S P R A W O Z D A N I A - C O M P T E S - R E N D U S - R E P O R T S
„TURY ZM ” 1998, t. 8, z. 2Stanisław Liszewski
S P E C J A L IZ A C J A Z G E O G R A F II T U R Y Z M U N A K IE R U N K U G E O G R A F IA N A U N IW E R S Y T E C IE Ł Ó D Z K IM (1 9 8 2 - 1 9 9 8 ) L A S P É C IA L IS A T IO N D A N S L E D O M A IN E D E L A G É O G R A P H IE D U T O U R IS M E D A N S L E C A D R E D E G É O G R A P H IE À L ’U N IV E R S IT É D E Ł Ó D Ź (1 9 8 2 - 1 9 9 8 ) S P E C IA L IZ IN G IN T H E G E O G R A P H Y O F T O U R IS M A T T H E D E P A R T M E N T O F G E O G R A P H Y , U N IV E R S IT Y O F L O D Z (1 9 8 2 - 1 9 9 8 )Po szesnastu latach, 30 w rześnia 1998 r., kończy sw o ją działalność dydak ty czną specjalizacja z geografii turyzmu, która istniała na Uniwersytecie Łódz kim.
S pecjalizacja uruchom iona została jak o je d n a z sześciu na kierunku geo graficznym , od 1 października 1982 r. W łaśnie w tym dniu pierw sza grupa 10 studentów , którzy po drugim roku studiów geograficznych wybrali specjalizację, rozpoczęła studia w g nowego, zatw ierdzonego przez Radę W ydziału Biologii i N auk o Ziem i UŁ, program u ( L i s z e w s k i 1989).
Pow ołanie na U niw ersytecie Łódzkim specjalizacji z geografii turyzm u stało się w tym okresie pew nym w ydarzeniem w skali Polski, była to bow iem druga, po U niw ersytecie Jagiellońskim , posiadającym bogate tradycje w zakresie kształcenia specjalistów dla potrzeb turystyki ( J a c k o w s k i 1992), specjali zacja z geografii turyzm u na uniw ersytecie w naszym kraju.
U ruchom ienie specjalizacji na U niw ersytecie Łódzkim stało się m ożliw e dzięki dośw iadczeniu, ja k ie pracow nicy naukow o-dydaktyczni Instytutu G eo grafii tej uczelni zdobyli przy organizacji i prow adzeniu Podyplom ow ego Stu dium Turystyki, które rozpoczęło działalność w 1977 r. (D z i e g i e ć 1985). Studium to było swoistym laboratorium , w którym przetestow ano zarów no frag m enty program u przyszłej specjalizacji, ja k i zgrom adzono kadrę w ykładow ców
w yw odzącą się z różnych kierunków i w ydziałów uniw ersyteckich, ja k rów nież z praktyki turystycznej.
Idea w ykształcenia geografa turyzm u w ośrodku łódzkim zakładała przy gotow anie takiego absolw enta, który będzie posiadał um iejętności nasycenia tre ś c ią głów nie poznawczą, różnorodnych form turystyki i w ypoczynku. M iał to być św iadom y celów organizator czasu w olnego w zakresie czynnego, poz- naw czo-turystycznego je g o zagospodarow ania.
Tak sform ułow any cel specjalizacji w ym agał odpow iednio przygotow anego program u nauczania. Program, w całym okresie działalności specjalizacji, ulegał pewnym m odyfikacjom , które wynikały zarów no z dośw iadczeń, jak ie zdoby wali pracow nicy, ja k i system atycznych badań opinii studentów , którzy przed opuszczeniem uczelni w ypełniali ankietę oceniającą program specjalizacji oraz w ykładow ców . Studenci zgłaszali rów nież sw oje postulaty pod adresem prog ramu, które w m iarę możliwości były podstaw ą do jeg o m odyfikacji.
C ały program specjalizacji, obejm ujący 870 godzin zajęć audytoryjnych oraz 70 dni ćw iczeń i praktyk terenow ych, realizow any był przez trzy lata, tzn. w ram ach III, IV i V roku studiów geograficznych i był podzielony na pięć bloków tem atycznych ( L i s z e w s k i 1990). Blok pierw szy obejm ow ał przed m ioty prezentujące człow ieka jak o uczestnika ruchu turystycznego, jeg o potrze by i m ożliw ości fizyczne i psychiczne w zakresie czynnego w ypoczynku (fizjo logia pracy i w ypoczynku, psychologia społeczna). Blok drugi obejm ow ał w iedzę d otyczącą zasobów turystycznych (środow isko przyrodnicze, architektu ra, sztuka, archeologia, etnografia i inne). W trzecim bloku zgrupow ano przed m ioty geograficzne prezentujące zjaw iska i procesy zw iązane z turystyką w ujęciu przestrzennym (podstaw y geografii turyzm u, geografia turystyczna Polski i św iata, krajoznaw stw o). K olejny blok obejm ow ał przedm ioty, które m ożna nazw ać zaw odow ym i, daw ały one bowiem przygotow anie w zakresie or ganizacji i techniki pracy w turystyce (ekonom ika turystyki, organizacja im prez turystycznych, pilotaż i przew odnictw o, planow anie przestrzenne, zagospodaro w anie terenów w ypoczynkow ych). Ostatni, piąty blok program owy skupiał przedm ioty m etodyczne, których opanow anie było niezbędne do prow adzenia badań naukow ych w zakresie turyzm u, a zw łaszcza przygotow ania pracy m a gisterskiej (proseminarium, seminarium magisterskie, metody badań terenowych).
