e ł . B a d a n ia a n tr o p o lo g ic z n e w y k a z a ły , ż e je d n a z głów b y ła n a p ew n o u c ię t a , co s t a ło s i ę p o w o d e m ś m i e r c i , u n a s tę p n y c h tr u d n o b y ło te n fa k t s t w i e r d z i ć . N a to ­ m ia s t u k ilk u o so b n ik ó w z a o b s e rw o w a n o z ła m a n ie r ę k i p r a w e j / z r o ś n i ę t e / . U s t a l o ­ no r ó w n ie ż , ź e je d e n z o d k ry ty c h s z k ie le tó w p o s ia d a ł s i l n e ś la d y o s t r y c h c i ę ć / , u c ię ta r ę k a , u s z k o d z o n a n o g a i c z a s z k a / . O d k r y c i a t e w k o n f r o n ta c ji z d a n y m i h i s t o r y c z n y m i w s k a z u ją ;ż e g ro b y p o c h o d z ą z o k r e s u b a r d z o n ie s p o k o jn e g o d la k l a ­ s z t o r u , o b f itu ją c e g o w l ic z n e s t a r c i a z b ro jn e * N ie w y k lu c z o n e , ż e s ą to g ro b y r y c e r z y p o le g ły c h w o b r o n ie d ó b r k la s z t o r n y c h . Do c ie k a w y c h o d k r y ć n a le ż y p ie c k o p u la s ty , w y k o n an y z c e g ie ł g o ty c k ic h , z n a j ­ d u ją c y s i ę w n a w ie p o łu d n io w ej .N a c a ł e j b a d a n e j p r z e s t r z e n i , s tw ie r d z o n o z a le g a ­ n ie w a r s tw w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n y c h , z a ró w n o w a r s tw y o s a d n ic z e j z V III - X w ie k u , ja k 1 w a r s tw z o k r e s u o s a d y g ro d o w e j z X - X II w ie k u . W w a r s t w i e d a to w a n e j n a V III - X w i d m o d k r y to b a r d z o d o b r z e z ac h o w a n e ś la d y p a lis a d y , n a k t ó r ą n a tr a f io n o ju ż w p o p r z e d n im s e z o n ie . W ś r ó d l ic z n y c h m a te r ia łó w z ab y tk o w y c h / c e r a m i k a , m e t a l e / n a u w a g ę z a s ł u ­ g u je b r ą z o w e o k u c ie in k u n a b u łu , f r a g m e n ty d z b a n a s z k la n e g o o r a z k i lk a n a ś c i e m o n e t p o c h o d z ą c y c h z r ó ż n y c h o k r e s ó w . B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . 195 -M Y Ś L IB O R Z Y C E , po w . B r z e g K o n s e r w a to r Z ab y tk ó w A rc h e o lo g ic z n y c h w O p o lu M u z e u m P ia s tó w ś l ą s k i c h w B r z e g u B a d a n ia p r o w a d z ił m g r P i o t r K u b ó w /a u to r s p r a w o z d a n ia / o r a z m g r W .R o f h iń s k i i A . K u d ła . F in a n s o w a ł W K Z w O p o lu .O s a d a w ie lo ­ k u ltu ro w a z o k r e s ó w : h a ls z ta c k ie g o , l a t e ń s k i e ­ go i w c z e s n e g o ś r e d n io w ie c z a /X -X E H w . / , ś la d y o s a d n ic tw a ś r e d n io w ie c z n e g o i n o w o ż y t­ n e g o . B a d a n ia m i o b ję to z a c h o d n ie o b r z e ż a p ia s k o w n i& r z e k o p u ją c o b s z a r o p o w ie r z ­ c h n i o k o ło 400 m 2 .W w y n ik u te g o r o c z n y c h p r a c o d k ry to 30 o b iek tó w a r c h e o lo g i c z ­ n y c h , w ty m 12 z w c z e s n e g o ś r e d n io w ie c z a . W z e s p o ła c h o s a d n ic z y c h z w c z e s n e g o ś r e d n io w ie c z a w y ró ż n io n o : /c tfn ą z i e ­ m ia n k ę , je d e n o b ie k t n a z ie m n y , ru m o w is k o p ie c a w r a z z p o p ie ln ik ie m , je d u ^ j a m ę