mimo tej samej liczby wygranych meczów przegraliœmy na tzw. ma³e punkty z ze-spo³em czeskim (ryc. 2). Pi³karze no¿ni s¹ bardzo dumni z pokonania dru¿yn z Francji (2:0) i Niemiec (3:2). Przegrali jedynie z Czechami (1:0) i otrzymali puchar za 2. miejsce.
Sympatiê uczestników gali wzbudzi³ wystêp barwnej grupy tancerzy – pracow-ników BGR, przebranych w kolorowe po-szewki (ryc. 3). Podoba³ siê nie tyle sam pomys³ wystêpu i choreografia, ile fakt, ¿e wœród pl¹saj¹cych w kokonach artystów zobaczyliœmy szefów niemieckiej s³u¿by geologicznej. Ot, potrafi¹ siê bawiæ.
Na koniec spotkania Zdenek Novotny, który reprezentowa³ Czesk¹ S³u¿bê Geolo-giczn¹ (ÈGS – Èeská geologická sluba), zaprosi³ wszystkie dru¿yny do Pragi w 2012 r., a wszyscy zawodnicy gromkimi brawami nagrodzili tegorocznych organi-zatorów, wœród których stanêli prof. Hans-Joachim Kümpel, prezydent BGR oraz Hajo Schnier, prezes klubu SBL.
Na koniec wtr¹cê w¹tek prywatny. Mój ojciec by³ za³o¿ycielem oraz d³ugoletnim prezesem klubu sportowego LKS Bratek, wiêc z rodzinnej historii wiem, ¿e chocia¿ pocz¹tki funkcjonowania struktur opartych na spo³ecznej pracy cz³onków nigdy nie s¹ ³atwe, daj¹ jednak sporo satysfakcji. Aku-rat teraz w Geosporcie buduje siê coœ, co po latach nasi nastêpcy bêd¹ mogli nazwaæ tra-dycj¹ ruchu sportowego wœród geologów.
Proszê czasem zajrzeæ na stronê www.pgi.gov.pl/geosport, na której mo¿na znaleŸæ obszern¹ relacjê z zawodów oraz rozbudowany serwis fotograficzny.
Wojciech Irmiñski
Geoparki i parki krajobrazowe na 4. Festiwalu Filmu i Sztuki Dwa Brzegi
Kazimierz Dolny i Janowiec nad Wis³¹, 31.07–8.08.2010
W ramach 4. Festiwalu Filmu i Sztuki Dwa Brzegisze-rokiemu gronu odbiorców przedstawiono tematykê geo-parków, ze szczególnym uwzglêdnieniem projektu Geoparku Ma³opolski Prze³om Wis³y. Znaczenie wyst¹-pieñ podkreœli³ fakt, ¿e znalaz³y siê one w bloku spotkañ autorskich wspó³organizowanym przez opiniotwórcze To-warzystwo Przyjació³ Kazimierza, a prelegentów zapowia-da³ i spotkania prowadzi³ jego prezes – Stefan Kurzawiñ-ski. Przyjazna atmosfera festiwalu okaza³a siê œwietnym katalizatorem dyskusji, które zaczê³y siê zaraz po prezenta-cjach i trwa³y przy kawiarnianych stolikach Kazimierza a¿ do póŸnego wieczora.
Problematykê geoparków przedstawi³ prof. dr hab. Ma-rian Harasimiuk, lider konsorcjum Uniwersytetów Marii Curie-Sk³odowskiej i Warszawskiego oraz Pañstwowego Instytutu Geologicznego – Pañstwowego Instytutu Badaw-czego, które realizuje projekt Ministerstwa Œrodowiska pt.
Geologiczno-górniczo-œrodowiskowe warunki utworzenia
Geoparku Ma³opolski Prze³om Wis³y (od Zawichostu do Pu³aw). Punktem wyjœcia prezentacji przygotowanej
wspól-nie z dr Justyn¹ Warown¹ (UMCS) by³a definicja geoparku stworzona przez UNESCO, zgodnie z któr¹ jest to obszar chroniony, o dok³adnie wyznaczonych granicach i zawie-raj¹cy jedno miejsce lub wiêcej miejsc o znaczeniu nauko-wym dla geologii b¹dŸ archeologii, ekologii czy kultury. Globalna Sieæ Narodowych Geoparków objê³a ju¿ ok. 60 ta-kich obszarów na œwiecie, w tym ponad 30 w samej Euro-pie. Sieæ ta szybko siê rozrasta, poniewa¿ (jak jasno wyni-ka z dotychczasowego doœwiadczenia) powstanie geopar-ków staje siê bardzo silnym impulsem dla zrównowa¿one-go rozwoju objêtych nimi obszarów czy wrêcz ca³ych re-gionów, nie wspominaj¹c ju¿ o ich roli w edukacji m³odego pokolenia i zachowaniu dziedzictwa geologicznego.
