Prace badawcze Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej
Maciej Podemski*
Europejska Wspólnota Energii Ato-mowej (European Atomic Energy Com-munity — Euratom) umacnia œwiatow¹ pozycjê Europy w wykorzystaniu energii atomowej tak¿e poprzez specjalistyczne badania naukowe oraz rozwój nowocze-snych technologii j¹drowych. Plany badawcze i technologiczne Euratomu s¹ realizowane dziêki tworzeniu wielolet-nich Programów Ramowych Badañ, Rozwoju Technolo-gicznego i Prezentacji Unii Europejskiej. Szósty Program Ramowy Euratomu, dotycz¹cy badañ i dzia³alnoœci szkole-niowej w sektorze j¹drowym (2002–2006), jest chwili obecnej na etapie koñcowego wykonania, natomiast
w ostatnich fazach przygotowañ znajduje siê Siódmy Pro-gram Ramowy Euratomu, który ma obj¹æ okres 2007–2011.
Przegl¹d kierunków badawczych tych dwóch progra-mów pozwala na scharakteryzowanie wizji Euratomu dotycz¹cej g³ównych problemów europejskiej energetyki j¹drowej w XXI wieku.
Kontrolowana synteza termoj¹drowa (fuzja j¹drowa)
Fuzja j¹drowa jest Ÿród³em energii S³oñca i innych gwiazd. Wyzwolenie tej energii w warunkach ziemskich wymaga utrzymania plazmy (ca³kowicie zjonizowanego gazu) w ekstremalnie wysokiej temperaturze. Program badawczy Euratomu, prowadzi badania w zakresie fizyki i technologii syntezy termoj¹drowej — zajmuje siê nie-zbêdnymi w tym procesie materia³ami oraz metodami
737
Przegl¹d Geologiczny, vol. 54, nr 9, 2006
S£OWO OD REDAKTORA NACZELNEGO
Zmiany w tabeli stratygraficznej (patrz str. 824)
W³odzimierz Mizerski*
Po opublikowaniu nowego podzia³udziejów Ziemi (Mizerski, 2005) —
Przegl¹d Geologiczny nr 2/2005,
nast¹pi³a ¿ywa dyskusja zarówno na forum krajowym, jak i miêdzynaro-dowym, której wyniki prezentowane by³y na ³amach naszego czasopisma (Marks, 2005, 2006; Skompski, 2006). W najwa¿niejszej sprawie — rangi czwartorzêdu, nie osi¹gniêto konsensusu i zaproponowano, by potraktowaæ go jako suberê lub subokres (w ca³ej tabeli stratygraficz-nej tylko czwartorzêd by³by jednostk¹ tej rangi) obej-muj¹cy, oprócz holocenu i plejstocenu, równie¿ gelas — najwy¿sze piêtro pliocenu. Zwolennicy czwartorzêdu jako okresu geologicznego nie sk³adaj¹ jeszcze broni i zapowiadaj¹ dalsz¹ walkê.
Wed³ug rekomendacji Miêdzynarodowej Komisji Stratygrafii (The International Commission on Stratigra-phy — ICS), czwartorzêd jest jednostk¹ nieformaln¹, wymagaj¹c¹ zatwierdzenia przez Miêdzynarodowy
Kon-gres Geologiczny. Szczegó³owe informacje na temat tabeli znajduj¹ siê na stronie internetowej pod adresem www.stratigraphy.org
Z innych zmian nale¿y odnotowaæ propozycjê zwiêk-szenia iloœci oddzia³ów (epok) w kambrze do czterech (propozycja wymaga jeszcze ratyfikacji), wprowadzenie numeracji piêter (wieków) w obrêbie kambru i ordowiku (do czasu gdy ich nazwy w³asne nie zostan¹ zatwierdzo-ne) oraz nieznaczn¹ zmianê wieku granicy miêdzy plej-stocenem a holocenem. Na ok³adce niniejszego numeru (str. 824) prezentujemy zmienion¹ tabelê stratygraficzn¹.
