Nowości ze świata nauki | Magdalena Górska | EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA 4/2015
80
KR
Ó
TK
O
NA
UK
A
SZK
OŁA
EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA | ebis.ibe.edu.pl | ebis@ibe.edu.pl | © for the article by the Authors 2015 © for the edition by Instytut Badań Edukacyjnych 2015
Nowości ze świata nauki
Depeszę przygotowała
Magdal
ena Gó
rska
Polacy odkryli podłoże Alzheimera i Parkinsona?
„Można mieć nadzieję, że to odkrycie przyczyni się do lepszego poznania molekularnych pod-staw procesów neurodegeneracji, występujących powszechnie w starzejących się społeczeństwach (np. choroba Parkinsona czy Alzheimera), oraz opracowania nowych strategii przeciwdziałania tym patologiom” – czytamy w komunikacie Mię-dzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej, w którym pracuje zespół prof. Ag-nieszki Chacińskiej.
Mitochondria stanowią organelle wewnątrzkomórko-we, których głównym zadaniem jest produkcja energii dla komórek i całych organizmów. Aby sprostać temu zadaniu, struktury te potrzebują ponad tysiąca różnych białek. Większość białek mitochondrialnych jest produ-kowana na terenie cytoplazmy i stamtąd transportowa-na do mitochondriów. Zdarza się, że transport białek do mitochondriów przebiega nieprawidłowo, powodując zaburzenia w pracy tych organelli. Dotychczas nie było znane, w jaki sposób komórki bronią się przed skutkami akumulacji białek mitochondrialnych w cytoplazmie. „Badacze odkryli, że w odpowiedzi na dysfunkcję mito-chondriów komórka spowalnia syntezę białek, a także uruchamia system niszczenia białek przez molekularną maszynerię zwaną proteasomem. Naukowcy wykazali, że mechanizm ten, nazwany UPRam (ang. Unfolded
Protein Response activated by mistargeted proteins),
chroni komórkę przed nieprawidłowo
zlokalizowany-mi toksycznyzlokalizowany-mi białkazlokalizowany-mi oraz sprzyja zwiększeniu od-porności komórki na stres” – czytamy w komunikacie Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej (MIBMiK).
Wyniki badań pozwalają zrozumieć, w jaki sposób ko-mórka broni się przed skutkami błędów w transpor-cie białek do mitochondriów. Zaburzenia homeostazy białek w komórce i dysfunkcja mitochondriów to ce-chy charakterystyczne ludzkich patologii związanych ze starzeniem i chorobami neurodegeneracyjnymi.
W komunikacie MIBMiK widnieje ciekawa informacja: „można mieć nadzieję, że to odkrycie przyczyni się do lepszego poznania molekularnych podstaw procesów neurodegeneracji, występujących powszechnie w sta-rzejących się społeczeństwach (np. choroba Parkinsona czy Alzheimera), oraz opracowania nowych strategii przeciwdziałania tym patologiom”.
Badania przeprowadzono z użyciem prostego organi-zmu jednokomórkowego, jakim są drożdże Saccharo-myces cerevisiae. Od wielu dekad stanowią one bogatą kopalnię wiedzy na temat podstawowych dla życia pro-cesów, zarówno na poziomie molekularnym jak i ko-mórkowym, także takiej, która jest konieczna do zrozu-mienia ludzkich chorób.
W badaniach wiodącą rolę odegrały doktorantka mgr Lidia Wróbel oraz dr Ulrike Topf z zespołu prof. Ag-nieszki Chacińskiej z Laboratorium Biogenezy Mito-chondriów MIBMiK. Kluczowa dla rozwoju projektu była współpraca z grupą naukowców z Uniwersytetu we Freiburgu pod kierownictwem prof. Bettiny Warscheid. W celu zidentyfikowania zmiany, którym ulegają białka komórkowe na skutek dysfunkcji mitochondriów, uży-li oni techniki spektrometrii mas. Dane proteomiczne były podstawą do szeroko zakrojonych badań bioche-micznych, prowadzonych przez Lidię Wróbel i Ulrike Topf wraz z innymi współpracownikami z Laborato-rium Biogenezy Mitochondriów MIBMiK oraz IBB. Z kolei środki na badania grupy prof. Chacińskiej
po-Nowości ze świata nauki | Magdalena Górska | EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA 4/2015
81
KR
Ó
TK
O
NA
UK
A
SZK
OŁA
EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA | ebis.ibe.edu.pl | ebis@ibe.edu.pl | © for the article by the Authors 2015 © for the edition by Instytut Badań Edukacyjnych 2015
chodziły z programu Welcome Fundacji na Rzecz Na-uki Polskiej, finansowanego przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz z grantów Narodowego Centrum Nauki.
Magdalena Górska Źródła:
• PAP – Nauka w Polsce