R ealizacja om ów ionego program u daw ała absolw entow i specjalizacji w ie dzę w zakresie: znajom ości potrzeb oraz m ożliwości fizycznych i psychicznych człow ieka pragnącego upraw iać turystykę, a także znajom ość zasobów tu ry s tycznych Polski i św iata, um ożliw iającą w sposób kom petentny prezentację oferty turystycznej, um iejętności organizacji i obsługi im prez turystycznych oraz zagospodarow ania czasu w olnego, i w reszcie - um iejętności praktycznego zużytkow ania dorobku naukow ego na potrzeby wykonyw anego zawodu.
Bardzo ważnym elem entem kształcenia specjalisty z geografii turyzm u na Uniw ersytecie Łódzkim były ćw iczenia i praktyki terenow e. W program ie stu
diów przew idziane były trzy rodzaje ćwiczeń. Ć w iczenia specjalistyczne z geo grafii turyzm u organizow ane przez Zakład, a później Katedrę Geografii M iast i Turyzm u, praktyki zaw odow e, które studenci odbywali w biurach turystycz nych, oraz indyw idualne praktyki m agisterskie, realizow ane pod o piek ą prom o torów prac m agisterskich i pośw ięcone grom adzeniu m ateriałów terenow ych do przyszłych prac. Poprzestając na w ym ienieniu tylko dwóch ostatnich rodzajów praktyk, które miały bardzo zindyw idualizow any charakter, pragnę pośw ięcić kilka słów specjalistycznym ćw iczeniom terenow ym z geografii turyzm u.
Ć w iczenia te, w w ym iarze dwóch tygodni, odbyw ały się zwykle w lipcu na obszarach aktyw nych turystycznie. Celem ćw iczeń było zapoznanie studentów z o rganizacją turystyki na obszarze odbywanych ćw iczeń, a także przeprow a dzenie konkretnych badań terenow ych pozw alających określić funkcję turys tyczną m iejscow ości czy obszaru, jej w ielkość, rangę i zasięg przestrzenny. Stu denci poznaw ali rów nież najbliższą okolicę w ramach wycieczki studialnej, ja k ą organizow ano na zakończenie pobytu. Ć w iczenia kończyły się zw ykle sesją naukow ą, w czasie której studenci prezentow ali zebrany i opracow any m ateriał terenow y. C zęsto w sesjacli tych uczestniczyli zaproszeni przez studentów przedstaw iciele m iejscow ych w ładz czy instytucji udzielających studentom po mocy w zbieraniu m ateriałów . W późniejszym okresie zrezygnow ano z opra cow yw ania i prezentow ania m ateriałów na m iejscu, a studenci w ykorzystyw ali zgrom adzony m ateriał do przygotow yw ania prac na sem inariach m agisterskich. W tych przypadkach organizow ano sesję w yjazdow ą na teren prow adzonych ba dań w późniejszym okresie, prezentując - w sposób bardziej udokum entow any i kom pleksow y - opracow any m ateriał przed m iejscow ym i władzam i (np. N ow e M iasto n. Pilicą).
Ć w iczenia terenow e odegrały bardzo w ażną rolę w kształceniu przyszłych specjalistów . Studenci często po raz pierw szy stykali się praktycznie z p rob lemami nurtującym i m iejscow ości turystyczne, poznawali te problem y, a często starali się w łączyć w ich rozw iązyw anie. N iem al regu łą stało się, że ktoś z grupy studenckiej decydow ał się na podjęcie tem atu pracy m agisterskiej z terenu odbyw anych ćw iczeń bądź z problem atyki, k tórą zajm ow ał się na ćw iczeniach. Bardzo w ażną rolę odegrały ćw iczenia w zakresie nabycia um iejętności prow adzenia badań terenow ych przez studentów. Pom iary ruchu, badania ankie tow e, w ykonyw anie m ap terenow ych i inne m etody stosow ane w czasie ćw iczeń były potem w ykorzystyw ane przez studentów w ich sam odzielnie przygotow y w anych pracach m agisterskich.
W okresie funkcjonow ania specjalizacji z geografii turyzm u, 14 razy organi zow ano ćw iczenia terenow e specjalizacyjne (ćw iczenia odbyw ały się zgodnie z program em studiów po III roku). O dbyw ały się one kolejno: na Półw yspie Helskim (Jastarnia, 1983), w Bieszczadach (Lesko, 1984), na Pojezierzu Suwal- sko-A ugustow skim (Stary Folw ark, 1985 i Augustów, 1986), na Płaskow yżu N ałęczow skim (K azim ierz Dolny, 1987, Puławy, 1988), w B eskidzie Sądeckim
(K rynica, 1989 i 1990), w dolinie Pilicy (inow łódz, 1991 i Nowe M iasto n. Pilicą, 1992), na Polanie Uktowskiej (Ukta, 1993), w Beskidzie Śląskim (W i sła, 1994), w Gorcach oraz G rotnikach pod Łodzią (1995) i w Beskidzie Niskim oraz w K otlinie Kłodzkiej (1996).
