Wpływ dodatku aminokwasów do diet z dużym udziałem produktów rzepakowych na wyniki rzeźne, skład chemiczny oraz odłożenie białka i energii w tuszkach kurcząt brojlerów.

Tom XXV

R

O

2004

Akademia Podlaska w Siedlcach, Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej

Wpływ dodatku aminokwasów do diet

z dużym udziałem produktów rzepakowych

na wyniki rzeźne, skład chemiczny oraz odłożenie

białka i energii w tuszkach kurcząt brojlerów

Effect of amino acids supplementation of diets containing rapeseed

products on slaughter results, chemical composition and protein

and energy retention in broiler carcass

Badania przeprowadzono na kurczętach Hybro żywionych mieszankami pszenno-sojową lub pszenno-rzepakową zastosowanymi jako mieszanki kontrolne oraz tymi samymi mieszankami uzupełnionymi aminokwasami. Mieszanki były izobiałkowe i izoenergetyczne, a niedobory wymie-nionych aminokwasów uzupełniano za pomocą aminokwasów krystalicznych. Po zakończeniu doś-wiadczenia określono masę tuszki oraz podrobów jadalnych i oznaczono zawartość podstawowych składników pokarmowych oraz energii. Stwierdzono zmniejszenie masy serca, szczególnie u kurcząt z grupy otrzymującej mieszankę pszenno-sojową uzupełnioną DL-metioniną. Masa wątroby nie uległa zmianie, chociaż najlżejszą wątrobę miały kurczęta otrzymujące mieszankę pszenno-sojową uzupełnioną DL-metioniną. Uzupełnienie lizyną mieszanki zawierającej wytłok rzepakowy istotnie zwiększyło zawartość białka w tuszkach kurcząt. Najwięcej białka i najmniej energii w stosunku do pobranych w paszy stwierdzono w tuszkach kurcząt żywionych paszą zawierającą wytłok rzepakowy z nasion odmiany Marita uzupełniony lizyną.

Key words: rapeseed, lysine and arginine, composition of carcass, protein and energy deposition

This experiment was conducted on 96 two- week old broiler chickens “Hybro” divided into eight groups, each of 12 chickens (three replicates per group). In the period from the first to fourteenth day of life, chickens were fed the same standard mixture “starters”. During two weeks of the experiment (from 14 to 28 days of life) the chickens were fed wheat mixtures containing one of high protein components: commercial soybean meal, commercial rapeseed meal and rapeseed cakes of Marita cultivar. Shortages of lysine, arginine and methionine were supplemented in compliance with the “Normy Żywienia Drobiu” (Standards of Poultry Nourishment) (1996). Wheat-soya bean diet was supplemented with Dmethionine and wheat-rapeseed diets with lysine and arginine or only L-lysine. The diets were isoprotein and isoenergetic. At the beginning of the test 6 birds were killed. After the test twenty four chickens (three from each group) were killed and the weight of carcass and giblets was estimated. The carcasses were autoclaved, mixed, homogenized and analysed for energy and basic nutrients content.

Supplementation of these diets with amino acids resulted in the decrease of heart mass, particularly in groups fed wheat-soya bean diet supplemented with DL-methionine. Mass of liver was

Teresa Banaszkiewicz 586

not changed in chickens fed diets supplemented with amino acids, but the lowest mass of liver had chickens fed wheat-soya bean diet supplemented with DL-methionine. The highest protein content in dry matter and the lowest fat content were characteristic for the carcass of chickens fed wheat diets containing rapeseed cakes supplemented with L-lysine. Relevant to the diet containing rapeseed oil meal, this supplementation got considerably lower increase than rapeseed cakes. The higher of protein content and the least of energy was observed in carcasses of chickens fed diet containing Marita rapeseed cakes supplemented with L-lysine.

