Przegl¹d informacji medialnych dotycz¹cych geologii – luty 2011
Miros³aw Rutkowski
1Rosn¹ce obawy o wp³yw unijnych przepisów ograniczaj¹cych emisjê CO2 na rozwój polskiej gospodarki, zw³aszcza w sektorze tradycyjnej energetyki wêglo-wej, to g³ówny temat, który absorbowa³ uwagê mediów w lutym. Dziennikarze przeœcigali siê w kreœleniu czarnych scenariuszy i spekulowali na temat szans ucieczki spod uderzenia „klimatycznego topora”, który w 2013 spowoduje gwa³towny wzrost kosz-tów wytwarzania energii. Rozwi¹zania proponowano ró¿ne. Jedni postulowali przyspieszenie rozwoju energetyki alter-natywnej (dziwnym trafem g³ównie wiatrowej – pozdro-wienia dla lobbystów – MR), inni nalegali na ogólnona-rodow¹ mobilizacjê si³ i œrodków w celu zagospodarowania bajecznych z³ó¿ gazu ³upkowego. Nie brakowa³o te¿ zwo-lenników energetyki atomowej i podziemnej gazyfikacji wêgla. Bior¹c pod uwagê dalekosiê¿ny cel Unii Europej-skiej – redukcjê emisji CO2 o 80% do 2050 r. – temat gospodarki niskoemisyjnej bêdzie zapewne ju¿ na sta³e goœci³ na ³amach prasy w ci¹gu najbli¿szego dziesiêciolecia. Oczywiœcie, drugim sta³ym tematem by³ gaz ³upkowy. Tym razem spiralê emocji nakrêci³ komunikat BNK
Petro-leum o pozytywnym wyniku wiercenia Wytowno 1 na
Pomorzu.
Mi³o zauwa¿yæ, ¿e poza wêglem energetycznym i gazem ³upkowym media dostrzegaj¹ równie¿ inne kopaliny. W pra-sie pojawi³y siê informacje o poszukiwaniu rud wolframu, molibdenu i miedzi na Jurze Krakowsko-Czêstochowskiej, tytanu i metali rzadkich w Sudetach, a nawet dolomitu, s³ynnego za spraw¹ ubieg³orocznej „afery autostradowej”. Ponadto dziennikarze pisali sporo o wêglu brunatnym, g³ównie w kontekœcie protestu w Legnicy.
Przykro o tym pisaæ, ale dyskusja dotycz¹ca personal-nych zas³ug w najwiêkszym odkryciu paleontologicznym ostatniej dekady, która w wersji naukowej pojawi³a siê na ³amach lutowego numeru Przegl¹du Geologicznego, mia³a równie¿ swoj¹ wersjê popularn¹. W Gazecie Wyborczej
Kielce w dniach od 22 do 26 lutego mo¿na by³o przeczytaæ
cztery sensacyjne artyku³y Janusza Kêdrackiego dotycz¹ce sporu naukowców. Równie¿ kieleckie Echo Dnia poœwiê-ci³o dwa artyku³y temu zagadnieniu. Prasa ogólnopolska nie podchwyci³a tematu, ale mleko siê rozla³o. Dyskusja, która powinna siê toczyæ w wewnêtrznych gremiach naukowych i na ³amach prasy specjalistycznej, przenios³a siê do prasy popularnej, która z natury rzeczy nie ma cier-pliwoœci do rozwa¿ania niuansów naukowo-etycznych i najchêtniej wali na odlew stereotypowymi uogólnieniami.
Szkoda, bo osad w¹tpliwoœci i podejrzeñ na d³ugo pozostanie w œwiadomoœci przeciêtnego czytelnika, który zapomni z czasem o co chodzi³o w szczegó³ach, ale na has³o „tetrapody” natychmiast zareaguje – aha, to ta awan-tura o odkrycie! Wielka szkoda...