Bardzo ważnym elem entem edukacji przyszłych specjalistów działających w turystyce, były ćw iczenia terenow e realizow ane poza granicam i kraju lub uczestnictw o w ćw iczeniach organizow anych na terenie Polski w spólnie ze stu dentam i zagranicznym i. N ajpierw Zakład, a później K atedra Geografii M iast i Turyzm u U niw ersytetu Łódzkiego, która była organizatorem i odpow iadała za organizację całej specjalizacji, w początkach lat osiem dziesiątych naw iązała w spółpracę, głów nie d y d ak ty czn ą z Instytutem Studiów Turyzm u i H otelarstw a U niw ersytetu w A ngers (Francja). Efektem tej w spółpracy była regularna w ym iana grup studentów i pracow ników obu uczelni, którzy w spólnie odbywali ćw iczenia terenow e przem iennie na terenie Polski i Francji. W program ach tych ćw iczeń było prow adzenie wspólnych badań terenowych oraz w ycieczki stu dialne w celu poznania regionu, w którym odbywały się ćw iczenia. W prog ramie pobytu zagw arantow ano rów nież studentom francuskim zw iedzanie W ar szawy, a polskim - Paryża.
Z naczenie tych ćw iczeń dla dobrego w ykształcenia geografów turyzm u na U niw ersytecie Łódzkim je s t trudne do przecenienia. Studenci, w yjeżdżając do Francji, kraju przodującego w rozwoju turystyki w Europie, mieli m ożliw ość poznania z autopsji nie tylko w alorów turystycznych tego kraju, ale rów nież organizację turystyki, a także proces kształcenia na innej uczelni. Bardzo duże znaczenie m iały bezpośrednie, osobiste kontakty m iędzy studentam i polskimi i francuskim i w czasie ćw iczeń. Konieczność porozum ienia się w języku obcym dodatkow o dopingow ała do nauki, a w spólne badania prow adzone w terenie, w ym agające często pokonyw ania licznych przeszkód, zbliżały młodych ludzi do siebie.
Pierw sze w spólne praktyki zorganizow ane były przez stronę polską i odbyły się w 1984 r. w Lesku. W rok później grupa studentów i pracow ników U niw er sytetu Łódzkiego gościła w Angers ( O l s z e w s k a , W y c h o w a ń i e c
1987). W 1986 r. grupa francuska kolejny raz uczestniczyła w ćw iczeniach na terenie Polski. O dbyły się one w spólnie z grupą studentów specjalizacji geo grafia turyzm u w A ugustow ie (S. K a c z m a r e k 1989). W kolejnym , 1987 r., grupa studentów i pracow ników specjalizacji realizow ała ćw iczenia na wyspie O leron, położonej w strefie szelfowej Oceanu A tlantyckiego ( D z i e g i e ć 1990). K olejna grupa francuska odbyła ćw iczenia terenow e w raz z g ru pą polską w 1988 r. w regionie kazim iersko-nałęczow skim , a bazą tych ćw iczeń były Puławy. W 1989 r. ćw iczenia zorganizow ane były w regionie Anjou i na w ybrzeżu A tlantyku oraz w Paryżu ( O l s z e w s k a , W o l a n i u k 1991). O s tatni raz grupa studentów i pracow ników Uniwersytetu Angers przebyw ała na ćw iczeniach terenow ych w Polsce w 1990 r. B azą tych ćwiczeń była Krynica,
a ćw iczeniam i objęto region Beskidu Sądeckiego (S. K a c z m a r e k 1991). C zw arty i ostatni raz grupa łódzkich studentów om awianej specjalizacji odbyła ćw iczenia we Francji w 1991 r. Zajęcia nimi objęte realizow ane były głów nie na terenie B retanii, studenci mieli rów nież m ożliwość zapoznania się z m iastam i A ngers i Paryżem ( K o s t r z e w a , W o I a n i u k 1992). Trudności finanso we, ja k ie w ystąpiły na początku lat dziew ięćdziesiątych na obu w spółpracują cych uczelniach, stały się przyczyną zaw ieszenia dalszej w spółpracy dydak tycznej. Ł ącznie, w ćw iczenia na terenie Francji ze strony polskiej w zięło udział 32 studentów specjalizacji geografia turyzm u (każda grupa składała się z ośmiu studentów i dw óch pracow ników ). Podobna była liczba studentów francuskich, którzy uczestniczyli w ćw iczeniach na terenie Polski.
