Studia Medioznawcze 2020, tom 21, nr 4 (83), s. 716–717 https://studiamedioznawcze.eu
Dr hab. Zbigniew Oniszczuk
profesor Uniwersytetu Śląskiego
(1955–2020)
In memoriam...
Profesor Zbigniew Oniszczuk urodził się 20 listopada 1955 roku w Rybni-ku. W latach 1975–1980 studiował nauki polityczne, na specjalności dzienni-karskiej, na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowi-cach. Po ukończeniu studiów pracował jako dziennikarz w mediach regional-nych na Górnym Śląsku. W 1981 roku został zatrudniony w Zakładzie Dzien-nikarstwa Uniwersytetu Śląskiego. W 1988 roku obronił dysertację doktorską napisaną pod kierunkiem profesora Jerzego Mikułowskiego Pomorskiego.
Zainteresowania naukowe Profesora Zbigniewa Oniszczuka koncentrowały się wokół takich tematów jak transformacja polskiego systemu medialnego, zwłasz-cza mediów lokalnych i regionalnych, europejski rynek medialny, ze szczegól-nym uwzględnieniem mediów niemieckich i austriackich, czy funkcje mediów. Na podkreślenie zasługują opracowania poruszające problematykę obecności kapitału niemieckiego w polskich mediach. Równie istotny był wkład Profeso-ra w rozwój badań nad zagadnieniem polityki medialnej, którego zwieńczeniem była autorska książka Kształtowanie się polityki medialnej (Medienpolitik) rządu
RFN w latach 1949–1989 (Katowice 2002), zawierająca pierwszą polską defi
ni-cję polityki medialnej. Podjęte rozważania stały się podstawą nadania Mu w 2003 roku stopnia naukowego doktora habilitowanego.
W kolejnych latach Zbigniew Oniszczuk poruszał coraz to nowsze problemy badawcze, między innymi z zakresu globalizacji mediów, ekspansji koncernów medialnych w kontekście bezpieczeństwa narodowego, komunikowania między-narodowego, cyfryzacji i konwergencji mediów, mediatyzacji komunikowania politycznego i polityzacji mediów.
Efektem tych badań jest kilkadziesiąt artykułów opublikowanych w czasopismach naukowych w Polsce i za granicą, głównie w Niemczech, Austrii i Rosji, oraz mono-grafi e zbiorowe, które redagował lub współredagował. Za swoją działalność naukową otrzymał – trzykrotnie, w 2003, 2007 i 2017 roku – Nagrodę JM Rektora Uniwersy-tetu Śląskiego. Jego badania doceniły również – przyznając mu stypendia – Fundacja Konrada Adenauera oraz Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu w Salzburgu.
Profesor Zbigniew Oniszczuk aktywnie uczestniczył w pracach Polskie-go Towarzystwa Nauk Politycznych – oddziału w Katowicach, a w 2007 roku współtworzył Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej, w którym peł-nił następnie funkcję wiceprezesa i przewodniczącego konkursu DOKTORAT. Wszedł również w skład redakcji wydawanego przez PTKS czasopisma „Central European Journal of Communication”. Był członkiem kapituły konkursu KRRiT o Nagrodę im. dr. Pawła Stępki (2017–2018) czy członkiem Niemieckiego Towa-rzystwa Medioznawczego (od 2004 roku).
https://studiamedioznawcze.eu Studia Medioznawcze 2020, tom 21, nr 4 (83), s. 716–717
Ponadto pełnił funkcje kierownicze w macierzystym Uniwersytecie Śląskim: w latach 2005–2012 był Zastępcą Dyrektora Kolegium Międzywydziałowych In-dywidualnych Studiów Humanistycznych, a w 2014 roku został kierownikiem nowo powstałego Zakładu Komunikowania Międzynarodowego i Systemów Me-dialnych.
W latach 2016–2020 Zbigniew Oniszczuk kierował projektem NCN OPUS 10 dotyczącym powiązań między elitami medialnymi i elitami politycznymi w Pol-sce, który zwieńczony został monografi ą zbiorową zatytułowaną The Elites of
the Media versus the Elites of Politics in Poland (Berlin 2020). Nie przestawał
pracować pomimo ciężkiej choroby, jego ostatnia publikacja naukowa pt.
Kon-centracja medialna jako zagrożenie dla współczesnej demokracji w perspektywie doświadczeń niemieckich ukaże się pod koniec 2020 roku.
Dr hab. Zbigniew Oniszczuk, profesor Uniwersytetu Śląskiego, zmarł 7 listo-pada 2020 roku. Odszedł wspaniały i radosny Kolega, obdarzony umiejętnością zjednywania sobie przyjaciół w życiu prywatnym i zawodowym, zarażający opty-mizmem i entuzjazmem, pomocny i wspierający swoich współpracowników oraz studentów. Jego wszechstronne i wnikliwe prace wywarły istotny wpływ na wielu współczesnych medioznawców i służyć będą kolejnym pokoleniom badaczy.
Mirosława Wielopolska-Szymura oraz Współpracownicy z byłego Zakładu Komunikowania Międzynarodowego i Systemów Medialnych UŚ