Z³y klimat dla wêgla
W Brukseli 4 lutego rozpocz¹³ siê szczyt energetyczny Unii Europejskiej. By³o to pierwsze spotkanie szefów pañstw wspólnoty, na którym tyle miejsca poœwiêcono energii. Zamierzenia polskiej delegacji przybli¿a³ Onet.pl 3 lutego w tekœcie Polska broni wêgla w UE. W artykule czytamy: Na szczycie energetycznym UE zobowi¹¿e siê do
promocji energii odnawialnej i wydajnoœci energetycznej. Polska z gospodark¹ opart¹ na wêglu nadal broni trady-cyjnych surowców kopalnych – wynika z polskich poprawek do wniosków koñcowych. W celu dalszego wzmocnienia unijnej polityki bezpieczeñstwa dostaw powinien zostaæ oceniony potencja³ UE trwa³ego wydobycia i wykorzystania konwencjonalnych, a tak¿e niekonwencjonalnych (np. gaz ³upkowy, ropa ³upkowa) rodzimych zasobów paliw kopal-nych – brzmi zdanie, które Polska chce dopisaæ do doku-mentu pi¹tkowego szczytu.
Wiceminister skarbu Miko³aj Budzanowski oceni³ 7 lute-go w Rzeczypospolitej, ¿e rola Polski podczas szczytu
ener-getycznego by³a kluczowa z perspektywy naszej przysz³ej prezydencji we wspólnocie. Gazeta Wyborcza z tego
samego dnia by³a mniej optymistyczna. Andrzej Kublik i Rafa³ Zasuñ w artykule Unia z³o¿y³a wiele energetycznych
obietnic napisali: Na szczycie energetycznym UE Polska odnios³a po³owiczny sukces: tak jak chcieliœmy, UE oceni mo¿liwoœci korzystania z gazu ³upkowego. Ale przepad³a propozycja Polski, by pañstwa UE mia³y co najmniej dwa ró¿ne Ÿród³a energii z importu.
Poza informacjami ze szczytu w prasie mo¿na by³o znaleŸæ wiele artyku³ów alarmuj¹cych, ¿e polityka ogra-niczania emisji bêdzie bardzo kosztowna dla polskiego przemys³u. Dla przyk³adu dwa cytaty. W Rzeczpospolitej z 1 lutego Agnieszka £akoma pisze: Polityka ochrony
kli-matu groŸna dla polskich firm. Dalej dziennikarka
infor-muje, ¿e International Paper mo¿e zrezygnowaæ z wartych
400 mln dol. inwestycji w zak³adzie w Kwidzynie, jeœli koszty pozwoleñ na emisjê obni¿¹ jego rentownoœæ. Z kolei Nasz Dziennik 25 lutego opublikowa³ artyku³ pod tytu³em Paliwo kupimy z Chin? W tekœcie wypowiedŸ Krzysztofa
Romaniuka, dyrektora ds. analiz rynku paliw Polskiej Organizacji Przemys³u i Handlu Naftowego: Wprowadzanie
265
Przegl¹d Geologiczny, vol. 59, nr 4, 2011
CO W PRASIE PISZCZY
1
Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; miroslaw. rutkowski@pgi.gov.pl.
wymagañ pakietu klimatycznego oznacza ryzyko przenie-sienia produkcji paliw poza granice UE do miejsc, gdzie wymagania redukcji emisji gazów s¹ ni¿sze i tym samym ni¿sze s¹ tam koszty produkcji paliw. Grozi to importem paliw z krajów takich jak Rosja czy z Bliskiego Wschodu, gdzie produkcja jest tañsza w³aœnie z powodu braku wyma-gañ emisyjnych przy produkcji.
Leszek K¹sek, ekonomista Banku Œwiatowego ocenia w Dzienniku Gazecie Prawnej 25 lutego, ¿e zgodnie rapor-tem swej instytucji redukcja emisji dwutlenku wêgla o 20 proc. doprowadzi do podniesienia cen elektrycznoœci tak¿e o 20 proc. Bank Œwiatowy ponadto prognozuje, ¿e realiza-cja planu redukcji emisji CO2 o jedn¹ pi¹t¹ do 2020 r. obni¿y polski PKB o 1,4 proc. i podniesie stopê bezrobocia o 0,5 proc. w porównaniu ze scenariuszem zak³adaj¹cym brak zmian.