Studia z geografii turyzm u na U niw ersytecie Łódzkim ukończyło ogółem 177 osoby, otrzym ując dyplom y m agistra geografii ze specjalizacją z geografii turyzm u. W kolejnych latach dyplom y m agisterskie otrzym ało
Rok Liczba osób Rok Liczba osób
1985 8 1992 12 1986 3 1993 18 1987 13 1994 18 1988 15 1995 12 1989 5 1996 17 1990 12 1997 17 1991 11 1998 16
Zestaw ienie obejm uje tylko tych studentów , którzy zdali egzam in m agis terski w term inie do 30 w rześnia 1998 r., czyli do daty form alnego zakończenia działalności specjalizacji. Różna liczba osób kończących studia w poszcze gólnych latach wynika ze skreślenia części słuchaczy z listy studentów lub pow tarzania roku, bowiem roczny limit przyjęć na specjalizację w ynosił od 12 do 16 osób każdego roku i był najczęściej wypełniany.
Podsum ow ując dorobek specjalizacji warto choć przez chw ilę zatrzym ać się nad tem atyką prac m agisterskich, jak ie były podstaw ą uzyskania dyplom u m a gisterskiego ze specjalizacji „geografia turyzm u” .
Przez cały okres istnienia specjalizacji podstaw ow e sem inarium m agister skie prow adzone było przez prof. dr. hab. Stanisław a Liszew skiego, który w y prom ow ał łącznie 120 m agistrów. Promotorami pozostałych prac m agisterskich byli: prof. dr hab. Andrzej M atczak - 19 osób, dr hab. Elżbieta D ziegieć - 25 osoby, dr Jolanta Jakóbczyk-G ryszkiew icz - 8 osób, dr Sylwia Kaczm arek - 3 osoby i dr Jacek K aczm arek - 2 osoby.
' Różnica między d atą uruchom ienia specjalizacji w 1982 r. a datą opuszczenia uczelni przez pierwszych absolwentów wynika z długości trwania studiów specjalizacyjnych, które trwały trzy lata.
Tem atyka prac m agisterskich była dość szeroka i obejm ow ała dw anaście dużych bloków tem atycznych. N ajw ięcej prac m agisterskich dotyczyło funkcji turystycznej (39,5% w szystkich prac). W pracach tych określano funkcję tu rystyczną miast, gmin, zbiorników w odnych, muzeów, parków narodowych i krajobrazow ych, parków i lasów m iejskich, ogrodów działkowych, zamków, dw orów i pałaców , uzdrow isk, wsi, stre f podm iejskich, rezydencji i hoteli.
N astępne dwa bloki tem atyczne były jednakow o licznie reprezentow ane w pracach m agisterskich.
Problem atyce przem ian zachodzących pod wpływem turystyki głów nie na obszarach w iejskich, a także procesowi tzw. urbanizacji turystycznej, pośw ięco nych było 13,4% wszystkich prac. Taki sam udział m iały prace dotyczące w y poczynku różnych grup społecznych, dem ograficznych i zawodowycli (13,4% ). W śród prac zaliczanych do tego ostatniego bloku dużą część stanow iły opra cow ania dotyczące m odelu wypoczynku zarówno w akacyjnego, jak i w eekendo w ego i codziennego m ieszkańców miast, osiedli oraz dzielnic m ieszkaniow ych.
Pozostałe grupy tem atyczne reprezentow ane były przez znacznie m niejszą liczbę prac. A trakcyjności turystycznej m iejscow ości i obszarów , a także w ar tości turystycznej, zw łaszcza obiektów m iejskich, pośw ięcono ogółem 10 prac. M onografie geograficzno-turystyczne m iejscow ości i obszarów były tem atem siedm iu prac m agisterskich, a osadnictw u turystycznem u pośw ięcono sześć prac. W alory turystyczne obiektów, obszarów czy m iast były tem atem pięciu prac i tyle samo prac pośw ięcono zagospodarow aniu turystycznem u. Cztery pra ce m agisterskie wykonano na tem at ruchu turystycznego i tyle sam o dotyczyło słow ników geograficzno-turystycznych gmin lub regionów. O statnia z wyraźnie dających się w ydzielić grup opracow ań (cztery prace) dotyczyła różnych aspek tów przestrzennych i ekonom icznych zw iązanych z funkcjonow aniem przedsię biorstw turystycznych i obiektów hotelowych.
Pozostałe prace (8,1% ) m iały bardzo zindyw idualizow aną tem atykę. W śród nich ja k o przykłady m ożna w ym ienić prace dotyczące turystyki kw alifikow anej (polow ania dewizowe, wędkarstwo), percepcji przestrzeni turystycznej, dziedzic twa kulturow ego jak o w aloru turystycznego, turystyki kongresow ej, m etodolo gii opracow ania przew odników turystycznych czy zaw artości przewodników.
Tem atyka prac m agisterskich była odbiciem , z jedn ej strony, aktualnych za interesow ań badawczych pracow ników naukow ych Katedry, z drugiej zaś - in dyw idualnych życzeń studentów . D om inacja wśród tem atów prac trzech grup: funkcji turystycznej, wypoczynku i zagospodarowania czasu wolnego, oraz prze mian zachodzących pod wpływem turystyki i urbanizacji turystycznej (łącznie 66,3% , czyli 2/3 wszystkich prac) - dobrze oddaje zainteresow ania badaw cze w tym okresie pracow ników K atedry G eografii M iast i Turyzm u, prowadzącej tę specjalizację. Zasięg terytorialny wykonywanych prac był dość rozległy i obejm ow ał praktycznie całą Polskę, a w kilku przypadkach w ykraczał rów nież poza granice kraju. Ilustruje to załączona m apa (rys. 1). N a podkreślenie
zasłu-Nadmorski PJK. Jastrzębia Góra — NJastarnia Rewal _ W is e lk a ^ ^ O O D iw ir z y n o JK am ień Pom. Międzyzdroje OPolczynZdr. O Złocieniec Stary Folwai Lidzbark Warm. O : henal Mavorte OMrągowo " Tm rr’ kta d h i / \
O C h oszczn o O p jia Zh. Ki.
