Tadeusz R. Żurowski
Sobień - Manasterzec, pow. Lesko
Informator Archeologiczny : badania 5, 221-223
SMDLSKD, paw. Tarek
Zakład A roheologll Polaki kredkowej
Stanowiako 3
In stytutu Ela t o r i i Kultury M aterial
nej PAN w Lodal
Badania prowadaił dr Tadeusz Poklowaki.
Sprawozdania opracował mgr Lach R ajzer?
Finansował IHKM PAN. Czwarty aazon badań.
Grodzisko wozesnośrednicwleczne /V I I I - U w?/
2
Badaniami tegorocznymi objęto powierzchnię około 80 m głćwnle
w obrębia zbutwiałych k on stru k cji w ała. Dokończono przekop przez wał
rozpoczęty w rokn nbiegłym. Badania dostarozyły w ystarozająoą ilo ś ć
danych pozwalająoyoh m?in. na określenia chron ologii grodu na wieki
V III-IX , a ta k łe zrekonstruowanie sposobu kon atm k oji wału i u sta le
n ie in te r p r e ta c ji warstw w obrębie grodzie im?
wał zbudowano w k o n stiu k c ji rusztow ej niezbyt staran n ie z p ia a-
kn wydmowego i dębowych b a l i , bez udyoia g lin y ? Bletwlona d^owe o dłu
g o śc i ok? 3 ,5 m/wyodrębniono 10 warstw bierw ion/ spoczywały poprzecznie
do przebiegu wału; ślady elementśw rśwnoległych są n lello zn o ? Dołem
od zewnątrz wał wznoonloąy był dwoma rzędami pionowo wbitych p a l l ,
ktśryoh obecność stwierdzono jud w roku ubiegłym, wnętrze wału dos
tarcz y ło n ik łą ilo ś ć zabytkćw, w zasadzie tylko ceramicznych? W obrę
b ie majdanu warstwy s ą jałowe gd y*, ja k stwierdzono poprzednio, grćd
u le g ł zn iszczeniu w trak o le budowy. Tegoroozne badania prowadzono
w dość trudnych warunkaoh, gdy* ze względu na upalne la to 1 przesu
szenie gleby nie modna było w p ełn i zadokumentować szeregu p r o f i l i ?
Badania na stanow iska zakończono?
SOBIE&-MANASTERZBC, pow?Lesko
Konserwator Zabytkćw Archeologicz
nych w Rzeszowie
Badania prowadził ągr Tadeusz R?Żurowskl.
Finansował WKZ w Rzeszowie. Szdety sezon
badań? Grodzisko wczesnośredniowieczne
1 zamek średniowieczny.
Badania prowadzono na podgrodziu, dziedzińcu zamkcwym 1 zamku?
Podgrodzie leśy u stć p zamczyska, k ilk an aśc ie metrćw n ld e j, od strony
b aszty zach odn iej? Prowadzone na podgrodziu badania wału od strony
południowej w plerwsaym sezonie dały na powierzchni m ateriał średnio
wieczny, wewnątrz zaś wału I I wczesnośredniowieczny. Odkryto t e * ś l a
dy p a lisa d y drewnianej o n ieu stalo n ej ch ron ologii? U stćp wzgćrza b ie
gnie fo sa sucha, po j e j stro n ie zewnętrznej wał wysoki około 4 m.