Wild Life Foundation uwa¿a, ¿e do 2050 r. œwiat
powi-nien przejœæ wy³¹cznie na czyst¹ energiê. Za³o¿enia naj-nowszego The Energy Report tej wp³ywowej organizacji przybli¿a 17 lutego portal Onet.pl w artykule zatytu³owa-nym Paliwa kopalne bez wartoœci w 2050?
Jednym ze sposobów wyjœcia z dramatycznie rysuj¹cej siê sytuacji mo¿e byæ sekwestracja dwutlenku wêgla. Gazeta.pl informuje 4 lutego: Polska prowadzi prace nad
mo¿liwoœciami sk³adowania dwutlenku wêgla. Zakoñczone zosta³y ju¿ badania geologiczne, które maj¹ okreœliæ ewen-tualne miejsca magazynowania gazu – poinformowa³ w Sejmie w czwartek wiceminister œrodowiska, g³ówny geo-log kraju Henryk Jezierski.
Inn¹ drog¹ ma byæ wed³ug mediów rozwój energetyki j¹drowej. Kazimierz Netka informuje 8 lutego w Polsce
Dzienniku Ba³tyckim, ¿e Polska Grupa Energetyczna Elek-trownia J¹drowa 1 og³osi³a przetargi zwi¹zane z
poszuki-waniem doradcy technicznego, który wska¿e m.in. dostawcê reaktorów dla pierwszej elektrowni j¹drowej, oraz firmy, która zajmie siê badaniami œrodowiskowymi i badaniami lokalizacji. Dziennik Wschodni donosi 18 lutego: Dymi¹ce
kominy elektrowni w Kozienicach mog¹ wkrótce zast¹piæ atomowe reaktory. Takie plany maj¹ Francuzi z EDF, którzy chc¹ przej¹æ zak³ad.
Pomoc w sprostaniu klimatycznym restrykcjom oferu-je tak¿e... Gazprom. Aleksander Miedwiediew, wiceprezes spó³ki, powiedzia³ w wywiadzie udzielonym 14 lutego
Pulsowi Biznesu: Nasza wspó³praca z polskimi firmami jest bardzo udana i szukamy mo¿liwoœci, by dalej j¹ rozwijaæ. Jesteœmy zainteresowani bran¿¹ elektroenergetyczn¹, wiedz¹c, ¿e dziêki niej Polska mo¿e zmniejszyæ emisjê CO2,
czego wymagaj¹ regulacje Unii Europejskiej. Gaz ziemny jest paliwem przyjaznym dla œrodowiska – przekonuje
Miedwiediew.
Gazowe nadzieje i obawy
Dziennik Gazeta Prawna donosi triumfalnie 17 lutego: Amerykanie znaleŸli gaz ³upkowy! Dalej czytamy: Firma
BNK Petroleum poszukuj¹ca w Polsce z³ó¿ tzw. gazu
³up-kowego natrafi³a na œlady surowca. Spó³ka wykona³a na koncesji S³awno odwiert Wytowno 1 o g³êbokoœci 3580 m. Badania wykaza³y obecnoœæ gazu. BNK jest zadowolony z wyników wstêpnych analiz. Komunikat BNK przytoczy³y
prawie wszystkie media klasyczne i elektroniczne,
publi-kuj¹c przy okazji informacje o kolejnych zamierzeniach innych koncernów – Chevron, Marathon Oil, PKN Orlen i
PGNiG.
Optymistyczny scenariusz nakreœli³ wiceminister skarbu Miko³aj Budzanowski podczas konferencji prasowej. Jak informowa³ 8 lutego portal Gazeta.pl, min. Budzanowski powiedzia³: Jeœli potwierdzi siê istnienie gazu ³upkowego,
to wówczas z korzyœci¹ dla Polski bêdziemy mogli ten gaz eksportowaæ do krajów zachodniej Europy po konkurencyj-nych cenach. Wiceminister doda³, ¿e cieszy siê, i¿ problem gazu ³upkowego zosta³ dostrze¿ony podczas szczytu ener-getycznego UE. – Jeœli potwierdz¹ siê perspektywy gazu w Polsce, to jest to wielka mo¿liwoœæ dokonania skoku cywili-zacyjnego. Ju¿ nie mówimy tylko w kategoriach bezpie-czeñstwa Polski w zakresie bilansowania gazu, ale ca³ej tej czêœci Europy, zarówno naszego zachodniego, jak i naszych po³udniowych s¹siadów – stwierdzi³ min. Budzanowski.
