Holizm logistyki, eksploatacji, diagnostyki i bezpieczeństwa obiektów technicznych

(1)

Streszczenie

W pracy przedstawiono koncepcjĊ systemu logistycznego obiektów technicznych. Rozpatrzono podsystemy składowe systemu, tzn.: diagnostyczny, eksploatacji, bez-pieczeĔstwa i zaopatrzenia. Stwierdzono, Īe system jest elementem nadsystemu logi-stycznego dowolnego podmiotu gospodarczego.

Słowa kluczowe: logistyka – eksploatacja – diagnostyka – bezpieczeĔstwo – sterowanie 1. Wprowadzenie

Istnieje potrzeba całoĞciowego ujĊcia problematyki: logistyki, diagnostyki, eksploatacji i bez-pieczeĔstwa obiektów technicznych. Wynika to z nastĊpujących powodów:

- logistyka to całokształt działaĔ mających na celu zabezpieczenie prawidłowego funkcjono-wania systemów działania, w tym systemu: obiekt techniczny – człowiek – otoczenie. Istot-nym zagadnieniem jest zabezpieczenie systemów w materiały,

- diagnostyka to ustalenia stanu: obecnego, przyszłego i przeszłego systemów, jako podstawy wszelkiego rozsądnego działania,

- eksploatacja to realizowanie zadaĔ zgodnie z przeznaczeniem, za pomocą obiektów zdat-nych,

- systemom: obiekty techniczne – ludzie – otoczenie naleĪy zapewniü szeroko rozumiane bez-pieczeĔstwo.

Dla uzasadnienia tytułu opracowania, niĪej podano podstawowe definicje.

Holizm (od gr. holos – całoĞü) to pogląd (przeciwstawny redukcjonizmowi), według którego wszelkie zjawiska tworzą układy całoĞciowe, podlegające swoistym prawidłowoĞciom, których nie moĪna wywnioskowaü na podstawie wiedzy o prawidłowoĞciach rządzących ich składnikami. Ca-łoĞci nie da siĊ sprowadziü do sumy jej składników [7].

Cybernetyka analizuje (odnajduje) analogie (homologie) miĊdzy zasadami działania organi-zmów Īywych, układów społecznych (społecznoĞci) i maszyn (holizm), odkrywa ogólne prawa wspólne dla róĪnych nauk i umoĪliwia przenoszenie tych praw z jednej dziedziny na drugą.

Według C. Cempela [1] nowe holistyczne, systemowe podejĞcie do rozwiązywania proble-mów, ma co najmniej trzy istotne cechy:

- ujĊcie całoĞciowe (systemowe – holistyczne), - zastosowanie modeli matematycznych i symulacji, - podejĞcie zespołowe (team approach).

(2)

2. Logistyka

Współczesna logistyka zajmuje siĊ procesami: zaopatrzenia, transportowymi, dystrybucji, marketingu, ekonomicznymi. Takie ujĊcie procesów jest niepełne, poniewaĪ poza tym zbiorem znajduje siĊ duĪa grupa procesów, które mają istotne, wrĊcz podstawowe znaczenie jako elementy ogólnego procesu funkcjonowania systemów działania. NaleĪą do nich procesy [2, 5]:

- zuĪycia elementów maszyn, które mają podstawowy wpływ na niezawodnoĞü elementów maszyn, a tym samym niezawodnoĞü funkcjonowania systemów działania,

- diagnozowania urządzeĔ technicznych, - uĪytkowania urządzeĔ technicznych,

- obsługiwania Ğrodków trwałych w tym maszyn,

- organizacji utrzymania Ğrodków trwałych, w tym maszyn w stanie zdatnoĞci funkcjonalnej i zadaniowej,

- praktycznej realizacji procesów obsługiwania Ğrodków trwałych w tym urządzeĔ technicz-nych.

Proponuje siĊ dwie definicjĊ logistyki, w sensie szczegółowym i ogólnym [5]. Definicja szczegółowa

Logistyka jest to dziedzina wiedzy o: zasilaniu w przedmioty i Ğrodki pracy, dystrybucji pro-duktów, transporcie ładunków, eksploatacji Ğrodków trwałych, ochronie Ğrodowiska, systemów działania oraz racjonalnym, kompleksowym i ekonomicznym sterowaniu (zarządzaniu, kierowaniu) podsystemem logistycznym, przy istniejących zasobach, ograniczeniach

i zakłóceniach, w zadanych warunkach i czasie. Definicja ogólna

Logistyka jest to dziedzina wiedzy o racjonalnym, kompleksowym i ekonomicznym, masowo-energetyczno-informacyjnym zabezpieczeniu funkcjonowania systemów działania, przy istnieją-cych zasobach, ograniczeniach, zakłóceniach, w zadanych warunkach i czasie.