O W ą grow iec iRł I ) *• \ / s s
i
O B iskup in m Licheń Golub-Dobrzyń O Mława o Ciechocinek O R a cią ż O P u ltu sk 'lock Żelazowa ¡I Augustów ^ Supraśl \ ’ostynin J iW C N e p o r ę t O K ó rn ik Szale' Gołuchów ' Sier; Świeradów W rocław O / / d r ó j OKarpaczfj
OSosnówka Kudowa Zdr Q ^ s l' z',,;aK;l- Duszniki Z d r V C ^ A " V Polanica Zdr. Lądek Zdr K o n in O B ie la w y s L lrt;(15 ? „ O w A R S Z A W A O , Ł o w ,« O ;o S o OKonstancin - jeziorna U n i f j w Ó " t ó i ai l a A K a lis z ' - ■ ■ S b C N e b o - ó w ; S b S ° f “ t ® . Zaitt Częstochowa /V
'ó8 ź °n? l # f c p M f -«i-.-:. Li c __ ■■__¡__-)ieraa-5:Vjw ' V._l ' r ru'dwyup. ■. , 0 .2 3 ,W cia C Sulejów Szydłowiec C * |p O N a lę c z ó w \ zu/ímM/'x. •v" 'r # o s i e i » « w Ka2iml^zDln o 's. n r O Zw ierzyn ie cO 7 a m o tć nnil£wa>a ! Oblęgoręk ^ \ G . S w ię fo k r ś y .s k ie Świętokrzyski P.K. • Smoleń O O jC ów Szczyrk O O Pieskowa Skala \O w is la Krasnobrodzkl I \ K. ^ ♦ ♦ / Łańcut y o / O Magurski P.N. f (-Dtina ’Polańczyk ■V - J ''- '■ I / >— U n ie jó w Ó ? V Sokolniki \
f fî 'ï - m
^»ctniK
• ¿ '.O -.Ro-an^ O
S try k ó w /---*/
Młyny j • O ^ Ustronie O Z g ie rz f ' ' H f “ « « 1 O B rzeziny j ^ n s ta n ty n ó w Ł ^ ^ j . F I A/ii/^^^wysow^; V ^ a ^ s,¿)w Muszyna J b " SIERADZ O O Zd. Wola '^-Jfaoianice -% Dobroci RiÿWlky-'J L a s k A - 's / ^ O C F u s z y n Kolumna Zofiówka
i
Tomaszów M a r. O B u rze n in r ' " " " 10 20 km > — - 1 i . PIOTRKÓW TRYB. Q S ó ie jó w • 1 O 2Rys. I. Regiony i miejscowości będące przedmiotem badań na ćwiczeniach terenowych specjaliza cyjnych oraz praktyk magisterskich studentów specjalizacji z geografii turyzmu UŁ
w iatach 1982-1998
1 - ćw iczenia terenowe specjalizacyjne i specjalnościowe, 2 - prace magisterskie Dessin 1. Régions et localités qui ont été objets de recherche au cours des stages scientifiques de
spécialité et des stages de maîtrise des étudiants à la spécialisation: géographie du tourisme à ¡’Université de Łódź dans les années 1982-1998
guje także fakt, że z nielicznym i tylko wyjątkam i, wszystkie prace m agisterskie w ykonane na specjalizacji z geografii turyzm u oparte były na bezpośrednich ba daniach terenow ych, co nadaje im cechy oryginalności.
M iarą poziom u m erytorycznego wykonywanych na specjalizacji geografia turyzm u prac m agisterskich może być fakt, iż w 20 przypadkach wyniki badań i uzyskane w pracach rezultaty były przez ich autorów opublikow ane w formie artykułów lub notatek w recenzow anych czasopism ach naukowych (jest to licz ba znana autorow i).
N a zakończenie podsum ow ania działalności specjalizacji z geografii turyz mu na U niw ersytecie Łódzkim , w arto kilka słów poświęcić absolw entom . N ie stety, nie są nam znane losy wszystkich osób, które ukończyły specjalizację, choć wiele (po kilkadziesiąt osób) uczestniczy w cyklicznie organizowanych przez Katedrę spotkaniach absolw entów (odbyło się pięć takich spotkań).