Nadzieje podtrzymywa³ Maciej Kaliski, dyrektor Departamentu Ropy i Gazu w Ministerstwie Gospodarki. Jak relacjonowa³ PAP 9 lutego, dyr. Kaliski podczas konfe-rencji IV CEE Gas Summit – Polska a œwiatowy rynek gazu powiedzia³, ¿e rozpoczêcie wydobycia gazu ³upkowego w Polsce mo¿e przyczyniæ siê do spadku cen energii elek-trycznej.
Pewien dysonans w chórze optymistycznych wypowie-dzi wprowawypowie-dzi³a depesza PAP z 9 lutego zatytu³owana:
Geolog: wydobycie gazu niekonwencjonalnego na razie nieop³acalne. Z tekstu mo¿na siê by³o dowiedzieæ, ¿e
pod-czas wspominanej wy¿ej konferencji Pawe³ Poprawa z Pañstwowego Instytutu Geologicznego – Pañstwowego Instytutu Badawczego powiedzia³, i¿ wysokie koszty wierceñ w Polsce powoduj¹, ¿e komercyjna produkcja gazu ³upkowego jest niemo¿liwa. Co prawda dalej dzienni-karka pisze, ¿e P. Poprawa powiedzia³ tak¿e, ¿e ta sytuacja
byæ mo¿e w przysz³oœci siê zmieni, np. jeœli z Ameryki do Europy zostan¹ œci¹gniête dodatkowe platformy wiertni-cze, jednak sensacyjny tytu³ wywo³a³ pewne
zaniepokoje-nie, równie¿ w œrodowisku geologicznym. Na tyle du¿e, ¿e Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Insty-tut Badawczy czu³ siê zobowi¹zany do opublikowania
Stanowiska w sprawie op³acalnoœci wydobycia gazu ³upko-wego, w którym prof. Marek Graniczny napisa³: Pañstwowy Instytut Geologiczny wyjaœnia, ¿e nie dysponuje w chwili obecnej ¿adnymi analizami ekonomicznej op³acalnoœci eksploatacji gazu niekonwencjonalnego. Opinia o nie-op³acalnoœci wydobycia, pre- zentowana w prasie, jest przedwczesna.
Znacznie wiêksze zagro¿enie ni¿ opisywane wy¿ej nie-porozumienie na linii naukowcy – ¿¹dni-sensacji-dzienni-karze sygnalizuje skromna informacja RMF 24 z 11 lutego. Katarzyna Szymañska-Borginon pisze: Pocz¹tek
anty³up-kowej ofensywy w UE. Przeciwnicy wydobywania gazu ³upkowego (tak¿e w Polsce) – przeszli do natarcia w Euro-parlamencie.To pocz¹tek ostrej ofensywy w Parlamencie Europejskim przeciwko wydobywaniu tego gazu w unii, któr¹ chc¹ przeprowadziæ Zieloni.
Wydaje siê, ¿e o sprawie jeszcze us³yszymy. Gdy zna siê mo¿liwoœci wp³ywania na opiniê publiczn¹ organizacji ekologicznych i lobbystycznych, niebezpieczeñstwo zablo-kowania raczkuj¹cej eksploracji gazu ³upkowego mo¿na oceniæ jako najzupe³niej realne.