-222
Obw ałow anie p o d g r o d z ia a a k s z t a ł t t r ó j k ą t a , k t ó r e g o p o d s ta w ą j e s t w spom niany w a ł , a n w i e r z c h o ł k a z n a jd u je s i ę w y n io sły k o p le o . B y ł on uw ażany p r z e z n le k t ó r y o h a rc h e o lo g ó w za k u r h a n . A u to r z a ś b a d a ń p r z y p u s z c z a ł w s t ę p n i e , ż e j e s t on p o z o a t a ł o ś o l ą k o n s t r u k c j i w ie ż y o b s e r w a c y j n e j/
Wykop badaw czy z a ło ż o n y na k op cu o d s ł o n i ł p o s a d z k ę k am ien n ą u ło ż o n ą z g m b y o h p ł y t 1 p o z o s t a ł o ś c i p o d w a lin y budynku d r e w n ia n e g o , w y k on an ej z o e g ł y ś r e d n lo w le o z n e j z p o c z ą t k u XIV w . U d a ło s i ę t e ż
z id e n t y f ik o w a ć fr a g m e n ty s p a lo n y c h k o n s t r u k c j i d r e w n ia n y c h , d u ż e gwoź d z i e , h a k i , a l e t e ż 1 c e r a m ic z n e u ła m k i, z n is z c z o n e o z ę ś c i u z b r o je n i a , g r o t y s t r z a ł 1 b e ł t y / w y d aje s i ę t o p o t w ie r d z a ć o h a m k t e r s t r a t e g i c z n y k o p c a i p o w ią z a n ie z system em obronnym zamku ś r e d n i o w i e c z n e g o / P oniew aż n i e z o s t a ł a n a r u s z o n a p o s a d z k a , d l a t e g o n lo n ie można o b e c n ie p o w ie d z ie ć na te m a t I n n e j, może w o z e ś n l e j s z e j f u n k c j i k o p c a / W w ykopie b ieg n ący m od k o p c a ku w so h o d o w i, p r z e z m ajd an pod g r o d z i a , k l l k a n a ś e l e metrów n i ż e j , o d s ł o n i ę t o du że I l o ś c i ż u ż l a , wę g l i drzew n ych 1 p o z o s t a ł o ś c i p ra c o w n i o d le w cy p rzed m io tó w z m e t a l i k o lo ro w y c h , a d a l e j k u ź n ic y p rzed m io tó w ż e l a z n y c h , a n l e z i o n o tu z ła m a n ą p ł y t k ę b rą z o w ą o o h a m k t e r z e w c z e sn o g o ty c k lm . P r ły k u ź n ic y ^ z n a l e z i o n o fra g m e n ty b r o n i , g ro tó w , m le c z a , podkow y, z b r o i 1 p r z e d
m io ty r ó ż n e . P le o o w lsk o b y ł o uform ow ane z k a m ie n i na g l i n i e p o d k o w la - s t o . Z ie m ia p r z e p a l o n a /
W w yk op ie p r z e z m ajd an zn ajd ow an o n i e l i c z n e z a b y t k i / W arstwa k u l tu i w a w s z ę d z ie b y ł a b a r d z o p ł y t k a , a f l i s z o w a s k a ł a m ajd an u wy k a z y w a ła ś l a d y po w ydobyw aniu k a m ie n ia . Wykop z a ś p r z e z w ał w y k a z a ł, że k s z t a ł t je g o z o s t a ł w y rze ź b io n y w s k a l e . Owe s p o s t r z e ż e n i a pozw a l a j ą w ysu n ąć p r z y p u s z c z e n i e , że do budowy p ie r w s z e g o zamku murowane go w yrąban o ż y ł ę tw a r d s z e g o f l i s z u na p o d g r o d z iu w d r u g i e j p o ło w ie w. X I I I . Przebudow a zamku w p o ło w ie w. XIV o d b y ła s i ę p r r y pomocy k a m ie n ia w y d o b y tego po s t r o n i e p o łu d n io w e j od z a m c z y s k a , rozbu do w a z a ś n a p o c z ą tk u w . XV z k a m ie n ia w yd obytego z k o r y t a r z e k i S a n / w wyko p i e p r z e c in a ją c y m f o s ę o d s ł o n i ę t o z n a c z n ą I l o ś ć c io só w d u ży ch w ym ia- rćw o p r o f i lo w a n i u z o k r e s u p ó ź n o ro m a ń sk ie g o 1 g o t y k u /
y w ykopie narożnym d z i e d z i ń c a zamkowego p ó łn o c n o -w sch o d n im u jaw n io n o p r z e b i e g i z a g i ę c i e murów obwodowych, n a d to c e r a m ik ę , d z b a ny z o k r e s u o s t a t n i e j o b ro n y zamku w 1474 r ; O s t a t n i wykop z a ło ż o n o w n a r o ż n ik u zamku połu dn low o-m rch odn lm ^ N a t r a f io n o tu na p odkop mi n e r s k i w ro ku 1 4 7 4 , c z w a r ty , gd y ź r ó d ła w ę g i e r s k i e w y l i c z a j ą Ic h p i ę ć .