Z grona absolw entów 11 osób podjęło pracę na uczelniach wyższych (głów nie w U niw ersytecie Łódzkim ), z czego siedem pracuje nadal. Z grupy tej trzy osoby uzyskały ju ż stopień doktora, w zm acniając kadrę naukow ą i tw orząc no we pokolenie polskich geografów turyzm u. Siedm ioro absolw entów specjaliza cji odbyw a studia doktoranckie na Uniw ersytecie Łódzkim , a cztery kolejne osoby uczestniczą regularnie w sem inariach doktorskich odbyw ających się w Katedrze. Tak więc, w różnym zakresie, z działalnością naukow o-dydaktycz n ą na uczelniach zw iązanych było ogółem 22 absolw entów , czyli praktycznie co ósm y kończący specjalizacje.
Znaczna grupa absolw entów podjęła pracę w przedsiębiorstw ach i biurach turystycznych, część z nich po pewnym czasie zrezygnowała, ale inni stali się w łaścicielam i biur i dzisiaj z pow odzeniem utrzym ują się na trudnym rynku tu rystycznym. Z posiadanych inform acji wynika, że w śród absolw entów m inim um
11 osób w 1998 r. prow adziło własne biura czy przedsiębiorstw a turystyczne w różnych m iastach Polski, a kilkadziesiąt innych pozostało w zawodzie, pra cując w biurach i instytucjach turystycznych.
W śród absolw entów znajdują się rów nież działacze społeczni realizujący sw oją pasję turystyczną np. w pracach kół i oddziałów PTTK, a także pracow nicy lub doradcy w Urzędzie Kultury Fizycznej i Turystyki.
K ilkanaście osób w yjechało na stałe poza granice kraju, gdzie pracu ją w różnych zawodach. W śród absolw entów specjalizacji dość d użą grupę stano w ią nauczyciele oraz osoby prow adzące w łasne przedsiębiorstw a zw iązane z tu rystyką. Jeden z absolw entów w ybrał stan duchowny.
W praw dzie, ja k wyżej w spom niano, nie znane są obecnie losy wszystkich, ponad 180, absolw entów specjalizacji „geografia turyzm u” Uniwersytetu Łódz kiego, to jed n ak sądząc po losach tych, którzy utrzym ują kontakty z Katedrą, ich przygotow anie zaw odow e oraz przekazana w czasie studiów w iedza i określone zasady postępow ania m oralnego pozw oliły w iększości z nich znaleźć swoje m iejsce w dorosłym życiu. M iarą łączności z uczelnią są w spom niane ju ż spot
kania absolw entów , w których uczestniczy po kilkadziesiąt osób. M im o rozpro szenia po kraju i św iecie nie było jeszcze przypadku, aby podczas spotkania absolw entów nie było przynajm niej jednego reprezentanta każdego z roczników.
Zakończenie działalności specjalizacji „geografia turyzm u” na U niw ersyte cie Łódzkim nie kończy jed n ak procesu kształcenia kadr dla potrzeb turystyki na tej uczelni. Od 1 października 1994 r. uruchom iono bowiem na kierunku geo graficznym UL sam odzielną specjalność „geografia turyzm u” i hotelarstw a z na borem od pierw szego roku. K orzystając z dośw iadczeń zdobytych przez lata prow adzenia specjalizacji, pracow nicy Katedry G eografii M iast i Turyzm u UL opracow ali am bitny pięcioletni program kształcenia zarów no na studiach dzien nych, ja k i zaocznych. Jest to pierw sza w Polsce tego typu specjalność prow a dzona na uniw ersytecie. Pierwsi je j absolwenci uzyskają dyplom y m agistra geografii ze specjalnością „geografia turyzm u i hotelarstw a” w 1999 r.
K ontynuując rozpoczętą wcześniej prezentację prac m agisterskich w ykona nych na specjalizacji geografia turyzmu ( L i s z e w s k i 1989, 1994) przedsta wiam im ienny w ykaz prac w ykonanych w latach 1994-1998. W ykaz ten zamyka pełną listę prac m agisterskich wykonanych na specjalizacji w czasie całego jej trw ania, tzn. w latach 1982-1998.
W y k a z p r a c m a g i s t e r s k i c h w y k o n a n y c h n a s p e c j a l i z a c j i g e o g r a f i a t u r y z m u na U n i w e r s y t e c i e Ł ó d z k i m w la ta c h 1 9 8 2 - 1 9 9 8 “
1994 r.3
Andrzej Stasiak: M orfologiczne i funkcjonalne przem iany osadnictwa w dolinie Warty na odcinku
m iędzy miastami Warta i Uniejów.
Elżbieta Zmysiowska: Turystyka i wypoczynek mieszkańców osiedla Stare Chojny w Łodzi. M ałgorzata Bródka: Dawne dworki szlacheckie na obszarze województwa sieradzkiego, ich wa
lory, pełnione fu n kcje oraz zagospodarowanie turystyczne.
Jagna Hałaczek: M onografia geograficzno-turystyczna miasta i gm iny Choszczno. Imad Abdul Rachman Fadhily: Walory turystyczne Iraku.
1995 r.
Joanna Cichońska: Wartość turystyczna ulicy Piotrkowskiej w Łodzi.
Katarzyna Krawczyk: Atrakcyjność turystyczna rezerwatu archeologicznego w Biskupinie. Ewa Walborska: Turystyka i wypoczynek uczniów X X V LO w Łodzi.
