Stefan Moysa
"Ökumene provokativ : zur
Versöhnung der Christenheit", Paulus
G. Wacker, Paderborn 1973 :
[recenzja]
Collectanea Theologica 44/2, 205-206
R E C E N Z JE
205
czy teln ik ó w P ism a św ., jak i teologów oraz g ło s ic ie li sło w a B ożego. K siążka m a sp ełn ia ć zad an ie k lu cza orien tu jącego, zw ła szcza tych , którzy in teresu ją się sym b olam i i m ita m i, ale n ie m ogą so b ie p o zw o lić na żm udne p o szu k iw a n ia w konkor danej ach rzeczow ych i w ielo to m o w y ch lek syk on ach .
A utor zaczął k siążk ę od W p r o w a d z e n ia d o ję z y k a o b ra z ó w i sy m b o li b ib l ij
n ych . Z daje sob ie sp ra w ę z tego, że p ogląd y teologów na tem at sym b olik i
w B ib lii n ie są zgodne. W ie, że dla jed n y ch istn ie ją ty lk o n ieliczn e sym b ole w B iblii. R ezerw a ta sp o w o d o w a n a je st jego zd an iem złym p ojm ow an iem lub n a d u ży w a n iem pojęcia sy m b o lu albo też o b a w ą przed p rzew artościow an iem sym bolu, k tóre p o leg a n a tym , że sy m b o l zaczyn a w czy im ś u m y śle za stęp o w a ć sam ą rzeczy w isto ść sym b olizow an ą. P rzy k ła d em tak iego p rzew a rto ścio w a n ia m oże być zło ty cielec, którem u Izra elici m o g li o d d aw ać k u lt zam iast Jah w e, k tórego c ie le c m ia ł sy m b o lizo w a ć. D ruga grupa teo lo g ó w sąd zi zaś, że tek sty b ib lijn e są w p ro st u tk an e z sym b oli. N a tym tle L u r k e r om aw ia p ojęcie sym b olu w przekroju h istoryczn ym , p ocząw szy od tek stó w b ib lijn ych , poprzez O jców K ościoła i m y śl grecką, aż do n aszych cza só w w łą czn ie.
H asła tego sło w n ik a zostały ułożone w porządku alfa b ety czn y m . P ra w ie każde z n ich koń czy się w sk a zó w k a m i b ib lio g ra ficzn y m i. P on ad to czy teln ik zn ajd zie w yb ór b ib lio g ra fii na k ońcu książki. W k ażd ym a rty lo ile m ożna w y o d rębnić cztery punkty. W p ierw szym ak ap icie autor podaje k rótk ą in form ację o sam ym zja w isk u i o jego zastosow an iu ob ra zo w o -sy m b o liczn y m w lite r a turze p ozab ib lijn ej starożytn ego W schodu. W drugim ukazuje zn aczen ie tego sam ego zja w isk a , rzeczy lub w y ra żen ia w S ta ry m T estam en cie. T rzeci akapit p ośw ięca N o w em u T esta m en to w i. W reszcie w ostatn im ak ap icie autor in fo r m u je o d alszym o d d zia ły w a n iu obrazów i sy m b o li b ib lijn y ch w p ism ach O j ców K ościoła, w litu rg ii i sztu ce ch rześcijań sk iej. S p ra w y sporne i szczeg ó ło w e dociek an ia n au k ow e zostały w sło w n ik u św ia d o m ie pom in ięte, jako w y k ra cza ją ce poza ram y dzieła p op u larn o-n au k ow ego. M im o to n ie tylko k a tech eci, lecz także teo lo g o w ie znajdą w n im so lid n ą pom oc zarów no w g ło szen iu orędzia ch rześcijań sk iego jak i w n a u k ow ym zgłęb ian iu „K sięgi nad k sięg a m i”.