Przegl¹d Geologiczny, vol. 59, nr 4, 2011
Surowce w mediach
Dziennikarze bardzo chêtnie pisz¹ o kopalinach, pod warunkiem ¿e s¹ to kopaliny niezwyk³e: najlepiej z³oto, mo¿e byæ uran, w ostatecznoœci bogate z³o¿a ropy lub gazu. Piasek, ¿wir, kamienie budowlane, margle i gliny spotkaæ mo¿na tylko w prasie specjalistycznej. Od tej regu³y s¹ jednak wyj¹tki. O kradzie¿y kruszywa dolomito-wego z budowanej autostrady na Œl¹sku pisa³y w zesz³ym roku wszystkie gazety, przy okazji uœwiadamiaj¹c mniej lub bardziej udatnie swoich czytelników, co to jest ów „cenny dolomit”. Zainteresowanie pozosta³o – 9 lutego
Radio Katowice donios³o, ¿e w Chruszczobrodzie w gminie £azy powstanie najwiêksza na po³udniu Polski kopalnia dolomitu. W sumie na terenie so³ectwa znajduje siê oko³o 250 mln ton kruszywa.
O ropie naftowej, której uparcie poszukuje Petrolinvest, równie uparcie donosi prasa. Puls Biznesu pisa³ 1 lutego:
W ci¹gu kilku tygodni oka¿e siê, czy Ryszard Krauze jest miliarderem. Szef Petrolinvestu przywióz³ œwietne wieœci z Kazachstanu. 100 mln bary³ek ropy jest tu¿, tu¿.
Petrol-invest, gie³dowa spó³ka z grupy Ryszarda Krauzego, nigdy
jeszcze nie by³ tak blisko dokopania siê du¿ych z³ó¿ ropy.
Informacja bêdzie zapewne mia³a wp³yw na kurs akcji spó³ki, chocia¿ inwestorzy zd¹¿yli siê przyzwyczaiæ do rewelacji tego typu.
Artyku³ o poszukiwaniach porfirowych z³ó¿ miedzi na Jurze Krakowsko-Czestochowskiej opublikowa³a 2 lutego
Gazeta Wyborcza Czêstochowa. Eliza Kwiatkowska pisze: Wykonano trzy odwierty: jeden rozpoznawczy w Myszko-wie, dwa poszukiwawcze w gminach Kozieg³owy i ¯arki. Dalsze prace zmierzaj¹ce do powstania kopalni wolframu, molibdenu i miedzi rusz¹ na wiosnê.
O planach australijskiej spó³ki Strzelecki Metals napi-sa³ 18 lutego Puls Biznesu. Z artyku³u Magdaleny Grani-szewskiej pod tytu³em Strzelecki idzie tam, gdzie KGHM
nie chce mo¿na dowiedzieæ siê, ¿e australijska firma ma ju¿ dwie koncesje na poszukiwanie miedzi. Gigant uwa¿a te z³o¿a za „trudne geologicznie”. Strzelecki-Metals to firma poszukiwawczo-wydobywcza notowana na australijskiej gie³dzie. W Polsce jest ju¿ obecna od ponad piêciu lat. Szuka rud miedzi.
Polskie Radio Program 1 informowa³o 3 lutego o metanie
pok³adów wegla: GroŸny dla górników, ale cenny metan
bêdzie ogrzewa³ mury jednej ze szkó³ w Jastrzêbiu-Zdroju. Gaz wydobywany z nieczynnej kopalni Moszczenica teraz nabijany bêdzie do butli i przewo¿ony do odbiorcy. Docelowo program obejmie przedszkola i komunikacjê miejsk¹.
Onet.pl z kolei 11 lutego informowal pod tytu³em nieco na wyrost: DSS odkry³y z³o¿a rud tytanu i innych metali
rzadkich w Pilawie Górnej. Z tekstu mo¿na by³o siê
dowie-dzieæ, ¿e Dolnoœl¹skie Surowce Skalne (DSS) otrzyma³y
raport z badañ mineralogicznych z³o¿a Pilawa Górna, który wskazuje na obecnoœæ w tym rejonie z³ó¿ tytanu i innych metali rzadkich, wynika z komunikatu spó³ki. DSS zamierza wyst¹piæ o udzielenie koncesji na rozpoznanie z³o¿a i jego póŸniejsz¹ eksploatacjê.