F i l a r 1 dwa s k l e p i e n i a n ad p ro ż y o k ien n y ch m u sian o p o d ste m p lo wać 1 p rzem u ro w ać, u z u p e ł n i a ją c c z ę śc io w o b r a k i . Do m urow ania u ż y to
223
to p la s k u sp o d muru o b ro n n e g o . Z te g o p la s k u w ydobyto k i l k a d z i e s i ą t g ro tó w s t r z a ł 1 b e łtó w k i l k u typów . W sz y stk ie ty p y s ą zn an e z Ilu m i n a c j i k r o n i k i h e n r y k c m sk le j o p is u b itw y pod L e g n ic ą z T a ta r a m i w r o ku 1 2 4 1 . wykonane z a b e z p ie o z e n ie od o s t a t e c z n e g o z a w a le n ia s i ę c a ł e j ś c i a n y zamku od s t r o o y p o łu d n io w e j n ie j e s t c a ł k o w i t e , ch oć o d ro c z y n a k i l k a l a t n a d a l g ro ź n y s t a n d l a r u i n y . W s a l i n a r o ż n e j sp o d zie w an e j e s t o d s ł o n i ę c i e schodów kam iennych do s a l i d r u g ie g o t r a k t u , k t ó r y j e s t p o ło ż o n y p onad dwa m etry w y ż e j. Pod sam ą z a ś s a l ą z n n jd u ją s i ę g ł ę b o k i e lo c h y , do k t ó iy c h p r z e s k l e p l o n e w e j ś c i e j e s t zach o w an e, l e c z zaw alo n e 1 b y ło z a g r o ż o n e nurem w b ie ż ą c y m s e z o n i e wzmocnionym p r z e z p rsM u ro w a n le .
SPiAW IE, pow. W rześn ia p a t r z o k r e s h a l s z t a c k i
STARE DRAWSKO, p o w ^ S z c z e c ln e k Muzeum Pomorza śro d k o w ego S ta n o w is k o 3 w K o s z a l i n i e
B a d a n ia p r o w a d z ił mgr Ig n a c y S k r z y p e k ; F in a n s o w a ło Muzeum Pom orza śro d k o w ego w K o s z a l i n i e . P ie r w sz y 1 o s t a t n i se z o n b a d a ń . O sad a w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n a
1 p ó ź n o ś r e d n io w ie c z n a ;
Sondażow e b a d a n ia w y k o p a lisk o w e w 1970 ro k u p rzep ro w ad zo n o w z w iązk u z b a d a n ia m i a r c h e o l o g lc z i y m l prow adzonym i od 1903 ro k u na
t e r e n i e g r o d z i s k a 1 zamku w S tary m D raw ska o r a z n a j e g o z a p l e c z u / t e r e n w yspy B i e l a w y / ;
S ta n o w is k o p o ło ż o n e j e s t o k . 0 ,1 km na p o łu d n ie od b r z e g u j e z i o r a Ż e rd n o , 0 , 0 km na p o łu d n io w y w sch ód od zabudow ań w s i S t a r e D raw sko 1 o k . 0 , 5 km n a p o łu d n io w y w sohód od g r o d z i s k a / s t a n . 1 / 1 zam ka w sta ry m D ra w sk u ; S ta n o w is k o a r o h e o l o g ic z n e o b e jm u je p ó łn o c n o -w sc h o d n ie z b o c z e n i e -w i e l k i e g o -w y n ie s i e n i a -w b e z p o śr e d n im s ą s i e d z t -w i e
o m e n ta rz a e w a n g e l i c k i e g o j
2
Z a ło żo n o dwa wykopy so n d ażo w e o ł ą c z n e j p o w ie r z c h n i 60 m . C a le c o s i ą g n i ę t o n a g ł ę b o k o ś c i o k ; 50 cm n ie s t w i e r d z a j ą c w arstw y o s a d n l o z e j . Z obydwu wykopów z e b r a n o 3 8 fragm en tó w c e ia m lk l w c ze sn o ś r e d n i o w i e c z n e j, m ało c h a r a k t e r y s t y c z n y c h - ze ś la d a m i c a łk o w it e g o o b t a o z a n l a 1 ornam entem w p c s t a o l pozio m ych d o o k o ln y o h żłobk ów 1 n i e r e g u la r n y c h l l n l l f a l i s t y c h o r a z 130 d rob n ych fragm entów o e r a m lk l t o - o z o n e j - s t a l o w o s z a r e j . Z Innych zab y tk ó w n a le ż y w y m ie n ić: 2 b e ł t y k u s z y , 1 n óż ż e la z n y 1 3 n ie o k r e ś l o n e p r z e d m io ty m e talo w e .