M ałgorzata Rodacka: Dziedzictwo kulturowe Kaszubów i je g o wykorzystanie w turystyce.
2 W ykaz prac magisterskich wg kolejności przystępowania do egzaminu magisterskiego w każdym roku.
3 Jest to uzupełnienie wykazu prac osób, które zdały egzamin magisterski w 1994 r., ale po 30 lipca tego roku.
Witold Rogalski: Weryfikacja zagranicznej oferty turystycznej PP "G rand T o u r” w sezonie 1994
przez mieszkańców Łodzi.
Elżbieta Jesiotr: Walory turystyczne Skierniewic.
M ałgorzata Garbula: Turystyka na obszarze Krasnobrodzkiego Parku Krajoznawczego i perspek
tywy j e j rozwoju.
Aleksandra Szymańska: Model turystyki i wypoczynku mieszkańców osiedla Radogoszcz Zachód
w Łodzi.
Agnieszka Sudra: Funkcja turystyczno-wypoczynkowa Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji na
Osiedlu Bugaj w Pabianicach.
Krzysztof Grzelak: Przemiany p o d wpływem turystyki w sołectwie Rosanów. Tomasz Caban: Kolonizacja turystyczna sołectwa Książe Młyny i Leśnik.
Katarzyna Witkowska: Percepcja przestrzeni turystycznej Łodzi przez j e j mieszkańców.
1996 r.
Jacek Woźniak: Wpływ ruchu pielgrzym kow ego na przem iany miejscowości na przykładzie Li-
chenia.
Agnieszka Kuzak: Funkcja turystyczna Ciechocinka.
Marzena Bień: Funkcja rekreacyjno-wypoczynkowa ogródków działkowych w Zgierzu. A netta Gnatowska: Funkcja wypoczynkowa parku im. A. Mickiewicza w Łodzi.
Agnieszka Balcerak: Turystyka i wypoczynek nauczycieli zgierskich szkól podstawowych i śred
nich.
Agnieszka Stefańska: Model turystyki i wypoczynku mieszkańców gm iny Świnice Wars kie.
M ałgorzata Gwadera: Turystyka i wypoczynek pracowników ŁZPB im. Obrońców Pokoju “Union-
tex" s.a.
Anna Ogloza: Ruch turystyczny w muzeum H. Sienkiewicza w Oblęgorku.
Izabella Matysiak: Funkcja turystyczno-kulturalna łódzkich pałacówpofabrykanckich.
Monika Deląg: Funkcja turystyczna łódzkiego oddziału PBP "O rbis" Sp. z o.o. i Hotelu G rand
"O rbis" s.a. w Łodzi.
Adam Pożarycki: Słow nik geograficzno-turystyczny gm iny Czchów.
Anna Żebrowska: O braz turystyczny Łodzi w świetle analizy zawartości treści przewodników. Elżbieta Pora: Słownik geograficzno-turystyczny miasta i gm iny Złocieniec.
Sławoj Tanaś: Walory turystyczne cm entarzy wojennych z okresu 1 wojny światowej w Beskidzie
Niskim.
Agnieszka Brzezińska: Słownik geograficzno-turystyczny polskiego Spiszą. Marcin Żóltobrodzki: Przemiany wsi Dziwnów p o d wpływem ruchu turystycznego.
Katarzyna Konczarek: Atrakcyjność turystyczno-wypoczynkowa Łazienek Królewskich w War
szawie.
1997 r.
Monika Baka: Funkcja turystyczna Szczyrku.
Anna Stepczuk: Rola i znaczenie łódzkich placów ek muzealnych.
Dorota Stefańska-Bartczak: Kolonizacja turystyczna obszaru położonego między Łodzią, Stryko-
wem i Brzezinami.
Marcin Szmitowski: Funkcja turystyczna zabytku techniki na przykładzie Kanału Ostródzko-
-Elbląskiego.
Izabela Tomczyk: Wartość turystyczna dawnego zespołu fabryczno-rezydencjonałnego Izraela
Poznańskiego w Łodzi.
M ałgorzata Szarko: Wartość turystyczna zespołu fabryczno-rezydencjonałnego Karola Scheiblera
Jarosław Blaszczyk: Łódź ja k o miejsce organizacji kongresów, konferencji i sem inariów nau
kowych.
Katarzyna Denys-Skupieńska: Funkcja poznawcza wycieczek szkolnych organizowanych przez
biuro turystyczne "Panorama ",
Agnieszka Denysz: Funkcja turystyczno-uzdrowiskowa Nałęczowa.
M agdalena Majer: Funkcja turystyczno-wypoczynkowa gm iny Burzenin i j e j przem iany w tatach
1987-1996.
Agnieszka llczuk: Atrakcyjność turystyczna miejskiego ogrodu zoologicznego we Wrocławiu. Marcin Kołodziejczyk: Przedsiębiorstwo turystyczne "Łódź" Centrum Usług Turystycznych ja k o
organizator turystyki i wypoczynku mieszkańców Łodzi i województwa.
K rzysztof Langner: Zduńska Wota ja k o przykład m iejscowości przem ysłow ej o wkraczającej fu n
kcji turystycznej.