Przedmiotem naszego zainteresowania jest system logistyczny dowolnego nadsystemu działa-nia, który moĪna opisaü nastĊpująco (rys. 1) [3, 4, 5]:

L = SL = < SLR, SLZ, RPZ > (1)

gdzie:

L = SL – podsystem logistyczny dowolnego systemu działania,

SLR – logistyczny podsystem roboczy,

SLZ – podsystem zarządzania logistyką,

RPZ – SLR × SLZ – relacje.

Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011

(3)

Rysunek 1. Ilustracja graficzna systemu logistycznego w aspekcie sterowania

UL - oddziaływanie otoczenia na system (wielkoĞci wejĞciowe); YL - oddziaływanie systemu na

otoczenie (wielkoĞci wyj.); ZL - zakłócenia; uL - wielkoĞci wejĞciowe dostĊpne pomiarowo; yL, yWL

- wielkoĞci wyjĞciowe dostĊpne pomiarowo; uLS - wielkoĞci sterujące

ħródło: Opracowanie własne.

Biorąc pod uwagĊ przeznaczenie systemu logistycznego, jego podsystem roboczy SLP opisuje

wy-raĪenie (rys. 2):

L = SL = < SLR, SLZ, RPZ > (2)

gdzie: ZL – podsystem zasilania (zaopatrzenia),

TL – podsystem transportowy,

DL – podsystem dystrybucji,

OL – podsystem ochrony Ğrodowiska,

EL – podsystem eksploatacji Ğrodków trwałych,

(4)

Rysunek 2. Model podsystemu roboczego systemu logistycznego ħródło: Opracowanie własne.

3. System logistyczny obiektów technicznych

System logistyczny obiektów technicznych zdefiniowano nastĊpująco (rys. 3):

SIL = < SDP, SDE, SB, SZ, RDE > (3) gdzie: SDP – podsystem diagnostyczny, SDE – podsystem eksploatacji, SB – podsystem bezpieczeĔstwa, SZ – podsystem zasilania, RDE – relacje.

(5)

SYSTEM LOGISTYCZNY OBIEKTÓW TECHNICZNYCH PODSYSTEM DIAGNOSTYCZNY Podsystem kontroli stanu Podsystem lokalizacji uszkodzeĔ Podsystem prognozowania stanu PODSYSTEM EKSPLOATACJI Podsystem uĪytkowania Podsystem utrzymania (obsługiwania) PODSYSTEM

BEZPIECZEēSTWA PODSYSTEMZASILANIA

Podsystem wykorzystania obiektów krytycznych

Podsystem wykorzystania obiektów istotnych

Podsystem wykorzystania obiektów mniej istotnych

Podsystem obs ługiwania

Podsystem napraw

Podsystem przechowywania

Podsystem zagro ĪeĔ

Podsystem analiz ryzyka

Podsystem alarmów Podsystem ustalania potrzeb materiałowych Podsystem zamawiania i dostaw Podsystem magazynowania

BAZA WIEDZY LOGISTYCZNEJ

OPERATOR (KIEROWCA) ZAŁOGA, DOWÓDCA

Rysunek 3. Schemat funkcjonalny systemu logistycznego obiektów technicznych ħródło: Opracowanie własne.

4. Podsystem diagnostyczny

We współczesnych systemach eksploatacji obiektów technicznych podstawową rolĊ spełnia podsystem diagnostyczny [2, 5].

Ze wzglĊdu na spełnianie funkcji rozróĪnia siĊ dwa rodzaje podsystemów diagnostycznych (rys. 4, 5, 10):

- podsystem związany bezpoĞrednio lub poĞrednio z obiektem, który nazwano podsystemem rozpoznania stanów, jako narzĊdzie diagnozy;

- podsystem związany bezpoĞrednio z systemem utrzymania obiektów jako jego zasadniczy element, zatem narzĊdzie sterowania stanami obiektów, czyli likwidacji obiektów niezdat-nych.