W porównaniu z poprzednio publikowan¹ tabel¹ stra-tygraficzn¹ (Prz. Geol. 2/2005 str. 176) wprowadzono równie¿ nieznaczne zmiany w polskim nazewnictwie w obrêbie karbonu (zaproponowane przez Skompskiego, 2006). Spolszczono tak¿e nazwê najwy¿szej epoki syluru. Pozosta³e zmiany s¹ kosmetyczne. Z tabeli wynika, ¿e podobnie jak do tej pory bêdziemy w naszym czasopiœmie stosowaæ nazwê „czwartorzêd” tylko dla okreœlonego prze-dzia³u czasowego czy zespo³u osadów, nie zaœ jako nazwê oddzia³u czy epoki. Jednak dla unikniêcia dwuznacznoœci dotycz¹cej czasu trwania tej jednostki sugerujemy, by u¿y-waæ wy³¹cznie nazw jednostek stratygraficznych, których granice s¹ jednoznacznie okreœlone.
*Pañstwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; wlodzimierz.mizerski@pgi.gov.pl
EONO TEM EON EONO THEM EON
ODDZIA£ SERIES EPOKA EPOCH PIÊTRO STAGE WIEK AGE WIEK (mln AGE (Ma)
lat) HOLOCEN HOLOCENE PLEJSTOCEN PLEISTOCENE GÓRNY/PÓNY UPPER/LATE ŒRODKOWY MIDDLE DOLNY/WCZESNY LOWER/EARLY PLIOCEN PLIOCENE GELAS GELASIAN PIACENT PIACENZIAN ZANKL ZANCLIAN MESSYN MESSINIAN TORTON TORTONIAN MIOCEN MIOCENE SERRAWAL SERRAVALLIAN LANG LANGHIAN BURDYGA£ BURDIGALIAN AKWITAN AQUITANIAN OLIGOCEN OLIGOCENE SZAT CHATTIAN RUPEL RUPELIAN EOCEN EOCENE PRIABON PRIABONIAN BARTON BARTONIAN LUTET LUTETIAN PALEOCEN PALEOCENE IPRES YPRESIAN TANET THANETIAN SELAND SELANDIAN DAN DANIAN MASTRYCHT MAASTRICHTIAN GÓRNY/PÓNY UPPER/LATE GÓRNY/PÓNY UPPER/LATE KAMPAN CAMPANIAN SANTON SANTONIAN KONIAK CONIACIAN TURON TURONIAN CENOMAN CENOMANIAN ALB ALBIAN APT APTIAN BARREM BARREMIAN HOTERYW HAUTERIVIAN WALAN¯YN VALANGINIAN BERIAS BERRIASIAN GÓRNY/PÓNY UPPER/LATE GÓRNY/PÓNY UPPER/LATE GÓRNY/PÓNY UPPER/LATE DOLNY/WCZESNY LOWER/EARLY ŒRODKOWY MIDDLE DOLNY/WCZESNY LOWER/EARLY ŒRODKOWY MIDDLE DOLNY/WCZESNY LOWER/EARLY ŒRODKOWY MIDDLE DOLNY/WCZESNY LOWER/EARLY DOLNY/WCZESNY LOWER/EARLY ŒRODKOWY MIDDLE TYTON TITHONIAN KIMERYD KIMMERIDGIAN OKSFORD OXFODIAN KELOWEJ CALLOVIAN BATON BATHONIAN BAJOS BAJOCIAN AALEN AALENIAN TOARK TOARCIAN PLIENSBACH PLIENSBACHIAN SYNEMUR SINEMURIAN HETANG HETTANGIAN RETYK RHAETIAN NORYK NORIAN KARNIK CARNIAN LADYN LADINIAN ANIZYK ANISIAN OLENEK OLENEKIAN IND INDUAN CZANGSING CHANGHSINGIAN WUCZIAPING WUCHIAPINGIAN LOPING LOPINGIAN GWADELUP GUADALUPIAN CAPITAN CAPITANIAN WORD WORDIAN ROAD ROADIAN CISURAL CISURALIAN KUNGUR KUNGURIAN ARTYÑSK ARTINSKIAN SAKMAR SAKMARIAN ASSEL ASSELIAN PENSYL