K s. J u lia n S u lo w s k i S J , W a r sza w a
P au lu s G. W ACKER, Ö k u m e n e p r o v o k a tiv . Z u r V ersöh n u n g d e r C h riste n h e it, P aderborn 1973, F erd in an d S ch öningh, s. 199.
T ytu ł ty lk o częściow o od p ow iad a treści książki. W ięk szość b ow iem studiów , które się na nią sk ład ają, n ap isan a je s t w sposób w y czerp u ją cy i spokojny oraz o m a w ia p rob lem y p o w szech n ie znane w ek u m en ii. D o nich n a leży przed e w szy stk im rola te o lo g ii w d ziele ek u m en iczn ym , którą autor zajm u je się w dw óch artyk u łach . T eologia w in n a p od d aw ać k ry ty ce p rak tyk ę e k u m en icz ną, je ż e li ta osta tn ia n ie m a się przerodzić w n iek o n tro lo w a n y en tuzjazm . Jej rola m ięd zy in n y m i p olega na śm ia ły m p o tw ierd zen iu zgodności w p ro b le m ach już w y ja śn io n y ch , jak rów n ież na stw ierd zen iu , w czym u zgod n ien ie to jeszcze n ie nastąp iło.
A utor je s t zn aw cą reform acji. W idać to z artyk u łu na tem a t e k u m en iczn e go zn aczen ia L u t r a i reform acji, zn aczen ia, które dopiero dzisiaj m ożna ocenić. W idzi je g łó w n ie w pow rocie do czystej E w a n g elii, w u zn an iu p ry m a tu sło w a B ożego, w p od k reślen iu p otrzeby n ieu sta n n ej, reform y K ościoła a przede w szy stk im w rek o n cen tra cji ca łeg o życia na C h ry stu sie jak o ośrodku orędzia ch rześcijań sk iego. W a c k e r p o św ięca ró w n ież w ie le u w a g i za g a d nien iu , jak Sobór W a ty k a ń sk i II p od jął p ew n e zasad n icze założenia i p o stu la ty reform acji.
A utor o m a w ia dość szczeg ó ło w o o sią g n ięcia soboru w p rzyb liżen iu jed n ości ch rześcija ń stw a i n ie ob a w ia s ię przy tym poruszyć tem atu, o którym dotąd
2 0 6 R E C E N Z JE
je s t cicho w d ysk u sji ek u m en iczn ej, a m ia n o w icie k orp oratyw n ego zjed n o czenia w jed n ości K ościoła k atolick iego K ościołów dotąd rozdzielonych. R oz w a ża szczeg ó ło w o też szanse, ja k ie dla zjed n czen ia stw arza K o n s ty tu c ja d o
g m a ty c z n a o K o śc ie le , D e k r e t o e k u m e n izm ie i D e k r e t o K o ścio ła ch w sc h o d nich.
Jed n o z teologiczn ie n ajbardziej w a rto ścio w y ch stu d iów w k siążce dotyczy zb a w ien ia lu d zi zn ajd u jących się poza K ościołem . J e st to w p ierw p ew n a h i storia zagad n ien ia, dalej p otrak tow an ie go w doku m en tach soboru i w reszcie stan aktualny. A k sjo m a t e x tr a E cclesia n u lla salu s zach ow u je sw oją w artość ró w n ież i dzisiaj, ale w y ra ża przede w szy stk im su w eren n o ść osoby ChrysTusa i zw ią za n ie zb a w ien ia z Jego osobą, a tak że w p ew ien sposób z K ościołem , który przedłuża Jego d ziałalność. Istotn ą sp raw ą je s t tu pokorna troska ch rze ścijan in a o z b a w ien ie „ in n y ch ”, która w y ła n ia z K ościoła zb aw cze i w y z w a la ją ce s iły u jm u jące ca łą lu d zk ość w p ow szech n ej zbaw czej w o li Boga.