W Polsce prace nad tworzeniem geoparków prowadzo-ne s¹ pod auspicjami Ministerstwa Œrodowiska. G³ówny geolog kraju dr Henryk J. Jezierski nada³ ju¿ rangê geopar-968
Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 10, 2010
Ryc. 2. ¯eñska i mêska dru¿yna siatkarzy Stowarzyszenia Geosport. Fot. P. Grabski
Ryc. 3. Kolorowy, futurystyczny taniec w wykonaniu gospodarzy z niemieckiej
ku krajowego polskiej czêœci Geoparku £uk Mu¿akowa (21 paŸdziernika 2009 r.) i Geoparkowi Góra Œwiêtej Anny (1 czerwca br.). Ostatnio – 10 wrzeœnia – tytu³ ten przyzna³ regionowi Karkonoskiego Parku Narodowego wraz z jego otulin¹ (zob. s. 960). O przyznanie Certyfikatu Geoparku Krajowego walcz¹ tak¿e inne geoparki, jak np. kielecko-chêciñski, Jaæwie¿ i Dolina Kamiennej. Do³¹cza do nich tak¿e Geopark Ma³opolski Prze³om Wis³y.
Wed³ug prof. M. Harasimiuka teren Ma³opolskiego Prze³omu Wis³y wydaje siê predestynowany do roli geo-parku klasy miêdzynarodowej. Sk³ada siê na to ponad 200 lat tradycji turystyki i muzealnictwa, tak¿e przyrodnicze-go, oraz siêgaj¹ca daleko w przesz³oœæ tradycja wykorzy-stywania miejscowych surowców mineralnych. Od pocz¹t-ku XVIII w. trwaj¹ intensywne studia geologiczne rejonu prze³omu Wis³y, a lista wybitnych badaczy tych obszarów jest wprost imponuj¹ca. Rezultatem ich badañ s¹ opisy sze-regu ods³oniêæ geologicznych, które znalaz³y poczesne miejsce w literaturze fachowej i popularnych przewodni-kach oraz w programach wielu krajowych i miêdzynarodo-wych zjazdów naukomiêdzynarodo-wych. Ods³oniêcia stanowi¹ równie¿ atrakcjê turystyczn¹, zw³aszcza dziêki rozs³awionym zna-leziskom szcz¹tków organizmów zamieszkuj¹cych ciep³e morza póŸnokredowe. Chodzi tu g³ównie o ogromne amo-nity (Piotrawin), a ostatnio tak¿e szcz¹tki krokodyla (Ka-mienny Dó³ w Kazimierzu) oraz liczne zêby mozozaurów i czaszki ichtiozaurów (Annopol), nie wspominaj¹c ju¿ o czêstszych, lecz niemniej fascynuj¹cych zêbach rekinów. Profesor Harasimiuk podkreœli³, ¿e zebrany dot¹d materia³ jest tak bogaty, ¿e z powodzeniem mo¿na uznaæ potwory
morskie mórz kredowych za wyró¿nik geoparku i wybraæ
jednego z nich na logo Geoparku Ma³opolski Prze³om Wis³y (my g³osujemy za ichtiozaurem).
Do g³ównych atutów geoparku prelegent zaliczy³ bar-dzo dobre ods³oniêcia utworów m³odszych od kredy. Szczególnie istotne s¹ tu profile osadów z pogranicza kre-dy i paleogenu, czyli pogranicza dwóch er geologicznych (w Nasi³owie i Bochotnicy). Rejon ten jest praktycznie jedynym w naszym kraju, gdzie zainteresowani mog¹ obej-rzeæ i rêk¹ dotkn¹æ osadów, które rejestruj¹ ogólnoœwiato-we wydarzenia katastroficzne sprzed 65 mln lat, coraz powszechniej wi¹zane z uderzeniem cia³a kosmicznego.
