DIDYK B.M., SIMONEIT B.R.T., BRASSEL S.C. & EGLINTON G. 1978 — Organic geochemical indicators of paleoenvironmental condi-tions of sedimentation. Nature, 272: 216–222.
DUNHAM R.J. 1962 — Classification of carbonate rocks according to depositional texture. [In:] Ham W.E. (ed.), Classification of Carbonate Rocks. AAPG Memoir, 1: 108–121.
ESPITALIE J. & BORDENAVE M.L. 1993 — Rock Eval pyrolysis. [In:] Bordenave M.L. (ed.), Applied petroleum geochemistry. Technip., 237–261.
ESPITALIÉ J., DEROO G. & MARQUIS F. 1985 — La pyrolyse Rock Eval et ses applications. Revue IFP, 40: 563–579; 755–784.
GEHMAN H.M. jr. 1962 — Organic matter in limestones. Geochim. Cosmochim. Acta, 26: 885–897.
HUNT J. M. 1996 — Petroleum geochemistry and geology. W.H. Fre-eman and Company, San Francisco.
HUNT J.M. & McNICHOL A.P. 1984 — The Cretaceous Austin Chalk of South Texas — A petroleum source rock. [In:] Palacas J.G. (ed.), Petroleum geochemistry and source rock potential of carbonate rocks. AAPG Studies in Geology, 18: 117–126.
KOSAKOWSKI P., BURZEWSKI W. & KOTARBA M.J. 2003 (w druku) — Potencja³ naftowy utworów dolomitu g³ównego platformy wêglanowej Kamienia Pomorskiego. Cz. 2 — Analiza ropotwórczoœci. Prz. Geol., 51. KOTARBA M. & SZAFRAN S. 1985 — Zastosowanie analizatorów Rock-Eval i Oil Show w poszukiwaniach naftowych. Nafta, 41: 81–88. KOTARBA M.J., KOSAKOWSKI P., KOWALSKI A. & WIÊC£AW D. 1998 — Wstêpna charakterystyka geochemiczna substancji
orga-nicznej i potencja³ wêglowodorowy w utworach dolomitu g³ównego Ni¿u Polskiego. Pr. Pañstw. Inst. Geol., 165: 227–234.
KOTARBA M., KOWALSKI A. & WIÊC£AW D. 1994 — Nowa meto-da obliczeñ wskaŸnika CPI i wykorzystanie bameto-dañ dystrybucji n-alkanów i izoprenoidów w prospekcji naftowej. Mat. Symp. Badania geochemiczne i petrofizyczne w poszukiwaniach ropy naftowej i gazu ziemnego. Balice k.Krakowa, 27–28.06.1994. Wyd. IGNiG Kraków: 82–92.
OBERMAJER M., FOWLER M.G. & SNOWDON L.R. 1999 — Depositional environment and oil generation in Ordovician source rocks from southwestern Ontario, Canada: organic geochemical and petrological approach. AAPG Bull., 83: 1426–1453.
PETERS K.E. & CASSA M.R. 1994 — Applied source rock geochemi-stry. [In:] L.B. Magoon & W.G. Dow (eds.), The petroleum system — from source to trap. AAPG Memoir, 60: 93–120.
SOFER Z. 1984 — Stable carbon isotope compositions of crude oils: applicaton to source depositional environments and petroleum altera-tion. AAPG Bull., 68: 31–49.
WAGNER R. 1994 — Stratygrafia osadów i rozwój basenu cechszty-ñskiego na Ni¿u Polskim. Pr. Pañstw. Inst. Geol., 146.
WAGNER R. 2000 — Charakterystyka facjalna i paleogeograficzna utworów dolomitu g³ównego. [In:] Kotarba M. (ed.), Potencja³ i bilans generowania utworów dolomitu g³ównego basenu permskiego Polski – Blok II. Arch. BG Geonafta, Warszawa.