W AN PENSYL VALIAN MISSISSIP MISSISSIPPIAN G¯EL GZHELIAN KASIMOW KASIMOVIAN MOSKOW MOSCOVIAN BASZKIR BASHKIRIAN SERPUCHOW SERPUKHOVIAN WIZEN VISEAN TURNEJ TOURNAISIAN FAMEN FAMENNIAN FRAN FRASNIAN ¯YWET GIVETIAN EIFEL EIFELIAN EMS EMSIAN PRAG PRAGIAN LOCHKOW LOCHKOVIAN PRZYDOL PRIDOLI LUDLOW LUDLOW LUDFORD LUDFORDIAN GORST GORSTIAN HOMER HOMERIAN SHEINWOOD SHEINWOODIAN WENLOK WENLOCK LANDOWER LLANDOVER TELYCH TELYCHIAN AERON AERONIAN RHUDDAN RHUDDANIAN HIRNANT HIRNANTIAN DARRIWIL DARRIWILIAN TREMADOK TREMADOCIAN PAIB PAIBIAN FURONG FURONGIAN ODDZIA£ 3 SERIES 3 KAMBR CAMBRIAN ORDOWIK ORDOVICIAN SYLUR SILURIAN PALEOZOIK PALEOZOIC FANEROZOIK PHANEROZOIC DEWON DEVONIAN KARBON CARBONIFEROUS PERM PERMIAN TRIAS TRIASSIC JURA JURASSIC MEZOZOIK MESOZOIC KREDA CRET ACEOUS PALEOGEN PALEOGENE KENOZOIK CENOZOIC NEOGEN NEOGENE SYSTEM SYSTEM OKRES PERIOD
ERA TEM ERA ERA THEM ERA EDIAKAR EDIACARAN PREKAMBR PRECAMBRIAN PRO TEROZOIK PRO TEROZOIC ARCHAIK ARCHEAN KRIOGEN CRYOGENIAN TON TONIAN STEN STENIAN ECTAS ECTASIAN KALYM CALYMMIAN STATER STATHERIAN OROSIR OROSIRIAN RIAK RHYACIAN SIDER SIDERIAN
DOLNA GRANICA NIEOKREŒLONA
LOWER LIMT IS NOT DEFINED PALEOARCHAIK PALEOARCHEAN MEZOARCHAIK MESOARCHEAN EOARCHAIK EOARCHEAN NEOARCHAIK NEOARCHEAN PALEO-PROTEROZOIK PALEO-PROTEROZOIC MEZO-PROTEROZOIK MESO-PROTEROZOIC NEO-PROTEROZOIK NEO-PROTEROZOIC 1000 1600 2500 2800 3200 3600 0,0118 1,806 5,332 23,03 33,9±0,1 55,8±0,2 65,5±0,3 99,6±0,9 145,5±4,0 161,2±4,0 175,6±2,0 199,6±0,6 228,0±2,0 245,0±1,5 251,0±0,4 260,4±0,7 270,6±0,7 299,0±0,8 306,5±1,0 311,7±1,1 318,1±1,3 326,4±1,6 345,3±2,1 359,2±2,5 385,3±2,6 397,5±2,7 416,0±2,8 418,7±2,7 422,9±2,5 428,2±2,3 443,7±1,5 460,9±1,6 471,8±1,6 488,3±1,7 501,0±2,0 510,0** 542,0±1,0 EONO TEM EON EONO THEM EON
ODDZIA£ SERIES EPOKA EPOCH PIÊTRO STAGE WIEK AGE WIEK (mln AGE (Ma)
lat)
SYSTEM SYSTEM OKRES PERIOD
ERA TEM ERA ERA THEM ERA 251,0±0,4 FANEROZOIK PHANEROZOIC ŒRODKOWY MIDDLE GÓR./PÓ. UPP./LAT. GÓR./PÓ. UPP./LAT. DOL./WCZ. LOW./EAR. DOL./WCZ. LOW./EAR. ŒRODKOWY MIDDLE CZW AR TORZÊD QUA TERNAR Y PIÊTRO 2 STAGE 2 PIÊTRO 2 STAGE 2 PIÊTRO 1 STAGE 1 PIÊTRO 4 STAGE 4 PIÊTRO 7 STAGE 7 PIÊTRO 9 STAGE 9 PIÊTRO 10 STAGE 10 PIÊTRO 3 STAGE 3 PIÊTRO 3 STAGE 3 PIÊTRO 5 STAGE 5 PIÊTRO 5 STAGE 5 PIÊTRO 6 STAGE 6 PIÊTRO 6 STAGE 6 ODDZIA£ 2 SERIES 2 ODDZIA£ 1 SERIES 1 521,0** *
**– PROPOZYCJA ICS– WIEK GRANIC JEDNOSTEK JEST NIEFORMALNY I WYMAGA ZATWIERDZENIA