K oń cow e rozd ziały k sią żk i n ap isan e są bardziej p ro w o k a cy jn ie i dlatego lep iej od p ow iad ają ty tu ło w i całości. Do takich za g a d n ień n a leży p ostaw ion e p rzez autora pytan ie: czy lep iej jest pytać w spraw ach w ia r y i pod ejm ow ać p ew n e ryzyk a z tym p y ta n iem zw iązan e, cży też troszczyć się raczej o za ch o w a n ie w ia ry n ien aru szon ej? In n y arty k u ł je s t u jęty w fo rm ie p ytań sk ie r o w an ych pod ad resem w ła sn eg o K ościoła, a n a stęp n ie rów n ież K ościołów e w an gelick ich . Te o sta tn ie d otyczą ich pracy dla zjed n oczen ia ch rześcijan, stosu n k u do ab solu tn ych roszczeń K ościoła k a to lick ieg o , do urzędu k o śc ie ln e go, do pokuty i sp ow ied zi, do E u ch arystii i M atk i B ożej.
N a koniec trzeba stw ierd zić, że k siążka je s t n ap isan a w duchu gorącego pragnienia zjed n oczen ia chrześcijan i o d p ow ied zialn ości za to zjed n oczen ie, ale też w w iern o ści w ob ec tradycji K ościoła k a to lick eg o . J e st ona dlatego na p ew n o dużym w k ła d em w d zieło eku m en iczn e.
K s. S te fa n M o ysa S J , W a r sza w a
R efo rm u n d A n e rk e n n u n g k irc h lic h e r Ä m te r . E in M e m o ra n d u m d e r A r b e it s g em ein sch a ft ö k u m e n isc h e r U n iv e r s itä ts in s titu te , M ü n ch en -M ain z 1973, Chr.
K aiser V erlag, M a tth ia s-G rü n ew a ld -V erla g , s. 207.
Sp raw a w za jem n eg o u zn an ia u rzęd ów k o ścieln y ch zn ajd u je się od p ew n ego czasu w centrum ek u m en iczn ych d ysk u sji. W p ływ a na to zarów no p ew ien stan k ry zy so w y , ja k i p rzeżyw a urząd k o ścieln y w e w szy stk ich w spólnotach w yzn an iow ych , jak też s iln y n acisk sp ołeczn y pochodzący zw łaszcza od m ło dzieży, aby w p ro w a d zić n ieogran iczon ą in terk o m u n ię m ięd zy w szy stk im i K o ś ciołam i ch rześcijań sk im i. Ta druga spraw a jest, ja k w iad om o, w znacznej m ierze u zależn ion a w ła śn ie od tego, czy c zło n k o w ie jednej w sp ó ln o ty b ęd ą m ogli w d u ch ow n ych drugiej ujrzeć p rzed sta w icieli C hrystusa, u p ełn o m o cn io nych do sp ra w o w a n ia E ucharystii.
T ym zagad n ien iem zajm u je się m em orandum sk iero w a n e do w ła d z K ościoła katolick iego i ew a n g elick ieg o w N iem czech zachodnich, którego au toram i są członkow ie u n iw ersy teck ich in sty tu tó w ek u m en iczn ych , znajdujących się w B ochum , H eid elb ergu , M onachium , M ünster i T ü b in gen , a pozostających pod zarządem k a to lick im lub ew a n g elick im .
S a m o m em oran d u m sk ład a się z 23 tez p rzed y sk u to w a n y ch przez p rzed sta w icieli w szy stk ich in sty tu tó w i ujm u jących krótko w y n ik i w sp ó ln y ch badań. LJ p od staw tych tez leżą p ew n e stu d ia w stęp n e opracow an e przez p o szczeg ó l ne in sty tu ty , a d otyczące n astęp u jących tem atów : k ryzys urzędu k o ścieln eg o w K ościele k a to lick im , k ryzys urzędu k o ścieln eg o w p e r sp ek ty w ie e w a n g e lic kiej, su k cesja apostolsk a i w sp ó ln o ta urzędów , isto ta i p ostać urzędu k o śc ie l nego, ordynacja a sak ram en taln ość.