WILCZEK T. & MERTA H. 1992 — Wstêpne wyniki badañ pirolitycz-nych metod¹ Rock-Eval. Nafta, 48: 3–10.
Datowanie meteorytów kamiennych metod¹ potasowo-argonow¹
Piotr Mackiewicz*, Stanis³aw Ha³as*
Potassium-argon dating of stone meteorites. Prz. Geol., 51: 594–596.
S u m m a r y. We have determined the K/Ar dates of the six stone meteorites: Baszkówka, Norton County, Dimmitt, Pu³tusk, Chico Hills and Point of Rocks. We have obtained very precisely K content by isotope dilution mass spectrometry — max. relative error was 2% in the case of Norton County, in which the lowest %K was encountered. We have determined content of40Ar by static vacuum mass spec-trometry. The total argon released was treated as radiogenic argon, because the atmospheric argon was released by heating samples in 150°C and pumping off over a few hours. The obtained dates of stone meteorites varied from 1.28 to 3.91 Ga. The oldest dates are younger than the age of the Solar System by about 0.5 Ga, likely because we did not release all the radiogenic argon.
Key words: meteorites, Baszkówka, Pu³tusk, Norton County, Chico Hills, Point of Rocks, Dimmitt, K/Ar ages, K content, Ar content, mass spectrometry, isotope dilution
Meteoryty, z wyj¹tkiem ksiê¿ycowych i marsjañskich, s¹ zbudowane z materii o najstarszym znanym wieku a ich geneza œciœle wi¹¿e siê z narodzinami Uk³adu S³oneczne-go. Badania meteorytów pozwoli³y okreœliæ udzia³ pier-wiastków w sk³adzie materii, z której uformowa³ siê nasz uk³ad planetarny. Dla wiêkszoœci pierwiastków, z wyj¹tkiem najl¿ejszych, dane uzyskane z badañ meteory-tów s¹ dok³adniejsze i bardziej wiarygodne ni¿ informacje dostarczone przez analizê widmow¹ S³oñca. W meteory-tach rozpoznano oko³o 275 minera³ów, z których czêœæ jest identyczna z ziemskimi, ale wystêpuj¹ te¿ minera³y nie znane na Ziemi (Rubin, 1997).
Pierwsze datowania meteorytów kamiennych metod¹ K/Ar by³y wykonane w latach szeœædziesi¹tych i siedem-dziesi¹tych ubieg³ego wieku. Stwierdzono wówczas szero-ki zakres zmiennoœci koncentracji potasu od wartoœci rzêdu 100 ppm do 2200 ppm, przy czym najni¿sze koncentracje stwierdzono w achondrytach. Natomiast wiek meteorytów kamiennych zawiera siê w przedziale od 0,5 do 5 Ga (miliardów lat), por. Krankovsky & Zähringer (1966). W Polsce pierwsze datowania meteorytów Mt. Tazerzait i Baszkówka metod¹ K/Ar wykonali Ha³as i Wójtowicz (2001), którzy okreœlili wiek na podstawie
przeprowadzo-nych przez nich analiz argonu i analiz potasu wykonaprzeprowadzo-nych przez Dybczyñskiego i in. (2001).
W niniejszej pracy, ca³kowicie wykonanej w Pracowni Spektrometrii Mas Instytutu Fizyki UMCS, przedstawiamy wyniki datowania szeœciu meteorytów: Baszkówka (spadek 25.08.1994 r. we wsi Baszkówka w pobli¿u Piaseczna ko³o Warszawy), Pu³tusk (spadek 30.01.1868 r. w okolicach Pu³tuska), Norton County (spadek 18.02.1948 r. w Norton County, Kansas, USA), Chico Hills (znaleziony oko³o 1954 r. w Colfax County w Nowym Meksyku, USA), Point of Rocks (znaleziony oko³o 1954 r. w Colfax County w Nowym Mek-syku, USA) i Dimmitt (znaleziony oko³o 1942 r. w Castro County w Teksasie, USA). Cztery z tych meteorytów by³y wydatowane wczeœniej metodami K/Ar lub Rb/Sr.