Trzeba tu jeszcze wspomnieæ o walorach kulturowo-archeologicznych, których nie brakuje obszarowi propono-wanego geoparku: od zamków, przez pa³ace, po œlady po-tê¿nego grodziska oraz obiekty sakralne i mieszkalne.
Dope³nieniem wyst¹pienia prof. Mariana Harasimiuka by³o przedstawienie propozycji Pañstwowego Instytutu Geo-logicznego dla samorz¹dów i organizacji turystycznych w zakresie popularyzacji geoturystyki, a tym samym i geolo-gii. Andrzej Szymkowiak i Wojciech Brochwicz-Lewiñski zaprezentowali ofertê instytutu, na któr¹ z³o¿y³y siê spraw-dzone w praktyce metody i narzêdzia promocji danego
969 Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 10, 2010
Ryc. 1. Oficjalny plakat 4. Festiwalu Filmu i Sztuki Dwa Brzegi.
ród³o: www.dwabrzegi.pl
Ryc. 2. Dwa Brzegi – dwie ery, czyli festiwal do kwadratu.
regionu: od doradztwa po pomoc w organizowaniu wystaw i imprez oraz w nag³aœnianiu walorów przyrodniczych re-gionu, m.in. poprzez wykorzystanie internetu oraz tablic i ulotek reklamuj¹cych geostanowiska i najwa¿niejsze zna-leziska paleontologiczne.
Adam Madejski z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Œro-dowiska w Lublinie omówi³ historiê powstawania parków krajobrazowych i k³opoty z ochron¹ krajobrazu, wynika-j¹ce z narastaj¹cych zagro¿eñ (od ci¹g³ych zmian planów zagospodarowania krajobrazu po szybk¹ ekspansjê budo-wnictwa oraz sieci komórkowych i wiatraków na najbar-dziej cennych obszarach) wobec coraz s³abszej ochrony prawnej krajobrazu. Efektem tego wyst¹pienia by³a propo-zycja A. Szymkowiaka, aby utworzyæ stowarzyszenie ochrony krajobrazu Prze³omu Wis³y. Pomys³ ten spotka³ siê z du¿¹ aprobat¹ i zosta³ jednomyœlnie przyjêty przez zgromadzonych. Trzeba tu tak¿e odnotowaæ zdecydowane poparcie A. Madejskiego i jego zespo³u dla idei geoparku i otwartoœæ na wspó³pracê w poszukiwaniu rozwi¹zañ
praw-nych dla odtworzenia ma³ej eksploatacji surowców skal-nych na terenie Kazimierskiego Parku Krajobrazowego, która zapewni³aby kamieñ potrzebny do utrzymania stylu budownictwa tradycyjnego i produkcji pami¹tek. Taka eksploatacja powinna równoczeœnie umo¿liwiæ przetrwa-nie ods³oniêæ kluczowych dla geoparku, zapobiegaj¹c ich zarastaniu, a ponadto u³atwia³aby dalsze prace naukowe i odkrycia kolejnych rewelacyjnych skamienia³oœci.
Nale¿y mieæ nadziejê, ¿e powy¿sza problematyka znaj-dzie nale¿ne jej miejsce w programie przysz³orocznej edy-cji Festiwalu Dwa Brzegi. Stawka jest wysoka, gdy¿ ju¿ w tym roku byliœmy œwiadkami rozszerzenia zasiêgu imprezy na s¹siednie Pu³awy i Mêæmierz. Byæ mo¿e w przysz³ym roku do³¹cz¹ tak¿e Solec i Annopol albo Opole Lubelskie. Festiwal stanie siê wtedy doskona³ym miejscem do na-wi¹zania kontaktów i wymiany doœwiadczeñ miêdzy sa-morz¹dowcami i geologami, tak wa¿nych dla wprowadze-nia w ¿ycie idei Geoparku Ma³opolski Prze³om Wis³y.
Wojciech Brochwicz-Lewiñski & Andrzej Szymkowiak
Spotkanie pracowników PIG-PIB z przedstawicielami Fundacji Prezydenta
Billa Clintona – dyskusja nt. CCS – PIG-PIB, Warszawa, 23.08.2010
23 sierpnia br. Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy odwiedzili przedstawiciele Fundacji Prezydenta Billa Clintona: Dorota Keverian z biura bostoñskiego tej fundacji oraz Eiji Wakiwaka i David Alcaly z oddzia³u w Londynie.