Wstęp

Podstawowym surowcem wysokobiałkowym stosowanym w mieszankach dla drobiu jest poekstrakcyjna śruta sojowa, natomiast spośród pasz krajowych szersze zastosowanie znajdują produkty rzepakowe. Białko rzepaku charakteryzuje się ko-rzystnym składem aminokwasowym i według Buraczewskiego (1993) jest o około 32% bogatsze w metioninę z cystyną i treoninę niż białko soi, nieco uboższe w lizy-nę, natomiast tryptofanu jest podobna ilość. Białko rzepaku może mieć również niedobór argininy. Wartość białka wyrażona jako EAAI kształtuje się na poziomie 81–82, podczas gdy dla poekstrakcyjnej śruty sojowej wynosi 81 (Banaszkiewicz 2000). Obecne jednak w nasionach rzepaku substancje antyżywieniowe mogą ograniczać wykorzystanie składników pokarmowych przez zwierzęta (Mawson i in. 1994, Raj i in. 2001). Makuchy czy wytłoki rzepakowe zawierają znaczną ilość tłuszczu, co podnosi ich wartość energetyczną, dlatego wzrasta zaintereso-wanie zwiększaniem ich udziału w mieszankach. Przy znacznym udziale rzepaku w mieszankach dla nieprzeżuwaczy może występować jednak niedobór lizyny, argininy i tryptofanu (Jamroz 1992). Mieszanki z niedoborem poszczególnych aminokwasów lub o zmniejszonej zawartości białka można uzupełniać pojedyn-czymi aminokwasami krystalicznymi (Keshavaraz i Jackson 1992, Smulikowska i in. 1991, Szczurek i Pisulewski 1996).

Celem przeprowadzonych badań była ocena wpływu dodatku aminokwasów do diet z dużym udziałem produktów rzepakowych na masę podrobów, skład che-miczny tuszek oraz stopień odkładania białka i energii w tuszkach kurcząt brojlerów.

Materiał i metody

W doświadczeniu oceniano diety pszenno-sojowe i pszenno-rzepakowe uzu-pełniane aminokwasami krystalicznymi: DL-metioniną, L-lizyną oraz L-argininą. W okresie od 1 do 14 dnia życia wszystkie kurczęta odchowywano razem i karmio-no tą samą mieszanką standardową starter. W wieku dwóch tygodni 96 kurcząt brojlerów mieszańców Hybro podzielono na 8 grup po 12 ptaków (3 × 4) o zbliżonej masie ciała i żywiono przez kolejne dwa tygodnie (tj. od 14 do 28 dnia) zgodnie z następującym układem:

Wpływ dodatku aminokwasów do diet ... 587

Grupa I — mieszanka pszenna zawierająca poekstrakcyjną śrutę sojową bez dodatku aminokwasów krystalicznych,

Grupa II — mieszanka pszenna zawierająca poekstrakcyjną śrutę rzepakową bez dodatku aminokwasów krystalicznych,

Grupa III — mieszanka pszenna zawierająca wytłok rzepakowy z odmiany Marita bez dodatku aminokwasów krystalicznych,

Grupa IV — mieszanka jak w grupie I uzupełniona krystaliczną L-lizyną i DL-me-tioniną,

Grupa V — mieszanka jak w grupie II uzupełniona krystaliczną L-lizyną i L-ar-gininą

Grupa VI — mieszanka jak w grupie III uzupełniona krystaliczną L-lizyną i L-ar-gininą

Grupa VII — mieszanka jak w grupie II uzupełniona krystaliczną L-lizyną Grupa VIII — mieszanka jak w grupie III uzupełniona krystaliczną L-lizyną

Ptaki utrzymywano w metalowych klatkach w pomieszczeniu o kontrolowa-nej temperaturze i wilgotności. Mieszanki w postaci sypkiej, sporządzone według receptur podanych w pracy Banaszkiewicz (2003), skarmiano do woli przy stałym dostępie do wody. Zastosowane surowce wysokobiałkowe (poekstrakcyjna śruta sojowa i rzepakowa) pochodziły z zakupu w wytwórni pasz, natomiast wytłok rze-pakowy uzyskano z nasion rzepaku odmiany Marita w wyniku tłoczenia na prasie hydraulicznej w małej olejarni.