Znaczenie datowania meteorytów kamiennych metod¹ K/Ar polega g³ównie na tym, ¿e cia³a te czêsto trac¹ znaczne iloœci argonu w wyniku ich chwilowego ogrzania podczas kolizji w przestrzeni miêdzyplanetarnej. Nie zawsze te zmia-ny kolizyjne s¹ wyraŸnie widoczne w badaniach petrograficz-nych, lecz ujawniaj¹ siê one podczas datowania metod¹ K/Ar.
Metodyka badañ
Datowania minera³ów, w Pracowni Spektrometrii Mas Instytutu Fizyki UMCS, metod¹ K/Ar s¹ przeprowadzane 594
Przegl¹d Geologiczny, vol. 51, nr 7, 2003
*Instytut Fizyki, Uniwersyet M.Curie-Sk³odowskiej, pl. M. Curie-Sk³odowskiej 1, 20-031 Lublin; halas@tytan.umcs.lublin.pl
od 1991 roku (Ha³as, 1995a, b). W tym celu zbudowano spe-cjaln¹ aparaturê z pró¿ni¹ statyczn¹ ze spektrometrem MS-10 (prod. AEI, Anglia) do analizy argonu oraz zmodyfi-kowano spektrometr produkcji radzieckiej MI-1305 z ter-moemisyjnym Ÿród³em jonów do analizy potasu.
Wiek minera³u liczy siê od chwili jego przejœcia przez temperaturê zamkniêcia, przy której szybkoœæ gromadzenia siê izotopu radiogenicznego40Ar jest znacznie wiêksza od
szybkoœci jego dyfuzji z ziaren minera³u (Ha³as, 1995b). Tak okreœlony wiek oblicza siê na podstawie prawa rozpadu pro-mieniotwórczego. Odpowiedni wzór zastosowany do izoto-pu40K ma postaæ (Geyh & Schleicher, 1990):
t= ⋅ + 1804 9 54 1 40 40 , Ga ln , Ar K [1]
gdzie40K i 40Ar oznaczaj¹ odpowiednio koncentracjê
potasu-40 i radiogenicznego argonu-40 w badanej próbce.
Analiza potasu jest przeprowadzana metod¹
rozcieñ-czenia izotopowego (Ha³as, 2001; Mackiewicz, 2002). Metoda ta polega na pomiarze sk³adu izotopowego próbki powsta³ej ze zmieszania odwa¿ki badanego minera³u ze œcisle okreœlon¹ iloœci¹ tego samego pierwiastka, ale o sztucznie zmienionym i dok³adnie znanym sk³adzie izoto-powym — tzw. znacznika. Sk³ad izotopowy potasu w przy-rodzie jest sta³y (Burnett i in., 1966), wystarczy wiêc wyznaczyæ ca³kowit¹ zawartoœæ potasu w próbce, a nastêp-nie obliczyæ koncentracjê40K:
40K =0 01167, % % 29 8478, % m K pmoli mg K a ⋅ = ⋅ [2]
gdzie: %K jest zawartoœci¹ procentow¹ potasu w prób-ce, ma— mas¹ atomow¹ potasu, a liczba 0,01167 oznacza
zawartoœæ40K w próbce naturalnej.