Uwagê mediów niezmiennie przyci¹gaj¹ konflikty spo³eczne. Wêgiel brunatny jest w tej dziedzinie bezkon-kurencyjny. Artyku³y o sporze wokó³ Gop³a i odkrywki Tomis³awice pojawiaj¹ siê coraz rzadziej, ale ich miejsce zastêpuj¹ teksty o konflikcie legnickim. Gazeta.pl publiku-je 7 lutego informacjê PAP o kolejnej inicjatywie przeciw-ników budowy kopalni, którzy zapraszaj¹ do siebie premiera Donalda Tuska i licz¹, ¿e spraw¹ zainteresuje siê Parlament Europejski.
O podejrzeniach ekologów zaniepokojonych tym razem wzrostem poziomu Gop³a pisze 18 lutego Gazeta Pomorska. Dariusz Nawrocki relacjonuje: Kopalnia wp³ywa na
podto-pienia. Odkrywka Tomis³awice przepompowuje do Noteci rocznie 26 mln szeœciennych wody. – Prawie jedna trzecia rocznych dop³ywów do Gop³a jest t³oczona z Tomis³awic. Naszym zdaniem ma to olbrzymi wp³yw na sytuacjê powo-dziow¹ na Kujawach – przekonuje w rozmowie z
dzienni-karzem Józef Drzazgowski ze Stowarzyszenia Ochrony Œrodowiska Przyjezierze.
Lokalna gazeta Polska Dziennik £ódzki zamiescila 7 lute-go informacje o pierwszym odwiercie w rejonie projekto-wanej odkrywki Z³oczew.
Zdarzaj¹ siê – aczkolwiek rzadko – teksty przyjazne górnictwu. Dla przyk³adu: w Dzienniku Polskim 14 lutego pojawi³ siê artyku³ Pauliny Polak o ekologicznych dokona-niach zabytkowej kopalni soli w Wieliczce. W tekœcie zaty-tu³owanym Kopalnia Soli dba o œrodowisko mo¿a prze-czytaæ, ¿e kopalnia, któr¹ ka¿dego roku zwiedza milion
turystów z ca³ego œwiata, od wielu lat prowadzi równie¿ dzia³ania maj¹ce na celu ochronê œrodowiska naturalnego. Chodzi przede wszystkim o niwelowanie szkodliwego wp³ywu dzia³alnoœci górniczej na otoczenie, wdra¿anie ekologicz-nych technologii oraz doskonalenie w zakresie ochrony œrodowiska. W ramach tej dzia³alnoœci zasadzono 66 tys. drzew i obni¿ono poziom emisji o 60 proc.
Szkoda, ¿e informacja dotyczy obiektu wy³¹czonego od dawna z ruchu, ale dobre i to. Mo¿e inne zak³ady górni-cze te¿ dogórni-czekaj¹ siê lepszej prasy.
Amerykanie zagarnêli nasz gaz
W internetowej wersji Rzeczpospolitej – Rp.pl 16 lutego ukaza³a siê notatka zatytu³owana Amerykanie znaleŸli w
Polsce gaz. Dalej jest przedruk informacji BNK Petroleum,
omawianej wy¿ej, o wynikach wiercenia w otworze Wytowno 1, zawieraj¹cy miêdzy innymi optymistyczn¹ wypowiedŸ Wolfa Regenera, szefa firmy. Nic wielkiego, jedna z wielu informacji jakie pojawi³y siê tego dnia w pra-wie wszystkich gazetach klasycznych i elektronicznych. Przyjrzyjmy siê jednak, jak redakcja portalu zapowiada tekst w tzw. zajawce na marginesie strony internetowej. Mo¿na tam przeczytaæ ni mniej, ni wiêcej: Polski gaz
³upkowy w rêkach Amerykanów. Hm... Drobna ró¿nica...
Ciekawostkê wypatrzy³ tym razem bystrym okiem wspó³pracownik Przegl¹du Geologicznego Jerzy Zagórski, redaguj¹cy rubrykê Aktualia ropy naftowej i gazu ziemnego. Dziêkujemy!
267
