Weklice, gm. Elbląg, woj. elbląskie. Zespół grodzisk pruskich. Stanowisko 1 i 2

Antoni Jan Pawłowski

Weklice, gm. Elbląg, woj. elbląskie.

Zespół grodzisk pruskich. Stanowisko

1 i 2

Informator Archeologiczny : badania 19, 149

149

-w a KLICE, gm. E lb ląg I b c t n m Z im kow e

woj.| e lb lą f e k ie w M alborku

Z espół g ro d d e k p ru sk ic h Stanow isko 1 1 2

Badania p ro w ad ził d r Antoni J u Paw łow ski, Finansow ał WKZ w E lb ląg u , C z w a rty sezon badań. Z espół w czesnośredniow iecznych g ro d z isk p ra sk ic h /2 p at. ΧΠ - 1 poł. ХЩ w. / ,

g r o d z is k o ί

C e le m p ra c w ykopaliskow ych było reery O k o w ao le u sta le ń badaczy niem ieck ich / & E h r Ϊ1 cha 1 At E b e r­ t a / , prow adzących badania na tym o U e k c ie w 1925 r , G rodzisko to łączy li cni ze wzm iankow anym p rz e z F , Du s t a r g a w "C hronlcm i t e r r a e P r u s alse " c a stru m W e d lz e , k tó ry to gród w znieśli p ru sc y Fogezanow te w końcu ХД w. P o 1236 r , z a ję li go K rzy tao y , a w o k re sie drugiego pow atania p ru sk ie g o /1 2 5 0 -1 2 7 4 / gród ten ponownie opanow ali w ojow nicy po g e z a ń i с у. W tra k c ie badań w eryfikacyjnych założono dwa wykopy oznaczone sy m b o lan l 1/85 111/85.

Wykop 1/65 uaytuow ano w południowej c z ę ś c i m ajdanu ceio+ha I, M iał on ID m długości 1 2 m sz ero k o ś- Cl* Pod w a rstw ą hum usu leśn eg o w poła dniowej c z ę ś c i wykopu znajdow ało s ię rozsyp} eko wału w po s t a d tłu* e te j p ró c h n ic y intensyw nie nasyconej w ęglem drzew nym , pochodzącym ze spalonych naziem nych konstrukcji d rew nianych zw ieńczających koronę wału ziem nego, zapew ne z kam ienną o bile ów ką w ew nętrznej k ra v ç d z i. W północnej c z ę ś c i z a le g a ła w o r a n a g lin ia ste j p ró ch n icy p rzem iezL sn a z węglami drzew nym i i grudkam i p rzep alo n ej gliny /w a r a twa po t a r o w a /, p od-którą znajdow ał a lę b ruk kam ienny o śc isły m układzie, ułożony n a g lin iasty m c a lc u . W wykopie tym n ie «tw ierdzono żadnych relik tó w pierw o tn ej zabudowy majdanu, O d sło ­ nięcie bruku kam iennego zarów no w wykopach z 192$ г . , ja k 1 w obecnym nasuw a p rz y p u sz c z e n ie , że m ajdan członu I był n iem al w c a ło śc i wybrukowany. Na podstaw ie dotychczasow ych badań trudno w skazać re a liz a to ­ rów owego bruku / mogą b y t P ru so w ie 1 K rz y ż a c y /, j a k i powodów, k tó ry m i e ię kierowali* P ro b le m ten pozo­ s ta je o tw arty i wym aga ro zw iązan ia w dalszy ch badaniach.