W przypadku meteorytów pomiar jest trudny ze wzglê-du na znikom¹ zawartoœæ potasu — poni¿ej 1%. Przygoto-wanie próbek meteorytów wymaga zachowania wysokiej higieny spektrometrycznej i dok³adnoœci. Kawa³ki mete-orytów, z wnêtrza meteorytu, zosta³y owiniête w foliê mie-dzian¹ i skruszone m³otkiem. Nastêpnie z powsta³ego kruszywa, za pomoc¹ magnesu, odseparowano grudki ¿elaza rodzimego. Pozosta³y urobek podzielono na dwie czêœci, do analizy potasu i analizy argonu. Próbka przezna-czona do analizy zawartoœci potasu by³a kilkakrotnie wygotowana w wodzie destylowanej w platynowym naczyniu, aby pozbyæ siê potasu zaabsorbowanego na
Zie-mi i innych zanieczyszczeñ. Po wysuszeniu w cieplarce, ca³oœæ zosta³a utarta w moŸdzierzu agatowym. Nastêpnie w naczyniu platynowym nawa¿ono ok. 15 mg próbki i 300 mg wzorca (w postaci wodnego roztworu), odparowano nadmiar wody na kuchence elektrycznej i dodano oko³o 2 cm3 kwasu ortofosforowego — H
3PO4 spreparowanego z
P2O5 cz.d.a. (czysty do analiz) i wody redestylowanej.
Ca³oœæ ogrzewano, a¿ do ca³kowitego rozpuszczenia prób-ki. Po ostygniêciu roztwór przelano do poliuretanowych fiolek, szczelnie zamkniêto i opisano (Mackiewicz, 2002).
Koncentracja argonu radiogenicznego w badanych próbkach zosta³a okreœlona równie¿ metod¹ rozcieñczenia izotopowego. Jako znacznik wykorzystano czysty izotop argonu-38. Metoda znacznika 38Ar polega na dodawaniu,
poprzez pipetowanie, do wyekstrahowanych z próbki gazów dok³adnie znanej iloœci wzorca (Dalrymple & Lanphere, 1969). W celu wyeliminowania argonu atmosferycznego ka¿da próbka by³a przez kilka godzin wygrzewana w tempe-raturze 150°C. W tym czasie by³a stale odpompowywana za pomoc¹ pompy jonowej, a nastêpnie grzana stopniowo do temperatury 1270°C i za pomoc¹ spektrometru mas wyko-nane zosta³y pomiary stosunku natê¿eñ pr¹dów jonowych
40Ar/38Ar. Znaj¹c stosunek40Ar/38Ar i iloœæ znacznika38Ar o
w mieszaninie mo¿na okreœliæ dok³adnie koncentracjê40Ar
wyekstrahowanego z próbki: 40Ar = 38 40 38 Ar Ar m Ar o z z ⋅ ⋅ [3]
gdzie m — masa próbki,40Ar
zi38Arz— odpowiednio
natê¿enie pr¹du jonowego argonu-40 i argonu-38.
Wyniki i dyskusja
Otrzymany przez nas wiek meteorytów zosta³ obliczony na podstawie zmierzonych koncentracji potasu i argonu–40 metodami spektrometrii mas. 40Ar potraktowano jako
wy³¹cznie radiogeniczny, poniewa¿ argon atmosferyczny by³ usuniêty poprzez kilkugodzinne pompowanie próbki wygrze-wanej w temperaturze 150ºC. Ekstrakcja argonu radiogenicz-nego zosta³a przeprowadzona w dwóch cyklach, podczas wygrzewania w maksymalnej temperaturze ok. 1270°C.