(6)

Rysunek 4. Ilustracja graficzna rodzajów podsystemów diagnostycznych obiektów technicznych ħródło: Opracowanie własne.

IstotĊ podsystemu diagnostycznego jako narzĊdzia diagnozy przedstawiono na rys. 5.

Rysunek 5. Ilustracja graficzna układu diagnosta-narzĊdzie diagnozy-obiekt techniczny ħródło: Opracowanie własne.

Pokładowy lub/i stacjonarny system rozpoznania stanu obiektów moĪna zdefiniowaü nastĊpu-jąco:

System rozpoznania stanu jest zbiorem elementów pomiarowych, dopasowujących, oblicze-niowych i programów, przeznaczonych do: wydobywania, zbierania, gromadzenia, przetwarzania i przedstawiania informacji o stanie maszyn.

Synonimami systemu rozpoznania stanu maszyn są: system diagnostyczny, urządzenie diagno-styczne, Ğrodek diagnozy, Ğrodek diagnozowania.

Podsystemy diagnostyczne

obiektów technicznych

Rozpoznanie stanów

(narzĊdzia diagnozy)

NarzĊdzie

sterowa-nia stanami

Podmiot diagnozy

(diagnosta)

NarzĊdzie diagnozy

(pod-system rozpoznania

sta-nów)

Informacja

o stanie obiektu

Diagnoza

(prognoza, geneza)

Przedmiot diagnozy

Obiekt techniczny

(7)

Centralne miejsce w podsystemie obsługiwania w aspekcie obiegu informacji o stanie obiek-tów, zajmuje podsystem diagnostyczny DG, opisany nastĊpująco (rys. 6):

DG = <OT, MD, AD, TD, SS, DD, RDT> (4)

gdzie:

OT – zbiór maszyn,

MD – zbiór modeli diagnostycznych maszyn,

AD – zbiór algorytmów diagnozowania maszyn,

TD – zbiór procesów technologicznych diagnozowania i obsługiwania maszyn,

SS – zbiór systemów rozpoznania stanów maszyn (Ğrodków diagnozowania, urządzeĔ

dia-gnostycznych, Ğrodków diagnozy), DD – zespół diagnostów,

RDT – relacje.

Rysunek 6. Ilustracja graficzna podsystemu diagnostycznego jako narzĊdzie sterowania stanem obiektów technicznych ħródło: Opracowanie własne.

Maszyny Modele diagnostyczne

obiektów

Zbiór algorytmów diagnozowania, generowania i prognozowania. ĝrodki diagnozy DIAGNO ĝ CI PODSYSTEM DIAGNOSTYCZNY DIAGNOZA DECYDENT Dos

konalenie organizacji proces

ów obs ługi w ani a, i tp . O ddzi ał yw ani e u Īyt kow ni ka, napraw a bi eĪą ca itp. O ddzi ał ywan ie: zm ian a u rz ądze Ĕ di agnos ty cznych

(8)

Na podstawie zebranych informacji w podsystemie diagnostycznym diagnosta musi podjąü na-stĊpujące decyzje:

- stan obiektu w chwili t (obiekt zdatny, obiekt niezdatny);

- w przypadku zdatnoĞci maszyny jej stan w chwili t+Δt – termin nastĊpnego diagnozowania; - resurs obiektu do likwidacji, w celu skierowania obiektu do podsystemu recyklingu; - resurs obiektu do naprawy głównej;

- stany w chwili t-Δt, czyli zlokalizowanie uszkodzonych elementów obiektu. 5. Podsystem eksploatacji obiektów technicznych

Zadania systemu eksploatacji obiektów są nastĊpujące [2]: - racjonalne uĪytkowanie obiektów zgodnie z ich przeznaczeniem;

- utrzymanie obiektów w stanie zdatnoĞci funkcjonalnej i zadaniowej, umoĪliwiających ich prawidłowe funkcjonowanie;

- zminimalizowanie negatywnego wpływu obiektów technicznych na Ğrodowisko naturalne; - efektywne zarządzanie eksploatacją obiektów technicznych.

