YOSHIKAWA M., KAWAGUCHI J. 2011 – Three-dimentional structu-re of Hayabusa samples: origin and evolution of Itokawa structu-regolith. Sci., 333: 1125–1128.
TSUCHIYAMA A., UESUGI M., UESUGI K., NAKANO T., NOGUCHI R., MATSUMOTO T., MATSUNO J., NAGANO T., IMAI Y., SHIMADA A., TAKEUCHI A., SUZUKI Y., NAKAMURA T., NOGUCHI T., ABE M., YADA T., FUJIMURA A. 2014 – Three-dimen-sional microstructures of samples recovered from asteroid 25143 Itoka-wa: Comparison with LL5 and LL6 chondrite particles. Meteorit. Planet. Sci., 49: 172–187.
U.S. Geological Survey, 2018. Mineral Commodity Summaries 2018. USGS, Virginia.
VERNAZZA P., ZANDA B., BINZEL R.P., HIROI T., DEMEO F.E., BIRLAN M., HEWINS R., RICCI L., BARGE P., LOCKHART M. 2014 – Multiple and fast: the accretion of ordinary chondrite parent bodies. Astrophys. J., 791 (120).
WEISBERG M., SMITH C., BENEDIX G., FOLCO L., RIGHTER K., ZIPFEL J., YAMAGUCHI A., CHENNAOUI AOUDJEHANE H. 2008 – The Meteoritical Bulletin, No. 94. Meteorit. Planet. Sci., 43 (9): 155–1588.
WEISBERG M., SMITH C., BENEDIX G., FOLCO L., RIGHTER K., ZIPFEL J., YAMAGUCHI A., CHENNAOUI AOUDJEHANE H. 2009 – The Meteoritical Bulletin, No. 95. Meteorit. Planet. Sci., 44 (3): 1–33. WLOTZKA F. 1993 – A weathering scale for the ordinary chondrites. Meteoritics, 28: 460.
ZUBRIN R., WAGNER R. 1997 – Czas Marsa. Prószyñski i Spó³ka, Warszawa.
Praca wp³ynê³a do redakcji 16.10.2018 r. Akceptowano do druku 16.11.2018 r.
784
Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 12, 2018
Geogródek – skalny ogródek dydaktyczny
w Starej Kopalni w Wa³brzychu
W Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wa³brzychu powsta³ Geogródek – skalny ogródek dydaktyczny, który zaj-muje czeœæ reprezentacyjnej skarpy obok g³ównego wejœcia na teren kompleksu zabytkowej kopalni wêgla kamiennego. Jego tematyk¹ s¹ geologia oraz paleontologia. Podstawê geogródka stanowi wielkoskalowy model profilu geologicznego obrazuj¹cego budowê nawarstwieñ skalnych i pok³adów wêgla w rejonie Wa³brzycha. Profil o wymiarach 10 m d³ugoœci i 3 m wysokoœci jest zbudowany z piaskowców, zlepieñców, mu³owców oraz riolitów i porfirów, czyli oryginalnych ska³ reprezentuj¹cych okreœlone poziomy geologiczne charakterystyczne dla karboñskiej serii Dolnoœl¹skiego Zag³êbia Wêglowego, wchodz¹cych w sk³ad jednostek okreœlanych jako formacje/warstwy ze Szczawna, Wa³brzycha, Bia³ego Kamienia, ¯aclerza i Glinika. Przy budowie profilu konsekwentnie zachowano odpowiedni¹ skalê (jeden metr skalnej sekwencji odpowiada trzystu metrom w naturze), dziêki czemu ukazano rzeczywisty, chocia¿ uœredniony, obraz wg³êbnej budowy Ziemi i sytuacji geologicznej w niecce wa³brzyskiej. W skalnym modelu s¹ reprezentowane facje morskie i l¹dowe, przedstawiono te¿ uskok tektoniczny, intruzje ska³ wulkanicznych i okruszcowanie barytem. Z 80 wystê-puj¹cych w Wa³brzychu pok³adów wêgla, ze wzglêdu na ograniczenia wynikaj¹ce ze skali, pokazanych jest 12 o najwiêk-szym znaczeniu przemys³owym lub stanowi¹cych istotne granice stratygraficzne.
Skalnemu profilowi towarzyszy plenerowa ekspozycja skamienia³ych pni karboñskich drzew, wœród nich kordait i Sigillaria, ceramiczne modele fauny – trylobit, wije i pajêczak oraz tablice informacyjne dotycz¹ce budowy geologicz-nej regionu na tle Synklinorium Œródsudeckiego, paleogeografii i rekonstrukcji dawnych œrodowisk, roœlinnoœci oraz fau-ny wa³brzyskiego karbonu a tak¿e znaczenia miasta i regionu dla nauki na przestrzenia ostatnich trzystu lat. Ca³oœæ stanowi merytoryczn¹, a zarazem ogólnodostêpn¹, barwn¹ i przystêpnie zobrazowan¹ prezentacjê edukacyjn¹ dotycz¹c¹ geologii, paleontologii i historii powstawania wêgla. Ze wzglêdu na u¿yte materia³y geogródek przybli¿a warunki pracy pokoleñ górników i stanowi podstawê do dalszego zwiedzania wa³brzyskiej Starej Kopalni oraz zapoznawania siê z histo-ri¹ przemys³u i metodami wydobywczymi.
Geogródek – skalny ogródek dydaktyczny w niekonwencjonalny sposób s³u¿y edukacji w zakresie nauk o Ziemi. Jest
równie¿ pilota¿owym, plenerowym elementem sta³ej ekspozycji licznych, cennych poznawczo zbiorów geologicznych zdeponowanych w Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wa³brzychu.
Marcin Kuleszo