Fundacjê utworzy³ prezydent William J. Clinton po zakoñczeniu swej drugiej kadencji w Bia³ym Domu w 2001 r., ¿eby – jak to sam podkreœla – znajdowaæ realne rozwi¹zania dla wielkich wyzwañ stoj¹cych przed œwiatem i robiæ to wspólnie z partnerami rz¹dowymi, biznesowymi i organizacjami pozarz¹dowymi szybciej, taniej i lepiej ni¿ ka¿dy z tych sektorów móg³by robiæ samodzielnie (Clinton Foundation Annual Report, 2009). Dziêki doœwiadczeniu prezydenta jako jednego ze œwiatowych liderów organiza-cja szybko zyskuje na znaczeniu. Pod koniec 2009 r. jej aktywa bie¿¹ce netto przekroczy³y 178 mln USD, a dŸwi-gnie biznesowe pozwoli³y na zwielokrotnienie œrodków pomocowych. W swojej dzia³alnoœci fundacja z sukcesem koncentruje siê na kilku g³ównych zadaniach. Wœród naj-wa¿niejszych znajduj¹ siê (www.clintonfoundation.org):
inicjatywa klimatyczna (CCI – Clinton Climate Ini-tiative);
inicjatywa globalna na rzecz wsparcia sektora pu-blicznego oraz szukania i wdra¿ania rozwi¹zañ naj-bardziej pilnych problemów (CGI – Clinton Global Initiative);
opieka zdrowotna, a zw³aszcza walka z HIV/AIDS (CGAI – Clinton Health Access Initiative);
zwiêkszanie mo¿liwoœci ekonomicznych poprzez u³atwianie dostêpu do tanich kredytów i kontakt z rekomendowanymi przedsiêbiorcami (CEO – Clin-ton Economic Opportunity Initiative).
Spotkanie w PIG-PIB dotyczy³o g³ównie tematów, któ-re staj¹ siê priorytetowymi dla inicjatywy klimatycznej (CCI). W ramach przeciwdzia³ania zmianom klimatycz-nym powsta³ projekt redukcji emisji gazów szklarniowych w 40 najwiêkszych miastach œwiata oraz zmobilizowania
g³ównych dystrybutorów energii, instytucji finansowych oraz w³aœcicieli i administratorów budynków do wprowa-dzania energooszczêdnych innowacji w 30 miastach. Obecnie w sferze jego zainteresowañ znalaz³y siê CCS oraz niekonwencjonalne zasoby gazu, jako paliwa bardziej ekologicznego ni¿ wêgiel. Na proœbê goœci Adam Wójcic-ki, g³ówny koordynator ds. sekwestracji CO2w instytucie,
przedstawi³ g³ówne za³o¿enia projektu badawczego pt. Roz-poznanie formacji i struktur do bezpiecznego sk³adowania CO2wraz z ich programem monitorowania oraz projektów uruchamianych przez g³ównych producentów energii elek-trycznej, maj¹cych na celu zapewnienie najbardziej opty-malnych sk³adowisk tego gazu. Dalsze rozmowy skon-centrowa³y siê na mo¿liwoœciach wykorzystania doœwiad-czenia koncernów naftowych w bezpiecznym zat³aczaniu CO2do g³êboko po³o¿onych pu³apek i zbiorników oraz na
szansach wspólnych dzia³añ obu sektorów, to jest ³¹czenia CCS ze wspomaganiem wydobycia ropy i gazu (EOR – Enhanced Oil Recovery i EGR – Enhanced Gas Recovery). Powinno to u³atwiæ uzyskanie aprobaty spo³ecznej dla takich operacji, a tak¿e prowadziæ do znacznego zmniej-szenia kosztów zat³aczania. Koñcowa czêœæ dyskusji by³a poœwiêcona g³ównie wymianie doœwiadczeñ w kontaktach ze spo³ecznoœciami zamieszkuj¹cymi tereny, na których maj¹ byæ realizowane takie projekty oraz zagadnieniom, w których mog³oby dojœæ do wspó³pracy miêdzy Fundacj¹ Prezydenta Billa Clintona a Pañstwowym Instytutem Geo-logicznym – Pañstwowym Instytutem Badawczym.
Wojciech Brochwicz-Lewiñski & Maja Kowalska
970