W surowcach wykorzystanych do sporządzenia mieszanek oznaczono zawar-tość składników podstawowych ogólnie przyjętymi metodami, skład aminokwaso-wy białka metodą chromatografii jonoaminokwaso-wymiennej na analizatorze aminokwasów AAA-T-339 Microtechna Praga. Zawartość tryptofanu oznaczono metodą spektro-metryczną według PN-77/R-64820. Zawartość energii brutto określono przy użyciu półautomatycznego kalorymetru KL-6. Zawartość białka w mieszankach bilanso-wano na poziomie 18,5% w oparciu o oznaczoną jego zawartość w surowcach. Występujący niedobór lizyny, metioniny i argininy uzupełniano w odpowiednich grupach do poziomu zgodnego z Normami Żywienia Drobiu (1996) za pomocą aminokwasów krystalicznych.

Podczas doświadczenia określono masę ciała oraz ilość spożytej paszy. Na początku testu wzrostowego ubito 6 ptaków (tzw. grupa zerowa), oskubano, wypatroszono i określono masę tuszek i podrobów. Następnie tuszki wraz z podro-bami autoklawowano, po czym całość homogenizowano i oznaczono zawartość składników podstawowych oraz wartość energetyczną. Po zakończeniu testu z każ-dej grupy ubito po 3 kurczęta (łącznie 24), wypatroszono i postępowano zgodnie z procedurą przyjętą dla grupy zerowej.

W doświadczeniu określono masę tuszki, procentowy udział podrobów w ma-sie tuszki, zawartość podstawowych składników oraz energii w suchej mama-sie tuszek, retencję białka i energii w tuszkach.

Teresa Banaszkiewicz 588

Uzyskane wyniki opracowano statystycznie wykonując jednoczynnikową ana-lizę wariancji. Do określenia istotności różnic między średnimi wykorzystano test Duncana (Duncan 1955).

Wyniki

Zawartość podstawowych składników pokarmowych oraz skład amino-kwasowy białka surowców wykorzystanych w badaniach podano we wcześniejszej pracy Banaszkiewicz (2003). Zawartość białka w śrutach poekstrakcyjnych: sojo-wej oraz rzepakosojo-wej, zakupionych w wytwórni pasz, odbiegała w pewnym stopniu od wartości podawanych w Normach Żywienia Drobiu (1996). W przypadku poekstrakcyjnej śruty sojowej była to wartość wyższa — 46,08%, a dla poekstrak-cyjnej śruty rzepakowej niższa — 30,64%.

Podstawowy skład chemiczny wytłoku rzepakowego uzyskanego z odmiany Marita przedstawiał się następująco: zawartość suchej masy — 95,1%, popiołu surowego — 4,99%, białka ogólnego — 26,61%, tłuszczu surowego — 30,12, włókna surowego — 7,97 oraz związków bezazotowych wyciągowych — 25,41%. Oznaczona kalorymetrycznie zawartość energii brutto w 1 kg wynosiła 5715 kcal (23,9 MJ/kg). W porównaniu z wartościami podawanymi w Normach Żywienia Drobiu (1996) wytłok rzepakowy z odmiany Marita zastosowany w badaniach zawierał trochę mniej białka ogólnego, natomiast więcej tłuszczu surowego, co najprawdopodobniej wynikało ze sposobu pozyskiwania oleju.

Zawartość aminokwasów, takich jak: lizyna, metionina, tryptofan, treonina, arginina, leucyna i izoleucyna w 100 g białka wytłoku rzepakowego wynosiła odpowiednio: 6,06, 2,29, 1,12, 4,88, 5,92, 6,51 oraz 3,6 g. Zawartość tryptofanu, leucyny i izoleucyny w wytłoku rzepakowym uzyskanym z nasion odmiany Marita była trochę niższa od wartości podawanych dla wytłoków rzepakowych w Nor-mach Żywienia Drobiu (1996), natomiast ilość pozostałych aminokwasów mieściła się w przedziale wartości podawanych dla wytłoków rzepakowych.