Uzyskane daty (tab. 1) charakteryzuj¹ siê niewielkim b³êdem wzglêdnym spowodowanym analiz¹ potasu (mak-symalnie 2% w przypadku Norton County, przy zawartoœci potasu 0,01%). Koncentracja potasu w Baszkówce, 680
595 Przegl¹d Geologiczny, vol. 51, nr 7, 2003
Meteoryt Meteorite Typ Type Zawartoœæ K K content[%] B³¹d Error[%] Stê¿enie40Ar 40 Ar content [pmol/mg] Wiek Age[Ga] B³¹d Error[%] Wiek z publikacji Age by references
Norton County achondryt
(aubryt) 0,0101 1,98 (0,203)0,171 (3,62)3,35 2,24 4,7 Ga Rb/Sr (wg 1) Baszkówka L5 0,0724 1,67 1,580 (1,751) 3,75 (3,91) 1,95 3,8 Ga K/Ar (wg 2) Point of Rocks L6 0,0664 0,74 (0,214)0,119 (1,28)0,82 1,24 0,46 GaRb/Sr (wg 3) Dimmitt H3–H4 0,1171 0,66 0,848 (0,909) 2,16 (2,25) 1,20 2,8 Ga K/Ar (wg 4) Chico Hills H4 0,0823 0,23 (1,724)1,659 (3,68)3,62 1,03 Pu³tusk H5 0,1248 0,81 2,673 (2,772) 3,72 (3,77) 1,29
Tab. 1. Wyniki datowania meteorytów. W nawiasach podano sumaryczne stê¿enie40
Ar z dwóch cykli ekstrakcji oraz odpowia-daj¹ce im wieki
Table 1. K/Ar dates of studied meteorites. In brackets total40Ar content from the two extraction cycles and respective ages are given
ppm, zmierzona metod¹ aktywacji neutronowej (Dybczy-ñski i in., 2001) jest obarczona 10% b³êdem. Metoda roz-cieñczenia izotopowego pozwala uzyskaæ znacznie wiêksz¹ precyzjê (tab. 1).
Wieki zbadanych meteorytów, aczkolwiek okreœlonych z wysok¹ precyzj¹ pomiarowa, mog¹ byæ obarczone b³êdem systematycznym, na co wskazuj¹ zauwa¿alne iloœci argonu wydzielonego w drugim cyklu wygrzewania próbki. Argon-40 wyekstrahowany w drugim cyklu stanowi³: w Baszkówce — 11%, w Norton County — 18%, w Dimmitt — 7%, w Pu³tusku — 4%, w Chico Hills — 4% i w Point of Rocks — 80% argonu wyekstrahowanego w pierwszym cyklu wygrzewania próbki. Wynika st¹d, ¿e nie ca³y argon zosta³ wyekstrahowany. Stosowany tygiel wysokotempera-turowy pozwala³ na uzyskanie temperatury oko³o 1270°C, co by³o w pe³ni wystarczaj¹ce w przypadku datowania minera³ów ziemskich — ³yszczyków, skaleni czy hornblen-dy. W przypadku meteorytów temperatura ca³kowitej eks-trakcji argonu mo¿e siêgaæ ok. 1500°C (Shukholukov & Levskij, 1972). Celowe wydaje siê powtórzenie badañ po zbudowaniu nowego tygla wysokotemperaturowego.
Koncentracja 40Ar wg Scherera i in. (2001) dla trzech
ró¿nych odwa¿ek Baszkówki zawiera siê od 2,13 do 2,53 pmol/mg. Uzyskany przez nas wynik, 1,75 pmol/mg, jest ni¿szy o 25%. Obliczaj¹c wiek dla powy¿szych koncentracji argonu-40 otrzymujemy: 4,23–4,51 Ga i 3,91 Ga. Zatem, w przypadku Baszkówki, nasz wiek jest o ok. 0,5 Ga zani¿ony.
Wyznaczony przez nas wiek meteorytu Dimmitt (2,25 Ga) jest ni¿szy ni¿ podany w pracy Srinivasana (1977). Wynika to przede wszystkim st¹d, ¿e Srinivasan (1977) nie wyznacza³ zawartoœci procentowej potasu, lecz przyj¹³ na podstawie literatury wartoœæ 730 ppm, która jest znacznie ni¿sza ni¿ dla zbadanej przez nas próbki tego meteorytu.