System eksploatacji Ep obiektów technicznych opisują wyraĪenia (rys. 7):

Ep = <ETR, ETZ, RER> ETR = <PU, PO, ROU> CETZ = <EZK, EZF, EZI, RKI> PO = <PBP, PPP, PSP, PGP, Dg, RGP> (5) gdzie:

ETR – roboczy podsystem eksploatacji,

ETZ – podsystem zarządzania eksploatacją,

PU – podsystem uĪytkowania,

PO – podsystem obsługiwania,

PBP, – podsystem obsługiwania i napraw bieĪących,

PPP – podsystem przechowywania,

PSP – podsystem napraw Ğrednich,

PGP – podsystem napraw głównych,

Dg – podsystem diagnostyczny,

EZK – podsystem kierowania eksploatacją,

EZF – podsystem ekonomiczno-finansowy,

EZI – podsystem informatyczny eksploatacji,

RER, ROU, RGP, RKI – relacje.

(9)

Podsystem roboczy ETR Podsystem zarządzania ETZ ET Podsystem obsługiwania PO PBP PPP PSP PSG Dg Podsystem uĪytkowania PU Pojazdów Maszyn górniczych Obrabiarek N-tego obiektu technicznego EZK EZF EZI ...

Rysunek 7. Schemat systemu eksploatacji obiektów technicznych ħródło: Opracowanie własne.

NarzĊdziem sterowania utrzymaniem obiektów technicznych w stanie zdatnoĞci jest podsystem diagnostyczny.

6. Podsystem bezpieczeĔstwa

Z analizy bezpieczeĔstwa techniki wynikają nastĊpujące podstawowe wnioski [6, 7]: - straty mogą pojawiü siĊ we wszystkich fazach Īycia obiektu. Są one nie do unikniĊcia.

Co najwyĪej moĪna i naleĪy je kształtowaü w fazach ich projektowania i wytwarzania, a ste-rowaü nimi w fazie eksploatacji,

- bezpieczeĔstwo obiektów technicznych moĪna i naleĪy kształtowaü w fazach ich projekto-wania i wytwarzania, a sterowaü nim w fazie eksploatacji,

- bezpieczeĔstwem moĪna i naleĪy zarządzaü.

Kompleksowe (globalne) bezpieczeĔstwo obiektu jako systemu antropotechnicznego okreĞla zaleĪnoĞü (rys. 8):

BK = BZ∩ BP∩ BO (6)

gdzie:

BK – stan bezpieczeĔstwa globalnego,

BZ – stan bezpieczeĔstwa załogi,

BP – stan bezpieczeĔstwa obiektu,

BO – stan bezpieczeĔstwa otoczenia.

(10)

(ocenĊ) zagroĪenia, czy bezpieczeĔstwa wynikającego, albo z prawdopodobnych zdarzeĔ od nas niezaleĪnych, albo z moĪliwych konsekwencji podjĊcia decyzji. Najogólniej, ryzyko jest wskaĨni-kiem stanu lub zdarzenia, które moĪe prowadziü do strat. Jest ono proporcjonalne do prawdopodo-bieĔstwa wystąpienia tego zdarzenia i do wielkoĞci strat, które moĪe spowodowaü. MiarĊ ryzyka dla systemu technicznego wyznacza siĊ na podstawie wyraĪeĔ [3]:

R=<S, P, K>

R=P·K (7)

gdzie:

R – ryzyko systemu technicznego,

S – potencjalne zdarzenie niebezpieczne (awaryjne), spowodowane okreĞlonym zagro-Īeniem,

P – prawdopodobieĔstwo zajĞcia zdarzenia niebezpiecznego (np. uszkodzenia), K – okreĞlona szkoda (strata) spowodowana zajĞciem zdarzenia niebezpiecznego. Podsystem bezpieczeĔstwa SB bĊdzie realizował nastĊpujące zadania:

- monitorowanie słabych ogniw obiektu, - alarmy o zagroĪeniu Īycia ludzkiego, - alarmy o zagroĪeniu Ğrodowiska naturalnego, - alarmy o zagroĪeniu istnienia obiektu.

Podsystem bezpieczeĔstwa okreĞla wyraĪenie:

SB = < SBZ, SBR, SBA, RBA > (8)

gdzie:

SBZ – podsystem zagroĪeĔ,

SBR – podsystem analizy ryzyka,

SBA – podsystem alarmów,

RBA – relacje.