Średnia masa ciała kurcząt na koniec testu wahała się od 629 g w grupie VI karmionej mieszanką zawierającą wytłok rzepakowy z dodatkiem lizyny i argininy do 724 g w grupie VIII otrzymującej mieszankę z wytłokiem rzepakowym uzupełnionym tylko lizyną. Kurczęta z grupy VIII charakteryzowały się największą masą ciała, ale uzyskane różnice między grupami nie zastały potwierdzone statystycznie. Według Schleicher i in. (1984) skarmianie mieszanek z niedoborem lizyny powoduje obniżenie przyrostów masy ciała kurcząt przy wzroście zużycia paszy. Ueno i Ishibashi (1998) w badaniach przeprowadzonych na kurczętach obserwowali większe przyrosty masy ciała przy wzrastającym poziomie dodanej argininy, a obniżaniu się poziomu lizyny w mieszankach. Wyniki te mogą potwierdzać antagonistyczne działanie tych dwóch aminokwasów.

Wpływ dodatku aminokwasów do diet ... 589

W tabeli 1 przedstawiono wyniki dotyczące średniej masy tuszek z podrobami oraz procentowy udział podrobów jadalnych. Największą masą tuszki z podrobami charakteryzowały się kurczęta z grupy IV otrzymującej mieszankę pszenno-sojową uzupełnioną lizyną i metioniną, a najmniejszą z grupy III karmionej wytłokiem rzepakowym bez uzupełnienia aminokwasami, lecz uzyskane różnice między grupami nie były istotne. Istotne różnice między grupami dotyczyły natomiast procentowego udziału serca i żołądka w masie tuszek z poszczególnych grup. Największą masę serca w stosunku do masy tuszki stwierdzono u kurcząt żywio-nych mieszanką zawierającą wytłok rzepakowy bez dodatku aminokwasów, nato-miast żołądka w grupie otrzymującej wytłok uzupełniony lizyną i argininą. Masa wątroby była największa w tuszkach kurcząt z grupy VII i VIII, a najmniejsza u kurcząt żywionych mieszanką pszenno-sojową uzupełnioną DL-metioniną, lecz uzyskane różnice dla tej cechy nie zostały potwierdzone statystycznie. Dodatek aminokwasów krystalicznych do mieszanek wpłynął na zmniejszenie masy serca w tuszce, szczególnie w przypadku kurcząt z grupy otrzymującej mieszankę pszenno-sojową uzupełnioną DL-metioniną. Podobne tendencje obserwowano dla wątroby oraz żołądka. Wzrost masy wątroby oraz zawartości tłuszczu sadełkowego w tuszkach w wyniku skarmiania mieszanki z niedoborem metioniny obserwowali Schleicher i in. (1984).

W tabeli 2 przedstawiono dane dotyczące zawartości podstawowych skład-ników pokarmowych w suchej masie tuszek oraz ich wartość energetyczną. Naj-większą zawartością białka w suchej masie, a najmniejszą zawartością tłuszczu charakteryzowały się tuszki kurcząt otrzymujących mieszanki pszenne z udziałem wytłoków rzepakowych uzupełnione lizyną. Uzupełnienie lizyną mieszanki zawie-rającej wytłok rzepakowy istotnie zwiększyło zawartość białka w tuszkach kurcząt. Na wzrost zawartości suchej masy oraz białka, a zmniejszenie zawartości tłuszczu w tuszkach kurcząt w wyniku uzupełniania diet aminokwasami krystalicznymi wskazują również badania Szczurka i Pisulewskiego (1996) oraz Smulikowskiej (1987). Uzupełnienie tymi samymi aminokwasami mieszanek zawierających poekstrakcyjną śrutę rzepakową dało znacznie niższy wzrost białka w tuszkach niż w przypadku wytłoków. Najmniej tłuszczu spośród wszystkich grup odłożyły w tuszce kurczęta karmione mieszanką zawierającą wytłok rzepakowy uzupełniony lizyną, podczas gdy zawartość tego składnika w tuszkach kurcząt otrzymujących mieszankę z wytłokiem lecz nie uzupełnioną aminokwasami była największa. Podobny wpływ dodatku metioniny i lizyny do diety niskobiałkowej na udział tłuszczu w tuszkach obserwowali Koreleski i Ryś (1982).