Cztery z badanych meteorytów maj¹ daty K/Ar tylko 0,5 do 1 Ga ni¿sze od wieku Uk³adu S³onecznego, który to wiek wykazuje Norton County badany metod¹ Rb/Sr (Bogard, 1967), natomiast dwa z nich (Point of Rocks i Dimmitt) maj¹ wyraŸnie ni¿sze daty K/Ar. Te dwa meteoryty z pewnoœci¹ utraci³y znaczn¹ czêœæ argonu radiogenicznego podczas przeby-wania w przestrzeni miêdzyplanetarnej i przelotu przez atmosfe-rê ziemsk¹. G³ównym powodem utraty czêœci argonu radiogenicznego s¹ kolizje w przestrzeni miêdzyplanetarnej, np. wiêkszoœæ chondrytów typu L wykazuje odm³odzenie o ok. 0,5 Ga lub 0,8 do 0,9 Ga, zaœ w przypadku chondrytów typu H rozk³ad statystyczny wieku kolizji jest znacznie szer-szy (Grier i in., 1997). Datowanie momentów kolizji mo¿e byæ przeprowadzane metod¹40Ar/39Ar. Grier i in. stwierdzili
t¹ metod¹, ¿e Dimmitt wykazuje o ok. 0,9 Ga m³odszy wiek w porównaniu z wiekiem cia³a macierzystego, który zosta³ okreœlony na 4,54±0,08 Ga metod¹ o³owiowo-o³owiow¹ (por. http://www.geosci.unc.edu/faculty/bvmiller/CurrRes/ Dimmitt/Dimmitt.htm).
Jeœli chodzi o uzyskane daty metod¹ K/Ar dla meteory-tu kamiennego Point of Rocks, to nasz wynik z pierwszej ekstrakcji (0,82 Ga) jest ju¿ zawy¿ony w porównaniu z wiekiem 0,46 Ga uzyskanym metod¹ Rb/Sr (Nakamura i in., 1990). Mo¿e to byæ spowodowane tym, ¿e ten silnie odm³odzony kolizyjnie meteoryt by³ poddany wysokotem-peraturowej ekstrakcji argonu po zbadanych wczeœniej meteorytach. W zwi¹zku z tym wp³yw argonu wydzielone-go z pozosta³ych w tyglu „popio³ach” z poprzednich mete-orytów by³ szczególnie widoczny.
Wnioski
W niniejszej pracy przedstawiamy wyniki datowania szeœciu meteorytów. Wyniki prezentowane w tab. 1
mieszcz¹ siê w zakresie wyników publikowanych przez innych autorów (Krankovsky & Zähringer, 1966).
Pomimo trudnoœci aparaturowych z ekstrakcj¹ argonu mogliœmy z pewnoœci¹ stwierdziæ, ¿e dwa meteoryty: Dim-mitt i Point of Rocks, utraci³y znaczn¹ czêœæ argonu pod-czas lotu w przestrzeni kosmicznej oraz przez atmosferê ziemsk¹ i dlatego wykazuj¹ tak niski wiek. Poniewa¿ w przypadku wiêkszych cia³ meteorytowych g³ównym powodem utraty argonu s¹ kolizje w przestrzeni miêdzy-planetarnej, zatem wiek K/Ar tych meteorytów mo¿e s³u¿yæ do datowania tych zdarzeñ. Pozosta³e meteoryty zachowa³y niemal ca³y argon radiogeniczny.
Datowanie meteorytów przeprowadzono w ramach dzia³alno-œci statutowej Instytutu Fizyki Uniwersytetu M. Curie-Sk³odow-skiej w Lublinie. Autorzy dziêkuj¹ dr Marianowi Stêpniewskiemu za próbkê meteorytu Baszkówka. Próbka meteorytu Pu³tusk pochodzi ze zbiorów Muzeum Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Krakowie. Pozosta³e próbki pochodz¹ z kolekcji Uniwer-sytetu w Nowym Meksyku (UNM) i zosta³y pozyskane dziêki ini-cjatywie dr Tomasza Durakiewicza z UMCS i ¿yczliwoœci pani dr Rhian Jones z UNM.Sk³adamy równie¿ serdeczne podziêkowa-nia recenzentowi niniejszej pracy, Pani dr El¿biecie Jackowicz z Pañstwowego Instytutu Geologicznego, za cenne wskazówki i uwagi, których uwzglêdnienie podnios³o wartoœæ opublikowanej wersji tekstu.