(11)

Rysunek 8. Przykładowa ilustracja graficzna kategorii bezpieczeĔstwa Kołowego Transportera Opancerzonego

ħródło: Opracowanie własne. 7. Podsystem zasilania

Proces zaopatrzenia (zaopatrywania, zasilania) obiektów technicznych obejmuje elementy (rys. 9):

- rodzaje materiałów, - normowanie materiałów,

- planowanie potrzeb materiałowych, - zakupy materiałów,

- transportowanie materiałów, - zapasy materiałów,

- magazynowanie materiałów.

W związku z tym w podsystemie zasilania (zaopatrzenia) ZLB systemu logistycznego obiektów

technicznych moĪna wyróĪniü nastĊpujące podsystemy:

ZLB = < ZPM, ZZD, ZZM, ZIF, RPM > (9)

gdzie:

ZPM – podsystem ustalania potrzeb materiałowych,

ZZD – podsystem zamawiania i dostaw materiałów,

ZZM – podsystem magazynowania,

ZIF – podsystem infrastruktury,

(12)

Procesy zaopatrzeniowe Rodzaje materiałów Normowanie materiałów Planowanie potrzeb materiałowych Zapasy materiałów Zakupy materiałów Transportowanie materiałów Magazynowanie materiałów

Rysunek 9. Zasadnicze elementy składowe procesu zaopatrzenia obiektów technicznych ħródło: Opracowanie własne.

8. Miejsce podsystemu logistycznego obiektów technicznych w nadsystemie działania

Podsystem logistyczny obiektów technicznych jest elementem systemu logistycznego dowol-nego nadsystemu działania (rys. 10) [4].

W podsystemie S1 sterowanym wyróĪniono dwa elementy: SPR – podsystem roboczy;

SLR – roboczy podsystem logistyczny.

Roboczy SLR system logistyczny obejmuje podsystemy: zasilania – ZL; transportowy – TL;

eksploatacji – EL; dystrybucji – DL; ochrony Ğrodowiska – OL.

Z kolei system eksploatacji ELĞrodków trwałych, w tym urządzeĔ technicznych obejmuje

pod-systemy: uĪytkowania – PU; obsługiwania – PO.

System obsługiwania PO urządzeĔ technicznych zawiera podsystemy: obsługi i napraw

bieĪą-cych – PBP; przechowywania – PP; diagnostyczny – DG; napraw Ğrednich – PSP; napraw głównych –

PSG.

System SZ sterowany (zarządzania) miĊdzy innymi obejmuje podsystemy: zarządzania

szcze-bla najwyĪszego – SZW; zarządzania produkcją – SP; zarządzania jakoĞcią produkcji – SPJ;

zarzą-dzania logistyką – SLZ; ekonomiczny – SE; marketingu – SM; inne podsystemy – SN; informatyczny

– SI.

W skład systemu SLZ zarządzania logistyką wchodzą podsystemy zarządzania: zasilaniem,

transportem, eksploatacją, dystrybucją i ochrona Ğrodowiska.

System SI informatyczny nadsystemu działania SO obejmuje podsystemy informatyczne

syste-mów: ekonomicznego – SIE; zasilania (zaopatrzenia) – SIĩ; produkcji lub/i usług – SIP; logistyki –

SIL; administracji – SIA; innych – SIN.

System informatyczny SIL logistyki stanowią podsystemy: eksploatacji – SIE; dystrybucji – SID;

ochrony Ğrodowiska – SIO; transportu – SIT; zasilania – SIC.

W skład systemu informatycznego eksploatacji SIE urządzeĔ technicznych wchodzą

podsyste-my informatyczne: uĪytkowania – STU; obsługiwania – SIR.

(13)

SPR SLR IS ILW IPU IZW IZL ILU ISP IS ZL ZLZ PBP TL TLZ PPP EL ELZ DG DL DLZ PSP OL OLZ PSG PO PU ISM ISE ISD ISL IDD IDD YL YW YWL S1 SO ZW ZWL UW UWL S2 SI SIN SIA SIC SIR SIL SIT SIP SIE SIZ SID SIE SIO SIU SN SM SE SLZ SPJ SP SZW

Rysunek 10. Ilustracja graficzna dowolnego systemu działania ħródło: Opracowanie własne.