Najwyższą wartością energetyczną charakteryzowały się tuszki kurcząt z gru-py III otrzymujące mieszankę zawierającą wytłok rzepakowy nie uzupełniony aminokwasami, najmniejszą tuszki kurcząt żywionych mieszanką z wytłokiem uzupełnionym lizyną. Najmniejszą ilość energii stwierdzono w tuszkach kurcząt żywionych mieszanką zawierającą wytłok rzepakowy uzupełniony aminokwasami, szczególnie lizyną.

Tabel a 1 W yni ki a nal iz y rze źnej — Resu lts o f sl a ugh ter an a lysis Grup y do świad czaln e — Exp erimental groups Wy szczególnien ie Speci fica tion I II III IV V VI VII VIII Masa tuszki z po drobami [g] Weight of carcas s with g iblets śr. SD 450,0 79,00 466,7 57,65 405,7 31,78 468,5 58,19 413,5 31,82 438,5 28,06 458,8 16,48 451,7 33,75 Se rc e [% ma sy tusz ki ] Heart [% of car cass ] śr. SD 1,13 a 0,14 1,00 ab 0,07 1,14 a 0,14 0,83 b 0,08 0,97 ab 0,07 1,07 ab 0,16 0,94 ab 0,04 0,99 ab 0,09 W ątroba [% masy tuszki] L iver [ % of car cas s] śr. SD 4,27 0,76 4,59 0,64 4,38 0,70 3,88 0,34 4,22 0,21 4,44 0,23 4,81 0,52 4,80 0,47 Ż ołą de k [% ma sy tusz ki] Stomach [% of carcass ] śr. SD 2,73 b 0,37 3,11 ab 0,60 2,68 b 0,36 2,88 ab 0,24 2,98 ab 0,05 3,56 a 0,21 3,19 ab 0,21 2,66 b 0,02 śr. — warto ść ś rednia — mean value SD — b łą d standardow y — standard d eviation a, b — warto ści o znaczone t ą sa m ą lit er ą nie ró żni ą si ę s tat ys ty czni e means follow ed by th e same le tte

rs are not significantly differen

t (p

≤

Tabel a 2 Sk ład chem iczny oraz wart ość e ner ge tyc zn a tu sz ek — C h emi cal c o m p osi ti on a n d ene rgy val u e of c a rc a ss Grup y do świad czaln e — Exp erimental groups Wy szczególnien ie Speci fica tion I II III IV V VI VII VIII S ucha m as a [%] Dry matter śr. SD 30,66 0,41 31,51 1,11 31,87 0,75 30,70 2,42 31,03 1,24 31,54 0,51 30,67 0,52 30,62 0,68 Popió ł surow y [% suc he j ma sy ] Crude ash [% of dry matter ] śr. SD 10,84 ab 0,47 11,56 ab 0,61 11,08 ab 0,42 10,84 ab 0,64 10,64 Ab 0,62 10,96 ab 0,59 10,36 b 0,45 11,68 a 0,31 Bia łko ogólne [ % suchej mas y] Crude protein [% of dry matter ] śr. SD 62,08 ab 1,32 58,96 b 3,07 57,78 b 1,69 62,08 ab 5,44 61,62 Ab 1,32 60,74 B 2,90 60,69 b 4,83 68,79 a 2,22 T łus zc z s urow y [% s uchej m as y] Crude fat [% of dry matter ] śr. SD 22,79 ab 1,83 24,37 ab 2,98 25,56 a 2,50 20,54 ab 5,75 21,30 Ab 1,59 21,72 Ab 2,88 23,79 ab 4,26 16,86 b 1,46 Wa rt ość en erget yc zna tus zek Ener gy valu e of car cas s [kcal/kg] [MJ/kg] śr. SD śr. SD 5661 193,1 23,7 0,81 5663 189,4 23,71 0,79 5907 301,7 24,7 1,26 5752 291,8 24,08 1,22 5856 _244,00 24,52 1,02 5799 153,3 24,28 0,64 5692 166,7 25,09 0,70 5580 196,4 23,36 0,82 śr. — warto ść ś rednia — mean value SD — b łą d standardow y — standard d eviation a, b — warto ści oznaczone t ą sa m ą liter ą nie ró żni ą si ę s tat ys ty cznie