Literatura
BURNETT D.S., LIPPOLT H.J. &WASSERBURG G.J. 1966 — The Relative Isotopic Abundance of40K in Terrestrial and Meteoritic
Samples. Jour. Geophys. Res., 71: 1249–1269.
BOGARD D. 1967 — Internal Rb–Sr isochron age, Earth Planet. Sc. Let., 3: 179.
DALRYMPLE G. B. & LANPHERE M. A. 1969 — Potassium Argon Dating, Principles, Techniques and Applications to Geochronology. W. H. Freeman and Company, San Francisco.
DYBCZYÑSKI R., CHWASTOWSKA J., DANKO B., KULISA K., POLKOWSKA-MOTRENKO H., SAMCZYÑSKI Z., STERLIÑSKA E. & SZOPA Z. 2001 — A study on chemical composition of Baszków-ka and Mt. Tazerzait. Geol. Quarter., 45: 289–301.
GEYH M.A. & SCHLEICHER H. 1990 — Absolute Age Determination. Springer-Verlag, Berlin.
GRIER J.A., SWINDLE T.D. and KRING D.A. 1997 —40Ar/39Ar
analyses of Orvinio (H6): further lessons on incomplete degassing of impact melt breccias. Proc. Lunar and Planet. Sc., 28: 467. HA£AS S. 1995a — Geochronologia izotopowa oparta na rozpadzie promieniotwórczym potasu-40. Prz. Geol., 43: 993–998.
HA£AS S. 1995b — Fizyczne podstawy termochronologii argonowej, [In:] Ogólnopolska Sesja Nauk. pt. Datowanie minera³ów i ska³ w oparciu o rozpad promieniotwórczy potasu-40. UMCS, Lublin. HA£AS S. 2001 — Analiza pierwiastkowa technik¹ rozcieñczenia izotopowego na przyk³adzie okreœlania zawartoœci potasu w minera³ach datowanych metod¹ K/Ar. Elektronika, 42: 53–55.
HA£AS S. & WÓJTOWICZ A. 2001 — K/Ar dating and stable isotope analysis of the Baszkówka and Mt. Tazerzait L5 chondrites. Geol. Quarter., 45: 315–317.
KRANKOWSKY D. & ZÄHRINGER J. 1966 — K–Ar ages of meteo-rites, [In:] Shaffer O.A. and Zähringer J. (ed.) Potassium Argon Dating. Springer–Verlag, Berlin.
MACKIEWICZ P. 2002 — Datowanie meteorytów metod¹ potaso-wo-argonow¹. Arch. Wydz. Mat. Fiz. Inform. UMCS, Lublin. NAKAMURA N., FUJIWARA T. & SUSUMU N. 1990 — Young asteroid meltting event indicated by RB-Sr dating of the Point of Rocks meteorite. Nature, 345: 51–52.
RUBIN A.E. 1997 — Mineralogy of meteorite groups, Met. Plan. Sc., 32: 231–247.
SCHERER P. & SCHULTZ L. 2001 — Noble gases in Baszkówka and Mt. Tazerzait. Geol. Quarter., 45: 313–314.
SHUKHOLUKOV U. & LEVSKIJ L.K. 1972 — Geochemistry and Cosmo-chemistry of Isotopes of Noble Gases. Atomizdat, Moscow. SRINIVASAN B. 1977 — Noble gases in six ordinary chondrites: comparison of exposure ages from noble gases with26
Al. Ages, Geochim. et Cosmochim. Acta, 41: 977.
596