Wykop 1X/85 założono w naw iązaniu do wykopu D z 1925 r * , w którym odkryto re lik t w ieży drew nianej i c z ę ś ć p ó łzlem lack lj w chodzących w sk ła d obwodu warow nego od stro n y północno-w schodniej członu 1, W o b ręb ie n aszeg o wykopu m a la z ia się d a ls z a c z ę ść p d łz ie m la n k l w raz z p alen isk ie m z obstaw ą kam ienną, um iesz czo n y m w n a ro ż a północno-w schodnim , F ółziem ian k a m iała w r z u c ie poziom ym k eztalt p ro sto k ą ta z zao k rąg lo n y m i n aro ż a m i o długości około 4 m 1 sz e ro k o śc i około 3 m , Była ona ca głębi ona w podłoże około Û, 6 m. J e j śc ian y z o sta ły wykonane w Icon a tra k c ji plecionkow ej, po k tó re j zachow ały s ię śla d y w p o sta ci negatywów kołków. W tra k c ie e k s p lo ra c ji zaeypiaka półzlem lanki m aJezlo n o k ilk a d z ie sią t ułamków c e ra m ik i, k tó rą n a podstaw ie cech te c t a l e tno* technologicznych i zdobniczych m ożem y datować na d ru g ą połowę XII - p ie rw sz ą połowę ХШ w.* a w ięc na c z a s p rz e d p rzy b y ciem Krzyżaków i podboju ziem p ru sk ich . D otychcza­ sow e p r a c e w ykopaliskow e p rz y n a jm n ie j częściow o p o tw ierd ziły p rz e k a z P io tra D usburga, Gród w W ekllcacb, ze względu n a w ielk o ść /o k o ło 2 h a / 1 r o z m ia ry obwodu warow nego p e łn ił pierw szoplanow ą ro lę w wekUckim k o m p lek sie obronnym , n ależąc y m do Pogezanów . W raz z pozostałym i dwoma grodam i stanow ił zapewne c e n tru m obronne w w alce z n a p o re m k rz y ż a c k im . Jednakże około 1236 r . gród ten zo stał zdobyty p rz e z K rzy­ żaków i zm ieniony n a garnizon ich w o jsk . W tra k c ie d ru g ieg o pow stanta^prusklego sz tu rm e m z o s ta ł zdobyty p rz e z pow stańców , w ów czas n ajpew niej spalo n o go 1 po tym p o ż a rz e m e z o stał ju ż odbudowany /b r a k śladów odbudow y/.

G ro d zisk o 2

C elem p r a c było d a lsz e ro zp o zn an ie k c tiitru k c jl obwodu w arow nego, p rzejazd u hram nego w raz z b r a ­ m ą o ra z drogi pro w ad zącej do z ało żen ia grodowego,

Z akończono e k s p lo ra c ję północnej c z ę ś c i wykopu П /0 6 , o b ejm u jącą fosę w ew nętrzną, wal zew nętrzny 1 fo s ę zew n ętrzn ą. F o s a zew n ętrzn a m iała p ierw o tn ie około 1, 5 tn głębokości, & fosa w ew nętrzna około 2, e m. Nad fo sam i ro z c ią g a ł a lę drew niany m o s t, zapew ne częściow o zwodzony, a w wale zew nętrznym wykona­ nym ze żw irów o ró ż n e j g ra h o śc i w m ie jsc u p rz ę ja z d a bram nego znajdow ały s ię w rota drew niane w o d ró żn ie­ niu od w ieży u m ie sz c z o n e j w w ale w ew nętrznym .

N a podstaw ie w ykopalisk m ożna w ydzielić dwa etapy w znoszenia grodu. W p ierw szy m z nich byl on otoczony tylko jednym w ałem 1 fo są. W drogim e tap ie obwód w arow ny z o s ta ł rozbudow any, podwyższono wów­ c z a s wał w ew nętrzny o r aż usypano wał zew n ę trzn y t ziem i dobywanej z m ie jsc · fo sy zew nętrznej. W spom ­ niana rozbudow a m ogła u a e tą p lć w trz y d z ie sty c h la ta c h ХЩ w. w c z a s ie zag ro żen ia te ry to riu m Fogezanów n a p a re m krzyżackim * W tr a k c ie podboju Fogecacńi z o sta ł on zdobyty 1 opalm y* Uzyskane dotychczas wynik! n ie w a k a z u j^ s h y z o sta ł on odbudowany.

M a te ria ły zn ajd u ją s ię w Muzeum Zamkowym w M alborku.

Badania czasowo wstrzymano.