(14)

podsystem sterowany (roboczy, wykonawczy); S2 – podsystem sterujący (zarządzania); SPR –

pod-system roboczy np. wyrobów, usług, sprzedaĪy; SLR – roboczy podsystem logistyczny;

ZL, TL, EL, DL, OL – odpowiednio podsystemu: zasilania, transportowy, eksploatacji, dystrybucji,

ochrony Ğrodowiska; PO – podsystem obsługiwania; PU – podsystem uĪytkowania; PBP, PPP, PSP,

PSG – odpowiednio podsystemy: obsługiwaĔ i napraw bieĪących, przechowywania, napraw

Ğred-nich, napraw głównych; Dg – podsystem diagnostyczny; SZW – podsystem zarządzania szczebla

najwyĪszego; SP – podsystem zarządzania produkcją lub/i usługami; SPJ – podsystem zarządzania

jakoĞcią produkcji lub/i usług; SLZ – podsystem zarządzania logistyką;

ZLZ, TLZ, ELZ, DLZ, OLZ – odpowiednio podsystemy zarządzania: zasilaniem, transportem,

eksploa-tacją, dystrybucją, ochroną Ğrodowiska; SE – podsystem ekonomiczny; SN – inne podsystemy; SI –

podsystem informacyjny (informatyczny); UW – wejĞcie podsystemu roboczego; ZW – zakłócenia

podsystemu roboczego; YWL – wyjĞcie podsystemu roboczego realizowane przez podsystem

dystry-bucji; YL – wyjĞcie podsystemu logistycznego;

SIE, SIZ, SIP, SIL, SIA, SIN – odpowiednio podsystemy informatyczne systemów: ekonomicznego,

za-rządzania systemem działania, produkcji lub/i usług, logistycznego, administracji, innych; SIE, SID,

SIO, SIT, SIC, SIU, SIR – odpowiednio podsystemy informatyczne systemów: eksploatacji, dystrybucji,

ochrony Ğrodowiska, transportu, zaopatrzenia, uĪytkowania, obsługiwania; ILU, ILW, IPU, IZL, IZW –

odpowiednio informacje o: stanie zewnĊtrznych zasileĔ logistycznych, stanie logistycznego zabez-pieczenia produkcji (usług), stanie oddziaływania otoczenia na produkcjĊ (usługi), stopniu reali-zacji zadaĔ; IS – informacje przetworzone przez system informatyczny; ISD, SDD – decyzje

podsys-temu zarządzania szczebla najwyĪszego; ISL – decyzje kierownika logistyki; ISE – decyzje

kierowni-ka eksploatacji

Informatyczny system SI nadsystemu działania zbiera wszelkie informacje (ILU, ILW, IPU, IZL,

IZW), w tym logistyczne o jego funkcjonowaniu. Przetworzone w systemie SIL informatycznym

lo-gistyki informacje są kierowane do podsystemu zarządzania SLZ logistyką, gdzie są segregowane

i przekazywane do poszczególnych podsystemów zarządzania, w tym podsystemem ELZ

zarządza-nia eksploatacją urządzeĔ technicznych. Kierownik podsystemu eksploatacji wypracowuje decyzje (ISE), którymi oddziaływuje na roboczy element EL systemu eksploatacji urządzeĔ technicznych

tak, aby:

- uĪytkowaü urządzenia techniczne zgodnie z przeznaczeniem;

- utrzymaü urządzenia techniczne w stanie zdatnoĞci funkcjonalnej i zadaniowej;

- uzyskaü efekt dodatni (zysk) funkcjonowania systemu eksploatacji obiektów technicz-nych;

- eliminowaü niezdatne obiekty z podsystemu i kierowaü je do podsystemu recyrkulacji. Centralne miejsce w systemie działania, w aspekcie obiegu informacji o stanie urządzeĔ tech-nicznych, zajmuje podsystem diagnostyczny Dg.

Podsystem diagnostyczny Dg zbiera informacje o stanie wszystkich obiektów technicznych,

które funkcjonują w systemie działania. Informacje IST o stanie obiektów są przesyłane do

podsys-temu informacyjnego SI systemu działania SO, gdzie są przetwarzane informacje ISP, do postaci

potrzebnej podsystemowi zarządzania ELZ eksploatacją urządzeĔ. PodkreĞliü naleĪy,

Īe w podsystemie diagnostycznym Dg informacje o stanie obiektów mogą byü przetworzone i

do-starczane bezpoĞrednio do podsystemu informacyjnego SI. Jest to uwarunkowane organizacją

sys-temu informacyjnego (informatycznego) danego syssys-temu działania.

