Jadwiga Lipińska,Monika
Kołodko,Janina Wiercińska,Hubert
Górski,Zbigniew Szafrański
Deir El-Bahari. Świątynia Totmesa III
Informator Archeologiczny : badania 14, 279-280
279
A rc h ite k c i m is ji kontynuowali badania nad h isto rią budowy świąty ni 1 nad modułem architektonicznym użytym p rze z starożytnych a rch i tektów. W związku z tym przeprowadzono s z e r e g sondaży. W Ich w y niku zlokalizowano w szystkie depozyty fundacyjne znane z raportów Na v ille 's i W inlocka /M isje angielska l amerykańska/, ale niedokładnie zaznaczone na opublikowanych planach świątyni. Znaleziono rów nież fun damenty nie zachowanej rampy kaplicy Hathor.
E giptolodzy m is ji p row ad zili p race dokumentacyjne 1 studyjne nad kilkoma elem entam i świątyni. Osiągnięto postęp w badaniach dek oracji górnego portyku, gdzie um ieszczono najw ięcej bloków pozwalających na nową in terp reta cję tej c zę ś c i świątyni. Uzupełnienie n ajgorzej zachowa nych scen wskazuje, że portyk przedstaw iał koronację królow ej Hatszepsut na faraona.
Również w ie le fragm entów um iejscowiono w dolnym, północnym portyku. T rw a opracowywanie projektu jego rekonstrukcji.
W eryfikowano również dokumentację rysunkową ścian dwóch kaplic Anubisa 1 wspomnianego portyku dolnego do ich planowanej publikacji. Wykonano też ostateczną w e ry fik a c ję dokumentacji kaplicy ptolem ejskiej do pracy będącej w druku. Prowadzono rów nież dokumentację - kopie 1:1 i foto gra fie - scen narodzinowych w portyku narodzin i scen w r ó ż nych częściach świątyni, które były niszczone i rekonstruowane w sta ro żytn o ści. Ta ostatnia dokumentacja została wykonana w związku z p r z y gotowywaną pracą o h is to rii d ek oracji świątyni.
DEIR E L -B A H A R I Polska Stacja A rc h e o lo g ii Świątynia Totm esa III Śródziem nom orskiej
UW w K a irz e
Egipska Służba Starożytności Badania prowadziła d oc.d r Jadwiga Lipińska, udział w z ię li m gr m gr Monika -Kołodko, Ja nina W iercińska, Hubert G órski i Zbigniew Szafrański. Finansowała Stacja AŚUW . V II kam pania dokum entacyjno-konserwatorska. P ra ce rekonstrukcyjne p rzy świątyni Totm esa III.
P r a c e skoncentrowane były na dwóch podstawowych zagadnieniach: kontynuowaniu dobierania i składania fragm entów re lie fó w w magazynach zabytków z wykopalisk o ra z segregowaniu, porządkowaniu i studiowaniu ogrom nej masy architektonicznych fragm entów z piaskowca, składowa nych p row izoryczn ie w czasie wykopalisk na teren ie świątyni i w je j pobliżu. W wyniku kontynuacji rozpoczętego w poprzednim sezon ie do bierania i zestawiania rozbitych p a rtii d ek oracji ściennej, głównie r z e ź bionych w wapieniu, uzyskano p rzy końcu sezonu blisko 80 m2 zrek on struowanych pow ierzchni d ek oracji, składających s ię z 202 odrębnych
280
c z ę ś c i scen. Dotychczas największa partia zrekonstruowanej z fr a g mentów ściany m ie rzy 3, 5 m w ysokości i 2, 5 m długości. Odtworzo no także c zę ś ć dekoracji n iszy i p rzy le g łe j ściany, p rzy czym udało s ię połączyć 287 fragm entów . Podobnie jak w ubiegłym sezon ie, z e stawianie dokonywane jest p ro w izo ry czn ie, p rzy użyciu podpór z c eg ły i kamienia, a zestawione r e lie fy w szystkie znajdują stęr w maga zynie. Z uwagi na p olich rom ię zachowaną na reliefach i konieczność opracowania właściwych metod je j zabezpieczenia i łączenia fragm en tów, nie stosuje s ię trw ałego spajania odnalezionych koneksji. Metody
zaś trw ałej rekonstrukcji re lie fó w zależne będą od ostatecznego p r z e z naczenia tego m ateriału zabytkowego. Trudno je s t w chw ili obecnej s tw ie rd zić , czy m ożliw e będzie dokonanie choćby częściow ej rekon stru kcji ścian świątyni na ich pierwotnym m iejscu, czy te ż ten o gro m ny m a teriał o w ie lk ie j w a rto ści artystyczn ej i naukowej zostanie ekspo nowany w muzeum.
S egregację i uporządkowanie kilku tysięcy odłamków piaskowco wych w lapidariach zakończono. W ydzielono następujące grupy elem en tów architektonicznych; architraw ów , kolumn, fila ró w , gzym sów , obra- mowań okiennych, bloków stropowych, nadproży o ra z kilku k ategorii konstrukcyjnych bloków o powierzchniach opracowanych bądź pokrytych zaprawą.
Osobnym problem em stała s ię konserwacja odkiytego w 1965 r . posągu króla Totm esa III sied zącego na tro n ie . T en blisko 2 -m etrow ej w ysokości posąg, o częściow o zachowanej p olich rom ii, wykonany został ze sjen o-diorytu , m ateriału, w którym składniki m ineralne m ają różne współczynniki ro zs ze rz a ln o ś c i pod wpływem zmian tem peratu ry. Jak ogromna w iększość rz e ź b modelowanych w tym m a teria le, tak i ten, niem al kompletnie zachowany posąg, ma Biatkę głębokich spękań po w ierzch n i i w niektórych partiach daleko posunięty rozpad kam ienia. Z esp ó ł konserwatorski kierowany p rz e z dr. Zdzisław a Bąkowsklego z a b ezp ie czył zabytek i dokonał badań, aby w ciągu najbliższych sezonów p rzystą p ić do przeprow adzenia trw ałego zakonserwowania posągu. D O LIN A KRÓLÓW Polska Stacja A r c h e o lo g ii Grobow iec R am zesa III Ś ródziem nom orskiej
w K a irz e
Badania p row ad zili dr M arek M arciniak, m gr M aciej W itkowski i Zbigniew Doliński, fo to g ra f. Finansowała Stacja AŚUW , Czwarty sezon prac dokumentacyjnych. Grobowiec R am zesa n i.
Kontynuowano p race badawcze i dokumentacyjne, które skoncentro wały s ię głównie w Sali Sarkofagowej i czterech bocznych p o m ies zc ze niach z nią połączonych. Wykonano około 50 rysunków w s k a li 1 ; 10, w szystkich ścian 1 fila ró w w S ali Sarkofagow ej, Skalowane rysunki były jedyną m o żliw ą form ą udokumentowania niezwykle siln ie zniszczonych