means followed by the same lette

rs are not signific antly different (p ≤ 0,05) A, B — warto ści oznaczone t ą sa m ą liter ą nie ró żni ą si ę s tat ys ty cznie

means followed by the same lette

rs are not signific antly different (p ≤ 0,01)

Teresa Banaszkiewicz 592

Najwięcej paszy i azotu ogólnego spożyły kurczęta z grupy VII otrzymujące mieszankę zawierającą poekstrakcyjną śrutę rzepakową uzupełnioną krystaliczną lizyną (tab. 3). Jak wynika z danych przedstawionych w tabeli 3 uzupełnienie mieszanki zawierającej wytłok rzepakowy aminokwasami, a szczególnie krysta-liczną lizyną, wpłynęło korzystnie na ilość odłożonego azotu ogólnego w tuszce. Najwięcej azotu w stosunku do ilości pobranej odłożyły w tuszkach kurczęta otrzy-mujące mieszankę zawierającą wytłok rzepakowy uzupełniony lizyną, najmniej kurczęta z grupy żywionej mieszanką zawierającą poekstrakcyjną śrutę rzepakową uzupełnioną lizyną i argininą (tab. 3). Uzupełnienie mieszanki zawierającej wytłok rzepakowy aminokwasami: lizyną i argininą lub tylko lizyną wpłynęło korzystnie na odkładanie azotu w tuszkach kurcząt. Niewielki wzrost wartości dla tego wskaź-nika obserwowano również w przypadku diety pszenno-sojowej uzupełnionej lizyną i metioniną. Według Fandrejewskiego i in. (2001) oraz Raj i in. (2001) poziom lizyny w mieszankach zbożowo-rzepakowych oddziaływuje na poziom odkłada-nego białka u świń, a żywienie mieszanką z niedoborem tego aminokwasu obni-żyło odkładanie białka o 9–26% w porównaniu z grupą kontrolną.

Ilość pobranej oraz odłożonej w tuszkach energii przedstawiono w tabeli 4. Najwięcej energii brutto pobrały kurczęta otrzymujące mieszankę zawierającą wytłok rzepakowy uzupełniony krystaliczną lizyną, najmniej żywione mieszanką pszenno sojową uzupełnioną lizyną i metioniną. Najwięcej energii podczas testu odłożyły kurczęta z grupy II karmione mieszanką zawierającą poekstrakcyjną śrutę rzepakową bez dodatku aminokwasów. Najniższy wskaźnik odkładania energii brutto w tuszkach stwierdzono w grupie VIII otrzymującej wytłok rzepakowy uzu-pełniony krystaliczną lizyną, co mogło być związane z najmniejszą ilością odkła-danego tłuszczu w tuszkach kurcząt z tej grupy. Wyższą wartość dla tego wskaź-nika obserwowano w przypadku tuszek kurcząt otrzymujących mieszankę pszenno-sojową uzupełnioną lizyną i metioniną. Wykorzystanie energii metabolicznej (z mieszanek pełnoporcjowych) na jej odłożenie w ciele świń według Fandre-jewskiego i in. (2001) wynosiło 33%.

