Miêdzynarodowe badania zmian klimatu
prowadzone przez Pañstwowy Instytut Geologiczny w ramach NATO Science
Izabela Ploch*
Po raz pierwszy zespó³ badawczy z Pañstwowego Instytutu Geologicznego prowadzi miêdzynarodowy grant w ra-mach program naukowego NATO
Securi-ty Through Science, którego celem jest
wspieranie rozwoju bezpieczeñstwa, sta-bilnoœci i solidarnoœci miêdzy zaanga-¿owanymi krajami, otrzymany w formie wsparcia — Collaborative Linkage Grants (CLG). Forma ta stwarza mo¿liwoœci rozwijania
wspó³pracy zespo³ów badawczych z krajów NATO i z krajów partnerskich Rady Partnerstwa Euroatlantyckiego EAPC oraz Krajów Dialogu Œródziemnomorskiego. Tema-tyka grantu mo¿e obejmowaæ tylko priorytetowe tematy badawcze.
Finansowany przez NATO grant dotyczy zagro¿eñ powodowanych przez zmiany klimatu. Zagadnienia bez-pieczeñstwa mog¹ byæ wielorako rozumiane, dlatego ze wzglêdu na dalekosiê¿ne skutki zmian klimatu, temat ten znalaz³ siê w krêgu zainteresowañ NATO. Konsekwencje zmian klimatycznych dla bezpieczeñstwa mog¹ byæ ogromne i dotkn¹ g³ównie kraje ubogie. Na skutek zmian klimatu zmniejszeniu ulegn¹ zasoby ¿ywnoœci i wody, co w dalszej konsekwencji mo¿e prowadziæ do zagro¿enia destabilizacj¹ geopolityczn¹ i konfliktów zbrojnych.
Wspó³czeœnie obserwowane jest nasilenie negatywnych zjawisk pogodowych, czêsto o katastrofalnych skutkach. Dalsze zmiany klimatyczne mog¹ mieæ ogromne konse-kwencje ekonomiczne i spo³eczne, dlatego tak istotne jest okreœlenie mo¿liwoœci adaptacji do nowych warunków i skali zniszczeñ, które mog¹ byæ przez nie spowodowane. Koniecznoœæ takich oszacowañ jest podkreœlana w wielu raportach dotycz¹cych klimatu Ziemi, miêdzy innymi przez International Panel on Climate Changes (IPCC).
Wp³yw zmian klimatycznych bêdzie najsilniej odczuwal-nych w krajach, których nie bêdzie staæ na szybkie usuniê-cie ich negatywnych skutków. Do takich krajów nale¿y równie¿ Polska, dlatego tak wa¿ne jest oszacowanie poten-cjalnych zagro¿eñ w naszym regionie.
Istnieje kilka scenariuszy przysz³ych zmian klimatu. Ze wzglêdu na ogromne konsekwencje takich zdarzeñ, prognozy musz¹ byæ uzupe³nione o dok³adne dane, pozwa-laj¹ce uzyskaæ bardziej realne trendy przysz³ych zmian. Przewidywanie zmian klimatycznych i ich konsekwencji nie mo¿e opieraæ siê na obserwacjach stabilnego klimatu ostatnich kilku tysiêcy lat. W prognozowaniu powinny byæ wykorzystane dane z okresów gwa³townych zmian klima-tu, które mog¹ powtórzyæ siê w przysz³oœci, szczególnie zapisy o wysokiej rozdzielczoœci ostatnich kilkudziesiêciu tysiêcy lat, jak równie¿ informacje o mechanizmach efektu cieplarnianego w kredzie.
Oszacowanie przysz³ych zmian klimatu i ich konse-kwencji jest niezwykle istotne dla gospodarki kraju. Poz-woli oceniæ wra¿liwoœæ poszczególnych obszarów, ich mo¿-liwoœci adaptacji do zmieniaj¹cych siê warunków oraz oszacowaæ potencjale starty i zniszczenia.
Temat grantu badawczego œwiadczy o dostrzeganiu przez jednostki naukowe NATO zagro¿eñ zwi¹zanych ze zmianami klimatu. W grancie bierze udzia³ miêdzynarodo-we konsorcjum, do którego nale¿¹: Izrael (Geological Survey of Izrael), Niemcy (Institut für Geologie, Mineralo-gie und Geophysik, Ruhr-Universität), Szwajcaria (Geolo-gical Institute, University of Neuchâtel) i USA (Idaho Na-tional Laboratory). Grant zosta³ zorganizowany i jest pro-wadzony w Pañstwowym Instytucie Geologicznym przez dr Izabelê Ploch. Jest to cenna inicjatywa, stanowi¹ca po-cz¹tek dalszych badañ i rozwoju kooperacji miêdzy zainte-resowanymi krajami oraz nowych projektów badawczych.
208
Przegl¹d Geologiczny, vol. 54, nr 3, 2006
*Muzeum Geologiczne Pañstwowego Instytutu Geologiczne-go, ul. Rakowiecka 4, 00-750 Warszawa; izabela.ploch@pgi.gov.pl