(15)

Podsystem zarządzania ELZ eksploatacją obiektów technicznych przekazuje do podsystemu

za-rządzania SLZ logistyki, meldunki ISM o stanie urządzeĔ technicznych. JednoczeĞnie podejmuje

decyzje ISE w zakresie obsługi, naprawy bieĪącej, naprawy Ğredniej, sprzedaĪy lub likwidacji

urzą-dzeĔ technicznych. Podsystem SLZ przekazuje informacje IS o stanie urządzeĔ technicznych do

in-nych podsystemów (np. SP, SPJ, SE), a takĪe do podsystemu zarządzania SZW szczebla najwyĪszego.

Podsystem SLZ podejmuje równieĪ decyzje ISL z zakresie utrzymania obiektów technicznych w

sta-nie zdatnoĞci funkcjonalnej i w stasta-nie zdatnoĞci zadaniowej. Decyzje ISD,

w tym zakresie powinien podejmowaü takĪe podsystem SZW.

Przedstawiony obieg informacji o stanie obiektów technicznych w systemie działania wymaga zrealizowania w celu prowadzenia praktycznej działalnoĞci dotyczącej utrzymania obiektów tech-nicznych w ruchu. Istotnym zadaniem jest zabezpieczenie Ğrodowiska naturalnego przed szkodli-wym oddziaływaniem obiektów technicznych. Do osiągniĊcia tego celu jest niezbĊdne pełne włą-czenie informacji o stanie obiektów technicznych, w obieg informacji o funkcjonowaniu systemu działania, ze szczególnym uwzglĊdnieniem procesu podejmowania decyzji, na szczeblu najwyĪ-szym.

9. Podsumowanie

Reasumując zagadnienie współczesnych problemów logistyki w aspekcie technicznym, moĪna stwierdziü, co nastĊpuje:

1) istnieje związek: logistyki, diagnostyki, eksploatacji i bezpieczeĔstwa, co uzasadnia wprowa-dzenie pojĊcia: system logistyczny obiektów technicznych,

2) dowolny system działania powinien mieü właĞciwie funkcjonujący podsystem logistyczny, a w nim podsystem logistyczny obiektów technicznych,

3) centralne miejsce w systemie działania, w aspekcie obiegu informacji o stanie obiektów tech-nicznych, zajmuje podsystem diagnostyczny,

4) podsystem diagnostyczny steruje utrzymaniem obiektów technicznych w ruchu oraz ich bez-pieczeĔstwem dziĊki diagnozowaniu, prognozowaniu i genezowania ich stanów,

5) ze wzglĊdu na to, Īe właĞciwie funkcjonujące obiekty techniczne mają istotny wpływ na efek-tywnoĞü funkcjonowania dowolnych systemów działania, tej problematyce naleĪałoby po-ĞwiĊciü wiĊcej uwagi zarówno w kontekĞcie poznawczym jak i utylitarnym.

(16)

Bibliografia

1. Cempel Cz., Teoria i inĪynieria systemów, ITE, Radom 2006. 2. NiziĔski S., Eksploatacja obiektów technicznych, ITE, Radom 2002.

3. NiziĔski S., Ligier K., Proekologiczny podsystem logistyczny dowolnego systemu działania. TECHNICAL SCIENCES Abbrev.: TEch. Sc., Pap. and Rep., No Y2004.

4. NiziĔski S., Kolator B., Problemy logistyki w aspekcie utrzymania ruchu obiektów technicz-nych.

5. NiziĔski S., ĩurek J., Logistyka ogólna, WKŁ, Warszawa 2011.

6. NiziĔski S. i inni, Systemy diagnostyczne wojskowych pojazdów mechanicznych, ITE, Radom 2011.

7. http://wikipedia.org.pl.

HOLISM LOGISTICS, MAINTENANCE, DIAGNOSTICS TECHNICAL AND SAFETY OF OBJECTS

Summary

The paper presents the concept of logistic system of technical objects. Subsys-tems, components of the system were considered, namely: diagnostic, operation, safety and supplies. It was found that the system is part of the logistics super system any operator.

Keywords: logistics – operating – diagnostics – security – control

Stanisław NiziĔski

Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej Katedra Eksploatacji Pojazdów i Maszyn

Uniwersytet WarmiĔsko – Mazurski w Olsztynie e-mail: nizinski@uwm.edu.pl

Włodzimierz Kupicz

Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej w Sulejówku