Tabel a 3 Po bra ni e oraz st opi eń od ło że nia azot u w t us zkach kurcz ąt b roj lerów — In ta ke a n d de gr ee of pr ot ei n d epo si ti on i n br oi le r carc ass Grup y do świad czaln e — Exp erimental groups Wy szczególnien ie Speci fica tion I II III IV V VI VII VIII Ilo ść pobran ej p aszy [g/szt.] Feed inta ke śr. SD 841,7 a 78,8 940,8 b 24,1 834,2 a 60,3 825,8 a 33,8 924,2 b 13,0 825,0 a 60,8 945,8 b 20,6 914,6 b 46,5 Ilo ść pobran ego azotu [g/szt.] Nitrogen intake śr. SD 26,70 ab 2,50 29,04bcd 0,74 24,87 a 1,79 27,02 ab c 1,10 29,72 cd 0,42 26,24 ab 1,94 29,9 d 0,86 28,48 bcd 1,22 Ilo ść azotu od ło żonego w tuszce [g/sz t.] Nitrogen d eposition in carcass śr. SD 11,30 2,45 11,46 1,89 9,53 0,85 11,75 1,50 10,22 0,78 10,99 0,49 11,29 1,52 12,86 1,81 Ws pó łczy nnik o dł oż enia azotu pobra nego [% ] Coeffi ci ents dep o sition of nitrogen intak e śr. SD 41,97 3,67 39,35 7,05 38,33 2,43 43,42 3,81 34,38 2,93 42,15 3,06 37,82 2,08 44,61 3,58 śr. — warto ść ś rednia — mean value SD — b łą d standardow y — standard d eviation a, b — warto ści o znaczone t ą sa m ą lit er ą nie ró żni ą si ę s tat ys ty czni e means follow ed by th e same le tte

rs are not significantly differen

t (p

≤

Tabel a 4 Po bra ni e oraz st opi eń od ło żen ia en erg ii w t uszk ach ku rcz ąt b roj lerów — Int a ke an d de g ree of e n er gy d epo si ti on in br oi le r carc ass Grup y do świad czaln e — Exp erimental groups W ys zc zegó lnie nie Speci fica tion I II III IV V VI VII VIII Ilo ść pobran ej p aszy [g/szt.] Feed inta ke śr. SD 841,7 a 78,8 940,8 b 24,1 834,2a 60,3 825,8 a 33,8 924,2 b 13,0 825 a 60,8 937,5 b 27,2 925,1 b 39,2 Ilo ść pobran ej energii brutto /szt. Gr os s ener gy int a ke [kcal] [MJ] śr. SD śr. SD 3252 c 248,4 13,62 1,0 3717 b 95,3 15,56 0,4 3773 b 272,7 15,80 1,1 3217 c 131,6 13,47 0,6 3632 b 51,1 15,21 0,2 3867 b 285,3 16,19 1,2 3493 bc 101,5 14,62 0,4 4287 a 181,7 17,95 0,8 Ilo ść en ergii od ło żone j w tuszc e/ sz t. Energy d epositio n [kcal] [MJ] śr. SD śr. SD 612 _143,4 2,56 0,6 664 _{81,36 2,78} 0,3 602 _111,7 2,52 0,5 662 _141,9 2,77 0,6 584 20,7 2,45 0,09 639 92,4 2,68 0,4 636 8,51 2,66 0,04 608 _90,87 2,55 0,4 Wspó łc zy nni k od ło żen ia pobranej en ergii brutto [%] Coeffi ci ent d epo sition

of gross energy intake

śr. SD 18,68 2,47 17,84 1,87 15,87 2,12 20,48 3,65 16,08 0,72 16,68 3,38 18,21 0,51 14,15 1,67 śr. — warto ść ś rednia — mean value SD — b łą d standardow y — standard d eviation a, b — warto ści o znaczone t ą sa m ą lit er ą nie ró żni ą si ę s tat ys ty czni e means follow ed by th e same le tte

rs are not significantly differen

t (p

≤

Wpływ dodatku aminokwasów do diet ... 595

Podsumowanie

• Żywienie kurcząt brojlerów mieszanką zawierającą znaczne ilości produktów

rzepakowych uzupełnionych aminokwasami krystalicznymi, przez krótki okres czasu, istotnie zróżnicowało udział serca i żołądka w masie tuszek.

• Zaobserwowano zwiększenie zawartości białka ogólnego oraz obniżenie

zawar-tości tłuszczu surowego w suchej masie tuszek kurcząt otrzymujących mie-szankę zawierającą wytłok rzepakowy uzupełniony lizyną.