Maria Jędrzejewska: Wypoczynek wakacyjny uczniów klas ósmych skierniewickich szkól p o d
stawowych w 1995 r.
Magdalena Małecka: Funkcja turystyczna Wisły.
Jarosław Bernacki: Słow nikgeograficzno-krajoznaw czy gm iny Sękowa. M onika Kozera: Funkcja turystyczna muzeów województwa piotrkowskiego.
1998 r.
Marek Lawin: Funkcja turystyczna otuliny M agurskiego Parku Narodowego.
M ariola Seliga: Funkcja turystyczno-wypoczynkowa zbiornika "Cedzyna " k. Kielc i przyległych
sołectw.
Agnieszka M ichalak: Turystyka i wypoczynek mieszkańców osiedla “Pojezierska” w Łodzi. Fiorenlyna Tobor: Wpływ ruchu pielgrzym kowego na rozwój Piekar Śląskich.
Andrzej Ambrozik: Przekształcenia własnościowo-strukturałne w bazie noclegowej Karpacza po
1989 r.
Alicja But: Zagospodarowanie turystyczne je zio r Skorzęcińskiego i Powidzkiego. Anna Dębowska: Funkcja turystyczno-wypoczynkowa gm iny Sieradz.
K atarzyna Starczewska: Supraśl ja k o ośrodek turystyczno-wypoczynkowy.
Barbara A. Sieczkowska: Przemiany sołectw Ldzciń i Morgi p o d wpływem turystyki. Joanna Król: Funkcja turystyczno-wypoczynkowa miasta Piły.
Grzegorz Drelich: Funkcja turystyczna Majdanu Sopockiego.
Zbigniew Dąbrowski: Funkcja turystyczno-wypoczynkowa Bolimowskiego Parku Krajobrazowego. Joanna Majcher: Rezydencja burżuazji śląskiej na obszarze dawnych powiatów: bytomskiego,
katowickiego i tarnogórskiego do II wojny światowej.
M agdalena W ęgrzyn-Nagadowska: Funkcja turystyczno-wypoczynkowa gm iny Łąck. Piotr Pietrzak: Funkcja turystyczna Brodnickiego Parku Krajobrazowego.
Beata Kleinschmid: Funkcja turystyczna Łeby.
PIŚM IENNICTW O
D z i e g i e ć E., 1985, Podyplomowe Studium Turystyki p rzy Instytucie Geografa Ekonomicz
nej i O rganizacji Przestrzeni Uniwersytetu Łódzkiego,Acta Univ. Lodz., Turyzm, 1.
D z i e g i e ć E., 1990, Sprawozdanie z pobytu we Francji grupy pracowników i studentów spe
cjalizacji geografia turyzmu Uniwersytetu Łódzkiego
,
A ctaU niv. Lodz., Turyzm, 6.J a c k o w s k i A. red., 1992, Studium Turyzmu Uniwersytetu Jagiellońskiego (1936-1939), Zesz. Nauk. UJ, Prace Geogr., z. 89.
K a c z m a r e k S., 1989, Ćwiczenia terenowe z geografii turyzmu w Polsce grupy pracow ni
ków i studentów francuskich z Uniwersytetu w Angers,Acta Univ. Lodz., „Turyzm”, 5. K a c z m a r e k S., 1991, Ćwiczenia terenowe z geografii turyzmu w Polsce grupy pracow ni
ków i studentów francuskich z Uniwersytetu w Angers,„Turyzm”, t. I , z. 2.
K o s t r z e w a W o I a n i u k A., 1992, Sprawozdanie z ćwiczeń terenowych we Francji
grupy pracow ników i studentów specjalizacji geografia turyzmu Uniwersytetu Łódzkiego
,
„Turyzm”, l. 2, z. 2.
L i s z e w s k i S., 1989, Piąć lat specjalizacji z geografii turyzmu na Uniwersytecie Łódzkim, Acta Univ. Lodz., Turyzm, 5.
L i s z e w s k i S., 1990, L'enseignem ent dans le domaine du tourisme a l ’iniversité de Łódź, Acta Univ. Lodz., Turyzm, 7.
L i s z e w s k i S., 1994, 10 lat specjalizacji z geografii turyzmu na Uniwersytecie Łódzkim, „Turyzm”, t. 4, z. 2.
O l s z e w s k a B., W y c h o w a n i e c A., 1987, Sprawozdanie z ćwiczeń terenowych we
Francji grupy pracow ników i studentów specjalizacji geografia turyzmu Uniwersytetu Łódz kiego,Acta Univ. Lodz. Turyzm, 3.
O l s z e w s k a B., W o 1 a n i u k A., 1991, Sprawozdanie z ćwiczeń terenowych we Fran
cji grupy pracow ników i studentów specjalizacji geografia turyzmu Uniwersytetu Łódzkiego,
„Turyzm”, t. 1, z. 1.
Prof. dr hab. Stanisław Liszewski Wpłynęło:
Katedra Geografii Miast i Turyzmu 14 lipca 1998 r.
Uniwersytet Łódzki al. Kościuszki 21 90 -418 Lódź