• Uzupełnienie paszy zawierającej znaczną ilość wytłoku rzepakowego czystą lizyną wpłynęło na obniżenie wartości energetycznej tuszek kurcząt, popra-wiło wskaźnik odkładania azotu, natomiast ilość odłożonej energii w tuszkach była mniejsza.

Literatura

Banaszkiewicz T. 2000. Ocena wartości pokarmowej nowych odmian rzepaku w testach na kurczę-tach brojlerach. Rozprawy Naukowe, 61, AP Siedlce.

Banaszkiewicz T. 2003. Ocena zastosowania aminokwasów w dietach dla kurcząt brojlerów z dużym udziałem produktów rzepakowych. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops, XXIV (2): 691-702. Buraczewski S. 1993. Pasze rzepakowe w żywieniu zwierząt nieprzeżuwających. Rzepak, stan obecny

i perspektywy, Konf. Nauk., Radzików, 70-79.

Duncan D.B. 1955. Multiple range test and multiple F-tests. Biometrics, 11: 1-42.

Jamroz D. 1992. Charakterystyka i możliwości stosowania krajowych pasz w mieszankach treści-wych i koncentratach białkotreści-wych. Przegl. Hod., 4: 12-13.

Keshavarz K., Jackson M. 1992. Performance of growing pullets and laying hens fed low protein amino acid supplemental diets. Poultry Sci., 71: 905-918.

Koreleski J., Ryś R. 1982. Skuteczność dodatku aminokwasów egzo- i endogennych w dawce niskobiałkowej dla kurcząt brojlerów. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 239: 37-45.

Mawson R., Heaney R.K., Zduńczyk Z., Kozłowska H. 1994. Rapeseed meal – glucosinolates and their antinutritional effects. Part 3. Animal growth and performance. Nahrung, 38, 2: 167-177. Normy Żywienia Drobiu. 1996. Praca zbior. pod red. Smulikowskiej, wydanie trzecie, IFiŻZ PAN. Raj S., Skiba G., Fandrejewski H., Weremko D. 2001. The effect of glucosinolate fraction concentrations

in rapeseed meal on daily protein deposition in the body and on internal organ weights of growing pigs. Journal of Animal and Feed Sci., 10, Suppl. 2: 197-201

Raj S., Fandrejewski H., Weremko D., Skiba G. 2001. Wpływ zawartości lizyny strawnej w mieszan-kach zbożowo-rzepakowych na tempo wzrostu i chemiczny skład przyrostu dziennego świń. Rośliny Oleiste – Oilseed Crops, XXII (2): 147-152.

Schleicher A., Jamroz D., Fritz Z. 1984. Żywienie kurcząt rzeźnych niskobialkowymi mieszankami o różnym stosunku metioniny i lizyny do energii metabolicznej. Rocz. Nauk. Zoot., 11 (1): 119-133.

Teresa Banaszkiewicz 596

Szczurek W., Pisulewski P. 1996. Wskaźniki produkcyjne i wydalanie azotu w odchodach kurcząt brojlerow żywionych niskobiałkowymi mieszankami paszowymi wzbogaconymi dodatkami czystych aminokwasów. Rocz. Nauk. Zoot., 23 (3): 189-206.

Smulikowska S. 1987. Wpływ poziomu metioniny w dawce na pobranie paszy oraz wykorzystanie białka i energii przez kurczęta brojlery. Rocz. Nauk. Zoot., 14 (1): 235-242.

Smulikowska S., Chibowska M., Wiśniewska J. 1991. Wpływ uzupełniania lizyną i metioniną mieszanek z dużym udziałem śruty rzepakowej 00 na wyniki tuczu kurcząt brojlerów. Prace naukowo-badawcze z zakresu hodowli i produkcji drobiu (d. Przegląd Naukowej Literatury Zootechnicznej), PTZ Olsztyn, Rocznik XXXVII: 140-149.

Ueno K., Ishibashi T. 1998. Arginine requirements and optimum balance between dietary arginine and lysine in broiler chicks. Anim. Sci. Technol. (Jpn.), 69 (8): 760-767.